Хөдөө аж ахуйн гаралтай бараа, түүхий эдийн биржийн туршилтын арилжааг өнгөрсөн баасан гарагийн 12.00 цагт “Хөдөө аж ахуйн бирж” ХХК-ийн байранд хийлээ.
 
Биржийн нээлтийн арга хэмжээнд Үйлдвэр, хөдөө аж ахуйн яамны Стратегийн бодлого, төлөвлөлтийн газрын дарга Л.Чой-Иш, Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газрын дарга О.Магнай, ХАА-н биржийн зохицуулах зөвлөлийн ажлын албаны дарга Л.Мөнбат болон албаны бусад хүмүүс оролцсон бөгөөд салбарын дэд сайд Б.Цогтгэрэл цан цохисноор анхны арилжааг хийж туршсан юм.
 
Туршилтын арилжаагаар зөвхөн ноолуур арилжих ба эхний ээлжинд Сүхбаатар, Хэнтий, Дорнод гэсэн зүүн бүсийн гурван аймгийг хамруулжээ.
 
“Хөдөө аж ахуйн бирж” ХХК-ийн байранд болсон туршилтын анхны арилжаанд 32 брокерийн компанийн төлөөлөл сууж оролцох ёстойгоос 18 компанийн брокерууд арилжаа хийсэн.
 
Арилжаагаар авах захиалга давамгай буюу нэг тэрбум 493 сая төгрөгийн 21 мянга 770 килограмм ноолуур худалдан авах санал ирсэн бол 434 сая 967 мянган төгрөг бүхий 5960 килограмм ноолуурын худалдах захиалга ирүүлжээ. Ингээд авах, зарах санал зөрөөд анхны арилжаагаар үнэ тогтож, биелсэн арилжаа хийсэнгүй. Өнөөдөр хийх арилжаагаар үнэ тогтох бололтой.
 
Арилжаа интернэтээр болон зориулалтын программ ашиглан арилжаа явуулах хугацаанд ноолуур худалдах, худалдан авах саналын хэмжээг брокерууд дамжуулж байв. Арилжааны дүн буюу хэчнээн хэмжээний ноолуурыг хэдэн төгрөгөөр худалдах, худалдан авсан тухай мэдээ үдээс хойш тодорхой болсон. Ямартай ч нэг кг ноолуурыг 68-72 мянган төгрөгөөр худалдах саналаа малчид болон түүхий эд бэлтгэн нийлүүлэгчид илэрхийлсэн байна.
 
Хөдөө аж ахуйн биржийн үйл ажиллагаа эхэлснээр ХАА-н гаралтай түүхий эдийн зах зээлийг эдийн засгийн нэгдсэн зохицуулалтанд оруулж ХАА-н бараа, түүхий эдийн нийлүүлэгчид болох малчид, малчдын хоршоо, тариаланчдын орлогын хуваарилалтыг зохистой болгох, үйлдвэрлэл эрхлэгчид чанартай түүхий эдийг олон шат дамжлагаар дамжсан элдэв нэмэгдэл өртгөөр бус, илүү хямд өртгөөр бэлтгэх боломжийг бий болгох юм байна.
 
Мөн Монгол Улсаас ХАА-н гаралтай түүхий эд экспортлогч орнуудын зүгээс манай дотоодын түүхий эдийн зах зээлийн үнэ ханшид нөлөөлөх нөлөөллийг эрс багасгах давуу талтай юм.
 
ХАА-н биржийн арилжаа нь олон улсын биржүүдийн ажилладаг зарчмын дагуу цахим арилжааны системээр хийгдэж байгаагаараа онцлогтой. Тэд энэ ондоо багтааж онлайн арилжааны системд шилжихээр бэлтгэл ажлыг ханган ажиллаж байгаа бөгөөд ингэснээр түүхий эдийг заавал Улаанбаатар хотоор дамжуулж арилжаалах, тээвэрлэх бус аймаг хооронд арилжаа, тээвэрлэлтийн зохицуулалтыг гүйцэтгэх боломж бүрдэнэ.
 
Хөдөө аж ахуйн гаралтай бүтээгдэхүүнийг арилжаа танхимын аргаар буюу нийслэл дэх компанийн байранд брокерууд хөдөө орон нутгаас нийлүүлэх түүхий эдийн тоо хэмжээ, үнийг худалдан авагч талд зуучилж өгөх байдлаар туршилтын арилжаа өрнөлөө.  
 
Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газрын дарга О.Магнай “Биржээр худалдах, худалдан авах санал ил тод байх учраас ченжийн дамжлагаар ороод түүхий эд, бүтээгдэхүүний үнэ өсдөг, хомсдол гардаг асуудал байхгүй боллоо” хэмээж байсан.
 
Одоогийн байдлаар туршилтын арилжааг эхлүүлж, биржийн арилжаа хийх төгс программыг ашиглаагүй ч 2014 оноос үнэт цаасны зах зээлийн арилжаанд ашигладаг шиг зориулалтын программыг нэвтрүүлэх юм.