Шинийн наймны билэгт сайн өдөр тохиож буй Эх орончдын өдөр тун нижгэр дуулиантай болох төлөвтэй. Д.Сүхбаатар жанжны байгуулсан ерөн жилийн түүхтэй нам МАН, МАХН болж хоёр хуваагдсанаас хойш энэ баярын өдрийг уралдан тэмдэглэх болсон. МАН өнгөрөгч даваа гарагт энэ өдрийг угтан Тусгаар тогнолын ордонд “Монголын нууц товчоо”, морин хуур залж баярын уур амьсгал оруулсан. Тэгвэл Н.Энхбаяр дарга гуравдугаар сарын  нэгний өглөөний нарыг Тасганы овоон дээрээс харах ёслол зохион байгуулахаар төлөвлөжээ. Бас болоогүй, “МАНАН арилж, нар мандана” гэсэн мундаг уриатай. Монголчууд өмнө нь шинийн нэгэнд л жилийн хамгийн эхний нарыг билэгшээн ёслол үйлддэг байсан бол энэ жил Эх орончдын өдөр тохиож байгаа завшаанаар шинийн найманд мөн ёслохоор болж байна. Орой нь “Монголоо аврах их хүсэл” нэртэй гэрэлт зул хөөргөх ёслол хийх гэнэ. Нэрнээс нь  л харахад МАХН энэ удаа бас л МАН, АН-ыг адалж байгаа бололтой. Уг нь гуравдугаар сарын нэгэн бол Д.Сүхбаатар, Д.Бодоо, Д.Догсом нарын хүмүүс эрх чөлөөгөө олж авахаар МАХН-ыг байгуулсан өдөр тул эх оронч үйлс бүтээж чадсан хүмүүсийг урамшуулах ёстой баймаар. Гэтэл хөгшин, залуу нь мэдэгдэхээ больсон хоёр намын гишүүд л уухайлан тэмдэглээд байдаг. Бусад намд харьяалалтай хэрнээ улсынхаа төлөө чамгүй зүйл хийсэн хүнд энэ баяр хамаарахгүй. Учир нь анхны намын гишүүн биш. Иймээс ч АН-ын гишүүд энэ баярт битүүхэндээ дургүй байдаг билээ. Өнгөрсөн жил яг энэ өдөр Л.Гүндалай гишүүн “Нэг намын өдрийг заавал ингэж нийтийнх болгож болохгүй. Эх оронч нэг л нам байдаг, бусад нь эх оронч биш юм уу” гэж унтууцаж байв. Уг нь түүнд хэлэх үг, хийсэн ажил байгаа гэвч сөрөг хүчний баяраар баярлаад явалтай биш, нэг тийм байдал үүсээд байгаа аж. Энэ жил ч мөн давтагдаж байна.
   Өнгөрсөн жил яригдаж байсан Монголын анхны улс төрийн хүчин бол манайх, танайх гэсэн мөчөөрхөл намжаагүй байгааг МАН, МАХН-ын нүсэр баярын төлөвлөгөө харуулна. Хэн нь илүү сайхан тэмдэглэснээрээ эх оронч болчихдоггүй нь харамсалтай. Маргааш болох баярыг ирээдүйд манайх гэж өмчлөх хүчин бас нэгээр нэмэгдэж байгаа юм. МАХН, МҮАН-ынхан “Эх орон-Тусгаар тогтнол-Шударга ёс үндэсний эв нэгдлийн хөдөлгөөн” гэсэн сүржин эвсэл байгуулсны нэг жилийн ойгоо маргааш тэмдэглэнэ. Дараа жил МҮАН-ы дарга М.Энхсайхан  ч  “манай эвслийн төрсөн өдөр” гээд гуравдугаар сарын нэгэнд пээдгэр дуугарч, эх оронч хүн болж хувирахыг үгүйсгэхгүй. Маргааш тийм боломж нь ч нээгдэж байна.