Өнөөдөр Монгол, Орос, АНУ гурван орны байгаль орчныг хамгаалах солилцооны хөтөлбөрийн мэргэжилтнүүд манай улсын уул уурхайн нөхөн сэргээлтийн асуудлаар  мэдээлэл хийлээ.Энэ хөтөлбөрийг АНУ-ын Баруун эргийн судалгааны төвийн Уул уурхайн нөхөн сэргээлт ураны асуудал хариуцсан захирал Паул Робинсон удирдан зохион байгуулж байгаа бөгөөд хөтөлбөр зургаа дахь жилдээ хэрэгжиж байгаа аж.   Солилцооны хөтөлбөрийн гол зорилго нь уул уурхайн нөхөн сэргээлтийн асуудлаар судалгаа шинжилгээ хийж орон орны туршлагаас суралцахад оршдог байна. Манай улсад Иргэний боловсролын төв болон Монголын байгаль орчны иргэний зөвлөл дээрх хөтөлбөртэй хамтран ажилдаг юм байна.

Солилцооны хөтөлбөрийнхөн манай улсад уул уурхайн нөхөн сэргээлтийн хууль эрхзүйн орчин тааруу байгаагийн дээр хуулийн хэрэгжилт сул байна гэсэн дүгнэлтэнд хүрчээ. Тухайлбал “Рио тинто” компани уул уурхайн нөхөн сэргээлтийн төлөвлөгөөгүй олборлолтоо эхэлсэн төдийгүй “Оюу толгой” компанийн уул уурхайн нөхөн сэргээлтийн төлөвлөгөө  ердөө хоёрхон хуудас байдаг аж.

Энэ тухай хөтөлбөрийн удирдагч Паул Робинсон хэлэхдээ “Ийм том чухал төлөвлөгөөг хоёрхон хуудсанд багтаана гэдэг “Рио тинто” компани албаар нөхөн сэргээлтийн ажлаа гээгдүүлж байна гэсэн үг. Энэ маягаар үйл ажиллагаа явуулж байгаа нь олборлолт дуусахад Монголд маш олон асуудал үүсгээд орхиод явна гэдэг хардлагыг надад төрүүлж байна” гэсэн юм.

Харин АНУ-д уул уурхайн нөхөн сэргээлтийг олборлолт хийгээд дууссаны дараа биш олборлолт хийх төлөвлөгөөтэй нь хамт эхлүүлж суурь судалгааг хийдэг байна. Ингэхдээ олборлолт хийх гэж байгаа газрын ургамал, амьтан газарзүйн байрлал гэх зэрэг бүх зүйлийн судалгааг хийдэг байна. Улмаар суурь судалгаан дээр үндэслэн нөхөн сэргээлтэнд шаардлагатай мөнгө хөрөнгийг Засгийн газарт барьцаа буюу даатгал маягаар төлсөн байх шаардлагатай бөгөөд үүний дараа л олборлолт эхлэхийг зөвшөөрдөг аж. Мөн уул уурхай эхлүүлэх суурь судалгаа тэдгээрийг хянах мониторингын зардлууд тухайн уул уурхайн компанийн лиценз авахдаа төлдөг төлбөрт багтдаг гэнэ.

Тэд “Уул уурхайн нөхөн сэргээлт хийнэ гэдэг зүгээр мод ургамал тарих төдий зүйл биш юм. Тухайн газарт ургаж байсан бүх ургамал, амьтан, дов жалгийг эргүүлэн бий болгож эко системийг хуучин хэвэнд нь оруулах ажил. Тиймээс монгол улсад ч гэсэн дээрхийн адил стандартыг мөрдөж эхлэх хэрэгтэй. Үүний тулд Засгийн газар хуулиа чангатгаж илүү хариуцлагатай, байгаль орчинд ээлтэй, уул уурхайг хөгжүүлэх байх гэж найдаж байна” хэмээсэн юм.