“Эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээний чанарын удирдлагын тогтолцоог бэхжүүлэх” хөтөлбөрийн төгсгөлийн үнэлгээний дүнг ЭМЯ-ны Удирдлагын зөвлөлийн хурлаар 2013 оны 08 дугаар сарын 07-ны өдөр хэлэлцүүлсэн.  Эрүүл мэндийн сайдын 2008 оны 176 тоот тушаалаар “Эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээний чанарын удирдлагын тогтолцоог бэхжүүлэх” хөтөлбөрийг 2008-2013 онд хэрэгжүүлэхээр баталсан билээ.

Хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн тайланг ЭМЯ-ны харъяа Гэмтэл согог судлалын үндэсний төв, Эмгэг судлалын үндэсний төв, Нийгмийн эрүүл мэндийн үндэсний төвөөс бусад төв эмнэлэг, тусгай мэргэжлийн төв, Баянхонгор, Говь-Алтай аймаг, НЭМГ-аас бусад Эрүүл мэндийн газар ирүүлжээ.

“Эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээний чанарын удирдлагын тогтолцоог бэхжүүлэх” хөтөлбөрийн хүрэх үр дүн 1.2-ийг “Чанар сайжруулах үндсэн зарчим, арга ажиллагаа тодорхой болж, хяналт сайжирна” гэж томъёолсон нь энэхүү хөтөлбөр хэрэгжихгүй, “цаасан дээрх хоосон бодлого” болох шалтгаан нь болсон. Угтаа энэхүү хөтөлбөр нь эдгээр зарчим, арга ажиллагааг тодорхой томъёолж, тэдгээрийг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны чиглэлийг тогтоох ёстой байсан.

“Эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээний чанарын удирдлагын тогтолцоог бэхжүүлэх” хөтөлбөрийн шалгуур үзүүлэлтийн хэрэгжилтийг үнэлэхэд хүрэх түвшин тодорхойгүй байсан тул хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн хувийг гаргах боломжгүй байна. Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний биелэлт “Хангалтгүй” буюу 60.4%-тай байна.

Чанарын удирдлагын тогтолцоог салбарын бүх түвшинд бэхжүүлэх талаар тодорхой ажлууд хийгдсэн ч хэрэгжилт, үр дүн хангалтгүй байна. Эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээ үзүүлж буй бүх түвшний эрүүл мэндийн байгууллагуудын чанарын удирдлагын бүтцийн хувьд Эрүүл мэндийн яаманд эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээний чанарын асуудал хариуцсан бие даасан орон тоо байхгүйгээс эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээний чанартай холбоотой бодлогын баримт бичгүүд давхардсан, чанарыг сайжруулах мэргэжил аргазүйн удирдлага алдагдсан байна.

Эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээний чиглэлээр 2012-2013 онд Эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээний чанар, аюулгүй байдлын судалгаа; ЭМЯ-ны харьяа байгууллагуудын тусламж, үйлчилгээний хүлээгдлийн судалгаа; Эрүүл мэндийн салбар дахь албан бус төлбөрийн судалгаа; Эрүүл мэндийн байгууллагуудын орны ашиглалт, хэрэгцээний судалгаа; Эмнэлгийн тоног төхөөрөмжтэй холбоотой стандартын судалгаа; ЭМЯ-ны харьяа эрүүл мэндийн байгууллагуудын сэтгэл ханамжийн судалгаа зэрэг томоохон судалгаанууд хийгдсэн нь сайшаалтай байна. Гэвч судалгаанаас гарсан дүгнэлт, санал, зөвлөмжийг салбарын бодлогод тусгах, эрүүл мэндийн бүх шатны байгууллагууд өөрийн үйл ажиллагаандаа төлөвлөж, хэрэгжүүлж ажиллах шаардлагатай байна. Чанар сайжруулах чиглэлээр эмнэлгийн мэргэжилтнүүдийн эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажлуудыг дэмжих, хөгжүүлэх, шийдвэр гаргах үйл явц нотолгоонд тулгуурласан, үндэслэлтэй байх үйл ажиллагаа орхигдож байна.

Монголын Мянганы сорилтын сангийн Эрүүл мэндийн төслийн хүрээнд Эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээний чанарын удирдлага, баталгаажилтыг сайжруулах чиглэлээр 2010-2013 онуудад сургалтын багц материал боловсруулж, улсын хэмжээнд сургалт, чанарын зөвлөгөөн зохион байгуулжээ.

Эрүүл мэндийн байгууллагын ажилтны аюулгүй байдлыг хангах, халдварт өртөх эрсдлийг бууруулах, өртөлтийн дараах сэргийлэлтийн арга хэмжээ авах үйл ажиллагаа хэрэгжиж байгаа ч байгууллагын төсөвт дээрх үйл ажиллагааны зардал тусгагдаагүй, эмнэлгийн ажиллагсдын эрүүл мэндийн байдалд хийсэн үнэлэлт, дүгнэлт байхгүй, эрүүлжүүлэх арга хэмжээ хангалтгүй байна.

Монгол Улсын Шадар сайдын 2012 оны 42 тоот тушаалаар Үндэсний стандартын шинжлэх ухаан техникийн түвшинд 2013 оны эхний улиралд улсын үзлэг явуулсан байна. Үзлэгийн дүнд 2013 оны эхний улирлын байдлаар эрүүл мэндийн салбарт 612 стандарт мөрдөгдөж байгаагаас бүтээгдэхүүний 20, шинжилгээний арга аргачлалын 157, оношилгоо эмчилгээний 435 стандарт буюу нийт стандартын 71% нь оношилгоо, эмчилгээний стандарт байна. Улсын үзлэгээр одоо мөрдөгдөж буй 90 стандарт нь хуучирсан, шаардлага хангахгүй тул хүчингүй болгож, шинэчлэх шийдвэр гарсан байна.

Оношилгоо, эмчилгээний стандартын, эмнэлзүйн удирдамжийн нэгдсэн сан байхгүй, салбарын хэмжээнд хэдэн эмнэлзүйн удирдамж мөрдлөг болгон ажиллаж байгаа нь тодорхойгүй байна.

Эрүүл мэндийн сайдын 2012 оны 274 тоот тушаалаар Эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээний алдаа, зөрчлийг бүртгэх, мэдээлэх заавар; Эрүүл мэндийн байгууллагад ижил мэргэжилтний үнэлгээ хийх заавар баталжээ. 2013 онд Эрүүл мэндийн хөгжлийн төвөөс эмнэлгийн мэргэжилтний мэргэжлийн алдаа, зөрчлийг бүртгэх мэдээний нэгдсэн програм хангамж хийж, эрүүл мэндийн байгууллагууд алдаа, зөрчлийг бүртгэж, 2013 оны эхний 7 сарын байдлаар нийт 307 алдаа, зөрчил бүртгэгдсэн байна.

Хөтөлбөрийн төгсгөлийн үнэлгээнээс холбогдох санал, зөвлөмж гарч, Удирдлагын зөвлөлийн хурлаас тодорхой шийдвэрүүд гарч, газар, хэлтсийн дарга нарт үүрэг, даалгавар өгөгдсөн.