
-Эрүүл мэндийн дэд сайдыг ажлаа аваад удаагүй байна. Энэ хугацаанд ямар ажил амжуулав?
-Өнгөрсөн долоо хоногт Нийслэлийн ИТХ-ын Эрүүл мэндийн байнгын хорооны хурал боллоо. Хурлаар өрхийн эмнэлгүүдийн улирал тутам гаргадаг 22 хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн талаар санал солилцсон юм. Үүнээс олон шийдвэл зохилтой асуудлууд гарч ирсэн. Тухайлбал, энэхүү улирал тутам тайлан балансыг нь гаргаж байгаа өрхийн эмнэлгүүдэд ямар нэгэн цалин урамшуулал өгдөггүй байсан. Гэтэл улсаас энэ онд энэхүү 22 хөтөлбөрт 186 сая төгрөгийг төсөвлөсөн бөгөөд өрхийн эмнэлгүүдэд энэ мөнгө очдоггүй харамсалтай байдал байсан. Тэрхүү мөнгө нь дүүргийн эрүүл мэндийн нэгдэл дээр сургалтын зардал нэрийдлээр зарцуулагддаг аж. Нийслэлийн эрүүл мэндийн газар өрхийн эмнэлэгт очдоггүйг эрхзүйн зохицуулалттай холбон тайлбарлаж байсан. Гэтэл өрхийн эмнэлэг эрүүл мэндийн нэгдэл хоёрын хоорондын гэрээн дээр санхүүжилтын тодорхой хувийг өрхийн эмнэлэгт өгнө хэмээн заасан байсан. Энэ нь нөгөө эрхзүйн зохицуулалттай холбогдохгүй байгаа юм. Иймд энэ мөнгийг ажил хийж байгаа хүмүүст нь өгөхийг үүрэгдсэн.
-Манай улсын эмнэлгүүдийн хүнд суртал, оочер дарааллыг хүн бүр шүүмжилдэг. Үүнийг та хэрхэн шийдэх гэж байна. Энэ хэвээр нь байлгах юм уу?

- Эрүүл мэндийн дэд сайдын ажлаа аваад удаагүй байна. Энэ хугацаанд ямар ажил амжуулав?
- Өнгөрсөн долоо хоногт Нийслэлийн ИТХ-ын Эрүүл мэндийн байнгын хорооны хурал боллоо. Хурлаар өрхийн эмнэлгүүдийн улирал тутам гаргадаг 22 хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн талаар санал солилцсон юм. Үүнээс олон шийдвэл зохилтой асуудлууд гарч ирсэн. Тухайлбал, энэхүү улирал тутам тайлан балансыг нь гаргаж байгаа өрхийн эмнэлгүүдэд ямар нэгэн цалин урамшуулал өгдөггүй байсан. Гэтэл улсаас энэ онд энэхүү 22 хөтөлбөрт 186 сая төгрөгийг төсөвлөсөн бөгөөд өрхийн эмнэлгүүдэд энэ мөнгө очдоггүй харамсалтай байдал байсан. Тэрхүү мөнгө нь дүүргийн эрүүл мэндийн нэгдэл дээр сургалтын зардал нэрийдлээр зарцуулагддаг. Нийслэлийн эрүүл мэндийн газар өрхийн эмнэлэгт очдоггүйг эрхзүйн зохицуулалттай холбон тайлбарлаж байсан. Гэтэл өрхийн эмнэлэг эрүүл мэндийн нэгдэл хоёрын хоорондын гэрээн дээр санхүүжилтын тодорхой хувийг өрхийн эмнэлэгт өгнө хэмээн заасан байсан. Энэ нь нөгөө эрхзүйн зохицуулалттай холбогдохгүй байгаа юм. Иймд энэ мөнгийг ажил хийж байгаа хүмүүст нь өгөхийг үүрэгдсэн.
- Манай улсын эмнэлгүүдийн хүнд суртал, оочер дарааллыг хүн бүр шүүмжилдэг. Үүнийг та хэрхэн шийдэх гэж байна. Энэ хэвээр нь байлгах юм уу?
- Даатгалын тогтолцоог өөрчлөх шаардлагатай байгаа. Яагаад гэвэл хүн мөнгөө бариад явж байгаа хүнд илүү хүндэтгэлтэй хандаж байна. Гэтэл улсын эмнэлэгт ажиллаж байгаа бүх хүмүүс иргэдийн татвараар цалинжиж байдаг. Үүнийгээ ард иргэдийн гар дээрээс мөнгө авахгүй байгаа учир сайн мэдэхгүй байх шиг байна. Иймд даатгалын системээ өөрчлөөд эрүүл даатгалын системд шилжих юм бол энэ асуудлыг шийдэж чадна.
- Эрүүл мэндийн яамны хойно судалгааны томоохон төв байдаг. Гэтэл судалж байгаа, судалж байгаа гэх тэднээс ямар нэгэн үр харагдахгүй байна. Энэ талаар та юу гэж бодож байна вэ?
- Энэ асуудалтай 100 хувь санал нийлж байна. Яамдууд дээр бодлого, хөтөлбөр ярьсан, гадаадын төсөл хэрэгжүүлсэн хүмүүс л байна. Гэтэл амьдрал дээр юу өөрчлөгдөж байна вэ гэдгээр бидний ажил дүгнэгдэх байх. Иймд бид хэрэгжилт, хэрэгжилт, хэрэгжилт гэдгийг анхаарах ёстой. Хэрэгжилтийг хэмжихийн тулд өөрийн гэсэн хэмжүүртэй байх ёстой. Иймд хэмжүүрээ тодорхой болгох ёстой. Ингэж байж нөгөө олон тусламж, хөтөлбөрт гарсан өөрчлөлтийг мэдэж, өөрсдийн ажилдаа дүгнэлт хийж чадна. Ингэхгүй бол нөгөө бодлого ярьсан хүмүүс дахиад л дөрвөн жил суух вий дээ гэсэн болгоомжлол байгаа.
Бодлоготой холбоотой олон баримт бичиг байна. Тухайлбал, Япон улстай хамтарсан мастер план – 2015 хүртэл гарчихсан байгаа. Гэтэл мастер планынхаа дагуу ажиллахгүй мөртлөө олон хүмүүс ажлуулчихсан байна. Уг нь хэрэгжүүлэх л үлдсэн төлөвлөгөө байгаа юм. Үүнд шинэ Засгийн газар арай өөр хандлагатайгаар хандах байх гэдэгт итгэж байна.
- Сонгинохайрхан дүүрэгт жишиг эмнэлэг барих гэж байгаа гэсэн?
- Тийм ээ. Азийн хөгжлийн банк манай улсад нэлээд олон хөрөнгө оруулалт хийж байгаа. Үүний гол учир нь тус банкны үе үеийн захирлууд нь дандаа япон хүмүүс байдаг. Япон Монголын хоорондын харилцаа сайн байдаг тул ийнхүү Азийн хөгжлийн банк санхүүжилт сайн хийдэг байх гэж би хувь хүнийхээ хувьд боддог. Энэ жилийн тухайд манай улсад зарцуулах мөнгөний хэмжээг 120 сая доллар болгож нэмсэн байсан. Гэхдээ буцалтгүй тусламж маягаар өгөхөө больж байгаа. Зээл хэлбэрээр авч болно. Иймд энэхүү банкны санжүүлтээр Сонгинохайрхан дүүргийн эмнэлгийн газар дээр жишиг эмнэлэг барих төслийг эхлүүлээд байна. Төслийн судалгааны ажил нь дууссан бөгөөд барилгын асуудал нь Нийслэлийн Захирагчийн албанд яригдах байх.
- Эмнэлгийн газрын асуудал нэлээд хурцадмал байна. Тухайлбал, нэгдүгээр эмнэлгийг тойроод барилга. Гуравдугаар эмнэлгийн хувьд энэ байдал нэлээд хурцадмал байдаг. Энэ талаар таны бодол?
-Эмнэлгийн гарц болон газрын талаар албан бичиг боловсруулаад Хотын дарга Э.Бат-Үүлд өгчихсөн байгаа. Хэрэгжилт нь Нийгмийн бодлого хариуцсан газар дээр байгаа. Үүнийг цааш нь хурдасгахаар маргааш ярилцана.
- Ажлаа авснаас хойш зарим эмнэлгүүдийн үйл ажиллагаатай танилцлаа. Энд ямар дүгнэлт хийв?
- Анх ажлаа би түргэн тусламжийн төвий үйл ажиллагаатай танилцсанаар эхэлсэн. Миний хувьд энэ төвийг өөрийн боломжоор ажиллаж байгаа гэж ойлгосон. Гэхдээ зовлон байгаа бөгөөд тэр нь хөрөнгө мөнгөний асуудлалтай холбоотой байсан.
Манай Нийслэл хотод 1 сая 200 мянга хүн амьдарч байгаа гэсэн албан бус то байдаг. Гэтэл түргэн тусламжийн төвд 34 машин байгаагаас үйлчилгээнд 27 нь явж байна. Энэ 27 машинаар нийслэлийн иргэдэд хүрч үйлчилнэ гэдэг бол худлаа зүйл юм. Машины тоо цөөн болохоор эмч нарын тоо дагаад цөөн байна. Иймд машины тоог нэмэгдүүлэх хэрэгтэй байгаа юм. Дор хаяж 100 болгох хэрэгтэй байна.
Мөн "Энэрэл" эмнэлгийн үйл ажиллагаатай танилцлаа. Үүнийг төрөөс дэмжиж ажиллах ёстой юм байна. Учир нь Монгол Улсын хэмжээнд эмзэг бүлгий иргэдэд үйлчилдэг ганц эмнэлэг байна. Гэтэл энэ эмнэлгийн барилга нь зориулалтын бус буюу зочид буудлын зориулалтаар барьсан бөгөөд кордиор нь хоёр хүн зөрөх боломжгүй байна. Тоног төхөөрөмжийн хувьд бага, сул байна. Лобаритори нь урвалаар бүрэн хангагдаагүй, рентгени аппарат ажиллуулах боломжгүй зэрэг олон хүндрэл байсан. Тэнд дандаа гэр оронгүй хүмүүс хэвтэн эмчлүүлж байна. Зүрх шимширмээр дүр зураг харагдаж байсан. Тэнд хэвтэн эмчлүүлж байгаа хүмүүс “Эмнэлэг бүхэн Энэрэл байж болдоггүй юм уу. Биднийг ороод ирэхэд юу ч шаардахгүй, ялгаж гадуурхах зүйл байдаггүй” хэмээн хэлж байсан. Энэ ч миний сэтгэлд үлдсэн.
- Сүүлийн үед эмнэлэг, эмнэлгийн ажилтнуудтай холбоотой хэргүүд ар араасаа гарч, зарим нь шүүх дээр хэлэлцэгдэж байна. Эмнэлэг болон эмнэлгийн удирдлагуудад тавих хяналтыг хэрхэн сайжруулах вэ?
- Эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний чанар аюулгүй байдлын үндэсний зөвлөгөөн дээр энэ асуудал хөндөгдөж байсан. Хяналтын асуудлыг шийдэхийн тулд сүлжээний асуудлыг сайжруулах нь зүйтэй хэмээн үзсэн. Сүлжээний асуудлыг шийдэхээр үндэсний болон гадаадын олон төсөл хөтөлбөрүүд хэрэгжих гэж байна. Зарим нь ч хэрэгжиж эхэлсэн байгаа. Тухайлбал, Дэлхийн банкнаас эмнэлэг хоорондын сүлжээ сайжуулахаар 15 сая долларыг зарцуулах гэж байгаа. Энэ бол хөнгөлөлттэй зээл. Энэхүү сүлжээг эмнэлгийн санхүүгийн хяналт дээр ашиглахыг зорьж байгаа. Энэ 15 сая долларыг өөр зүйлд зарцуулах боломжтой ч эмнэлэг хоорондын харилцааг сайжруулах нь зүйтэй хэмээ үзэж, зарцуулахаар болоод байна.
Б.Даваа
Сэтгэгдэл (3)