Цөмийн хог хаягдлын эсрэг олон нийтийн анхаарлыг чиглүүлэхийн төлөө идэвхитэй тэмцэж буй иргэд, олон нийтийн байгууллага цөөнгүй бий. Тэдний нэг болох “Анти нуклеар” бүлгийн сайн дурын ажилтнууд энэ 8-р сард Дорнод аймгийн Баяндун, Сэргэлэн, Дашбалбар сумдаар зочлохдоо Мардайн байдалтай танилцаж, байгалийн цацрагжилтийн хэмжилт хийжээ. Ингээд “Анти нуклеар” бүлгийн Мардайд ажилласан тэмдэглэл, шинжилгээний дүн болон зарим гэрэл зургаас толилуулж байна. Хэрвээ та цөмийн хог хаягдлын эсрэг үйлсэд дуу хоолойгоо нэмэрлэхийг хүсвэл www.Golomt.org сайт руу орж уг байгууллагатай холбоо тогтоох боломжтой юм.
Тухайлбал, Мардайн ураны уурхайн хаягдал шороо чулуу буюу ураны тэйлинг ил задгай орхисон нь өнөөг хүртэл хорт цацраг ялгаруулсаар буйг  бид цацраг хэмжигчээрээ тодорхойллоо. Ингэхдээ зөвхөн уурхайн ойр орчинд төдийгүй тус сумдын нутгаар ургасан өвс ургамалд цацрагжилт өндөр буйг олж тогтоосон юм. Хуучин ураны уурхайн цооногт ус тогтож, хиймэл нуур бий болсон нь ч өндөр цацрагтай ус агуулж буй бололтой.  Харамсалтай нь манай багаж усан дахь цацрагийн түвшнийг хэмждэггүй тул бид хэмжиж чадсангүй.
  Түүнчлэн Баяндун, Дашбалбар сумдын оршин суугчид Мардайн уурхайн орон сууцнуудаас суурийн блок татаж, сумын төвд байшин барилга, тэр бүү хэл хүүхдийн цэцэрлэг барьж буй нь бидний сэтгэлийг ихээхэн түгшээсэн. Зарим айлууд цацраг идэвхт бодис хадгалж байсан цацрагийн аюултай гэсэн анхааруулax зурагтай амбаарыг хашаандаа авчирч ашиглаж буйгаас харахад нутгийн ард иргэд цацрагийн хор хөнөөлийн талаарх мэдлэг мэдээлэл дутмаг нь ажиглагдлаа.
   Цацрагийн хор нөлөө нь хуримтлагддаг тул цацрагтай өвс ургамлаар хооллож, цацрагтай усаар ундалсан малын махаар хийж, цацрагтай таана мангираар хачирласан хоол идэж, цацрагтай сүүтэй цай ууж, цацрагтай цагаан идээ идэж,  цацрагтай тоосонцороор амьсгалж, цацрагтай байшинд амьдарч буй нь нутгийн ард иргэд, нэн ялангуяа тэдний үр хүүхдийн амь нас, эрүүл мэндэд тун ноцтой аюул заналхийлэл учруулж байна.