Л.Гансүхийн өмгөөлөгч Ц.Баасандорж шүүх хуралдааныг шүүхийн танхимд явуулах ёстой гэдэг асуудлаар дөнгөж сая сэтгүүлчдэд мэдээлэл хийлээ.

Энэ үеэр түүнтэй уулзаж зарим зүйлийг тодрууллаа.

-Ирэх пүрэв гариг буюу энэ сарын 10-ны өдөр болох Л.Гансүх нарт холбогдох шүүх хурал болно. Та бүхний хувьд шүүх хурлыг шүүх танхимд явуулах тал дээр асуудал тавьсаар явна уу?
-2015 оны есдүгээр сарын 2-ны өдөр шүүх хурлыг хорих ангид хийх шийдвэр гаргасан байгаа. Үүнийг бид Үндсэн хууль зөрчсөн гэж үзэж байна. Шорон гэдэг шүүхээс ял өгсөн хүмүүсийн ялыг гүйцэтгүүлж, ялыг нь эдлүүлдэг газар болохоос биш шүүх хурал хийдэг газар биш.

Шүүх хурлаа хий гэж шүүхийн байрыг барьж өгч, шүүх танхим байгуулаад, тахарын алба гээд харуул хамгаалалтын албыг нь хүртэл гаргаад өгчихсөн байхад маш их зардал чирэгдэл гарган, үндсэн хууль зөрчин, харьяалалын бус газар хүний гэм бурууг шийднэ гэдэг асуудлыг Л.Гансүхийн зүгээс эсэргүүцэж байгаа.

-Хэрвээ цагдан хорих ангид шүүх хуралдаан хийнэ гэсэн шийдвэрээ өөрчлөхгүй тохиолдолд яах вэ?
- Шүүхийн танхимд шүүх хурлыг хийх хүртэл нь өлсгөлөн зарлах, эцсийн цаг хугацаа хүртэл өлсгөлөн зарлах арга хэмжээ авна гэж үзэж байгаа.

-Шүүх хурлыг ер нь хорих ангид хийнэ гэж хуулиндаа заасан байдаг юм уу?
-Үндсэндээ Үндсэн хуулийн 47-р зүйл дээр шүүх эрх мэдлийг гагцхүү шүүх хэрэгжүүлдэг. 48-р зүйл дээр шүүхийн тогтолцоо сум, дүүрэг, аймаг, нийслэл, улсын дээд шүүхээс бүрддэг. Түүнээс биш хорихоос бүрддэггүй. Шорон гэдэг ял эдлүүлдэг л газар.  Сүүлийн үед хурандаа нарын хэрэг, Д.Амарсайхан, Татварын Ч.Гансүх, МИАТ-ын хэрэг зэрэг бүгд хорих ангид болж, ял өгсөн.  Буруу практик тогтоод ирчихсэн. Гэхдээ энэ бол өөрчлөгдөх ёстой. Шүүх дээрээ л хийх ёстой.

-Хамгийн гол нь шүүх танхимд хийснээрээ нээлттэй болно гэж үзээд байгаа биз дээ?
-Шүүх дээр болсноороо нээлттэй, олон нийтэд шууд дамжуулагдах юм.  Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 235.1-т заасан дүрэм журам үйлчлээд явчих юм.

Хорих ангид шүүх хурал хийвэл Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хууль сэжигтэн яллагдагч баривчлах, цагдан хорих шийдвэрийг биелүүлэх тухай хуулинд заасны дагуу чанга дэглэмтэй хорих ангийн бүсэд орно. Тиймээс сэтгүүлчид, хэвлэл мэдээллийнхэн орох эрхгүй бүс болж байгаа. Энэ бол ялтнуудад зориулсан эрүүл ахуйн орчин. Мөн тэнд хоригдож байгаа хүнийг тэнд нь шүүх хуралд оруулвал сэтгэлзүйн болон бусад хэлбрээр эрүүдэн шүүж буй хэлбэр гэж үзэж байна.

Хүн эрүүл, эрх чөлөөтэй, хараат бус байгууллагад гэм буруугаа тогтоолгох ёстой. Гэтэл шоронд очиж гэм бурууг тогтооно гэдэг Үндсэн хууль зөрчиж байгаа асуудал.

Шүүхийн танхимд нээлттэй зохион явуулж өгөх хүсэлтийг Шүүхийн ерөнхий зөвлөл болон Улсын дээд шүүхэд гаргасан. Хариугаа аваагүй байгаа. Хэрвээ энэ асуудал шийдвэрлэж өгөхгүй хорих дээр хийх нь зөв гэж байгаа бол хуулийн дагуу үндэслэлтэй хариу өгөөсэй гэж хүсч байна. Хуулинд байхгүй хариу өгдөг асуудлыг зөвшөөрөхгүй. Ядаж шүүх хуулиа мөрдөе.

-Л.Гансүх аль дүүрэгт харьяалагддаг юм бэ. Уг нь харьяа дүүргийнхээ шүүхэд хэлэлцэгдэх ёстой биз дээ?
-Шүүх танхим бол шүүгч нарын амрах газар биш. Шүүгч нар дураараа дүүрэг болгон өөрчилдөг байж болохгүй. Шүүх нутаг дэвсгэрийн харьяалалаар шийддэг.  Л.Гансүх бол Баянзүрх дүүргийн харьяалал. Гэтэл Ганц худагт хийвэл Баянгол дүүргийн нутаг дэвсгэрт шилжчихэж байгаа. Ийм байдлаар шүүгч нар хаа хамаагүй хурлаа хийдэг байж болохгүй. Шүүгч нар хэрэг маргаанаа л шийдэх ёстой. Хаана хийх ёстой шүүхийн захиргаа, үндсэн хуулиараа л явах ёстой.

-Гэрчүүдийг зохион байгуулалттайгаар авчрахгүй байгаа гэх асуудал хөндөгдөж байгаа. Хэрэв энэ удаад ийм тохиолдол гарвал шүүх хурал дахин хойшилж магадгүй болж байгаа юу?
-Гэрчүүд Монголд байгаа. АТГ-ыг дуудангуут нь ирээд байцаалт өгчихдөг. Тахарын ерөнхий газар гэж гэрч хохирогчийг авчирдаг байгууллага бүтэн сар авчрахгүй байна гэж байхгүй.

Хоёрдугаарт, эдгээр хүмүүс жирийн нэг иргэн биш. Төрийн өмчит үйлдвэрийн томоохон газар буюу “Багануур” ХХК гүйцэтгэх захирал М.Отгонбаяр, нөгөөх нь Үндэсний аудитын газрын байцаагч Ш.Ичинхорлоо гэх төрийн албанд үүрэг гүйцэтгэгчид шүү дээ. Тэгэхээр энэ хоёр хүнийг олох бүрэн боломжтой. Зориуд авчрахгүй байна гэж л харж байгаа.

-Шүүгч нараас татгалзана гэж байсан. Энэ асуудал юу болж байна?
-Шүүх хурлыг нээлттэй явуулаад ашиг сонирхолын зөрчил ажиглагдахгүй бол шүүгч нарын бүрэлдэхүүнээс татгалзах асуудлыг ярихгүй. Хэд хэдэн шүүгч нарт ашиг сонирхолын зөрчил харагдаж байгаа. Жишээ нь, АТГ-аас энэ хэргийн даргалагч шүүгчийн ахыг нь шалгаж байгаа асуудал бий.

Д.Ундрах /24tsag.mn/