
Ален Арман: “ Чамтай бас чамгүй...”
(nec sine te, nec tecum vivere possum /лат/)
Бүсгүй цонхон дээр энгэртээ гараа зөрүүлэн зогсоно. Бяцхан тосгоны төв гудамжинд ямар нэгэн сонирхолтой үйл явдал болоо юу гэтэл, үгүй ээ, зөвхөн Скандинавийн хойгт л хаа нэг таарч болох гүн ногоон нүднийх нь харц яг л Ботникийн буланд үүрээр хүүшилдэг өтгөн манан шиг гүн бодолд дарагджээ.
- Яагаад, яагаад би ингэж амьдрах ёстой гэж...Бусад хүүхнүүдийг хар. Юу өмсөж, юу идэж, ямар тэрэг унаж, хаана амьдарч байгааг нь хар л даа. Наад зах нь манай ангийн хамгийн усан тэнэг Жулия Парист амьдарч байна. Гэрийнх нь цонхоор Луврын ордон харагддаг гэсэн байхаа. Гэтэл манай цонхоор...Шавар шавхай, нэг бол нас өндөр болоод хаашаа ч явах сонирхолгүй, яваад ч хаана ч амьдрах чадваргүй хэдэн хөгшин, үгүй бол хаашаа яах гэж явахаа ч мэдэхгүй амаа ангайсан хэдэн жоохон хүүхэд. Би? Би бусдаас юугаараа дутуу гэж? Харин ч илүү. Надад бие бол бие, зүс бол зүс байна. Мэдсэн бол Ланкастертай л суудаг байж. Ээ тэнэг толгой. Тэр миний араас ямар их гүйдэг байлаа. Гэтэл би хайр, хайр гэж солиороод одоо тэр хайраас юу олж долоов. Хадмуудтай усан дусал шиг адилхан гурван хүүхэд, сулхайсан харвинтай л хоцрох шив...
Бүсгүйн шонтгор хамартай сэвхтэй цав цагаан нүүр, савтай будаг асгасан юм шиг аажим аажмаар хүрэнтэн минчийлээ. Одоо харин харц нь тэнгисийн түрлэг эхлэхэд халимын анд гарах гэж буй агнуурын хөлөг онгоц зангуугаа татах шиг шийдмэг бөгөөд зоримог. Тэр хөл доор нь хэвтэж байсан хандгайн зузаан ширээр хийсэн гар хийцийн аяны том цүнхээ аваад, өрөөн доторхоо нэг тойруулан харав. Энэ л умгархан байшин дотор түүний хамаг залуу нас өнгөрчээ. 7 жилийн өмнө тосгоны захиргаан дээр гэрлэлтээ бүртгүүлчихээд, тухайн үедээ л эндхийн ганц “лимуузин” тэрэг болох Хендерсоны пикапаар энэ байшингийн үүдэнд бууж билээ. Тэр үед Адамсон залуу ч, жавхаатай ч байж. Ханын шүүгээн дээр тоосонд даруулчихсан хэвтэх “Улсын оны шилдэг загасчин” гэсэн цомыг дөнгөж аваад байсан даг.
Бүсгүй ширээн дээр том цүнхээ тавиад, үл мэдэг инээмсэглэв. Тэднийг гэрлэсний дараахан Жулия тосгондоо ирээд, түүнтэй мадам Харлингтоны мухлагийн үүдэнд дайралдаад, хөлөөс нь толгой хүртэл нь нэгжих мэт харснаа мөрөө хавчиж, монхор хамрынхаа самсааг сарталзуулан:

- За баяр хүргэе...Цаадахь чинь чамайг яаж тоогоо вэ? гэж билээ.
Тэр үед “Шанель” хэдийг ч юм бэ тосгон даяар сэнгэнүүлэх, үнэтэй “брэнд” – үүдээр өвч “хуягласан”, Европын ганган хүүхний атаархсан харцанд хатагтай Харлингтоны мухлагийн хаалган дээрх жингэнүүр хонхны хэл хайлчихсан гэж дараа нь шуугилдацгаасан. Бас ч болоогүй Жулиягийн эмэг эх нь хар домын шидтэн байсан, тэр эмэг эхийнх нь эмэг эх Ромын Пап ламыг хараасныхаа төлөө үүрдийн тамд унасан ч гэх шиг, хүн итгэхийн аргагүй яриа Жулияг явтал хэд хоног ам дамжсан.
Хонхны хэл хайлна ч гэж юу байхав. Харин хүмүүсийн хэл ам л гүйцэгдэхгүй юм даа. Бүр сүүлдээ Адамсоныг Жулиятай нууцаар амрагладаг байсан гэж нэг нөхөр халамцуу ам хальтраад, тэр дороо Адамсонд хамраа таглуулснаас хойш ашгүй нэг иймээ тиймээ юм дуулдаагүй.
Бүсгүй хөл нь өвдөв бололтой, матмал түшлэгтэй сандал татан суулаа.
- Ланкастер байсан юм билээ...Тэр цуурхаж яваад хамраа таглуулдаг эр.
Адамсон сонин хүн. Далай тэнгисийн хар шуурга, халим, сэлмэн хошуут хэрхэн жадласан тухай, хамгийн хүчтэй 20 баллын давалгаатай хэрхэн “тулалдаж” амьд үлдсэнээ бахдан ярих мөртлөө, хэн нэгэн хүн энд ингэж, тэнд тэгж, тэгэхээр нь би ингэлээ гэж хэзээ ч ганхийж байгаагүй. Ямар сайндаа 7 жил ханилсан эхнэр нь байтлаа, дөнгөж өчигдөрхөн л нөхөр нь 7 жилийн өмнө Ланкастерийн нармайг нээсэн тухай хүнээс дуулж байхав дээ.
Эр хүн дээ. Бүх л далайчид шиг балгах дуртай ч, хэзээ ч гэрээсээ эхнэрийнхээ ээмэг зүүлтийг эсвэл мужийн татварын газраас олгодог загас агнах эрхийн бичгээ Нилсоны архины мухлагт тавьж байгаагүй. Тосгоны түүхэнд үлдэх юм гэсэн байхаа, Базужа эмгэний хэлж байснаар.
Бүсгүй хөмсгөө зангидав.
- Хн...Үгүй ер. Би яагаад тэрнийг өмөөрөөд эхлэв? Уух дуртай бол архичин л гэсэн үг. Хэдийгээр бусад эрчүүд шиг биш ч.
Цаг яг 4 болж байна. Одоо удахгүй хөлөг онгоц эргээс хөдөлнө.
- Хурдлахгүй бол хоцрох нь. Одоо яая гэхэв.
Бүсгүй цүнхээ аваад гарлаа. Гадаа намрын урь ороод зэврүүхэн бөгөөд тэнгисийн замагтай ус сэнхийнэ. Халуун зун бол ханхийдэгсэн. Салхи хүртэл үнэр зөөллөх юм. Боомт дээр хүмүүс бужигнана. Алсын аялалд гарах гэж буй “Хойд” хөлөг онгоцны яндангаар хар утаа чихэлдэн олгойдож, одоо мөдгүй хөдлөх болсныг илтгэнэ.
- Адамсон...Хүүе Адамсон?
Онгоцны хитэг тохойлдоод, бодлогошрон зогсож байсан өтгөн хар хөмсөгтэй өндөр залуу гайхан зогтуслаа.
- Рета...? Чи юу хийж яваа юм бэ?
- Юуны чинь юу хийж яваа юм бэ гэж? Эр нөхрөө далайд гарахад нь үдэж өгдөггүй эхнэр чи харсан уу? Муу золиг хурдхан бууж ирээд энэ бэлдсэн идэх уух юм, солих хувцсаа ав. Чамайг даа эргэж ирэхээр чинь тэр архины найзуудтай чинь бүгдэнд нь нэг сайн үзүүлээд өгнөө...
Бүсгүй тас тас инээж байлаа. Чин сэтгэлээсээ аз жаргалтай, өөр лүү нь онгоцны шатаар сандран бүдэрч унах шахам гүйх эр нөхрөө хараад...Өөрөөс нь өөр хэнийг ч биш, зөвхөн өөр лүү нь нялх хүүхэд ээжийгээ хараад баярладаг шиг хөөрөн гүйх тэр том “жаалыг” хараад...
Жоохон хулчигнасан харцтай, үнсэж болох эсэхдээ эргэлзэн толгойгоо маажих энэ л эр далайн хар шуургатай, бүр 20 баллын давалгаатай тулалдаад дийлдэг гэвэл хүн үнэмшихгүй дээ?
Сэтгэгдэл (1)