
Гавьяа байгуулсан хэмээн шагнал хүртээд буй агентлагуудын нэрийг тодруулбал,
1. Газрын тосны газар
2. Иргэний нисэхийн ерөнхий газар
3. Цөмийн энергийн газар
4. Татварын ерөнхий газар
5. Стандартчилал хэмжил зүйн газар
6. Цаг уур, орчны шинжилгээний газар
7. Мэргэжлийн хяналтын газар
8. Иргэний харьяалал, шилжилт хөдөлгөөний ерөнхий газар
9. Хөрөнгө оруулалтын газар зэрэг байна.
Гэхдээ бөөн сүр дуулиан болоод байсан тус шалгаруулалт нь бас л олны хэл амыг дагуулж орхилоо. Тухайлбал сэтгүүлч Б.Ганчимэг энэ үйл ажиллагааг эсэргүүцэж нилээн бухимдалтайгаар байр сууриа илэрхийлэв. Тэрбээр “Татварын ерөнхий газар шилдэг агентлаг шалгаруулах энэ эргүү төслийн хүрээнд 10 саяыг өгчээ. Баялаг бүтээгчдийн мөнгийг бузар сайтуудын эзэн нарт Н.Алтанхуягтай нийлээд өгчихсөн байна шүү” гэж жиргэв. Түүнтэй санал нэгдэж, үзэл бодлоо илэрхийлэх маш олон хүн байна.
Хүмүүсийн бухимдаад буй гол шалтгаан нь шилдэгийн шилдгүүд бус хамгийн муу дүнтэй ажилладаг цаашилбал үйл ажиллагаа нь доголдолтой агентлагуудыг тодруулсанд байгаа юм.
Тухайлбал Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын дарга Д.Батмөнх шагналаа гардан авахдаа “Мэргэжлийн хяналтын байгууллагын улсын байцаагч бүх төр түмэн олондоо өргөсөн тангарагтаа үнэнч байж аюулгүй байдлыг хангах тайван цагийн энхийн манаанд хоёргүй сэтгэлээр зүтгэж байгааг бахархалтайгаар мэдэгдье” хэмээжээ. Энэ онд барилгын салбарт 7 хүн амиа алджээ. Сүүлийн 9 жилд буюу барилгын салбарт нийт 581 удаагийн үйлдвэрлэлийн осол гарч, 246 хүн осолд өртөж нас барж, 130 хүн тахир дутуу болж, 272 хүн хөдөлмөрийн чадвараа түр хугацаагаар алдсан байна.
Мөн Татварын Ерөнхий газар, Мэргэжлийн хяналтын газруудын дарамт, шахалтыг хэрээс хэтэрсэн гэж иргэд гомдоллох болсон. Тус хоёр байгууллагын дарамтаас болж бизнес эрхлэгчид Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржид хүртэл гомдол гаргасан билээ. Ерөнхийлөгч "Том төрөөс ухаалаг төр рүү" уриалгынхаа хүрээнд төрийн дарамт шахалтыг багасгах санаачилгыг гаргасан. Юу, юуны түрүүнд шалгадаг, торгодог байдлыг халж аль болохоор баялаг бүтээгчдээ дэмжихийг Ерөнхийлөгч дээрх байгууллагуудад сануулсаар байгаа. Тэрбээр мөн манай хяналт, шалгалтын арга хоцрогдсон гэдэг талаар ч дурдсан билээ. Үүнийг нь Ерөнхий сайд, УИХ-ын дарга хүртэл дэмжиж баялаг бүтээгчид, бизнес эрхлэгдчийг торгодог, хорьдог бус анхааруулдаг, сануулга өгдөг болгохыг уриалж байгаа. УИХ-ын дарга З.Энхболд Татварын ерөнхий газарт хандаж тайлангаа цаасаар биш онлайнаар авдаг болохыг даалгасан. Гэтэл нөгөөдүүл нь одоог хүртэл цаасаар тайлангаа авч иргэдэд зардал чирэгдэл болж байна. Үүнд нь УИХ-ын дарга дургүйцэж, онлайнаар тайлангаа авахыг одоог хүртэл сануулсаар байгаа юм. Хэдхэн сарын өмнө л хамгийн муу үйл ажиллагаатайг нь гайхаж Ерөнхийлөгчөөсөө эхлээд улс орон даяар шүүмжилж байсан тус байгууллагуудыг яагаад шилдгээр тодруулав гэдэг нь үнэхээр олны анхаарлыг татаж байна. Мөн Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын дарга Д.Батмөнхийг АТГ-т шалгуулахаар албан бичиг явуулсан байна. Учир нь Д.Батмөнх нь ашиг сонирхлын хуулийг олон удаа зөрчсөн аж. Татварын Ерөнхий газрын хувьд өмнөх дарга, даамлууд нь төрийн мөнгийг хувьдаа идэж уусан хэргээр хууль хяналтын байгууллагаар шалгагдаж байгаа билээ.
Мөн Иргэний нисэхийн ерөнхий газар “шилдэг агентлаг” болжээ. Бусад агаарын тээврийн компаниудынхаа үйл ажиллагаанд нөлөөлж дампууруулахад хүргэсэн тус байгууллагын үйл ажиллагааг хамгийн хоцрогдсон, бүдүүлэг гэж үйлчлүүлэгчид нь хэлдэг. Олон тэрбум төгрөгийн алдагдалтай яваа тус байгууллага нь бусад авиа компаниудынхаа үйл ажиллагаанд оролцсоноор Изинис эйрвиз дампуурлаа зарласан. Мөн Хүннү Эйр компани хүндхэн байдалд байгаа юм. Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газар /ШӨХТГ/-ын дарга О.Магнай “Изинис эйрвэйз” компанийн дампууралд төрийн алдаатай бодлого, МИАТ-ын давуу эрх нөлөөлсөн гэж хэлсэн билээ.
Тус шалгаруулалтын нэгдүгээрт бичигдсэн Газрын тосны газар нь байгуулагдсан цагаасаа хойш тодорхой ямар ажил хийснийг өөрсдөөс нь өөр хүмүүс мэдэхгүй. Өнгөрсөн хугацаанд халбага бензин ч үйлдвэрлэж үзээгүй тус газар нь Дачин тамсагийн гаргасан тосыг зөөхөөс өөр хийж гавьсан ажилгүй. Харин эдний оронд О.Магнайгийн тэргүүлдэг ШӨХТГ нь хавьгүй олон ажлыг хэрэглэгчдийн төлөө хийсэн санагдана.
Стандартчилал хэмжил зүйн газар. Гаргасан стандарт нь хэзээ ч амьдрал хэрэгждэггүй газар мөн шилдгээр тодорчээ. Жилийн өмнө монголчуудын дундаж цалин 900 мянга хэмээн зарлаж дуулиан тарьсан тус байгууллагын үйл ажиллагааг дээрх хэлсэн үгнээс нь дүгнэж болохоор байгаа биз.
Цөмийн энергийн газар. Цөмийн энергийн газар гэж яг ямар ажил явуулдаг нь тодорхойгүй газар байна. Эмнэлэгийн хэдэн тоног төхөөрөмжийн цацрагийг шалгахаас өөр зүйлгүй тус газрын үйл ажиллагааг шинэчлэх цаг нь болсон гэж иргэд хэлдэг. Ядаж л Дорноговь аймгийн Улаанбадрах суманд болж буй ураны асуудлыг нэг тийш нь шийдэж чадахгүй л байна шүү дээ.
Хөрөнгө оруулалтын газар. Хөрөнгө оруулалтын газар нь хамгийн сүүлд байгуулагдсан отгон агентлаг юм. Угтаа бол дотоод, гадаадын хөрөнгө оруулалтыг татаж улсын төсөвт хувь нэмэр болох ёстой газар. Гэтэл сүүлийн нэг жил манай улсын гадны хөрөнгө оруулалт эрс буурсан үзүүлэлттэй байгааг толгойтой хүн бүр мэднэ.
Энэ мэт мөнгөөр тодорсон агентлагуудыг шоолж инээх хүн олон байна. Ер нь Төрийн байгууллагуудыг хууль хэрхэн биелүүлж, ажлаа хэр сайн гүйцэтгэсэнээр нь дүгнэхээс биш шилдэг энэ тэр гэсэн шагнал өгөх нь ерөөс зохимжгүй юм.
Т.Энхэлээ
Сэтгэгдэл (14)