Дархан-Уул аймгийн Засаг дарга С.Насанбат: Жилдээ 7-10 сая ширхэг арьс шир  боловсруулах хүчин чадалтай үйлдвэр баригдана

-Монгол Улсын Засгийн газрын долдугаар сарын 6-ны өдрийн хуралдаанаас Улаанбаатар хот дахь арьс ширний үйлдвэрүүдийг Дар­хан хот руу нүүлгэн шил­жүүлэх тогтоол гарсан. Энэ дагуу ҮХААЯ-аас Дархан-Уул аймгийн За­саг даргад газрын судалгаа хийх даалгавар өгсөн. Ер нь арьс шир­ний үйлдвэр бол төмөр зам, дэд бүтэц,  ууртай ойрхон байх ёстой гэх шаардлагын дагуу газраа сонгосон. Дархан дулааны цахилгаан станц, уурын шугамтай ойрхон учраас энд арьс ширний үйлдвэр барихаар төлөвлөөд бай­на. Одоогийн байдлаар 15 га газарт үйлдвэр барих бо­ломж­­той гэж үзсэн. Цэвэрлэх бай­гуу­ламжийг орчин үеийн шаард­лага хан­гасан технологийн дагуу барьж, үүнийг аймгийн засаг за­хир­гаа хяналтдаа авч ажиллана. Цэ­вэрлэх байгууламжийн хувьд 20 мянган ам.долларын Дэлхийн банкны санхүүжилтийг  ҮХААЯ шийдвэрлэнэ гэсэн байгаа. Эн­дээс 100 гаруйхан км яваад дэл­хийн цэвэр усны нөөц бий. Шийд­вэр гарвал орон нутаг газраа баталгаажуулж өгөхөд бэлэн бай­на. Ер нь Монгол Улсын хэм­жээнд жилдээ 10 сая ширхэг ма­лын арьс, шир зах зээлд гардаг гэсэн судалгаа байдаг юм билээ. Үүнийхээ 60 хувийг дотооддоо боловсруулах зорилтыг ҮХААЯ тавьж байгаа. Тиймээс ч үйлдвэр ашиглалтад орсноор орон нутагт ажлын байр нэмэгдэхээс гадна дотооддоо баялаг бүтээх өргөн боломж нээгдэж байгаа юм. Ер нь Дархан-Уул үйлдвэр технологийн парк төмөрлөг, барилгын үйлд­вэрүүдэд түшиглэн, хөнгөн үйлд­вэрүүдээ хөгжүүлэх боломжтой. I бүсэд хүнд үйлдвэр, II бүс эрдэм шин­жилгээ, судалгаа, III бүс хөн­гөн үйлдвэрлэл явуулахаар бүх су­далгаа, тооллогыг явуулсан.


  Засгийн газрын тогтоол гар­сан. Ерөнхийдөө арьс ширний үйлд­вэрүүдийн байршлыг сон­го гэсэн үүргийг ҮХААЯ-нд өг­сөн. Энэ дагуу бид Налайх, Бага­нуур, Дархан, Эмээлт гэсэн байрш­луудыг судалж, үзээд Дархан хо­тод байгуулах шийдвэрт хүр­сэн. Учир нь Европын зах зээл рүү бүтээгдэхүүнээ гаргахын тулд төмөр зам, газарзүйн байрш­лынхаа хувьд Дархан-Уул аймаг то­хирч байна. Ер нь 10-15 га тал­байд үйлдвэр байгуулахад жил­­дээ 6-9 сая ширхэг арьс, шир бо­ловсруулах боломжтой гэж үзэж байгаа. Төрийн зүгээс сан­хүү­­жилтийн асуудал дээр дэм­жинэ.
ҮХАА-н сайд Х.Баттулга арьс ширний үйлдвэрийн цогцолбор барих газартай танилцсаны дараа Дархан-Уул аймгийн төмрийн хү­­дэр баяжуулах үйлдвэрээр оров. Тус үйлдвэрийн үйл ажил­­лагааг динамик төвшин доо­­­шилж, усны хомсдол үүсч бол­­­зошгүй хэмээн хаажээ. Гэтэл үйлд­­­вэрийн ашиглаж байгаа усыг унд­ны хэрэгцээнд ашиглаж бо­­лох­гүй гэх дүгнэлт гарсан бай­даг юм байна. Тус үйлдвэрийн хувьд 100 хувь монголчууд ажил­ла­даг бөгөөд төмрийн хүд­рийг баяжуулж, урд хөрш рүү гар­гадаг аж. Харамсалтай нь, тус үйлд­вэ­рийн үйл ажиллагааг зог­соос­ноор Монгол Улс руу орж ирэх ва­лю­тын урсгалыг зогсоож бай­гаа гэв.

Төмрийн хүдэр баяжуулах үйлдвэрийн захирал Т.Батцэнгэл: Жилд 150 мянган тонн төмрийн хүдэр экспортлох үйлдвэрийг хаачихлаа

   -Манай үйлдвэр ашиглаж бай­гаа усныхаа 90 хувийг саарал ус болгож, эргүүлж ашигладаг. Ва­лютын хомсдлыг нөхөж бай­гаа ганц зүйл чинь төмрийн хү­дэр л байна шүү дээ. Төмрийн хү­дэр баяжуулах үйлдвэрт 50-60 мон­гол ажилчин ажиллаж байна. Жилд гурван тонн ус ашиг­ла­даг. Түү­нийгээ буцаагаад ашиг­лаж байна шүү дээ. 216 мян­ган тонныг баяжуулаад, 150 мян­­ган тонн төм­рийн хүдэр экс­портлох хү­чин чадалтай. Дэл­хийн зах зээл дээр гар­гадаг гол бүтээгдэхүүн чинь угаасан хүдэр байхгүй юу. Бү­тээгдэхүүнийхээ уутыг хүр­тэл дотооддоо оёж байна шүү дээ. Зөв­хөн оёдлын үйлдвэ­рүүд гэхэд л 150 хүнийг аж­лын байраар хан­гаж байна. Экс­портод 95-105 ам.доллараар гар­гаж байгаа. Ирэх дөрвөн жилд өсөх уул уур­хайн бүтээгдэхүүн бол зөвхөн төм­рийн хүдэр шүү дээ. Гэтэл ма­най компанийн үйл ажиллагааг зог­соочихлоо. Цаашдаа 2016 он гэхэд жилдээ 1.5 сая тонн төм­рийн хүдэр экспортлох төлөв­лө­гөөтэй байна.