зар
Улаанбаатар
Өнөөдөр / 2025.07.02
Өдөртөө
Шөнөдөө
ХАЙЛТ ХИЙХ
Эхлэл
Улс төр
Эдийн засаг
Нийгэм
Дэлхий
24 баримт
24 фото
Элчин сайд ярьж байна
Спорт
Видео
Сошиал мэдээ
  • Эхлэл
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • 24 баримт
  • 24 фото
  • Элчин сайд ярьж байна
  • Спорт
  • Видео
  • Сошиал мэдээ

Ж.Дэлгэрсайхан: Хувийн тэтгэврийн сан тухайн иргэний ирээдүйн санхүүгийн баталгаа болно

2020-5-15
0
ЖИРГЭХ

Зургийг livetv.mn

УИХ-ын гишүүн Н.Учрал нарын санаачилсан хувийн тэтгэврийн санг нийгмийн даатгалын тогтолцоонд нэвтрүүлэх, нийгмийн даатгалын шинэчлэлийн талаар хууль УИХ-д өргөн барьсан. Тэгвэл хувийн тэтгэврийн сан нийгмийн даатгалын тогтолцоонд нэвтэрснээр ямар ач холбогдолтой, цаашлаад ийм тогтолцоонд шилжих боломж бий эсэхээр эдийн засагч Ж.Дэлгэрсайхантай ярилцсанаа хүргэе.


-Манай улс нийгмийн даатгалын тогтолцоогоо шинэчилнэ гэж олон удаа ярьсан. Гэтэл яагаад өдийг хүртэл дорвитой өөрчлөлт оруулж чадахгүй яваа юм бол. Та үүнд ямар байр суурьтай байна вэ?

-Одоогийн тогтолцоогоор зарим иргэд хувиараа нийгмийн даатгал төлж байна. Гэтэл энэ тогтоцоог хувийн тэтгэрийн нэмэлт даатгалтай андуурах, хольж хутгаж ойлгох гээд байх шиг. Өнөөдөр улсын албан журмын даатгалын систем үйлчилж байна. Үүнд хувь хүмүүс сайн дураараа хамрагдах боломжтой.

Хэд хоногийн өмнө УИХ-ын нэр бүхий гишүүд нийгмийн даатгалын шинэ тогтолцооны талаарх хуулийн төсөл өргөн барьлаа. Үүнээс өмнө Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яаман дээр төсөл хэрэгжиж, хувийн тэтгэврийн нийгмийн даатгалын ерөнхий хувилбар гарчихсан байсан. Яамнаас 2017 оноос хойш идэвхтэй ажиллаж байна гэхэд болно. Эдгээр хуулиудын үндсэн санаа нь Монгол Улсын одоогийн тэтгэврийн даатгалын тогтолцоог бүрэн өөрчлөх, цаашид бүрэн хуримтлалын тогтолцоо руу шилжүүлэх зорилготой. Хуулийн төслүүдэд аль алинд нь ялгаатай байдал, давуу болон сул тал байсан. Энэ тогтолцоог бий болгох шаардлага нь Монгол Улсын тэтгэврийн тогтолцоо үндсэн зорилгоо биелүүлж чадахгүй байгаатай холбоотой. 1994 оноос хойш тэтгэврийн тогтолцооны шинэ эдийн засаг, нийгмийн онцлогт тохирсон хувилбарыг бий болгох гэж баталсан. Харин 1999, 2000 онд Тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийн нэрийн дансны тухай хууль, тэтгэврийн талаар баримтлах бодлогуудыг баталсан байдаг. Энэ хугацаанд тэтгэврийн шинэчлэл үндсэндээ зах зээл, эдийн засагт нийцсэн байдлаар өөрчлөгдөж чадаагүй. Өөрөөр хэлбэл, үүнд тохирсон бодлого хэрэгжээгүй гэсэн үг. Тиймээс 2015 онд тэтгэврийн тогтолцооны бодлогын асуудлыг дахин 2030 он болгож хойшлуулж баталж байсан юм. Энэ хугацаанд шинэчлэл хийж чадаагүй, иргэд нэрийн данстай гэдэг ч нэрийн дансны үлдэгдэл нь зүгээр л дансны бичилт болсон. Нэрийн дансны тогтолцоогоор тэтгэвэрт гарч байгаа иргэд хуучин тогтолцоогоороо тэтгэвэрт гарч байгаа хүмүүсээс бага тэтгэвэр авах болсон.

-Тэтгэврийн насныхны дийлэнх нь хөдөлмөрийн хөлснөөс бага хэмжээний тэтгэвэр авдаг. Энэ нь мөн тогтолцоонд өөрчлөлт шаардлагатай болсныг илтгэсэн хэрэг мөн биз дээ?

-Тэтгэвэрийн дундаж хэмжээ 400 гаруй мянган төгрөг. Тэтгэвэр авагчдын 70 орчим хувь нь хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээтэй ойролцоо тэтгэвэр авдаг. Тогтолцооны гажуудал нь цалинд суурилсан системтэй учраас тэр. Дээр нь цалин хөлсний нэрлэсэн дүн ихээхэн өөрчлөгдөж байгаагаас хүмүүс ялгаатай тэтгэвэр авдаг. Өнөөдөр хоёр орчим сая төгрөгийн дундаж цалинтай иргэн 800 орчим мянган төгрөгийн тэтгэвэр авна. Харин сая орчим төгрөгийн орлоготой байсан иргэн 400 орчим мянган төгрөгөөр тэтгэвэр нь тогтоогддог. Монголчуудын дундаж цалин орлого бага. Үүн дээр цалинд суурилсан системээс болж дийлэнх нь 500 мянган төгрөгөөс доош тэтгэвэр авч байна. Энэ бол үнэн зүйл. Тиймээс одоогийн тогтолцооны нэг гажуудал нь яах аргагүй энэ мөн. 

-Тэтгэврийн даатгалын тогтолцооны үндсэн зорилго нь юу юм бэ?

-Тэтгэврийн даатгалын тогтолцооны үндсэн зорилго нь Монгол Улсын иргэдийг тэтгэвэрт гарах, хөдөлмөрийн чадвараа алдах тохиолдолд эдийн засгийн байдлыг найдвартай хангаж, ядуурлаас хамгаалах юм. Гэвч энэ зорилгоо хэрэгжүүлж чадахгүй байгаа нь тэтгэврийн шинэчлэл хийх үндсэн шаардлагатай болсон юм. Хоёрдугаарт, тэтгэврийн даатгалын тогтолцоо нэрийн дансны хагас хуримтлалын тогтолцоонд шилжиж чадаагүй. Эв санааны нэгдэл буюу нийгмийн даатгал төлөгчдийн мөнгөөр тэтгэвэр авагчдын зардлыг нөхөх байдлаар явж байна. Энэ нь цааш хэрэгжих боломжгүй болж байна. Тиймээс нэн даруй нийгмийн даатгалын тогтолцоог бүрэн шинэчлэх суурийг тавих ёстой.

-Одоо төлж байгаа шимтгэлээс тодорхой хэмжээний хувийг хувийн тэтгэрийн санд оруулах байдлаар иргэдийн нийгмийн баталгааг хангахаар хууль санаачлагчдын зүгээс төсөл өргөн барьсан. Гэвч Нийгмийн даатгалын сангийн алдагдал улам нэмэгдэх юм биш үү. Та юу гэж харж байна вэ?

-Эдийн засгийн боломж эргэлзээтэй байгаа нь үнэн. Учир нь хувийн тэтгэврийн даатгалын системийг нэвтрүүлснээр одоо тэтгэвэр авагч болон ирээдүйд тэтгэвэр авах иргэдийн зардлыг төр хэрхэн хариуцах вэ гэдэг асуудал гарч ирнэ. Төр тодорхой хэмжээний шимтгэлийг авдгаараа аваад эв санааны нэгдлийн болон хувийн тэтгэврийн сангийн тогтолцоо зэрэгцэж явж байгаад урт хугацаандаа хагас болон бүрэн хуримтлалын тогтолцоо руу шилжих зорилтыг тавьж явах нь зүйтэй. Үүний тулд тодорхой хэмжээний санхүүгийн асуудал үүснэ. Хоёрдугаарт, 2008 оны үеэс тэтгэврийн даатгалын шимтгэлээ бууруулсан байдалтай явж байгаад өсгөчихсөн. Энэ нь хувийн тэтгэврийн орон зайг хязгаарлаж байгаа юм. Тиймээс өндөр шимтгэл төлдөг иргэд нэмж шимтгэл төлөх үү, эсвэл өргөн барьсан хуулийн дагуу одоо төлдөг шимтгэлийн тодорхой хэсгийг хувийн тэтгэврийн тогтолцоо руу шилжүүлэх үү гэсэн асуудал яригдаж байна.

-Таныхаар энэ хоёр хувилбарын аль нь зөв бэ?

-Төр өөрийнхөө авдаг шимтгэлийн хувь хэмжээг бууруулж, хувийн тэтгэврийн орон зайд орон өгөх нь зүйтэй. Улсын тэтгэврийн албан журмын тогтолцоонд санхүүгийн дарамт ирэх нь ойлгомжтой. Үүнийг төр тодорхой хэмжээгээр шийдвэрлэх шаардлагатай.

-Хувийн тэтгэврийн сан нийгмийн даатгалын тогтолцоонд нэвтэрснээр даатгуулагчдад ямар үр өгөөжтэй байх вэ?

-Иргэд тэтгэвэрт гармагцаа бага орлоготой болж, хүссэн хүсээгүй шууд ядууралтай нүүр тулдаг. Монгол Улсад дундаж цалин нэг сая орчим төгрөг. Тэтгэвэрт гарлаа гэхэд 400 орчим төгрөгийн тэтгэвэр авна. Өөрөөр хэлбэл, тэтгэвэрт гармагц орлогын түвшин нь 60 орчим хувиар буурна гэсэн үг. Ингэхээр тэтгэврийн тогтолцоо орлогын доройтлоос хамгаалж чадахгүй байна гэсэн үг. Мөн насаараа шимтгэл төлсөн мөртлөө гэнэтийн эрүүл мэндийн болон бусад эрсдэлтэй тулгарахад санхүүгийн ямар ч хамгаалалтгүй байдаг. Тухайлбал, эрүүл мэндийн ямар нэгэн эрсдэл тулгарлаа гэхэд гуйлга гуйх нь холгүй юм болж байж асуудлаа шийдвэрлэж байна шүү дээ. Харин хувийн тэтгэврийн тогтолцоог бүрдүүлснээр тэтгэврийн сан гэдэг ойлголт жинхэнэ утгаараа бий болох юм. Одоогоор тэтгэврийн сан гэж байгаа ч үр ашиггүй, сангийн удирдлага менежмент нь сул дорой, банкуудад байршуулж тодорхой хэмжээний мөнгөө алдах эрсдэлдэг. Ингэхээр гарцаагүй өөрчлөлт шаардлагатай. Тиймээс тэтгэврийн сан гэдэг зүйлийг жинхэнэ утгаар нь бий болговол эдийн засгийг дэмждэг тодорхой санхүүгийн урт хугацааны эх үүсвэр бий болж үүгээрээ эдийн засаг, хөрөнгийн зах зээл хөгжих боломж бүрдэнэ. Тэтгэврийн тогтолцоог хагас хуримтлал цаашилбал бүрэн хуримтлалын тогтолцоонд шилжүүлснээрээ нийгэм, эдийн засгийн томоохон асуудлыг шийдвэрлэх үндсэн суурь бүрдэнэ гэдэг агуулгаар цаг алдалгүй шинэчлэл рүү явах ёстой. Учир нь 10 жилийн дараагаас тэтгэвэр авагчдын тоо нэмэгдэнэ. Яг энэ үед нийгэм энэ ачааллыг дааж чадах уу гэдэг асуудал гарч ирнэ. Энэ бол гарцаагүй зүйл.

-Хувийн тэтгэврийн сангийн тогтолцоо нэвтэрлээ гэхэд гэнэтийн шаардлага үүсвэл тохиолдолд хуримтлуулсан мөнгөнөөсөө хугацаанаас нь өмнө хэрэглэх боломжтой болов уу. Энэ талаар хэрхэн зохицуулсан байдаг юм бэ?

-Хувийн тэтгэврийн сан бий болсноор иргэдэд олон давуу тал үүснэ. Тухайлбал, иргэн өөрийн цалин орлогоос тодорхой хэмжээний шимтгэл төлж, өөрийн гэсэн сантай болно. Хамгийн гол нь тухайн сангийн менежментийн асуудал чухал. Мэргэжлийн сангийн удирдлагын хүрээнд хөрөнгө оруулалтын орлогоор өснө гэсэн үг. Гэхдээ уг хуримтлал банкны хадгаламж шиг дуртай үедээ авч хэрэглэх зүйл биш. Урт хугацааны ирээдүйн баталгааг хангах ёстой учраас тэтгэврийн даатгалын хувилбарт төлөвлөгөөг үйл ажиллагааг хэрэгжүүлдэг байгууллагаас иргэдэд санал болгоно. Энэ гэрээ нь 10, 20 жилийн хугацаатай байх бөгөөд иргэн хуримтлуулсан мөнгөө хэзээ хэрэглэх эрх нь үүсэх талаарх нарийн зүйлийг тусгасан байна. 45-аас дээш насныхан ипотекийн урт хугацааны зээл авах боломжгүй байдаг. Харин хувийн тэтгэврийн сан бий болсноор энэ нь тухайн иргэний санхүүгийн баталгаа болох боломжтой болно. Энгийнээр бол иргэн өөрийнхөө ирээдүйг тодорхой тогтолцоогоор дамжуулан хамгаалах боломжийг олгох боломжтой болно.

-Тэтгэврийн сангийн шинэчлэл нэгэнт өргөн баригдсан учраас ирэх парламентаар хэлэлцэгдэх байх. Дараагийн парламентын хувьд нийгмийн даатгалын тогтолцоог шинэчлэх, асуудлыг хэрхэн даван туулах зэрэг хүнд нөхцөл байдалтай тулгарах байх?

-Бид нэгэнт 20 жилийн хугацаа алдсан учраас асуудал багагүй даамжирсан. Үүнтэй холбогдуулан шийдэх асуудал ч их бий. Хувийн тэтгэврийн тогтолцоог төр, хувийн хэвшил хэрхэн хамтарч хэрэгжүүлэх, хянагдах механизм, баталгаа зэрэг олон асуудлыг шийдвэрлэх шаардлагатай болно. Мэдээж өргөн барьж байгаа хуульд байгаа байх гэж бодож байна. Нийгмийн даатгалын тогтолцоотой холбоотой олон асуудлыг нягталж, цэгцлэх шаардлагатай учраас дараагийн парламентаар шийдвэрлэгдэх байх. Харин УИХ-ын сонгуульд өрсөлдөж байгаа нам, эвсэл, бие даагчид Монгол Улсын ирээдүйн баталгааг хангах нэг асуудлыг мөрийн хөтөлбөртөө тусгаснаар аль аль талдаа хэрэгтэй ажил болох болов уу.

Б.Лхам

0
ЖИРГЭХ
Санал болгох
“Үндэсний Их Баяр Наадам”-д зориулсан Apple Pay урамшуулал эхэллээ
Азийн орнуудын эмэгтэйчүүдийн чадавх бэхжүүлэх олон улсын форумд Худалдаа, хөгжлийн банк оролцлоо
“SocialPay loves coffee” аян CU сүлжээ дэлгүүрт хэрэгжиж байна
“Дэлхийн эдийн засаг: Мөнгөний бодлогын үр нөлөө” сэдэвт олон улсын өндөр түвшний хурал болж байна
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.

Сэтгэгдэл (1)

  • MGL (64.119.21.126)
    Төлсөн татвараа аваад шилжүүлж болоб болов уу?!
    2020 оны 05 сарын 15 | Хариулах
  • Шинэ
  • Их уншсан
  • Их сэтгэгдэлтэй
  • Цаг агаарын мэдээ, мэдээллийг тухай бүрд нь хүлээн авч байхыг зөвлөв
    15 цаг 2 мин
  • ДЦС-4-ийн зүүн урд талын уулзвараас Наадамчдын авто замыг Эрчим хүчний гудамжтай холбосон уулзвар хүртэлх замыг хааж шинэчилнэ
    15 цаг 33 мин
  • Улаанбурханы эсрэг дархлаажуулалтад хамрагдаж байгаагүй болон тун дутуу 15 хүртэлх насны хүүхдүүдийг вакцинжуулна
    15 цаг 43 мин
  • Хөдөө аж ахуйн салбар 35.6 хувиар өсчээ
    15 цаг 49 мин
  • 100 айлын уулзвараас Дарь-Эхийн уулзвар хүртэлх авто замыг хааж, шинэчилнэ
    15 цаг 57 мин
  • Х.Нямбаатар: Өмчлөлийн болон ашиглалтын шаардлага хангахгүй газруудаа дуудлагаар худалдаж, санд орлого хуримтлуулна
    16 цаг 43 мин
  • Т.Баярхүү: Ой хээрийн түймэр 75.9 хувиар, хээрийн түймэр 116.9 хувиар өссөн
    16 цаг 59 мин
  • ТББХ: Нийтээр тэмдэглэх баярын болон тэмдэглэлт өдрүүдийн тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийг хэлэлцэхийг дэмжлээ
    17 цаг 5 мин
  • “Мишээл Экспо” орчмын явган хүний замын засвар, шинэчлэлийн ажлыг наадмаас өмнө дуусгана
    17 цаг 48 мин
  • ДАШТ-ээс мөнгөн медаль хүртсэн тамирчдад МУГТ цол олгоно
    17 цаг 55 мин
  • Наадмын тасалбарыг маргааш өглөө 07.00 цагаас борлуулж эхэлнэ
    18 цаг 1 мин
  • Үерийн аюулаас сэрэмжлүүлж байна
    18 цаг 47 мин
  • Ж.Дуламсүрэн: Төв цэнгэлдэх хүрээлэнд худалдаа үйлчилгээний 206 зөвшөөрөл олгогдоно
    18 цаг 50 мин
  • Нум сумны стандартыг хангасан хэрэгсэлтэй харваачдыг бүртгэнэ
    18 цаг 58 мин
  • Д.Ганхуяг: Морины сэрвээний өндрийг шударгаар хэмжиж ирсэн
    19 цаг 2 мин
  • Н.Мягмар: Допингийн шинжилгээний хариуг богино хугацаанд гаргах тал дээр хариуцан ажиллана
    19 цаг 16 мин
  • Төрийн гурван өндөрлөгийн ХОМ
    19 цаг 44 мин
  • “Үндэсний Их Баяр Наадам”-д зориулсан Apple Pay урамшуулал эхэллээ
    19 цаг 54 мин
  • Дэлхийн Монголчуудын наадам Брюссель хотноо зохион байгуулагдав
    20 цаг 8 мин
  • Гадаад харилцааны ган татлагат гүүр
    20 цаг 18 мин
  • Монгол Улс, Узбекистан Улсын Ерөнхийлөгч нарын мэдээллээс онцлох 24 эшлэл
  • Манай улсад айлчилж буй Казахстаны Гадаад хэргийн сайд Мурат Нуртлеу гэж хэн бэ?
  • Инээмсэглэл шиг ээ "гоёхон барилддаг" хүчтэн Д.Амарсайханы тухай 24 баримт
  • Үргэлжилсэн бороотой өдрүүдэд уншвал зохих шүлгүүд
  • Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
  • АМЕРИКТ СУРСАН ГЭХ ХУУРАМЧ ДИПЛОМТНУУД ТӨРД ОЛШРОХ ВИЙ
  • 17 жилийн өмнөх 7 дугаар сарын 1-ний өдрийг сануулах хуучирч, мартагдахгүй 24 баримт
  • С.Цэнгүүн: Төрдөө үнсүүлнэ гэж ярьдаг ч үнэндээ татвар төлөгчдийн мөнгөөр л одон медаль өгч байгаа
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
  • С.Бямбацогт: Яамдын дарга нарын тоог цөөлнө
  • Интермед: Танилтай нь урдуур орж, танилгүй нь ард үлддэг асуудал манай эмнэлэгт байхгүй
  • Даншиг наадмын барилдаанд Улсын арслан Э.Оюунболд, гарди Б.Гончигдамба нар манлайлна
  • УИХ: Засгийн газрын бүрэлдэхүүний тухай хуулийн төслийг хэлэлцэнэ
  • Л.Энх-Амгалан: Боловсролын сайд П.Наранбаярын "гөлөг төөрүүлсэн" мэдэгдэлд зориулж хэдэн үг хэлье
  • ЗГ: 2025 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах талаар хэлэлцэж байна
  • 3х3: Монголын эрэгтэй шигшээ баг ДАШТ-ийг өндөрлүүллээ
  • Монголын газар нутаг шатаад байна, Х.Баттулга аа
  • А.Ариунзаяа: Жендерийн гэдэг үгийг ад үзээд байгааг ойлгохгүй байна
  • Долоодугаар сард болох үндэсний бөхийн барилдааны хуваарь
  • BLAST.tv Austin Major 2025 тэмцээний плей-оффын үр дүн: The MongolZ-ийн анхны финал ба Vitality-ийн ялалт
  • УИХ: Засгийн газрын бүрэлдэхүүний тухай хуулийн төслийг хэлэлцэнэ
  • ТББХ-ны даргаар Ц.Сандаг-Очирыг сонголоо
  • С.Бямбацогт: Яамдын дарга нарын тоог цөөлнө
  • ЗГ: 2025 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах талаар хэлэлцэж байна
  • 3х3: Монголын эрэгтэй шигшээ баг ДАШТ-ийг өндөрлүүллээ
  • Үргэлжилсэн бороотой өдрүүдэд уншвал зохих шүлгүүд
  • "Камертон 30" тоглолтын онцлох агшнууд
  • С.Цэнгүүн: Төрдөө үнсүүлнэ гэж ярьдаг ч үнэндээ татвар төлөгчдийн мөнгөөр л одон медаль өгч байгаа
  • BLAST.tv Austin Major 2025 тэмцээний плей-оффын үр дүн: The MongolZ-ийн анхны финал ба Vitality-ийн ялалт
  • 3х3: Өнөөдөр эрэгтэй шигшээ баг хэсгийн сүүлийн хоёр тоглолтоо хийнэ
  • Интермед: Танилтай нь урдуур орж, танилгүй нь ард үлддэг асуудал манай эмнэлэгт байхгүй
  • Манай улсад айлчилж буй Казахстаны Гадаад хэргийн сайд Мурат Нуртлеу гэж хэн бэ?
  • АМЕРИКТ СУРСАН ГЭХ ХУУРАМЧ ДИПЛОМТНУУД ТӨРД ОЛШРОХ ВИЙ
  • Инээмсэглэл шиг ээ "гоёхон барилддаг" хүчтэн Д.Амарсайханы тухай 24 баримт
  • С.Цэнгүүн: Наадмын өдрүүдээр Б.Чойжилсүрэн сайд “мега хулгай” хийх гэж байна
  • Монгол Улс, Узбекистан Улсын Ерөнхийлөгч нарын мэдээллээс онцлох 24 эшлэл
  • А.Ариунзаяа: Жендерийн гэдэг үгийг ад үзээд байгааг ойлгохгүй байна
  • Түүх бүтээж буй Монгол ОХИД
  • Монголын газар нутаг шатаад байна, Х.Баттулга аа
  • С.Ганбаатар: Г.Ёндонгийн энэ олон тендер дээр У.Хүрэлсүхийн түрийвч байна
24 баримт
  • 17 жилийн өмнөх 7 дугаар сарын 1-ний өдрийг сануулах хуучирч, мартагдахгүй 24 баримт
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
  • Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
  • Инээмсэглэл шиг ээ "гоёхон барилддаг" хүчтэн Д.Амарсайханы тухай 24 баримт
  • Манай улсад айлчилж буй Казахстаны Гадаад хэргийн сайд Мурат Нуртлеу гэж хэн бэ?
Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Нийгэм Дэлхий 24 баримт 24 фото Элчин сайд ярьж байна Спорт Видео Сошиал мэдээ
Холбоо барих Сурталчилгаа байршуулах Зар Вэб сайт хийх

Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан. Мэдээлэл хуулбарлах хориотой.

Вэб сайтыг хөгжүүлсэн: Sodonsolution ХХК