Монгол Улсын Филармонийн “Баянмонгол” жазз найрал хөгжмийн “City Swing” jazz night буюу “Их хотын дагшаа” жазз тоглолт 2016 оны 11-р сарын 18-нд 19:00 цагт Улсын Филармонийн концертын танхимд ганцхан удаа тоглогдох гэнэ. Энэхүү тоглолт нь 3 дах жилдээ тоглогдох гэж байгаа бөгөөд анх “Баянмонгол” жазз найрал хөгжмийн удирдаач С.Саруул-Од /СТА/ санаачлан эхлүүлж байжээ. Дэлхийн жазз хөгжмийн томоохон төлөөлөгчдийн бүтээлүүдээс сорчлон тоглож Монголын үзэгч, сонсогчдодоо жазз бүтээлүүдийг толилуулдгаараа онцлогтой тоглолт юм. Мөн цаашид жил бүр уламжлал болгон тоглохоор төлөвлөөд байгаа аж.

Энэ жилийн тоглолтонд Баянмонгол жазз найрал хөгжим бүрэн бүрэлдэхүүнээрээ, удирдаач С.Саруул-Од /СТА/, улсын Филармонийн гоцлол дуучин Н.Наранбаатар /СТА/, Ц.Хулан /СТА/, Б.Солонго, урилгаар дуучин Одноо /Lemons/, Э.Соёмбо болон Герман улсаас ирсэн алдарт трубач Bastien Rieser нар оролцох юм.

Тоглолтын тасалбар Филармонийн кассаар болон www.ticket.mn сайтаар худалдаалагдаж байгаа бөгөөд дэлгэрэнгүй мэдээллийг www.mgl-philharmonic.com, 70118012, 99925074-с лавлана уу. Дашрамд дуулгахад Юнителийн GG карттай хэрэглэгчид тоглолтын тасалбарыг 100gg оноогоор 5000₮ хямдруулан авах боломжтой.

Манай хоёр улсын цаашдын хамтын ажиллагаа улам бэхжиж, шинэ шатанд хүрэхэд энэ уулзалт илүү нөлөөлөх байх гэж бодож байна” гэлээ. Нийслэлийн Засаг дарга С.Батболд “Хотын даргаар ажиллаж байгаагийн хувьд иргэдийнхээ эрүүл аюулгүй, амгалан тайван амьдруулах тал дээр анхааран ажиллаж байна. Цаашид хоёр улсын хамтын ажиллагаа болон бусад зүйлс дээр хамтран ажиллахад таатай байх болно” хэмээн хэллээ.
Нийтэлсэн: Нийслэлийн ЗДТГ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтэс

УИХ-ын гишүүн Д.Эрдэнэбат, НИТХ-ийн төлөөлөгч Д.Баттулга, БЗД-ийн Засаг дарга Д.Пүрэвдаваа нар орон нутгийн сонгуулийн үр дүнгийн талаар мэдээлэл хийлээ. УИХ-ын гишүүн Д.Эрдэнэбатын хэлснээр 2016 оны орон нутгийн сонгуульд АН-аас 6900 нэр нэр дэвшигч өрсөлдөж, 37.9 хувь нь ялалт байгуулжээ. Өөрөөр хэлбэл, нийт 330 сумаас 104-т нь АН-ын нэр дэвшигчид ялсан байна. Мөн нийслэлийн есөн дүүргийн 295 нэр дэвшигчээс 98 нь ялалт байгуулсан буюу есөн дүүргийн гуравт нь АН олонхи болжээ.

Энэ тухай АН-ын орон нутгийн сонгуулийн ерөнхий менежер, УИХ-ын гишүүн Д.Эрдэнэбат ”Бид энэ сонгуульд нэг л зарчим баримталсан. Ялсан бол ялсан шиг байж, ялагдсан бол ялагдлаа хүлээн зөвшөөрөх хэрэгтэй. Ард түмний сонголтоор гарч ирсэн төлөөлөгчийг хэн нэгэн хүний шийдвэрээр буцаах нь ардчилсан улс оронд байж болохгүй зүйл. МАН-ын удирдлагууд энэ үйлдлүүддээ дүгнэлт хийх ёстой гэж харж байна. Аль аль талдаа ялж, ялагдаж сурах хэрэгтэй. Бид үнэмлэхүй олонхитой өрсөлдсөн ч ард түмэнд нэг зүйлийг ойлгуулж чадсан. 100 хоногт МАН бодлогогүй үйл ажиллагаа явуулж, амлалтаасаа ухарсныг ард түмэнд ойлгуулсан. Энэ нь сонгуулиар олж авсан маш том ололт байлаа” хэмээв.

”АН-ын зургаан хүний нэрийг хассан”
Нийслэлийн ИТХ-ын сонгуулийн тухайд Баянзүрх дүүрэгт нэлээд маргаан дэгдээд байсан. Тэгвэл энэ талаар НИТХ-ийн төлөөлөгч Д.Баттулга, БЗД-ийн Засаг дарга Д.Пүрэвдаваа нар тайлбар хийсэн юм. Баянзүрх дүүргийн Засаг дарга Д.Пүрэвдаваа ”Манай дүүрэг дээр АН 22, МАН 19 суудал авсан тухай СЕХ-ны дүн гарсан байгаа. Энэ дүнг СЕХ болон Нийслэлийн сонгуулийн хороо албан ёсоор зарласан. Гэтэл Баянзүрх дүүргийн сонгуулийн хорооны дарга шалтгаангүйгээр зургаан хүний нэрийг хассан. Энэ сонгуулийн хуулийн гол онцлог нь маргааныг сонгуулийн хороо биш шүүх шийдэх юм. Эцсийн маргааныг шүүх шийдэх зохицуулалтай байхад дүүргийн сонгуулийн хорооны даргын тогтоолоор зургаан хүнийг хассан. Энэ бол хүчин төгөлдөр бус шийдвэр” гэв.

”Сонгуулийн хуулийг зөрчсөн нэр бүхий хүмүүсийг шүүх, АТГ-т шалгуулна”
НИТХ-ийн төлөөлөгч Д.Баттулга ”Сонгуулийн хуульд зааснаар сонгуулийн хорооны албан хаагчид сонгуульд оролцож байгаа аль нэг нэр дэвшигчийг дэмжих эсвэл эсэргүүцсэн агуулга бүхий үйлдэл хийхийг хориглосон байдаг. Энэ хуулийн заалтыг Сүхбаатар, Баянзүрх дүүрэгт уландаа гишгэсэн. Сүхбаатар дүүрэгт нэр дэвшиж байгаа хоёр хүнийг хууль бусаар нэр дэвшүүлэхээс татгалзсан. Энэ асуудлаар шүүхэд хандаж анхан болон давж заалдах шатны шүүхээс энэ хууль бус юм гэдгийг тогтоосон. Одоо эдгээр хүмүүсийн нэр дэвшиж байсан тойрог дээр дахин сонгууль явуулах тухай шүүхийн шийдвэр гаргуулах үйл ажиллагаа явагдаж байна. Мөн СБД-ийн долдугаар тойрог дээр ирц хүрээгүй нэмэлт санал хураалт явуулах нөхцөл бүрдсэн байхад сонгуулийн хороо ирц бүрдсэн гэж илтээр гуйвуулаад 50 гаруй хүний саналаар илүү байсан МАН-ын хоёр нэр дэвшигчийг баталгаажуулсан. Үүнийг шүүхэд өгсөн. Шүүх хэрэг үүсгээд явж байгаа” гэлээ.

Хоёр орны харилцааг идэвхжүүлэхэд сүүлийн үед байгуулсан баримт бичгүүд, тухайлбал харилцааны бүх салбарыг хамарсан “Монгол Улс, ОХУ-ын хооронд стратегийн түншлэлийг хөгжүүлэх дунд хугацааны хөтөлбөр” болон “Орос, Монгол, Хятадын хоорондын хамтын ажиллагааг дунд хугацаанд хөгжүүлэх замын зураглал”, “Орос, Монгол, Хятадын хооронд Эдийн засгийн коридор байгуулах хөтөлбөр”-ийн заалтыг ажил хэрэг болгох явдал чухал ач холбогдолтойг хоёр тал тэмдэглэв.

Уулзалтын төгсгөлд Төрийн нарийн бичгийн дарга Д.Даваасүрэн 95 жилийн түүхтэй орчин цагийн Монгол-Оросын уламжлалт найрсаг харилцаа, хамтын ажиллагааг стратегийн түншлэлийн хүрээнд сэргээн хөгжүүлэх, энэ зорилгоор яриа хэлэлцээг бүхий л түвшинд тогтмол хийж, санал солилцож байх, хүндрэл, бэрхшээлтэй асуудлыг хамтдаа тухай бүр нь шийдвэрлэж байх саналтай буйгаа илэрхийллээ.

Өнгөрсөн даваа гарагийн өглөө 59 настай Монгол эмэгтэй харийн нутагт мэсний шархтай нас барсан байдалтай олджээ.

Монгол Улсын иргэд гадаад паспортоо бүртгүүлээд хугацааг нь дуусах хүртэл шалгагч дээр очихгүйгээр автомат хаалгаар үйлчлүүлэх юм.

Төрийн өмчийн 90 гаруй аж ахуйн нэгжээс гурав нь огт ажилладаггүй байна. Мөн тус байгууллагуудын өр 10.8 их наяд төгрөгт хүрсэн байна. Эдгээр аж ахуйн нэгж 2012 онд 187.7 тэрбум төгрөгийн ашигтай ажиллаж байсан бол 2015 онд 11.3 тэрбум төгрөгийн алдагдалтай ажиллажээ. Т

Майкрософт бол АНУ-ын баялаг биш Билл Гейтс бол баялаг

УИХ-ын чуулганы өчигдрийн үдээс хойшхи хуралдаанаар ирэх оны төсвийн тухай, Нийгмийн даатгалын сангийн 2017 оны төсвийн тухай хуулийн төслүүдийн хоёр дахь хэлэлцүүлгийг хийсэн юм.

Хөгжлийн банкинд “Чингис” бондын талтай дүйх буюу 1.3 их наяд төгрөгийн санхүүгийн зөрчил илэрснийг Хууль зүй, дотоод хэргийн дэд сайд Б.Энхбаяр зарласан нь саяхан. Томоохон бүтээн байгуулалтыг санхүүжүүлэх, хөрөнгө босгох үндсэн үүрэгтэй тус банк мөнгө хүүлэх хэрэгсэл болсныг баримтаар “илчилсэн” энэхүү үйл явдал санамсаргүй зүйл биш байсан бололтой. Сү.Батболдын Засгийн газрын үед байгуулж, 580 сая ам.доллар амжилттай босгож байсан Хөгжлийн банкийг анх байгуулсан хүмүүс нь татан буулгах алхмуудыг бага багаар хийж байсны эхлэл нь ч байж магадгүй нь. Үнэхээр санхүүгийн зөрчил илэрсэн бол, “Чингис”, “Самурай” бондын хөрөнгийг буруу зарцуулсан нь үнэн бол холбогдох албан тушаалтнууд хариуцлага хүлээх нь зүй ёсны хэрэг.Харин “зөрчилтэй” нэрийн дор улсын төсвөөс санхүүжүүлэх бололцоогүй томоохон төслүүдийг хөдөлгөх, бүтээн байгуулалтыг санхүүжүүлэх хөгжлийн гол банкаа татан буулгах нь хэр зохистой бол.

Эдийн засгийн хүндрэлийг даван туулах, тогтворжуулах хөтөлбөр батлах тухай тогтоолын төслийг Засгийн газраас УИХ-д өргөн бариад хэд хонож байна. Эхний босгоо буюу мэргэжлийн Байнгын хороогоор дэмжигдээд буй энэ төсөлд Хөгжлийн банктай холбоотой тодорхой заалтууд тусаад байгаа аж. Тухайлбал, УИХ-ын 2017 оны хаврын чуулганд багтаж Хөгжлийн банкны тухай хуулийг шинэчилсэн найруулгаар батална гэсэн заалт ороод байгаа юм. Энэ тухай шаардлага, шалтгаанаа Засгийн газар “Төсвөөс эргэн төлөх нөхцөлтэй актив хөрөнгийн зарим хэсгийг Засгийн газарт шилжүүлэх. Хөгжлийн банкны улсын төсөвтэй харилцах харилцааг боловсронгуй болгох, болзошгүй эрсдэлийг бууруулж, засаглал, ил тод байдал, тайлагналыг сайжруулж, үйл ажиллагааны цар хүрээг өргөжүүлэх, бие даасан байдлыг нэмэгдүүлэх” гэж тайлбарлажээ. Өнгөн дээрээ ийм тайлбартай ч Хөгжлийн банкны тухай хуульд шинэчилсэн найруулгаар өөрчлөлт оруулснаар том төслүүдийг санхүүжүүлэх боломжийг нь эрс хумих агуулга нуугдаж буйг зарим эх сурвалж өгүүллээ.
Харин ийм сонголт хийх болсон шалтгаан нь юу байв. Санхүүгийн зөрчил илэрсэндээ гол бус, харин ОУВС-гийн шахалт, шаардлага Засгийн газрыг ийм алхам хийхэд хүргэж байх талтай аж. Тодруулъя.
Монгол Улс эдийн засгаа сэргээхийн тулд ОУВС-гийн ”Стэнд бай” хөтөлбөрт хамрагдаж, 1-1.5 тэрбум ам.долларын зээл авах талаар энэ өдрүүдэд ид хэлэлцэж байна. Хятадын мөнгө үү, ”Стэнд бай” хөтөлбөр үү гэсэн хоёр сонголттой асуулт тавих ч шаардлагагүй болсон. Энэ талаар Сангийн сайд Б.Чойжилсүрэн “ОУВС-гийн “Стэнд бай” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх талаар эцэслэсэн шийдвэр гараагүй байгаа. 2016 онд багтаад хоёр тал тохиролцож чадвал ОУВС-гийн захирлуудын зөвлөлийн хурлаар оруулж асуудлыг шийдвэрлэх учиртай. 2016 онд багтах магадлал тун бага байна. Тэгэхээр 2017 оны нэгдүгээр сард тохирох болов уу гэсэн таамаг байна” гэж мэдэгдээд зогсохгүй ”Урд хөршид тодорхой хэмжээний санхүүгийн дэмжлэг үзүүлээч, манай улсын зарласан том төслүүдэд танай улсын компани оролцооч гэсэн хүсэлтийг тавихаас аргагүй байдалд орсон. Зөвхөн урд хөршид бус ОХУ, Япон, Солонгос зэрэг улсуудад хүсэлт тавихаас аргагүй” гэж мэдэгдээд байгаа билээ. Ер нь бол Хятадаас мөнгө авлаа ч ”Стэнд бай”-г хэрэгжүүлэх ёстой гэсэн байр суурьтай гишүүд УИХ-д жин дарж байгаа. Тухайлбал, УИХ-ын Төсвийн байнгын хорооны дарга Ч.Хүрэлбаатар “Стэнд бай” хөтөлбөрийг авч хэрэгжүүлэхээс өөр аргагүй байгааг 2017 оны төсвийн хэлэлцүүлгийн үеэр илэрхийлсэн. Иймээс л “Стэнд бай”-г хэрэгжүүлэхийн тулд Хөгжлийн банкийг татан буулгах, үгүй ядахдаа зорилгыг нь өөрчлөх шахалтад Засгийн газар орсон байж магадгүй байна. Учир нь 2009 оны эдийн засгийн хямралын дараа ОУВС-гаас манай улсад хоёр жилийн турш суурин төлөөлөгч томилон ажиллуулсны эцэст нэгэн дүгнэлт гаргаж байсан нь цаасан дээрээ л үлджээ. Тэнд “Монгол Улсын эдийн засаг саяхан нүүрлэсэн хямралаас гайхалтай хурдан сэргэж чадлаа. Нүүрсний үйлдвэрлэл хурдацтай өсч, уул уурхайн хоёр төсөл эдийн засгийн эргэлтэд удахгүй орох гэж байгаа нь Монгол Улсын эдийн засгийг гэрэлт ирээдүй хүлээж, иргэд хөгжлөөс нь хүртэх боломж байгааг харуулж байна” хэмээн бичсэн байв. Гэхдээ сайхан үгтэй энэ дүгнэлттэй зэрэгцэн “Стэнд бай” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлсэн ОУВС-гийнхан нэгэн анхааруулга өгч байсан нь шууд Хөгжлийн банктай холбоотой байв. Тэд “Байгуулагдаад удаагүй байгаа Хөгжлийн банк бидний санааг ихээхэн зовоож байна. Хөгжлийн банкийг Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуулийг тойрч гарах арга хэрэгсэл, эсвэл Засгийн газрын төсвөөс гадуур зарлагыг санхүүжүүлэх нэг механизм болгон ашиглах ёсгүй. Эс тэгвээс төсвийн эрсдэлийг нэмэгдүүлж, ил тод байдлыг доройтуулах болно” гэж анхааруулж байсан аж.
Тус сангийн Ази номхон далайн бүсийн төвийн дэд захирал Свитен Барнетээр ахлуулсан ажлын хэсгийнхэн энэхүү мэдэгдлээ төр засгийн болон бусад байгууллагынханд танилцуулсан ч үүнийг нь монголчууд хэрэгжүүлээгүй билээ.
Сангийн сайд Б.Чойжилсүрэнгийн хэлснээр Олон улсын валютын сангийн “Стэнд бай” хөтөлбөрийн техникийн баг өнгөрсөн сарын 24-нөөс эхлэн Монгол Улсад ажиллаад өнөөдөр дуусч байна. Энэхүү техникийн гэх ажлын хэсгийн дүгнэлтээс манай улс уг хөтөлбөрт хамрагдах эсэх нь ерөнхийдөө шалтгаална. Өөрөөр хэлбэл, уг хөтөлбөрт хамрагдах эсэх нь бид Хөгжлийн банктай байх эсэхээс шалтгаалж магадгүй болоод байна. Тиймээс ОУВС-гаас манай улсад Төсвийн ”Сахилга бат”-ыг чанд сахиж төсвийн зарлагыг хасах шаардлага тавихаас гадна Засгийн газарт Хөгжлийн банкийг татан буулгах санал тусгах магадлал ийнхүү өндөр байгаа аж. Монгол Улсад тус сангийн суурин төлөөлөгчөөр хоёр жил ажилласан Пармершвер Рамлоган ярилцлага өгөхдөө “Хөгжлийн банк бол арилжааны банк байх ёстой. Үйл ажиллагаагаа санхүүжүүлэх чадвартай арилжааны банк байхын тулд зарлагаа нөхөх боломжтой, ашиг олох төслүүдийг санхүүжүүлэх учиртай. Гэтэл Хөгжлийн банкны төлөвлөгөөнд одоогоор ийм зүйл байхгүй байна. Хөгжлийн банк дэд бүтэц, барилга, төмөр зам гэх мэт шууд орлого олох боломжгүй төслүүдийг санхүүжүүлэхээр яригдаж байна. Хэрэв Хөгжлийн банк зээл авч эдгээр төслүүдийг санхүүжүүлсний дараа ямар ч ашиггүй байвал зээлийн эргэн төлөлтийг төсөвт л найдахаас өөр аргагүй болно. Эндээс харахад эцсийн эцэст улсын төсөв л дээрх төслүүдийг хэрэгжүүлж байгаа санхүүгийн эх үүсвэр гэдэг нь харагдаж байна. Өөрөөр хэлбэл, хөрөнгө оруулалтын төслүүд эцсийн эцэст төсвөөс санхүүжих атлаа төсөвт тусгагдаагүй Хөгжлийн банкинд харьяалагдаж байдаг. Тиймээс л бид Хөгжлийн банк, Засгийн газрын төсвөөс гадуурх зарлагын хэрэгсэл болж байна гэж үзэж байгаа юм. Засгийн газар зарим зарлагаа Хөгжлийн банк руу шилжүүлснээр цаасан дээр харьцангуй зарлага багатай мэт харагдах болно. Гэвч яг бодит байдал дээрээ бол энэ бол Засгийн газрын зарлага” гэж мэдэгдээд байсан билээ.
Харин Монгол Улсын хувьд Хөгжлийн банкны тухай хуулийг арай өөр агуулгаар анх баталж байв. Бүр тодруулбал ”Монгол Улсын хөгжлийн томоохон төсөл, хөтөлбөрүүдийг санхүүжүүлэхэд зориулан зээл олгох бөгөөд санхүүжүүлэх төсөл, хөтөлбөрийн жагсаалтыг УИХ жил бүрийн хаврын чуулганаар батална” гэж Хөгжлийн банкны тухай хуульд тусгасан байгаа. Энэхүү том төсөл гэдэг нь улсын төсвийн хөрөнгөөр санхүүжүүлэх бололцоогүй, нэг ёсондоо урт хугацаандаа эдийн засагт ашгаа өгдөг, анхны хөрөнгө оруулалт өндөртэй төсөл байх талаар хууль батлах үед яригдаж байсан нь бий. Иймээс л ОУВС-гийн өмнө нь тавьж байсан анхааруулгыг хүлээж авбал хөгжлийн гэгдэх томоохон төслүүд хаанаас санхүүжих нь тодорхой бус болж мэдэх юм.

Гишүүдийн хувьд Ахмад настны нийгмийн хамгааллын тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төсөлд “Насны хишиг”-ийг 70 наснаас эхэлж байсныг 65 наснаас эхэлбэл төсөвт хэр ачаалал үүсэхийг, төрийн албан хаагч өндөр насны тэтгэвэрт гарахад нэг удаагийн буцалтгүй тусламжийг ажилласан хугацааг нь харгалзан 36 сарын үндсэн цалинтай нь тэнцэх хэмжээтэй байдаг тухайн заалт сэргээгдсэнийг, хүүхдийн мөнгийг бүх хүүхдэд ялгаварлалгүй олгох боломж байгаа эсэхийг тодруулсан юм.

Та хаа нэгтээ алган дээрээ хар цэгтэй хүнтэй таарвал нэн даруй цагдаа дуудаарай

Лондонд төвлөрдөг Легатум судалгааны хүрээлэн жил бүр гаргадаг Дэлхийн Хөгжлийн Индексийг (Prosperity Index) өнөөдөр 10 дахь жилдээ гаргаснаа зарлалаа.

Арваннэгдүгээр сарын 5-нд баруун аймгуудын нутгаар, 6-нд ихэнх нутгаар цас орж, цасан шуурга шуурч хүйтрэхийг анхааруулж байна.

Дэлхийн өв-Орхоны хөндийн соёлын дурсгалт газрын хамгаалалтын захиргаанд иргэд түүх, соёлын өвийг малтаж байна гэх дуудлага иржээ.

МАН Засгийн эрхийг барьсан даруйдаа төрийн албыг жинхэнэ утгаар нь төрлийн алба болгож байгааг ард түмэн харсаар байгаа. Эхний ээлжинд намын дарга М.Энхболд эрх, ямбаа эдэлж хүүгээсээ эхлээд ах, дүү, хамаатан садан, найз нөхдөө томилж болох бүхий л өндөр албан тушаалд томилсон. Харин одоо намынх нь гишүүд төрийн хариуцлагатай албан тушаалд ойр, дотны хүмүүсээ томилуулахаар орондоо орох завгүй гүйлдэж байна. МАН-ынханы ураг садны томилгооны “мод” өдрөөс өдөрт өргөжин илүү өргөн мөчиртэй болж өрсөлдөөн ч улам ширүүсэж байна гэж хэлж болохоор байна. Тэгвэл МАН-ын ураг төрлийн мод хэрхэн ургаж, мөчир салаа нь тэлж байгааг 24 баримтаар хүргэж байна.

09:00 цагт: Нийгмийн эрүүл мэндийн хүрээлэнгээс НОМЫН САНГИЙН НЭЭЛТТЭЙ ӨДӨРЛӨГ зохион байгуулна. Хаяг: 13-р хороолол, Зүүн 4 зам, Автобусны буудлын чанх ард НЭМХ-ийн 2 давхарт,

10:00 цагт: Элэг Бүтэн Монгол хөтөлбөрийн хүрээнд элэгний С вирүсийн архаг халдвартай Эрүүл мэндийн салбарын ажилчдыг эмчлэх аяны нээлтийн үйл ажиллагаа Улсын нэгдүгээр төв эмнэлэгийн 4 давхарт болно.

12:00 цагт: Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн нөхөрсөг спорт тэмцээн Хан-Уул дүүргийн спорт ордонд нээлтээ хийнэ.

13:00 цагт: Монголын Өмгөөлөгчдийн Холбооны Их хурал Танан төвийн Хурлын зааланд болно. Хуралд 21 аймгийн салбар зөвлөлийн өмгөөлөгч нар төлөөлөгчөөр оролцоно.

”Цайны зам” эрдэм шинжилгээний бага хурал Үндэсний түүхийн музейд болно.

Өнөөдөр өнгөрснөө эргэн дурссан бодол санаа, дурсамжаар дүүрэн байх ба үүний шалтгаан нь гэр бүлийн гишүүдээрээ цугларах эсвэл уламжлагдаж ирсэн зүйлтэй холбоотой. Семинар, сургалт дамжаа эсвэл аялал зэрэг нь Загаснууд та нарын оюун ухааныг өргөсгөх болно. Зарим Загаснууд ажлын онцгой амжилтанд хүрнэ. Ингэснээр шинэ албан тушаал, тушаал дэвшилт, цалин нэмэгдэх зам тавигдах болно

...Олонхи болж, дийлэнх сум, дүүрэгт ялалт байгуулсан МАН-ынханы шунал дарагдахгүй нь. Хумсалсаар хумсалсаар хулгайч гэдэг шиг энэ сонгуульд АН-ын ялалт байгуулсан гурван дүүрэг рүү дайрч эхэллээ...

Эдийн засгийн хувьд бид нэг л мэдэхэд өмнөд хөршийнхөө бүрэн мэдэлд ороход бэлэн болчихжээ. Хятад хэмээх нь сайнаар харвал аварга том эдийн засаг, муугаар харвал аймшигт мангас... Харамсалтай нь бид түүний аварга том хэмээх давуу талыг өөртөө ашигтайгаар эргүүлж чадсангүй, харин ч ашиглуулж, идүүлж, өөрсдийнхөө хувьд жинхнээс нь мангас болгож байна.
Нэг л мэдэхэд монголын бүх өнгөт металь, нүүрс, нефть олзворлолт бүрэн, авто замын ажлын ихэнхийг хятадууд хяналтдаа авчээ. Барилгажилт ч мөн хятадаас ихээхэн хэмжээгээр хараат байдалтай. Барилгын материалынхаа үлэмжхэн хэсгийг өмнөөс татаж байна.
Монголын үндэсний үйлдвэрлэл хөл дээрээ босож чадахгүй мунгинасаар буйн нэг шалтгаан нь мөн л өмнөд хөрш. Монголд ямар нэгэн юм хийгээд эхлэнгүүт л яг адилхан зүйл урд хөршид олноор үйлдвэрлэгдэн Эрээнээр дамжин ирж, хямд үнээр монголын Үндэсний үйлдвэрлэгчийг нам цохин унагаж байна. Дороо нүх ухдаг ийм ажилд манайхан ч өөрсдөө их идэвхийлэн оролцоно, төр засаг нь ч хамгаалж, хянах нь үгүй.
Бид хичнээн хичээсэн ч манай Эдийн засаг өмнөд хөршийнхөө түүхий эдийн бааз болох талруугаа. Манай томоохон ордуудаас гарч буй бүхнийг ганц худалдан авагч нь тэд. Нүүрсийг л гэхэд коксжуулаад гаргая гэхэд авахгүй гэдэг. Тэгээд тонныг нь 27 доллараар авдаг. (нүүрсний ОУ-ын зах зээлийн үнэ 100 доллар давсан) Хил давуулаад өөрсдөө коксжуулан дотоодынхоо зах зээлд 70-80 доллароор борлуулах. Заримыг нь шууд нөөцлөх.
Манай 60 сая малаас гардаг асар их хэмжээний түүхий эд бүгд хятадуудын хяналтад байна. Жил бүр 10 сая гаруй арьс шир, 200 мянган тонн орчим ноос ноолуур... Яс, дайвар бүтээгдэхүүн... Тэд үнийг нь зохицуулж, унагах бол унагаж, хаягдал ч болгон чадаж байна. Манай ХАА-н болон Уул уурхайн бүтээгдхүүний нэр хүндийг дэлхийн зах зээл дээр унагах, үнэгүйдүүлэхийг ч тэд чадаж байна. Оёдол, хөнгөн үйлдвэрүүдийн талыг нь тэд хянаж байгаа гэсэн мэдээлэл байна. Нийтийн хоолны салбар ч мөн ихээхэн хамааралтай. Ингэхэд манай ЭЗ-т өмнөд хөршөөс хамааралгүй зүйл гэж бараг үгүй. Манай гадаад худалдаа, банк санхүүгийн хичнээн хувийг тэд хянадаг болохыг бид гадарлана. Монголын жижиг дунд үйлдвэрлэл, худалдаа улам бүр өмнөд хөршөөс хамааралтай болсоор...
Ийнхүү ЭЗ-аар дамжин, ходоод, хэтэвчээр нь дөрөөлөн манай улс төр, цаашлаад үндэсний оюун санаанд нөлөөгөө тэлж байгаа үзэгдэл бидний нүдэн дээр өрнөж байна. Монголын түүх соёлын арвин баялаг өвийг бид булш бунхан тонох, тэр бүү хэл сүм хийд, музейгээсээ хүртэл хулгайлан хэдэн халтар юаниар хятад руу хулгай авилгалаар дамжуулан зарцгааж байна. Ялангуяа монголчуудын гарал үүсэл, түүхтэй холбоотой эд зүйлс ихээр урагшаа урсаж, оронд нь сөрөг утга санаатай, хуурамч билгэдлийн шинжтэй зүйлс олноор орж ирэх болсон.
”Мөнгөтэй л байвал хаана ч амьдарна шүү дээ”, ”Зөвхөн өнөөдрөөрөө л амьдарцгаая” гэж ойлгосон залуу үетэй болов. ”Эх орон гэдэг бол их хийсвэр худлаа ойлголт байгаа юм шүү дээ” гэж номчирхдог сэхээтэн мэргэдтэй болов. Хэт ахуйч явцуу үзэлтэй оюун санааны удирдагчидтай болов. ”Монгол гэж юу байсан юм. Хэдэн зэрлэг нүүдэлчин малчид л байсан шүү дээ” гэж хэлдэг мэргэдтэй болов. Сэтгэл нь эмзэглээд үглэж, хэлсэн, шүүмжилснээ ”Муу Популист хорлон сүйтгэгч” хэмээн хараан зүхэж, буланд шахдаг болов.
Байчихаад ”Өмнөговийг хятадад зарчихая, тэгээд өрнөөсөө салаад амар жаргана”, ”Дорнодыг Япон, эсвэл Солонгост зарчихая. Тэд баярлаад л мөнгөө бариад гүйгээд ирнэ. 3 сая монгол хүн бүрд зуун сая доллар ногдоно. Түүгээрээ бид хангалттай сайхан амьдарна” гэж тооцоо хийдэг эдийн засагчтай, эрх мэдэлтэнтэй ч болов. Түрүүчээс нь ил далдаар зараад ч эхлэв бололтой. Манай газар нутгийн ашиглалтын болон хайгуулын лицензийн 70 гаруй хувь нь мөн л өмнөд хөрш. Урдаас их хэмжээний хөрөнгө оруулалт орох ч ихэнхдээ монголд наалдац багатай, жишээлбэл хөнгөн үйлдвэрийн тоног төхөөрөмж, шинэ технологи ирэх нь үгүй, аар саархан, хадаас, зүү хийх хэмжээний зүйлс орж ирнэ.
Хятад бараа л гэхээр хэврэг, хортой, хямдхан байдаг юм биш. Хятадууд үйлдвэрлэгч ард түмэн. АНУ, Австрали, Японд гаргаж буй бараануудын чанар өндөр. Гэтэл манайд ихэнхдээ хамгийн хэврэг, хамгийн хортой нь орж ирэх. Бүр бодлогоор мэт гэмээр... Төр засаг ч тэр бүх бараа бүтээгдхүүнүүдэд чанарын стандарт, шаардлага тавьж мэдэхгүй, тавьсан ч ор нэр төдий, авилгын сиймхийгээр гоожчихно. Манайх нэг л мэдэхэд хорт хавраар дэлхийд тэргүүлэх хэмжээнд хүрэв. Ялангуяа элэг.
Газар тариаланд рапсаас өөр зүйл тариад ашиггүй нөхцөл байдлыг тулган хүлээлгэж байна. Рапс гэдэг энэ ургамлын хор хөнөөлийг бид бүгдээрээ л шогшрон гайхах атлаа жил бүр тариалалтын талбай нь нэмэгдсээр л байна.
Урд хөршөөр даржин орж ирдэг хар тамхины хэрэглээ газар авч, манай тагнуул, хуулийнхан хүчирхээ байлаа.
Манай эрх мэдэлтэн, ихэс дээдсүүд эд хөрөнгө, элдэв барьцаа, элгэн садан, эд эсээрээ хүртэл өмнө талаас улам бүр хамааралтай болж байна. Хаанаас санхүүждэг нь тодорхойгүй янз бүрийн бүлэглэлүүд элдэв сайхан нэр хаяг, шошгийн дор мөөг шиг олон болж байна. Эрх мэдэл, албан тушаал, одон тэмдэг, эд хөрөнгөнд дуртай хүмүүс гэнэтхэн ихээр баяжицгаагаад, их хөрөнгө мөнгөөр гуядаж төрийн сэнтий өөд зүтгэцгээх болов.
Товчхондоо өмнөд хөршийн нөлөөлөл хэт давамгайлах болов.
Барууны томоохон хөрөнгө оруулалтууд ээлж дараалан хятадуудад байраа тавьж өгсөөр байгаа. Угаасаа манайд гурав дахь хөршийн бодлого, ашиг сонирхол гэдэг зүйл хүчтэй, нөлөөтэй байх боломжгүй юм. Тэр бол зүгээр л хоосон яриа.
Гэтэл Монгол Улс дахь хоёр хөршийн маань хүчний тэнцвэр хэт урагшаа хазайлаа. Хойт хөрш монгол дахь эрх ашгаа монголчууд биднээр өөрсдөөр маань дамжуулан хятадуудад найр тавин өгч байна. Тэр бүү хэл хойт хөршөө үзэн яддаг үзэл монголд гаарч, түүнийг нь санаатай болон санамсаргүйгээр улам дэвэргэн өөгшүүлэх болов. Тэр хэрээрээ бид хаашаа хальтарч буйгаа мэдэрдэггүй нь харамсалтай.
Бид монголыг задалж буй хоёр дахь шатлалын хүйтэн дайн, барууны неолибералимзын түрэлт, дэлхийн дэг журмыг сахиулагч люциферүүдийг буруутгах боловч, үнэн хэрэг дээрээ тэдний үйл ажиллагааны сүүдэр дор өмнөд хөрш маань сэмхэн хийдгээ хийж, шургуулдгаа шургуулж амжсан байна. Африкийн Зимбабе улс хятадын юанийг үндэснийхээ валют болгосноо зарлахад дэлхий даяар Хятад африкт томоохон колонитой болов хэмээн шуугиж байна.
Тив дамнаад сунаж чаддаг гар бидний өрцөн дор байгаа атал харин БИД ЯМАР БАЙДАЛТАЙ БАЙНА ВЭ????
Монгол үндэстний оюун санаа ардчилал нэрийн дор түмэн хэсэг сарниж, нэгдсэн итгэл үнэмшил, бишрэл, үнэт зүйл, эрхэмлэх юмгүй болж хаос байдалтай болчихсон. Зарим нь бүр ардчилал ийм л байх ёстой гэж онолдох. Бид түмэн үндэстэн, соёлын хольц болсон хүчирхэг америк биш. Үнэмлэхүй нэг үндэстнээс бүрдсэн, нэгдмэл соёл, түүх, уламжлал, үнэт зүйлтэй манай нөхцөл байдал огт өөр. Харамсалтай нь ийм хаос байх хэрээрээ бид хайлж, хүчээ барж, тарамдаж байна.
Бид хөлгүй эдийн засагтай, нийгмийн баялгийн үнэмлэхүй их нь хүн амын хэт үнэмлэхүй цөөнхийн гарт орсон. Мөнгө санхүүгээр дамжиж, төрийн эрх мэдэлд хүрдэг олигархи буюу мафижсан системтэй болсон. Үүнийг дагаад манайд антигонист буюу зөрчилт ангит нийгэм бий болсон. Кастийн систем маягийн. Кастууд хэзээ ч нэгнээ хүлээн зөвшөөрдөггүй.
Бид дотроо улаан цэнхэр намаараа солиортлоо талцан, эрх мэдлээ үхэн хатан булаалдан толхилцох зуур бидний тусгаар тогтнол бүхий л утгаараа хойт туйлын мөс шиг хайлж байна. Бидэнд санал нийлэх юм гэж өнөө бараг үгүй болсон. Түүхээрээ хүртэл хуваагдан талцаж, бие биеэ хараан зүхэцгээж байна. Бид энэ явцуурсан толхилцоондоо хэт автаад нийтээрээ хаашаа гулсаж буйгаа ч анзаарахгүй болчихжээ.
Ингэхэд мэдээж буруутан нь хэн бэ гэдэг асуулт гарна. Бид бас ихэнхдээ буруутныг гаднаас хайдаг, энэ тохиолдолд шууд л хятад гэх байх. БУРУУТАН НЬ ХЯТАД БИШ ШҮҮ. Тэд хийх ёстойгоо л хийж байгаа. Харин жинхэнэ буруутан нь бид өөрсдөө. Бид хэт жижиг эрх ашгаа эрхэмлэж, талцаж, хэмлэлдэж, тэмцэлдсээр эв нэгдэлгүй болж, хүчээ барж байна. Бид үл ойлголцож байна. Бид ”Чи л буруутан нь” хэмээн нэгнийгээ чичилж байна. Бид хар хайрцагныхаа бодлогыг мартсан байна. Бид үндэсний хөгжлийн үзэл санаагүй, тэр үзэл санаагаа шингээсэн хөтөлбөргүй, стратеги зорилтгүй байна. Бид төрийн хуулиа бусдаар хийлгэж, төрийн бодлогоо, ялангуяа боловсролынхоо бодлогыг гаднаас заалгаж, зааварлуулж байна. Бидний лидерүүд зөвхөн өнөө маргаашийн л асуудал ярьдаг болж, улс төрийн хэмжээгүй эрх мэдэлд хүрч сонгогдохын тулд амаа ар дээрээ гартал нь амалж, дээд тал нь дөрөвхөн жилийн настай хэт явцуу улс төр, дэндүү харалган нийгэм эдийн засгийн бодлого явуудаг болж явцуурсан. Ард олноо зээлээс зээл, амлалтаас амлалт, амь зогоосон цалингаас цалин, нүд хуурсан халамжаас халамжийн хооронд амиа зогоодог, хүлээдэг тэжээврийн мэт сэтгэхүйтэй болгож байна.
Бид охорхон бодолтнууд, ойворгон явдалтнуудаа орой дээрээ залдаг болжээ. Бид шударга ёс байдаг гэдэгт ихээхэн эргэлздэг, зарим тохиолдолд шударга ёс гэдэг бол мааз яриа, эсвэл хийрхүү солиотой хүмүүсийн өөрийгөө илэрхийлэх тунхаг хэмээн ойлгох хэмжээнд хүрэв.
Бүхэлд нь харвал БИД зүгээр л зөнгөөрөө эзэнгүй бэлчиж яваа сүрэг хонь шиг байна. Эзэнгүй сүрэг хонинд чоно орох нь ойлгомжтой. Хэрвээ эзэнгүй хонинд чоно орвол хэний буруу вэ? Бидний буюу малаа эзэнгүй тавьж явуулсан алмай хоньчны буруу. Чоно бол хэзээ ч, хаана ч байна. Чоныг байхгүй гэж бодох нь их гэнэн, жинхэнэ тэнэг явдал. Тэгэхээр чоныг биш, бид өөрсдийгөө буруутгах хэрэгтэй. Ингэхэд би өмнөд хөршөө харааж зүх гэж огт хэлээгүй шүү. Бүү мушгин гуйвуулаарай. Харин бид өөрсдийнхөө явдал үйлийг анхаарч цэнээсэй гэж хэлж байна. Өдөр өдрөөр хүчирхэгжин, ойрын ирээдүйд дэлхийн шинэ дэг журмыг сахиулагчийн байр суурь луу зүтгэж буй өмнөд хөршийгөө харааж зүхээд юу ч өөрчлөгдөхгүй. Их шуурганы өөдөөс нулимахтай адил. Тэр нулимадас бүхэн эргээд нүүрэн дээр чинь унах болно. Харин тэдний хүчирхэгжилтийг бид өөртөө мангас болгож бус эерэгээр ашигтайгаар ашиглах нь бидний ухаан, сэхээрлийн асуудал.
Өөрөөр хэлбэл монгол түмэн Нам болоод бүлэглэлийнхээ эрх ашгийг биш, нийт Монголынхоо язгуур эрх ашгийг тууштай хамгаалж чаддаг ХҮЧИРХЭГ ТӨР-тэй болох хэрэгтэй байна. Бас бид эрүүл саруул ухаанаар эргэцүүлэн тунгааж, зөв зүйл дээрээ нам, хүчин, баруун - зүүн, увс- халх, ардчилсан - ардчилаагүй, баян - ядуу, бөө - лам гэж явцууралгүйгээр нэгдэж чаддаг болох хэрэгтэй байна.
Бид манай нөхцөлд таарч тохирохгүй байгаа нь 20 гаран жилийн гашуун туршлагаар батлагдсаар байгаа Төрийн тогтолцоогоо өөрчлөх хэрэгтэй байна.
Ингэхэд эзэнтэй малд чоно хаанаас орох билээ...
Б.Номинчимэд
.
Харин Дэлхийн банкнаас бус харин өмнөдөөс 4 тэрбумыг зээлэх нь хэр оновчтой вэ гэдэг дээр би багаахан зэрэг эргэлзэж байгаа... Гол нь зээлийн нөхцөл юу вэ, түүний зарцуулалтыг бүрэн хянах, шилэн болгох боломж бий юу гэдэгт байна.