Анх Хятадын Синьхуа агентлаг Төв Хятадын Хэнань мужид 5000 орчим монгол угсаатныг “нээж олсон” тухай мэдээ цацсаныг Гонконг, Макаогийн хэвлэлүүд өртөөчлөн дамжуулжээ. Хөх хот дахь Ерөнхий консулын газрын Консул Ж.Баярбаатар, МОНЦАМЭ агентлагийн сурвалжлагч Б.Занданхүү нар Хэнань руу хөдөлж “шинэ монголчууд”-ын төлөөлөгч болсон нь Сяо Юн Цюань (монгол нэр нь Мөнхбулаг) гуайтай ярилцлага хийсэн нь 24цаг.мн сайт дээр гарсан билээ. Уг ярилцагадаа Сяо Юн Цюань гуай удахгүй монгол нутагтаа хөл тавих мөчийг тэсэн ядан хүлээж байна гэж байсан нь харин өнөөдөр нэгэнт биеллээ олж -30 хэмийн Улаанбаатарт тэр ирээд байна.
   
   Сяо угсаатан хэмээн нэрлэгддэг 5000 орчим монгол гарлын хүн Хөнань мужийн 10 гаруй тосгон сууринд суурьшин амьдардаг бөгөөд тэднийг монгол гэдгийг нь батлахад чухал сурвалж болсон чулуун дурсгал /бунхан/ Хэнань мужийн Жун Моу сиянд /хошуу/ бий. Тэр чулууны бичээсийг БНХАУ-ын нийгмийн шинжлэх ухааны хүрээлэн , Үндэстний судлал болон хүн судлалын судлах газар, Юаны түүхийн нийгэмлэг, Өвөр монголын их сургууль, Нан-Кай их сургуулийн эрдэмэт хамтран тайлж Сяо овогтныг монгол гэдгийг тогтоосон гэнэ. Эдгээр эрдэмтдийн баталж гарын үсгээ мутарласан улаан хавтас, алтан үсэг, хүрэн тамга бүхий батламжаа сугавчлан Хэнань мужийн Жэнжөү хотоос Улаанбаатарт ирсэн Сяо Юн Цюань хэмээх эрхэм:

   -Бид монгол хүн гэдгээ мэддэг, өөр зуураа ярьдаг байсан. Гэхдээ цагийн хэцүүд хятад хүмүүсээс нууж явлаа. Түүх соёлоо эрж сурвалжилж, монгол гэдэг үгийг тарни шиг л бодож явсан биднийг албан ёсоор баталж, хүлээн зөвшөөрснөөс хойш манай нутгийн залуус монгол гэсэн омгорхлоо барьж дийлэхгүй шахам болсон гэж 24цаг.мн-ий сурвалжлагчид хэлэв. Түүний ярьж байгаагаар Юань гүрэн унаж Мин гүрэн байгуулагдахад буюу 1368 онд өвөг дээдэс нь хядлага хавчлага, өшөө хорслоос дүрвэн одоогийн нутагтаа иржээ. Он цагийн эрхээр тэд үнэн түүх, уг гарвалаа нууж, хятад соёл, зан заншилд уусан хайлжээ. Арга ч үгүй биз, өнөөдөр 94 сая оршин суугчтай, хүн амын тоогоороо Хятаддаа гуравдугаарт ордог Хэнань мужид 5000 сяо овогтон амьдарч байна. Ингээд тэднийг тодруулж, баталсан гэх эрдэмтдийн дүгнэлтийг ямар нэг тайлбаргүйгээр 24цаг.мн орчуулан сийрүүлснээ хүргэж байна.

    Мин улсын эхний үед Жиннинлу-гийн газраас нүүн гарч явсан Сяо овогтны учрыг түүхэнд эс тэмдэглэсэн бөгөөд мөн бас цадиг сударгүй болж, хянан байцаах аргагүй болсон тул түүний уг язгуурыг мэдэхүйеэ бэрх болжухуй. Хэдийгээр олон газраас эрж сурагласан боловч мөн ч ялгавар гаргаж чадахгүй арга алдран ямар хүнийг эрж тодорхойлон авахыг мэдэхгүй тул Сяо овогтон сэтгэл уужран санаа амарч чадахгүй байлаа. Баярлууштай нь Сяоо овогтны дээдсийн онгоны газарт Чин улсын Тэнгэр тэтгэгчийн үед босгосон нэгэн хөшөө чулуу байх ажээ. Үсэг нь баларч тодорхой бус болсон боловч бараг бүрэг танигдах үсэг бас байх билээ. Түүний дээр “... Юаны үеийн ... хол хязгаарын улс, амжуулд соёрхсон газар болвоос Шаньши мужийн Хун-дун шиань бүлгээ. Өрх ам нь арвижиж ... өвөг дээдэс нь харц ард болж дүрвэн зугатаж явсан дунд гэрийн цадиг бичгийг гээгдүүлсэн тул өргөмжлөл ёсоор овог угсаагаа тэмдэглэсээр бүлгээ” гэх зэрэг үсэг байв. Мөн бас түүхэн судраар лавлалт болгож доорх мэт магадлан тогтоов.

Нэг. Юань улсын үе дэх хол хязгаарын улс гэдэг нь хамгийн хол байгаа харъяат улсыг хэлжухуй. Чингис хааны ахмад хөвгүүн Зүчийн байгуулсан Кипчак хаант улс болвоос Юань улсын дөрвөн их хаант улсын дотор хамгийн хол байгаа харъяат улс мөн. Бас “Хулгай дээрмээс болж чадиг буюу өргөмжлөл бичгийг гээгдүүлжухуй” гэсэн үгсээс Сяо овогтон бол уг нь гавъяьт эрхэм гэрийн хойчис болох бөгөөд харин түр солигдож энгийн ард болон буурсаныг илтгэжээ. Энэ нь мөн Сяо овогтон бол Монгол үндэстний тэнгэрлэг удмын эрхэм угсаа мөн, Юань улсын Тайзу богд Чингис хааны үр хойчис мөн гэдгийг тодорхойлжээ.

Хоёр. “Амжуулын соёрхлын газар болвоос Шаньши мужийн Хун-дун шиань бүлгээ” гэсэн хэдэн үгээс Сяо овогтон болвоос Зүчийн хөвгүүн Батын хойчис болно гэдгийг мэдэж болно. Юань улсын Тайзун хаанаас улаан бичин жилд (1236) Пинян-гийн газрыг (эдүүгээгийн Шаньши мужийн Линфань) Батын амжуулын газар болгон болгон соёрхжээ. Дадэ-гийн есдүгээр онд (1305) өөрчилж Хундун шианыг дотор нь багтаасан Жиннинлу, Пинянлу-д харъяалагдах зургаан шианыг соёрхжээ. Эл ван нар соёлхлын газраа дахин өөрийн үр хүүхэддээ хувааж өгдөг дадлаар Бат нь бас Пинянфү-гийн газрыг дөрвөн хөвгүүндээ хувааж өгсөн бөгөөд зам харилцаа дөхөм бөгөөд өнгө шимлэг болох Хундун шианы газрыг их хөвгүүн Сартагт хувааж өгөх нь зүй ёсонд нийцэх явдал байлаа. Нэгэнт Кипчак улсын ван болсон Сартаг нь 1255 онд Мөнх хаанд бараалхаад буцах замын гудаст нас барсан байна. Ингээд вангийн суурин нь түүний авга Бэрхийн гарт оржээ. Сартаг нь Христосын шашныг шүтдэг бөгөөд Бэрх нь харин Исламын шашин шүтдэг тул хоёр бүлгийнхэн харилцан гал ус шиг байж, өшөө хорсон гүн зузаан болсон байв. Сартаг нэгэнт нас барсан тул түүний бэлэвсэн эхнэр болон үр хүүхэд нь Кипчак улсад харих аргагүй болж, арга бус тэдний соёрхлын газар болох Хундун шианд хүрч үе улиран амьдрах болжээ.

   Иймээс Сяо овог нь Сартагийн хойчис болох ёстой. Түүний удам угсаа нь: Чингис хаан – Зүчи – Бат – Сартаг – Сяо овгийнхон болох ёстой.
Үүний тулд хянан тогтоов.

Магадлан тогтоосон тусгай мэргэжилтэн:
    Дундад улсын нийгмийн шинжлэх ухааны хүрээлэнгийн алдар хүндэт хэлтсийн гишүүн, Дундад улсын нийгмийн шинжлэх ухаан, үндэстний судлал болон хүн судлалын судлах газрын угийн дарга, судлаач Рун Күнь,
Дундад улсын Юаны түүхийн нийгэмлэгийн дарга, Нан-Кай их сургуулийн түүх судлалын хүрээлэнгийн профессор Ли Хуйань,
    Дундад улсын нийгмийн шинжлэх ухааны хүрээлэнгийн үндэстний судлал болон хүн судлалын судлах газрын судлагч Бай Цуйчинь,
    Өвөр монголын их сургуулийн түүхийн салбарын профессор Бө Яньху,
    Хэнань мужийн Нийгмийн шинжлэх ухааны хүрээлэнгийн түүх судлах газрын судлагч Рэн Зунюэ.