
Шинэ жилийн баяр ингэж тэдний амьдрал ахуй, ашиг орлогод чухал нөлөө үзүүлдэг байна. Гэтэл энэ үед МУГЖ дуучин С.Жавхлан эхнэр Г.Эрдэнэчимэгийн хамтаар шинэ жилийн баярын ямар нэгэн арга хэмжээнд оролцохгүй урилгаар ч очихгүй гэдгээ зарлав. Тэрээр “Эдийн засгийн хямрал ихтэй үед сая, саяар нь мөнгө үрж байхаар хоол хүнсгүй иргэдэд энэ мөнгөө зарцуулъя” хэмээн уриалж буй юм. Ингэхийн тулд халтуур хийхгүйгээр хандивын тоглолт хийж, олсон орлогоо Увс аймгийн эмзэг бүлгийн 390 өрхөд хандивлахаар болжээ. Мөн “Гацуурын баяр” гэж сагсуурсан, хоосон хөөсөнд хамаг юмаа зарцуулдаг ийм хачин юмнаасаа энэ жилдээ татгалзцгаая. Тархины тураал улс төрд, гэдэсний тураал нийгэмд бий болчихоод байна” гэв. Тиймээс тэрбээр энэ сарын 11-нд “Монгол өлсөх учиргүй” нэртэй ханвивын тоглолт хийж, олсон орлогоо Увс аймгийн эмзэг бүлгийн 390 өрхөд хандивлах гэнэ.
Энэ яриаг сонссон хүмүүс түүнд ихээхэн шүүмжлэлтэй хандаж байна. Дуучин С.Жавхлан үүгээрээ өөрийг нь сонсох дуртай шүтэн бишрэгчдээ үл тоосноос гадна шинэ жилийн баярыг бүхэлд нь харлуулж орхив.
Монголчууд бид жилийн турш цөөнгүй баяр тэмдэглэдэг ч хамгийн дурсамжтай, хамгийн сайхан баяр бол шинэ жил гэдэгтэй маргах хүн үгүй. Шинэ жилийн баярыг дэлхий даяараа хүсэн хүлээж айл бүр хэр, хэмжээндээ тэмдэглэн өнгөрүүлдэг. Найз нөхөд, ажлын хамт олон, гэр бүлээрээ инээж хөөрөлдөж халуун дулаан нэг үдшийг өнгөрүүлэх боломжийг шинэ жилийн баяр л бидэнд бэлэглэдэг билээ. Олон зуун жилээрээ бид шинэ жилийн баярыг тэмдэглэж ирсэн ч амьдрал маань айхтар балран доройтоод байсан юмгүй.
Ээж ширээ засч, аав хүүхдүүдтэйгээ баяр хөөрөөр дүүрэн гацуур модоо засч халуун бүлээрээ ширээгээ тойрч суугаад амтат бялуугаа хувааж идэх шиг жаргал юу байх билээ. Энэ ч утгаараа жилдээ ганц л удаа болдог шинэ жилийн баяр муудсаныг эвлэрүүлж, салсаныг нийлүүлж бүгдийг жаргалтай болгодог мөч гэлтэй.
Гэтэл ганц удаа болдог энэ баярыг хүнд хэцүү зүйлтэй холбон тайлбарлах шаардлага МУГЖ С.Жавхланд гарсан нь сонин. Яагаад заавал шинэ жилийн баярыг харлуулах болов. Мэдээж буяны ажил хийж ядуу, хоосон хүмүүст тусалж болно. Тэр үед бид ч таныг хоёр гараа өргөөд дэмжихэд бэлэн. Гэтэл хүн бүрийн хүсэн хүлээдэг шинэ жилийн баяртай барьцаж, баяр тэмдэглэж буй хүмүүсийг муу, муухай юм шигээр ярьж байгаа нь үнэхээр олны дургүйцлийг хүргэж байна. Хамгийн гол нь энэ үед биш арай өөр цагт дуугарсан бол та гоё харагдах байлаа.
С.Жавхлан гавъяатын хувьд гаж зүйлүүдийг яриад удаж байгаа. “Төрсөн өдрөөрөө лаа битгий үлээ”, “Цагаан сарын өглөө өлөн нарыг бус өдрийн цатгалан нарыг хар” гэх мэтчилэн. Гэтэл одоо шинэ жилийн баярыг битгий тэмдэглэ гэж ярьж байна.
Тэр бүү хэл урлагийнхнаа халтуур хийхээ боль гэж уриалж байгаа нь хэн, хэнийгээ хачин байдалд оруулж буй хэлбэр. Албан байгууллагууд хамт олныхоо баярын уур амьсгалыг сайхан болгох гэж дуучдыг урьдаг. Энэ бол шинэ үзэгдэл биш. Цол гуншин, эрэмбэ дараа, нэр хүндээрээ ялгараад өөр, өөр үнэ ханшаар дуулдаг нь зах зээлийн хатуу дүрэм. МУГЖ С.Жавхлан ч цагтаа хамгийн үнэтэй дуучин байсан. Түүнийг шинэ жилийн урилга заллагад дарагдаж баяр бүрийг чимдэг байсныг хүн бүр мэднэ. Харин одоо зохиолын дуучдын рейтинг унаад өөрийнх нь урилгын тоо багасаад ирэхээр шинэ залуу дуучдаа халтуур хийлгэхгүй гэж дуугарч байгаа нь өөрийг нь хүн чанаргүй харагдуулж байна.
Хүн үзэл бодлоо илэрхийлэх нь үндсэн хуулиар заагдсан эрх. Гэхдээ шинэ жил битгий тэмдэглэ хэмээн ярьж бусдын санаа бодлыг үймүүлсэн юм ярьж яваа нь таныг үнэхээр муухай харагдуулж байна.
Энэ яриаг сонссон хүмүүс түүнд ихээхэн шүүмжлэлтэй хандаж байна. Дуучин С.Жавхлан үүгээрээ өөрийг нь сонсох дуртай шүтэн бишрэгчдээ үл тоосноос гадна шинэ жилийн баярыг бүхэлд нь харлуулж орхив.
Монголчууд бид жилийн турш цөөнгүй баяр тэмдэглэдэг ч хамгийн дурсамжтай, хамгийн сайхан баяр бол шинэ жил гэдэгтэй маргах хүн үгүй. Шинэ жилийн баярыг дэлхий даяараа хүсэн хүлээж айл бүр хэр, хэмжээндээ тэмдэглэн өнгөрүүлдэг. Найз нөхөд, ажлын хамт олон, гэр бүлээрээ инээж хөөрөлдөж халуун дулаан нэг үдшийг өнгөрүүлэх боломжийг шинэ жилийн баяр л бидэнд бэлэглэдэг билээ. Олон зуун жилээрээ бид шинэ жилийн баярыг тэмдэглэж ирсэн ч амьдрал маань айхтар балран доройтоод байсан юмгүй.
Ээж ширээ засч, аав хүүхдүүдтэйгээ баяр хөөрөөр дүүрэн гацуур модоо засч халуун бүлээрээ ширээгээ тойрч суугаад амтат бялуугаа хувааж идэх шиг жаргал юу байх билээ. Энэ ч утгаараа жилдээ ганц л удаа болдог шинэ жилийн баяр муудсаныг эвлэрүүлж, салсаныг нийлүүлж бүгдийг жаргалтай болгодог мөч гэлтэй.
Гэтэл ганц удаа болдог энэ баярыг хүнд хэцүү зүйлтэй холбон тайлбарлах шаардлага МУГЖ С.Жавхланд гарсан нь сонин. Яагаад заавал шинэ жилийн баярыг харлуулах болов. Мэдээж буяны ажил хийж ядуу, хоосон хүмүүст тусалж болно. Тэр үед бид ч таныг хоёр гараа өргөөд дэмжихэд бэлэн. Гэтэл хүн бүрийн хүсэн хүлээдэг шинэ жилийн баяртай барьцаж, баяр тэмдэглэж буй хүмүүсийг муу, муухай юм шигээр ярьж байгаа нь үнэхээр олны дургүйцлийг хүргэж байна. Хамгийн гол нь энэ үед биш арай өөр цагт дуугарсан бол та гоё харагдах байлаа.
С.Жавхлан гавъяатын хувьд гаж зүйлүүдийг яриад удаж байгаа. “Төрсөн өдрөөрөө лаа битгий үлээ”, “Цагаан сарын өглөө өлөн нарыг бус өдрийн цатгалан нарыг хар” гэх мэтчилэн. Гэтэл одоо шинэ жилийн баярыг битгий тэмдэглэ гэж ярьж байна.
Тэр бүү хэл урлагийнхнаа халтуур хийхээ боль гэж уриалж байгаа нь хэн, хэнийгээ хачин байдалд оруулж буй хэлбэр. Албан байгууллагууд хамт олныхоо баярын уур амьсгалыг сайхан болгох гэж дуучдыг урьдаг. Энэ бол шинэ үзэгдэл биш. Цол гуншин, эрэмбэ дараа, нэр хүндээрээ ялгараад өөр, өөр үнэ ханшаар дуулдаг нь зах зээлийн хатуу дүрэм. МУГЖ С.Жавхлан ч цагтаа хамгийн үнэтэй дуучин байсан. Түүнийг шинэ жилийн урилга заллагад дарагдаж баяр бүрийг чимдэг байсныг хүн бүр мэднэ. Харин одоо зохиолын дуучдын рейтинг унаад өөрийнх нь урилгын тоо багасаад ирэхээр шинэ залуу дуучдаа халтуур хийлгэхгүй гэж дуугарч байгаа нь өөрийг нь хүн чанаргүй харагдуулж байна.
Хүн үзэл бодлоо илэрхийлэх нь үндсэн хуулиар заагдсан эрх. Гэхдээ шинэ жил битгий тэмдэглэ хэмээн ярьж бусдын санаа бодлыг үймүүлсэн юм ярьж яваа нь таныг үнэхээр муухай харагдуулж байна.
Т.Оюун
Сэтгэгдэл (19)