Ойн хөнөөлт хортон шавж нь сүүлийн жилүүдэд Монгол Улсын газар нутгуудаар олшрох болсон билээ. Энэ талаар БОАЖЯ-ны ойн бодлого зохицуулалтын газрын мэргэжилтэн Д.Жагдагтай ярилцлаа.

-Манай улсад хэдэн төрлийн хортон шавж байдаг вэ?

-Экологийн өндөр ач холбогдолтой манай орны ойн экосистемд сөрөг нөлөө үзүүлж буй үндсэн хүчин зүйлүүдийн нэг нь ойн хөнөөлт шавжийн хөнөөл буюу утаагүй түймэр болоод байна. Манай орны навчит шилмүүст ойд 700 гаруй зүйлийн хөнөөлт шавжууд тархан хөнөөл учруулдаг болох нь эрдэмтэн судлаачдын хэвлүүлсэн бүтээлүүдэд дурдагдсан байдаг. Модлог ургамлын навч шилмүүс, иш холтос, модлог,үр боргоцой, нахиа найлзуур, үндсээр хооллон хөнөөл учруулдаг эдгээр шавжуудтай тэмцэх арга хэмжээг 1957 оноос эхлэн хэрэгжүүлж эхэлсэн байдаг.

Эдгээр шавжуудаас навч, шилмүүсэн ойд голлон хөнөөл учруулдаг 10-аад зүйлийн хөнөөлт шавж байна. Сибирийн хүр, Эгэл бийрэн сүүлт, Якобсоны төөлүүрч, Өрөөсгөл хүр эрвээхий, Моносны бүгэг, Бургасны хүр зэрэг шавжууд хөнөөл учруулж байна. 2016 оноос эхлээд ойд онц хөнөөлтэй Сибирийн хүр эрвээхэй хэт олшроод байна.

ЗОНХИЛОГЧ НАВЧ, ШИЛМҮҮСНИЙ ХӨНӨӨЛТ ШАВЖУУД

-Шавж олширч буйн гол шалтгаан нь юу вэ?

-Үүнд хэд хэдэн шалтгаан бий. Ойн хөнөөлт шавж үй олноороо үржин олшрох таатай нөхцлийг бүрдүүлж өгдөг гол хүчин зүйл нь шавжийн өөрийн биологийн онцлог, хүний үйл ажиллагаа, ойн түймэр, цаг агаарын хэт хуурайшилт зэрэг өөрчлөлтөөс шалтгаалж их хэмжээгээр хөнөөл учруулдаг билээ.

- Манай улс хортон шавжтай хэрхэн тэмцэж байна вэ?

- Монгол орны ойн сангийн хомсдол, доройтолд нөлөөлж байгаа хүчин зүйлүүдийн нэг нь энэхүү хөнөөлт шавжийн хор хөнөөл болоод байна. Иймээс утаагүй түймэр гэж нэрлэх хэмжээнд хүрээд байгаа хөнөөлт шавжийн сөрөг нөлөөг бууруулах арга хэмжээг доор дурдсан гурван чиглэлээр зохион байгуулж ажиллаж байна. Үүнд:

Тархалтыг тогтоох судалгаа
Тэмцэх арга хэмжээ
Хяналт мониторинг хийх
Ойн хөнөөлт, шавжтай тэмцсэн сүүлийн дөрвөн жилийн хийсэн ажлаас дурдвал:

2014 онд 17 аймгийн 113 суманд ойн хөнөөлт шавж, өвчний тархалтыг тогтоох судалгааны ажлыг хийж судалгаагаар 186.6 мян.га талбайд зайлшгүй тэмцлийн ажил явуулах шаардлагатай байгааг тогтоож, тэмцлийн ажлыг 97.7 мян.га талбайд хийж гүйцэтгэсэн. Тэмцлийн ажлыг ойн хөнөөлт шавжийн тоо толгойн нягтшилыг бууруулах шаардлагатай талбайн 52.3%-д зохион байгуулсан гүйцэтгэл гарсан.

2015 онд 16 аймгийн 97 суманд ойн хөнөөлт шавж, өвчний тархалтыг тогтоох судалгааны ажлыг хийж, 310.3 мян.га талбайд зайлшгүй тэмцлийн ажил явуулах шаардлагатай талбайн 163.9 мян.га талбайд тэмцлийн ажлыг хийж гүйцэтгэсэн.

2016 онд 16 аймгийн 107 суманд ойн хөнөөлт шавж, өвчний тархалтыг тогтоох судалгааны ажлыг хийж гүйцэтгэсэн. 2016 оны жилийн эцсийн байдлаар Монгол орны хэмжээнд ойн хөнөөлт шавжийн тархалттай 12 аймгийн 87 сумын ойн сангийн 740.1 мян.га талбай байгаагаас 591.1 мян.га талбайд зайлшгүй тэмцлийн ажил явуулах шаардлагатай байгаа гэсэн судалгааны үр дүн гарсан. Үүнээс улсын төсвийн хөрөнгөөр 70,8 мян.га, орон нутгийн төсвийн хөрөнгөөр 64 мян.га, нийт 131,2 мян.га талбайд тэмцлийн ажил явуулсан. Тэмцлийн ажлыг 2016 онд ойн хөнөөлт шавжийн тоо толгойн нягтшилыг бууруулах шаардлагатай талбайн 21.9%-д зохион байгуулсан гүйцэтгэл гарсан.



2017 онд 15 аймгийн 127 суманд ойн хөнөөлт шавж, өвчний судалгааны ажлыг хийж, 502.9 мян.га талбайд зайлшгүй тэмцлийн ажил явуулах шаардлагатай байгаа гэсэн судалгааны үр дүн гарсан. Үүнээс улсын төсвийн хөрөнгөөр 176.7 мян.га талбайд тэмцлийн ажил явуулсан. Тэмцлийн ажлыг ойн хөнөөлт шавжийн тоо толгойн нягтшилыг бууруулах шаардлагатай талбайн 35.1%-д зохион байгуулсан гүйцэтгэл гарсан.

Дээрх хийсэн ажлуудаас харахад бид хөнөөлийн голомттой талбайн хэмжээг бүрэн хамруулж хийх санхүүжилт байхгүйн улмаас дараа жил дахин тэмцлийн ажлыг хийх шаардлагатай болж байгаа юм. Ийм учраас хөнөөлийн голомтыг бүрэн хязгаарлаж чадахгүй байна.

- Биологийн аргаар яг хэрхэн тэмцэнэ гэсэн үг вэ?

- БОАЖЯ нь ойн хөнөөлт, шавжтай тэмцэх ажлыг химийн бодисын хэрэглээнээс үе шаттайгаар татгалзаж, биологийн болон байгаль орчинд сөрөг нөлөөгүй аргаар хийх зорилт тавин ажиллаж байна. Биологийн аргаар тэмцэнэ гэдэг нь ойд хөнөөл учруулж байгаа шавжийг идэш тэжээлийн замаар өвчлүүлэх бактерийн бэлдмэлийг онгоц, үүргийн шүршигчээр ой руу цацахыг хэлнэ. Уг бэлдмэл нь шавжийг өвчлүүлж, амьдрах чадваргүй болгодог.

Улсын төсвийн хөрөнгөөр хийгдсэн тэмцлийн ажлыг 2013 онд 124.7 мян.га талбайн 48.9%, 2014 онд 97.7 мян.га талбайн 70%, 2015 онд 163.9 мян.га талбайн 70%, 2016 онд 70.8 мян.га талбайн 100%, 2017 онд 176.7 мян.га талбайн 100%-д нь биологийн болон байгаль орчинд халгүй технологиор тэмцлийн ажлыг зохион байгуулсан.


- Биологийн ямар ямар бэлдмэлүүд байдаг бэ?

- Ойн хөнөөлт шавжтай тэмцэх ажилд Лепидоцид,СК (Bacillus thuringiensis.var. Kurstaki), Энтомотоксин(Bacillis thuringiensis), Bt-MN01(Bacillus thuringiensis. var.dakota MN-01), Green(Metarhizium anisopliae MaMn-09/22), Бассиана мускардини (Beauveria bassiana-G07, G10) зэрэг бактерийн бэлдмэлүүдийг хэрэглэж байна.

- Монгол орны хаана хамгийн их хортон шавж байдаг вэ?

- Улсын хэмжээнд 2017 оны байдлаар 12 аймаг, 48 сум, Улаанбаатар хотын ногоон бүс, Горхи-Тэрэлжийн БЦГ-ын ойд 502.9 мян,га талбайд хөнөөл учруулж байна. Ойн хөнөөлт шавж, өвчний тархалтыг тогтоох 2017 оны судалгаагаар Архангай, Завхан, Сэлэнгэ, Төв, Увс, Хөвсгөл, Орхон, Хэнтий аймгуудад болон Горхи-Тэрэлжийн БЦГ, Нийслэлийн ногоон бүсийн ойн санд ойн хөнөөлт шавж их хэмжээгээр тархсан.

- Энэ жил тэмцлийн ажлыг хэрхэн зохион байгуулсан бэ?

- 2017 онд улсын төсвийн хөрөнгөөр 150 мянган га талбайд тэмцлийн ажлыг зохион байгуулна гэж төлөвлөсөн. Өнөөдрийн байдлаар 176.7 мянган га талбайд улсын төсвийн хөрөнгөөр тэмцлийн ажлыг гүйцэтгэсэн байна. Тэмцлийн ажлыг 4 төрлийн аргаар хийж байгаа.

Онгоцоор буюу авиамикробиологийн аргаар
Үүргийн шүршигч багажаар
Механик аргаар
Гэрлийн урхиар
Мөн улсын төсвийн хөрөнгөөс гадна орон нутгийн төсвийн хөрөнгөөр тэмцлийн ажлыг хийдэг. Энэ жилийн хувьд Архангай, Хөвсгөл, Булган, Сэлэнгэ, Орхон, Төв аймгууд хөнөөлт шавжтай тэмцэх ажлыг хийсний үр дүнд 57.7 мянган га талбайд тэмцлийн ажлыг зохион байгуулсан урьдчилсан мэдээ ирүүлсэн.

Ингээд нийтдээ улсын хэмжээнд 234.4 мянган га талбайд тэмцлийн ажлын зохион байгуулсан байна. Гэхдээ 2016 оны судалгааны ажлын дүнгээр 600 мянга орчим га талбайд хөнөөлийн голомт байна гэж тогтоогдсон. Үүний дөнгөж 40 орчим хувьд л тэмцлийг хийж, үлдсэн 60 гаруй хувийг хийж чадаагүй юм. Иймээс дараа жил дахиад л хортон шавж гарж ирнэ гэсэн үг.

-Хортон шавж нь ойд, байгальд ямар хор хөнөөл учруулдаг вэ?

-Ойд хөнөөл учруулж буй шавж нь модны навч, шилмүүсээр хооллож, өсөлт хөгжилтөд муугаар нөлөөлж, ойг доройтолд оруулдаг. Хэрэв 2-3 жил дараалан идвэл тухайн мод дахин сэргэн ургах чадваргүй болдог.

ОЙН ШАВЖИЙН ХӨНӨӨЛ


ОЙН ШАВЖИЙН ХӨНӨӨЛ
-Сүүлийн жилүүдэд хөрш орнуудаас элдэв хортон шавж орж ирэх болсон гэдэг яриа байна. Энэ юутай холбоотой вэ?

-Монгол орны ой нь Сибирийн их тайгын өмнөд захын ой учраас ОХУ-ын ойд байдаг шавжийн төрөл, зүйл манай улсад бий. Ойн шавжид хил хязгаар гэж байхгүй учраас 2 тийшээ дамжих магадлалтай.

-Энэ жил Тэрэлжид хортон шавж устгалд оруулах ажилд доголдол гарсан гэсэн. Энэ асуудалд тодорхой тайлбар өгөөч?

-Горхи Тэрэлжийн байгалийн цогцолбор газарт 3,000 га талбайд авиамикробиологийн аргаар тэмцлийн ажлыг зохион байгуулсан. Энэ ажилд бид дотоодын аж ахуйн нэгжийн үйлдвэрлэсэн Монголын эрдэмтэн судлаачдын гаргасан биологийн бэлдмэлийг ашигласан. Тэмцлийн ажил хийсэн зарим газрын үр дүн муу байгаа нь шалгалтын явцад тогтоогдсон.

Тиймээс БОАЖЯ-наас тэмцлийн ажил зохион байгуулж байгаа Ойн судалгаа, хөгжлийн төв Улсын төсөвт үйлдвэрийн газарт албан бичиг хүргүүлсэн. Шалтгааныг тогтоож, буруутай этгээдэд хариуцлага тооцож ажиллах үүрэг даалгавар өгсөн. Тус төв үр дүн муутай болсон шалтгааныг тогтоохоор ажиллаж байна.

-Ирэх жилд ямар хөнөөлт шавж ихсэх хандлагатай байна вэ?

-Судалгаагаар Сибирийн хүр эрвээхий, Өрөөсгөл хүр эрвээхий их хэмжээгээр олшрох төлөвтэй байна. Энэ бол модыг маш богино хугацаанд хатааж, хуурайшуулдаг хөнөөлтэй шавжууд юм.

- Гарч байгаа хүндрэл бэрхшээлүүд юу байна. Орон нутаг хөнөөлт шавжтай тэмцэх ажлыг хийдэг юм уу?

Би өмнө нь ярьж байсан гарч байгаа гол бэрхшээл бол нийт хөнөөлийн голомттой талбайн дөнгөж 40 орчим хувьд нь тэмцлийн ажлыг зохион байгуулж байна үлдсэн 60 хувийг бид хийж чадахгүй байгаагаас дараа жил дахиад тэмцлийн ажил хийх шаардлага гардаг. Мөн орон нутаг орон нутгийн төсөвтөө ойн хөнөөлт шавжтай тэмцэх ажлын зардлыг хангалтгүй тусгаж байгаагаас хөнөөлийн голомтыг бүрэн хязгаарлаж чадахгүй байна.

Сүүлийн жилүүдэд Нийслэлийн ногоон бүсэд өрөөсгөл хүр эрвээхий, Сибирийн хүр эрвээхий их хэмжээгээр тархаж хөнөөл учруулж байна. Иймд Нийслэл ойн хөнөөлт шавжтай тэмцэх зардлыг төсөвтөө тусгаж далайцтай арга хэмжээ авах шаардлагатай байна. Улсын төсвөөр хийгдэж байгаа ажлын зардал нийт хөнөөлийн голомттой талбайн хэмжээг бүрэн хамарч чадахгүй байгаа учир хөнөөлт шавж ихээр олширсон аймгуудын удирдлага тэмцэл хийх зардлыг төсөвтөө тусгаж ажиллах шаардлагатай байна.

Мөн ойгоос орсон орлогын 85%-ийг эргүүлж ойд нь зарцуулах хуулийн заалт бий. Иймд орон нутгийн Засаг дарга энэхүү заалтыг биелүүлж ажиллах шаардлагатай юм. Улс, орон нутаг хамтарч тэмцлийн ажлыг зохион байгуулж байж энэ их хөнөөлийн голомтыг хязгаарлаж чадна.

УИХ-ын чуулганаар Сангийн сайд Ч.Хүрэлбаатарт тавьсан Ерөнхийлөгчийн хоригийг хэлэлцэж байгаа билээ. Хэлэлцэж байгаа асуудалтай холбогдуулан гишүүд асуулт тавьж, үг хэлж байгаа юм. Тэгвэл дөнгөж сая УИХ-ын чуулганы танхимд

НЗДТГ-аас нийслэлийн харьяа агентлагийн дарга нарын дунд “Ёс зүй-Сахилга хариуцлага” сэдэвт сургалт зохион байгууллаа.

Нийслэлийн Залуучуудын хөгжлийн газрын дэргэдэх “Нийслэлийн залуучуудын хөгжлийг дэмжих төв”, БНСУ-ын КОИКА /KOICA/-гийн санхүүжилттэй төслийн гүйцэтгэгч ”MKIT” сургалтын төвтэй хамтран зохион байгуулдаг компьютерын үндсэн хэрэглээний программын ээлжит сургалтыг нийт 50 гаруй иргэн амжилттай дүүргэж өчигдөр сертификатаа гардан авлаа.

Монгол Улсын Шадар сайд Ө.Энхтүвшин НҮБ-ын Ази Номхон далайн бүс нутгийн Эдийн засаг, нийгмийн комиссын Гүйцэтгэх нарийн бичгийн даргын орлогч Каве Захиди, НҮБ-ын суурин төлөөлөгч Беате Транкман нарыг өнөөдөр/2017.11.02/ хүлээн авч уулзлаа.

Увс аймгийн Засаг дарга Д.Батсайханыг огцрохыг шаардсан жагсаалыг энэ сарын 07-нд Улаангом хотын төв маршал Ю.Цэдэнбалын нэрэмжит талбайд хийхээр болжээ. Энэ талаар өнөөдөр Увс аймгийн ИТХ-ын төлөөлөгч Ц.Батболд тэргүүтэй тус аймгийн зарим сум, багийн иргэдийн төлөөлөл мэдээлэл хийлээ.

​Авлигатай тэмцэх газрын Хэлтсийн дарга, эрхэлсэн комиссар А.Дөлгөөнөөр ахлуулсан ажлын хэсэг 2017 оны 10

Улсын Их Хурлын Төсвийн байнгын хорооны өнөөдрийн (2017.11.02) хуралдаан 11 цаг 05 минутад, гишүүдийн 52,6 хувийн ирцтэйгээр эхлэв. Хуралдаанаар Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөс Улсын Их Хурлын 2017 оны 10 дугаар сарын 20-ны өдрийн 58 дугаар тогтоолын 1 дүгээр заалтын 6 дахь дэд заалтад тавьсан Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн хоригийг хэлэлцэхээр тогтлоо.





Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга З.Энхболд хэлэлцэж байгаа асуудлын талаар танилцуулав. Тэрбээр танилцуулгадаа, Монгол Улс дэд бүтэц, уул уурхайн салбар дахь ашиг сонирхол, авлигаар холбогдсон гучин гэр бүлийн хяналт дарангуйлалд бүрэн автаж, аливаа төсөл, хөтөлбөр тэдэнд ашиггүй бол гацдаг, гацаадаг бөгөөд монголчуудын хүртэх ёстой ашгийг зөвхөн тэд л хүртдэг хэн бүхэнд ил болсон тогтолцоотой болоод удаж байна. Иймд эдгээр гучин гэр бүлийн төлөөлөл болсон Ч.Хүрэлбаатарыг Засгийн газрын гишүүн, Сангийн сайдаар томилсон Улсын Их Хурлын 2017 оны 10 дугаар сарын 20-ны өдрийн 58 дугаар тогтоолын 1 дүгээр заалтын 6 дахь дэд заалтад Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Гучин гуравдугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн тухай хуулийн 12 дугаар зүйлийн 8 дахь хэсгийг тус тус үндэслэн хэсэгчлэн хориг тавьж байгааг дурдав.

Хэлэлцэж байгаа асуудалтай холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн Ж. Мөнхбат Сангийн сайд Ч.Хүрэлбаатараас “Хотгор шанага” ХХК-ийн уул уурхайн лицензтэй холбоотой асуудлын талаар тодруулав. Сангийн сайд Ч.Хүрэлбаатар, Миний бие болон манай гэр бүл, ах дүүс Монгол Улсын өмч хувьчлалтай холбоотой, ард түмний өмч хөрөнгөнөөс нэг ч хөрөнгө аваагүй. Мөн уул уурхайн лиценз, болон улсын төсвийн хөрөнгөөр баригдсан тендер, концессоос нэгийг ч авч байгаагүй гэдгийг хариуцлагатайгаар мэдэгдэж байна гэж байлаа. Хэлэлцэж байгаа асуудалтай холбогдуулан УИХ-ын гишүүн Ш.Раднаасэд, Ж.Мөнхбат, Ч. Улаан нар санал хэлж, байр сууриа илэрхийлэв.



Ингээд 2017 оны 10 дугаар сарын 20-ны өдрийн 58 дугаар тогтоолын 1 дүгээр заалтын 6 дахь дэд заалтад тавьсан Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн хоригийг Төсвийн байнгын хорооны хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх хүлээн авахыг дэмжсэнгүй.

Үргэлжлүүлэн Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.1 дэх хэсгийг үндэслэсэн Монголын Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг танилцуулав. Уг тогтоолд Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөс Улсын Их Хурлын 2017 оны 10 дугаар сарын 20-ны өдрийн 58 дугаар тогтоолын 1 дүгээр заалтын 6 дахь дэд заалтад тавьсан Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн хоригийг хүлээж авах боломжгүй гэж үзсүгэй хэмээн тусгасан байв. Иймд энэ талаарх Төсвийн байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Тогтохсүрэн УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанд танилцуулахаар болов гэж УИХ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээлэв.

Хан-Уул дүүргийн Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах зөвлөл, тус дүүргийн Замын цагдаагийн хэлтэс болон Цагдаагийн 1,2 дугаар хэлтэс хамтран өнөөдөр 09-14 цагийн хооронд нээлттэй хаалганы өдөрлөгийг Хан-Уул дүүргийн Соёлын ордонд зохион байгуулж байна.
Өдөрлөгөөр тус байгууллагуудаас хийж хэрэгжүүлж буй ажил, үйлчилгээг танилцуулах, Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангахтай холбоотой хууль тогтоомж, дүрэм журмын талаар мэдээлэл, зөвлөгөө өгөх, иргэдээс гомдол, санал хүлээн авахаас гадна ЦЕГ-ын харъяа Бүртгэл хяналтын төвтэй хамтран тээврийн хэрэгслийн жолоодох эрх сэргээх шалгалтыг авч байна.

Монгол улсын Засаг захиргаа нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн 29 дүгээр зүйл, Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.4.5 дахь заалтыг үндэслэн Орхон аймгийн Засаг даргын 2017 оны 11 дүгээр сарын 01-ний өдрийн А/636 тоот захирамж гарчээ.

Тус захирамжаар 2017 оны 11 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн 2018 оны 04 дүгээр сарын 01-ний өдрийг хүртэлх хугацаанд хоёр болон гурван дугуйт тээврийн хэрэгслээр хөдөө хээр, орон нутаг болон, улсын чанартай авто замд хөдөлгөөн хийхийг хориглосон байна.
Учир нь манай улсад мотоцикль унаж яваад осолд орох, улмаар амь насаа алдах явдал орон нутгийн түвшинд өндөр байгаа юм. Мотоцикль унаж яваад зам тээврийн осол гаргасан зөрчил улсын хэмжээгээр жилдээ 300-400-ийн хооронд хэлбэлздэг байна. Харин мотоциклийн ослын улмаас амь насаа алдагсдын тоо жилдээ 100-аас хол давдаг юм. Хөдөө орон нутгийн эмнэлгийн байгууллагад хандаж байгаа хүмүүсийн багагүй хувийг мотоциклиос унаж бэртсэн хүмүүс эзэлдэг. Иймээс өвлийн халтиргаа гулгаатай үед мотоциклоор зорчихыг ийнхүү хориглож байгаа аж.

УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар Сангийн сайд Ч.Хүрэлбаатарын томилгоонд тавьсан Ерөнхи

Монгол Улсын Биеийн тамир, спортын тухай хуулийн 10 дугаар зүйл, Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагчийн 2016-2020 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр, Нийслэлийн эдийн засаг, нийгмийг 2017 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэлийг хэрэгжүүлэх зорилгоор “Нийслэлийн иргэдийн спортын VI наадам”-ыг 2017 оны гуравдугаар сараас эхлэн спорт явган аялал, ширээний шагайн наадгай, хийн дасгал, аэробик, олс таталт, софт волейбол, волейбол, сагсан бөмбөг гэсэн спортын 8 төрлөөр хэсэг, хороо, бүс, дүүрэг, нийслэл гэсэн 5 үе шаттайгаар амжилттай зохион байгуулж байна.

Нийслэлийн 9 дүүргийн 152 хорооноос шалгарсан Шилдгийн шилдэг 108 багийн 1638 тамирчдын сүүлийн шатны Шигшээ тэмцээн 2017 оны 11 дүгээр сарын 05-06-ны өдрүүдэд “Буянт-Ухаа” спорт ордонд зохион байгуулагдана гэж нийслэлийн Нийтийн биеийн тамир, спортын хорооноос мэдээллээ.

УИХ дахь Төсвийн байнгын хороогоор Засгийн газрын томилгоонд тавьсан Ерөнхийлөгчийн хэсэгчилсэн хоригийг хэлэлцэж, гишүүдийн 91,2 хувь нь Ерөнхийлөгчийн хоригийг хүлээж авах боломжгүй гэж үзсэн. Тэгвэл энэ асуудлыг УИХ-ын чуулганаар хэлэлцэж эхэллээ.

Нийслэлийн Засаг дарга болон Нийслэлийн байгаль орчны газар, Нийслэлийн газрын албаны дарга нарын хамтарсан

УИХ дахь МАН-ын бүлэг хоёр хуваагдаж, “33”-ын, “32”-ын гэдэг албан бус бүлэгтэй болсон билээ. Тус бүлгүүд өдгөө ч улс төрийн үйл

Соёлын гавьяат зүтгэлтэн, олон улсын сэтгүүлч, яруу найрагч, доктор Б.Дашзэвэг бага насны хүүхэд хүчиндэхийг завдсан талаар бид мэдээлсэн. Түүнийг хэрэгт

Налайх дүүргийн Гэр бүл, хүүхэд, залуучуудын хөгжлийн ордны шинэ байрны нээлтийн үйл ажиллагаа боллоо. Нээлтийн үйл ажиллагаанд Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг ГБХЗХГ-ын дэд дарга Б.Халиун, дүүргийн Засаг дарга Ч.Раднаабазар, дүүргийн нийгмийн чиглэлийн төсөл хөтөлбөрүүдийн удирдагч бөгөөд Засаг даргын орлогч Х.Анхбаяр, ЗДТГ-ын дарга Ж.Алтангэрэл болон хороод хамтран ажилладаг байгууллагуудын удирдлагууд оролцлоо.

Дүүргийн Засаг дарга Ч.Раднаабазар “Дүүрэг, эх орны маань гэрэлт ирээдүй болсон бяцхан үрс, хүүхэд, залуучуудын маань цоо шинэхэн орд өргөөний нээлтэнд хүрэлцэн ирсэн эрхэм зочид төлөөлөгчид, хүүхэд залуучууд та бүхэндээ баярын мэнд хүргэе. Учир нь будаг нь үнэртсэн, хүүхэд залуучуудын маань эрдэм дэлгэрсэн энэ орд өргөө өндөр үүдээ нээж байгаа нь бидний баяр билээ.

Манай Налайх дүүрэг бол хүүхэд, залуусын дүүрэг. Дүүргийн нийт хүн амын 32 хувийг 0-15 насны хүүхэд, 57 хувийг хөдөлмөрийн насны хүн ам, залуучууд эзэлдэг. Жил тутам 900 орчим хүүхэд шинээр мэндэлж байна.

Хэдхэн хоногийн өмнө дүүрэгт маань 50 ортой хүүхдийн эмнэлэг үүдээ нээсэн бол өнөөдөр нийгмийн хамгийн чухал хэсэг болсон гэр бүл, хүүхэд, залуучуудын ордон маань ашиглалтанд орж нээлтээ хийж байна.

Улсын сайн хүнээсээ, хүний сайн хүүхдээсээ гэдэг. Монгол ёс уламжлалаа мэддэг, ахас дээдсээ хүндэлдэг, хүмүүнлэг, өөрийнхөө эрхийг бусдын эрхээр хязгаарлаж чаддаг, зөвд зөөлөн, бурууд хатуу, байгаль эх дэлхийгээ хайрлан хамгаалдаг хүн байхын тулд хүүхэд бүр өөрийн гэсэн хүсэл тэмүүлэлтэй, түүндээ хүрэх чин зорилготой, зорилго бүр нь амжилттай гэрэл гэгээ дүүрэн байх учиртай. Энэхүү орд өргөөнд хүүхэд бүрийн инээд цалгилж, эрдэм номын буян дэлгэрч байхын ерөөлийг өргөн дэвшүүлье” гэв.

Тус барилгын ажлыг 2,8 тэрбум төгрөгийн төсөвт өртгөөр “Цэцэн гэрс” ХХК хийж гүйцэтгэн ийнхүү хүлээлгэн өгч байна.

Дүүргийн Засаг дарга, Тамгын газрын зүгээс шинэхэн орд өргөөний нэг танхимыг тохижуулахыг даалгавар болгон нэг сая 500 мянган төгрөг гардуулан өглөө.

Ийнхүү нийгмийн хамгийн чухал нэгж болсон гэр бүл, хүүхэд, залуучуудын хөгжлийн орд өргөө дүүрэгт үүдээ нээлээ гэж нийслэлийн Хүүхэд гэр бүлийн хөгжлийн газраас мэдээллээ.

УИХ-ын Төсвийн байнгын хорооны хуралдаан эхэллээ. Байнгын хорооны хуралдаанаар УИХ-ын 58 дугаар тогтоолд Ерөнхийлөгчийн тавьсан хоригийг хэлэлцэх юм.

Онцгой байдлын ерөнхий газраас Дорноговь аймагт Гамшгаас хамгаалах иж бүрэн сургуулийг 2017 оны 11 дүгээр сарын 09-11-ний өдрүүдэд зохион байгуулна.

Сургуулийн бэлтгэл ажлыг хангуулах, мэргэжил аргазүйн зөвлөгөө өгөх, гамшгаас хамгаалах бэлэн байдлын үзлэг, шалгалтыг зохион байгуулах ОБЕГ-ын ажлын хэсэг Дорноговь аймагт ажиллаж байна.

Гамшгаас хамгаалах бэлэн байдлын үзлэг, шалгалтыг тус аймгийн Алтанширээ, Айраг, Даланжаргалан, Зам-Үүд, Өргөн, Сайншанд, Сайхандулаан, Эрдэнэ суманд зохион байгуулах бөгөөд энэ үеэр сумдын Онцгой комисс, гамшгаас хамгаалах алба, мэргэжлийн анги, аж ахуйн нэгж, байгууллагын бэлтгэл бэлэн байдлыг шалгах юм.

Гамшгаас хамгаалах иж бүрэн сургууль нь гамшгаас хамгаалах үйл ажиллагаанд иргэдийн оролцоог бүрэн хангах, дадлага сургуулиудад иргэдийг татан оролцуулах, бүх шатны Засаг дарга, аймгийн Онцгой комисс, орон нутгийн гамшгаас хамгаалах алба, мэргэжлийн ангийн удирдах бүрэлдэхүүний гамшгийн менежментийн мэдлэгийг дээшлүүлэх, орон нутгийн гамшигтай тэмцэх чадавхийг сайжруулах, харилцан ажиллагааг жигдрүүлэх, хүч хэрэгслийн бэлэн байдлыг дээшлүүлэхэд чиглэгддэг гэж Онцгой байдлын ерөнхий газраас мэдээллээ.

“Агаар орчны бохирдлыг бууруулах техник, технологи мэдээллийн төв”-дэрүүл мэндэд сөрөг нөлөөгүй шалны халаалт, цахилгаан халаагуурыг танилцуулж байна
Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яам, Орчны бохирдлыг бууруулах үндэсний хороо хамтран “Агаар орчны бохирдлыг бууруулах техник, технологи мэдээллийн төв”-ийг байгуулж, үйл ажиллагаагаа эхлүүлсэн. Дулаан алдагдал болон агаарын бохирдлыг бууруулах технологийн шийдлийг танилцуулах, иргэдийг цахилгаан халаалтын хэрэглээнд шилжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх, мэдээллээр хангах зорилгоор уг төв нь “Барилга Мегастор” төвд үйл ажиллагаа явуулж байгаа юм.
Үүнтэй холбогдуулан “Барилга Мегастор”-т нээсэн, “Агаар орчны бохирдлыг бууруулах техник, технологи мэдээллийн төв”-ийн үйл ажиллагаа хэрхэн үргэлжилж байгаатай танилцлаа. Нөгөөтэйгүүр, 11-р сарын 1-нээс Засгийн газраас гаргасан шөнийн тарифыг тэглэх шийдвэр хэрэгжиж эхэлж байгаа юм.
“Барилга Мегастор”-н хоёрдугаар давхарт байрлах мэдээллийн төв нь өнгөрсөн сарын 23-наас иргэдэд мэдээлэл өгч, үйлчилж эхэлсэн бөгөөд аж ахуйн нэгж байгууллагууд өөрсдийн бүтээгдэхүүний давуу тал, онцлогийг танилцуулсан үзэсгэлэнг гаргасан байлаа. Уг төвд очсон иргэд 20 гаруй компанийн 50 гаруй нэр төрлийн технологитой танилцах, хооронд нь харьцуулах байдлаар өөрт тохирсон бүтээгдэхүүнийг сонгож авах боломжтой аж.
Тэгвэл “Агаар орчны бохирдлыг бууруулах техник, технологи мэдээллийн төв”-д БЗД-ийн 23-р хорооны иргэн Д.Болдын гэр бүл халаалтын технологи сонирхож байсан юм.Тэрбээр амины орон сууцанд амьдардаг бөгөөд цахилгаанд хэмнэлттэй, агаарын бохирдлыг бууруулсан технологиудыг харьцуулан, мэдээлэл авч яваагаа дуулгалаа. Д.Болд “Шөнийн цахилгааны тарифыг тэглэсэн нь сайн хэрэг болсон. Мэдээллийн төвөөрөө дамжуулан өөр олон технолгиудыг танилцуулж, иргэдэд агаарын бохирдлыг бууруулах чиглэлд ямар техник, технологи ашиглах талаархи мэдээллийг түлхүү өгөх хэрэгтэй байна. Мөн мэдээллийн энэ төвийг өөр олон газарт байгуулж ажиллах шаардлагатай гэж бодож байна. Мөн энд бүтээгдэхүүнээ танилцуулж байгаа компаниуд үнийн уян хатан нөхцлийг санал болгож оролцох ёстой болов уу” гэсэн юм.

Түүнээс гадна уг төвөөр үйлчлүүлж байгаа ихэнхи иргэд агаарын бохирдлыг бууруулсан технологиос гадна эрүүл мэндэд сөрөг нөлөөгүй бүтээгдэхүүнийг илүүтэй сонирхож байлаа.
Мөн мэдээллийн төвийн үйл ажиллагаа хэрхэн үргэлжилж байгаа болон иргэд ямар төрлийн бүтээгдэхүүн илүүтэй сонирхож байгаа талаар Орчны бохирдлыг бууруулах үндэсний хорооны ажилтан Б.Даваасүрэнгээс тодруулсан юм. Б.Даваасүрэн “Мэдээллийн төвд өдөр бүрмаш олон иргэд ирж үйлчлүүлж, мэдээлэл авч байна. Ихэнх иргэд шөнийн тариф тэглэсэнтэй холбоотойгоор цахилгаан халаагуур болон шалны халаатыг сонирхож байна.Гол асуудал нь санхүүгийн асуудал байна гэсэн санал, сэтгэгдлийг хэлж байгаа. Үүнийг шийдэхийн тулд зарим компаниуд тодорхой банкны лизингийн үйлчилгээ үзүүлж байна. Нарийн мэдээллийг мэдээллийн төвд ирж авах боломжтой” гэв.

Мэдээллийн төвд танилцуулагдаж буй зарим технологиос дурдвал, иргэдэд “Кореан Кабль” компанийн зүгээс иргэдэд 4-5 төрлийн шалны халаалтын системийг танилцуулж байлаа. Тус компанийн цахилгаанчин Д.Жавзандамбын хэлснээр танилцуулж буй шалны халаалт нь цахилгаанд хэмнэлттэй төдийгүй, дулаан алдахгүй байх давуу талтай аж. Үнийн хувьд 1м2 нь 25-45 мянган төгрөгөөр худалдаалагдаж байгаа юм байна.
Мөн “Хос цамхаг” компани цахилгаан халаалтын технологийг иргэдэд санал болгож байлаа. Эрүүл мэндэд сөрөг нөлөөгүй, аюулгүй байдлыг бүрэн хангасан бүтээгдэхүүн хэмээн тус компанийн ерөнхий менежер Г.Атарцэцэг хэллээ. Мөн тэрбээр “Иргэд бүтээгдэхүүнээ сонголоо гэхэд санхүүгийн асуудалтай зарим нь тулгардаг. Үүнийг шийдэхийн тулд “Хаан” болон “Үндэсний хөрөнгө оруулалтын банк”-ны лизингээр манай компанийн бүтээгдэхүүнийг худалдан авах боломжтой” гэсэн юм.

Энэ мэтчилэн олон төрлийн бүтээгдэхүүн уг төвд танилцуулагдаж байна. Зарим компаниуд зөвхөн монгол гэрт ашиглах боломжтой халаагуурын технологийг ч санал болгож байлаа.Монгол гэрийн хувьд дулаан алдагдал их. Тэр утгаараа ямар дулаалгын материал, технологи ашиглаж гэрээ дулаан байлгах, нүүрс бага хэрэглэх вэ гэдэг мэдлэг, мэдээллийг ч уг төвөөс авах боломжтой аж.
Мөн БОАЖЯ-наас нүүрс хүчлийн хийг бууруулах, сэргээгдэх эрчим хүчийг дэмжих чиглэлээр “Ногоон зээлийн сан”-г байгуулсан байна. Энэ хүрээнд “Хас банк” иргэдэд хөнгөлөлттэй зээлийг олгож байгаа бөгөөд байгальд ээлтэй, агаар, орчны бохирдлыг бууруулах чиглэлд ашиглах технологи, нэвтрүүлэх, хэрэглэх, төсөл хөтөлбөрийг дэмжих юм байна.
Эцэст нь хэлэхэд,өвлийн улирлыг дуустал уг төв үйл ажиллагаа явуулах бөгөөд тодорхой судалгаа хийж, үр дүнг тооцоолсны дараа өөр хэд хэдэн байршилд салбар төвийг нээн иргэдэд үйлчлэх аж.