Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тендерт оролцохдоо худал мэдээлэл бүхий тендер ирүүлсэн компаниудыг хар жагсаалтанд оруулдаг болж байгаа. Ингэснээр зөрчил гаргасан компаниуд 3 жилийн хугацаатайгаар ямар нэг тендер шалгаруулалтанд оролцох эрхгүй болж байгаа юм.
Тэгвэл энэ жил эл  жагсаалтанд 27 компанийг нэрлэлээ. Харамсалтай нь хар жагсаалтанд оролцуулсан 27 компанийн дотор олон нийтийн бухимдлыг төрүүлсэн, хариуцлалаггүй, төсвийн хөрөнгөөр чанаргүй барилга барьсан зэрэг зөрчилтэй компаниуд багтаагүй юм. Тиймээс иргэд төрөөс өчнөөн төсөв гаргуулчихаад ажлаа хийхгүй, бүр дээр нь мөнгө нэмж шаардаад сууж байдаг, эсвэл хийсэн ажил нь иргэдийг хохироосон газруудыг нэрлээгүйд дургүйцэж байна. Учир нь томоохон гэж хэлэгдэх барилгын компаниуд ихээхэн зөрчил гаргаж, олон нийтийн шүүмжлэлийг байнга хүртдэг. Тэр бүү хэл хөдөлмөрийн аюулгүй байдлаа хангаж ажлаагүйгээс хүний аминд хүрдэг барилгууд ч олонтаа. Гэтэл эдгээр компаниуд хар жагсаалтын хаана нь  ч алга.

Эсвэл тэднийг тендерийн бичиг баримт хуурамчаар үйлдээгүй гэж үзэж байгаа юм уу?.
Тэгвэл албаныхан ингэж бодож байгаа бол өрөөсгөл юм. Учир нь   томоохонд тооцогдох барилгын компаниудын дунд тендерийн луйвар, хээл хахууль, авлига яг л тахал шиг тархсан байдгийг хэн хүнгүй л мэднэ  шүү дээ.
Тэгэхээр хар жагсаалт гэсэн сүртэй нэрийн дор  жижиг, хэний ч мэдэхгүй, орлого санхүүжилт муу газруудыг нэрлэж олон нийтийн ам, нүдийг таглаад өнгөрдөгөө  зогсоох хэрэгтэй. Харин ч барилгын томоохон компаниудаас зөрчил гаргасанаар нь хар жагсаалтаа эхэлвэл  зүгээр бус уу.

Өөрөөр хэлбэл, ганц тендерийн материал хуурамчаар бүрдүүлсэн бус хөдөлмөрийн аюулгүй байдлаа сахиж ажлаагүй, улсын мөнгөөр чанаргүй барилга барьсан, иргэдийг хохироосон, хээл хахууль авсан, газрыг маргаантай компаниудыг нэрлэж байвал зүгээр гэдгийг ард иргэд хэлж байна.

Улсын төсвөөр буюу төрөөс ихээхэн санхүүжилт авч тендерт ялж гарч ирсэн томоохон компаниудыг та нар нэрлэж чадахгүй бол бид нар нэрлээд өгье л дөө. Үүнэхээр ажлаа хийж чадахгүй байж мөнгө нэхээд сууж байдаг компаниуд цаана чинь олон байна шүү дээ.  Тэдний дотор луйвар, булхай, зөрчил “но” ч байсаар.
Хэдхэн жишээ дурдахад л “Интерко инженеринг” ХХК, “Хөвсгөл геологи” компани бүгд төрөөс санхүүжилт гаргасан хэрнээ ажлын гүйцэтгэл хангалтгүй болсоныг иргэд шүүмжлээд байгаа.

Мөн “Бүтээлч шинэ сонголт” ХХК улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтын санхүүжилтээр хэрэгжүүлэх барилга байгууламжийг  хэд хэдээр нь давхардуулсан авсан, ажлын гүйцэтгэл хангалтгүй гарсан. Түүнчлэн,  “Гурван тэс” ХХК захиалагч зургийн даалгаврыг иж бүрэн боловсруулаагүй, барилга угсралтын үе шатны ажилд хяналт тавьж чадаагүй, нэмэлт ажил захиалсанаас төсөвт өртөг нэмэгдсэн, үргэлжлүүлэх  боломжгүй барилга байгууламж болсон зэрэг зөрчилтэй.

Яармагийн дэнж дээр барьж буй IV төрөхийн барилгын ажлыг  эхлүүлж байсан “Нийслэл өргөө” компанийг та бүхэн санаж байгаа байх.   Энэ компани ажлын ямар ч гүйцэтгэлгүй мөртлөө улсаас 20 тэрбумыг гаргуулсан. Тэгсэн хэрнээ дахин мөнгө нэхээд сууж байсан удаатай.Сүүлд нь энэ компанийг ямарваа тендерийг мөнгө цохиж авчихаад бусдад шилжүүлж хийлгээд дундаас нь мөнгө авдаг хэмээн иргэд хүртэл шүүмжилж байсан шүү дээ.

Энэ мэт тендерт ялж гарч ирчихээд ажлаа сайн гүйцэтгэж чаддагүй компаниуд маш олон бий. Энэ бүхний цаана татвар төлөгч бидний мөнгө урсаж байгаа. Тэгэхээр  төрийн албаны хайхрамжгүй ажлаас болж татвар төлөгчдийн мөнгө үргүй зардал болон салхинд хийссээр байх гэж үү?. Мөнгөгүй хэрнээ хийж бүтээе гэсэн жижиг компаниудыг шахаж гаргачихаад мөнгөний амтанд орчихсон хэрнээ хийж бүтээсэн зүйлгүй компаниудыг хаацайлж болохгүй байх.
Мөн барилгын ажил эрчээ авч эхлэхээр л хүний алтан амиар тахил өргөж ажлаа явуулдаг компаниуд ч олон. Тэгвэл эдгээр компаниуд яагаад хар жагсаалтанд орохгүй байгаа юм бэ?

“Гангар инвест” ХХК-ийн барилга дээр ажиллаж байсан иргэдээс олон хүн бэртэж, амиа алдаж байсан.  Энэ нь жил бүр давтагддаг гэж хэлж болно.

“Актив” ХХК-ийн барьж байгаа барилга дээр хөдөлмөрийн аюулгүй байдлаа хангаж ажиллаж чадаагүйгээс хэд хэдэн хүн бэртэж, 25-хан настай залуу хүртэл амиа алдаж байсан.

Үүнд дээр “Цаст констракшн”, “Макс грүпп”,  "Өндөр буянт",  "Тайгам Алтай" ХХК зэрэг томоохон компаниуд ч орно шүү дээ.

 Тэгвэл энэ мэт хүний алтан амиар тахил өргөөд ажлаа хэнэгч үгүй хийж байгаа барилгын компаниудыг хар жагсаалтанд оруулах хэрэгтэй гэдгийг иргэд дуу нэгтэйгээр хэлж байгаа юм.

 Ийн нээлттэй, шударга гэсэн хэрнээ жижиг компаниудыг золигт гаргачихаад жинхэнэ луйварчин, иргэдийг хохироосон, хөдөлмөрийн аюулгүй байдлаа хангаж ажиллаж чадаагүй компаниудыг нэрлээгүй нь зүйд нийцэхгүй юм. Жараахайнуудаар нь оролдож байхаар акулуудаар оролдох ёстой биш үү гэдгийг дээрх эрхмүүдэд дуулгах хэрэгтэй байх. Тэгж байж худалдан авах ажиллагаанд тогтоод байгаа авлига, хээль хахуул зогсоно шүү дээ.