Энэ сарын 19-ны 08.20 цагт МИАТ-ийн Улаанбаатар-Сөүлийн чиглэлд нислэг үйлдэхээр хөөрсөн “Бойнг-767” онгоц тосны банкны тагаа таглахаа мартсан гэх шалтгаанаар эргэж буусан талаарх мэдээлэл сүүлийн хоёр өдөр шуугиан тариад байна.

Үйл явдлыг тодруулбал, агаарт хөөрсөний дараа онгоцны баруун хөдөлгүүрийн тосны даралт унасан гэнэ. Тус нислэг ОМ-301 аялалын дугаартай байсныг эх сурвалж хэлж байна.  Хэрвээ энэ байдлаар онгоц агаарт жаахан удсан бол тос, масло нь тасалдаж, онгоцны мотор цохиж, агаарт унтрах аюултай байдаг байна.

Харин энэ талаар МИАТ-ийн Хэвлэлийн албанаас дараах тайлбарыг хийлээ. “Аль 19-ны өдөр болсон явдлыг одоо асуух юм. Би тайлбар хийх мэдээллээ бэлдээд сууж байлаа. Тэгсэн хэн ч тодруулж асуухгүй юм. Өнөөдөр л асууж байна уу” гэж эхлүүлсэн МИАТ-ийн ажилтны яриа ингэж үргэлжлэв.

-    Энэ сарын 19-ны өдөр болсон үйл явдлын талаар тайлбар хийнэ үү?

-    Тагаа мартаж ниссэн зүйл байхгүй. МИАТ компанийн 11 дүгээр сарын 19-ний өдрийн  Улаанбаатар-Сөүлийн чиглэлийн ОМ301 дугаар аялал хуваарьт цагаараа буюу 08.20 цагт хөөрсөн. Агаарын хөлөг хөөрөөд удаагүй байхад онгоцны хөдөлгүүрийн тосны даралтыг харуулдаг компьютерийн заалт хэвийн хэмжээнээс бага заалт заасан тул хөлгийн дарга журмын дагуу шийдвэр гаргаж, нислэгийн хэвийн аюулгүй ажиллагааг хангахын тулд Улаанбаатарт буцаж буун шалгуулах шийдвэр гаргасан. Тос нь царцсан гэсэн.

-    Танай компанийн сүүлд шинээр авсан онгоц мөн биз дээ?

-    Манай сүүлд авсан шинэ онгоц шүү дээ. Сөүл рүү нисэхийн өмнөх өдөр нь их хүйтэн хоносон. Манай онгоц Монголд хамгийн анхны хүйтэн шөнөө өнгөрөөсөн гэсэн үг. Тэгээд тос нь царцсан байсан байна лээ. Агаарын хөлгийн бүх үзүүлэлт одоо хэвийн байна. МИАТ ХК-ийн бүх нислэг хуваарийн дагуу хэвийн явагдаж байгаа.

-    Зорчигчдыг хэр удаан хүлээлгэсэн бэ?

-    8.53 цагт онгоц буцаж буусан. Агаарын хөлгийн засвар үйлчилгээний газрын инженер, техникийн ажилтнууд  тосны даралтыг шалгаж, агаарын хөлгийн хэвийн байдлыг хангасны дараа уг онгоц 10.00 цагт Сөүл хот руу ниссэн. МИАТ ХК-ийн шинээр худалдан авсан JU1021 бүртгэлийн дугаартай Боинг 767-300 агаарын хөлгийн бүх ажиллагаа бүрэн компьютержсэн байдаг. Тиймээс тосны даралт заадаг компьютерийн ажиллагаан нь тэгэж заасан гэсэн үг.

МИАТ-ийн албан ёсны тайлбар энэ. Гэхдээ угаас хүйтэн, сэрүүн нөхцөлд амьдардаг онцлогтой оронд ажиллаж байж тосоо царцсан үгүйг шалгахгүй хөөрдөг нь юу билээ дээ. Ер нь нислэгийн саатлын талаарх зарим улсуудын судалгааг харахад Улаанбаатараас саатаж гарсан нислэгийн хэмжээ хамгийн их байдаг байна.  Гол нь гадаадад МИАТ компанийн нислэгийн бэлтгэл ажил болон газрын үйлчилгээг нэр хүндтэй гадаадын агаарын тээврийн томоохон компаниуд зохицуулж байдаг. Тиймээс тэдгээр компаниудаас хамаарсан үйлчилгээний саатал бараг гардаггүй аж. Харин Улаанбаатараас эхлэлтэй нислэгийн саатлыг гаргахгүй байхад МИАТ ХК онцгой анхаарч ажиллах шаардлагатай байгаа юм.  Ер нь бол энэ компанийн үйл ажиллагаа эрүүлжиж, олон улсын түвшинд очих ёстой.

Цаг агаарын байдал, техникийн саатал, бусад олон шалтгаанаар авиа компанийн онгоц саатах нь олонтаа тохиолддог.  Гадны компаниуд онгоц саатсан, хойшилсон тохиолдолд зорчигчдоо зочид буудалд байрлуулж ая тухтай байлгаж хооллож, ундалдаг төдийгүй нөхөн төлбөр ч өгдөг. Харин манайхан хүлээлгийн танхимын сандал дээр унтуулдаг талаар МИАТ-аар үйлчлүүлсэн нэгэн залуу манай сайтад өгсөн ярилцлагадаа дурдаж байсан билээ. Онгоцоор үйлчлүүлж буй хүмүүс төлөвлөсөн ажил, амин чухал уулзалт,  цааш өөр улс руу нисэхээр унаанд захиалга өгсөн  гээд олон шалтгаантай явж байдаг. Энэ бүх ажлыг нь алдагдуулсан буруугаа хүлээж сурах нь авиа компаниудын үүрэг.

Манайхан бол хүмүүсийг олноор хүлээлгэх үедээ ирж зорчигчдоос уучлалт гуйж байтугай, тайлбар ч хийдэггүй гэж хүмүүс ярьдаг. Энэ мэт МИАТ-ийн үйл ажиллагаанд зөрчил, доголдолтой зүйл их байгаа. Шинэ удирдлагууд нь энэ бүх зөрчил дутагдлаа арилгана гэж ярьж байгаа ч бас төрөөс зайлшгүй зохицуулалт хийх хэд хэдэн шаардлага ч бас байгаа юм.  Уг нь МИАТ бол манай ганц үндэсний хэмжээний авиа компани. Бид чичилж, муулахын оронд хамтарч байгаад энэ компанийнхаа үйлчилгээг сайжруулах хэрэгтэй гэдгийг учир мэддэг хүмүүс ярьдаг.

МИАТ-ийг шинэчлэхэд 3.5 тэрбум төгрөг шаардлагатай гэж байгаа ч нисэх буудлыг шинэчлэхээр манай төрийн түшээд тэр бүр яарахгүй байгаа бололтой.  Гэвч “Чингис хаан” нисэх буудал бол яалт ч үгүй Монголын нүүр царай.

Өнгөрсөн 10 жилийн байдлаар 108.1 тэрбум төгрөгийн алдагдал хүлээчихээд байгаа “МИАТ” компанийг хөл дээр нь босгох бас нэг арга нь магадгүй  100 хувь улсын мэдлийн энэ компанийн 49 хувийг  хувьд шилжүүлэх  шийдэл ч байж  болох  юм. УИХ-ын гишүүн Д.Ганбат нарын санаачлан өргөн бариад олонхийн дэмжлэг авч чадаагүй “МИАТ”-ийн 49 хувийг маш нарийн тооцоо судалгаа, хяналт дүгнэлтийг үндэслэн Үндэсний томоохон компани, хувь нийлүүлэгчдэд хувьчлах нь асуудлыг шийдэх хамгийн оновчтой арга байхыг үгүйсгэж болохгүй. МИАТ-ийн алдагдалтай ажиллаж байгаа шалтгааныг салбарын сайд эрхэм шатахууны үнийн дарамттай шууд холбон тайлбарлаж байгаа. МИАТ компани 1 тн шатахууныг 1700 ам.доллараар авдаг. Гэтэл дэлхийн дундаж үнэ 1100 доллар байгаа юм.  Ийм өндөр үнэтэй шатахуун авч байгаа нь тус компанийг жилд 3 тэрбумын алдагдалтай ажиллахад хүргэдэг. Шатахууны хараат байдлаас гарах, бусад орноос шатахуун нийлүүлэх судалгаа хийгдэж байгаа гэсэн тайлбарыг хийж буй. Гэхдээ яриад л суугаад байж болохгүй юм.