Дорноговийн хэд хэдэн сумын газар нутаг хятадуудын эзэмшил болчих шахжээ. Газар шороо, байгаль орчныхоо төлөө зүтгэж чадах Ерөнхийлөгч хэрэгтэйг дорноговийнхон яс махаараа мэдэрсэн тул ингэж хэлсэн хэрэг.
Нэр дэвшигч Б.Бат-Эрдэнийн мөрийн хөтөлбөрт “Эх байгалиа хайрлан хамгаалах чиглэлээр гарч буй иргэдийн бүхий л үүсгэл санаачилгыг дэмжинэ”, “Ашигт малтмалын нийт лицензийг дахин шалган магадалж, зөвхөн улс, орон нутгийн хөгжлийн эрх ашигт нийцсэн орд газруудыг ашиглах эрх зүйн орчин бий болгож, төрөөс хатуу хяналт тавьж хэвшүүлнэ” хэмээн тусгасанд иргэд олзуурхахын сацуу олон жилийн турш байгаль орчныхоо төлөө тууштай тэмцэл өрнүүлж буйг нь үнэлэн дэмжихээ илэрхийлж байлаа.
Засгийн эрх баригчид өмнөх сонгуульд аж үйлдвэрийн парк байгуулна, иргэдээ 100 хувь ажлын байраар хангана хэмээн сурталчилгаа хийж саналыг нь авсан хэрнээ өнөөг хүртэл нүдэнд үзэгдэж, гарт баригдах ажил огт хийхгүй байгааг ч иргэд шүүмжилж байна. Нутгийн иргэн Б.Мягмаржав “Газар ухаж, байгалиа сүйтгэж болохгүй. Байгаль орчноо хамгаалах үйлсэд хүн бүрийн зүтгэл чухал. Байгальд ээлтэй хүнийг бид дэмжиж байгаа” хэмээн өгүүлсэн бол Айраг сумын иргэн С.Нарантуяа “Манай сумын газар нутгийн 70 хувийг хятадууд эзэмшиж байна. Цагдаандэлийн агуй гэж зундаа мөсөн бүрхүүлтэй байдаг байгалийн үзэсгэлэнт газар маань үгүй болсон. Өөр олон үзэсгэлэнт газраа бид нүднийхээ өмнө эрэмдэглүүллээ. Эх нутгаа хамгаалдаг эх оронч хүнийг л бид сонгоно” гэж хэлж байлаа. Тиймээс дорноговьчууд Б.Бат-Эрдэнийн төлөө саналаа өгнө гэж хэдийнэ шийдсэн нь иргэдийн ярианаас ажиглагдаж байв.
1964 онд Б.Бат-Эрдэнийг хорвоод мэндэлж
байхад аймгийн заан цол хүртэж явсан ахмад настан Г.Гомбо гуай “Хүү
минь, манай аймагт халаа сэлгээ дэндүү гаарлаа. Гэхдээ дандаа л МАН-ын
гишүүдийг халах юм. Уг нь ард түмнээ алагчилдаггүй л Ерөнхийлөгчтэй
болмоор байна. Хүмүүс минь талцдаггүй, намчирхдаггүй Б.Бат-Эрдэнийг
дэмжээрэй” гэж залууст хандан уриалсан юм.
Мөн нэр дэвшигч Б.Бат-Эрдэнэ Сайншанд өртөөний ажил байдалтай танилцаж,
тусалж дэмжих, засч сайжруулах олон ажлын талаар санал бодлоо солилцлоо.
Дорноговь бол Монголын дэд бүтцийн тулгуур цэг. Сайншанд өртөө таван
замтай байсан бол одоо гурван зангилаа, 13 замтай болон тэлж, улмаар
хийж бүтээх, хэрэгжүүлэх зүйл их байгааг захисан. Төмөр зам хэмээх их
айлын ажлыг залгуулж, эх орондоо их тус дэм болж буй тэдний амьдралыг
сайжруулахын төлөө ажиллана гэдгээ ч Б.Бат-Эрдэнэ төмөр замчдад хэлсэн
юм.
Үүний дараа төрөлх аймгийнхаа Бор-Өндөр суманд түүнийг ажиллахаар очиход иргэд ихэд талархан хүлээн авлаа. Эндхийн уулын үйлдвэр үйл ажиллагаагаа зогсоогоод хэдэн сарын нүүр үзсэн учраас ард иргэдийн амьдрал амаргүй байна. Үйлдвэрийн 1600 ажилчны ихэнх нь зээлтэй, гэтэл үйл ажиллагаа зогсчихсон тул тэдэнд зээлийн хүүгээ төлөхөд хүндрэлтэй болжээ. Жоншоороо дэлхийд гуравт ордог их нөөцтэй Бор-Өндөрийн уулын үйлдвэрийн үйл ажиллагаа зогссоны гол шалтгаан нь боловсон хүчний томилгоо нэртэй энэ Засгийн газрын завхрал гэдгийг ард иргэд хэлж байв.
Гавьяат уурхайчин Түмэндэмбэрэл “Үнэндээ төрийн механизм нэг хүний л төлөө үйлчилж байна. Тэгвэл үүний эсрэг мянган ухаанаар тэмцэж чадах хүн бол Б.Бат-Эрдэнэ” хэмээн тодорхойлсон. УИХ-ын гишүүн Ц.Нямдорж өнөөгийн төр засгийн үнэн нүүр царай Бор-Өндөрийн уулын үйлдвэрийн жишээн дээр тодорхой харагдаж буйг өгүүлсэн юм. Тэрээр “Эдийн засгийн байдал үүнээс ч хэцүү байхад Бор-Өндөрийн үйлдвэр зогсоогүй. Дэлхийн зах зээлд жоншны үнэ 95 ам.доллар байхад ажиллаж л байсан. Гэтэл одоо 300 ам.долларт хүрчихээд байхад үйлдвэр зогсож байна. Энэ бол “Монросцветмет”-ийн захирлаар оросоор ярьж чаддаггүй хүнийг томилсонтой холбоотой” гэж хэлэхэд бор-өндөрчүүд “Төр засгийг өөрчилье!” хэмээн дуу нэгтэй дэмжиж байлаа.
Нэр дэвшигч Б.Бат-Эрдэнэ Бор-Өндөрийн уулын үйлдвэрийн хэвийн үйл ажиллагааг хангаж, эндхийн иргэд, ажилчдын төлөө чадах бүхнээ хийнэ гэлээ. Түүнийг хэлснээ ажил хэрэг болгодогт иргэд эргэлзэхгүй байна. Учир нь Бор-Өндөрийг сумын статустай болгоход нэр дэвшигчийн хувь нэмэр их байсныг иргэд хэлж, хэлснээ хийж чаддаг түүнийг сонгоно гэж байв. Залуу тамирчин н.Алтаннар Бор-Өндөрийн залуусаа төлөөлж хэлсэн үгэндээ ирэх улсын наадмыг Хэнтий нутгийн хүү нээж үг хэлэх болтугай хэмээн ерөөлөө.
Сэтгэгдэл (9)