Урин дулаан цаг ирсэнтэй холбогдуулан орон байрны хулгай ихэсчээ.

Өнгөрөгч амралтын өдрүүдэд Хан-Уул дүүргийн 5-р хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах ”Туул-1” хотхоны нэгэн байрны орцны цонхоор хоёр охин үсэрч, амиа алдсан хэрэг гарчээ.

БНСУ-д хөдөлмөр эрхлэх сонирхолтой иргэдийн солонгос хэлний төвшинг тогтоох эхний хэсгийн шалгалтыг өнөөдрөөс эхлэн энэ сарын 14-нийг хүртэл авахаар тов тогтоожээ.

“Жи тайм”-ын хохирогчид төр засгийг буруутгалаа

Хэрэв түүх сөхвөл, Хятадын тагнуулын алба ХХ зууны эхнээс Монгол улсыг тасралтгүй тагнасаар эдүгээ хүрлээ. Өнгөрсөн зууны эхээр “Гурамсал”, “Цагаан сараана”, “Газар тэнгэр”, “Ах дүүс”, “Гэзэггүйчүүд” гэх мэт тагнуулын олон бүлгийг үүсгэн байгуулж Монголчуудыг тагнаж хагарган бутаргаж ирсэн байдаг. Эдгээр бүлгийн дотроос хамгийн олон гишүүнчлэлтэй тагнан турших хорлон сүйтгэх бүлэг бол “гурамсал”. Хятад худалдаачид “гурамсал”-ын гол цөм болж ажилладаг байсан юм.

Хууль зүй, дотоод хэргийн яамны захиалгаар Хууль зүйн үндэсний хүрээлэн ”Эрх зүйн шинэтгэлийн бодлогын баримт бичиг боловсруулахад дэмжлэг үзүүлэх нь” судалгаа хийжээ.

УИХ дахь МАН-ын бүлэг яг одоо Төрийн ордонд хуралдаж байна.

Онцгой байдлын ерөнхий газраас Хөвсгөл аймагт зохион байгуулж буй Гамшгаас хамгаалах иж бүрэн сургууль өнөөдөр 07:00 цагт “Яаралтай цуглар” зарлан мэдээллийн дуут дохиогоор эхэлж аймгийн хэмжээнд өндөржүүлсэн бэлэн байдалд ажиллаж байна.



Гамшгаас хамгаалах иж бүрэн сургуулийн үеэр аймгийн Онцгой комисс, сумдын Засаг дарга нар болон гамшгаас хамгаалах орон нутгийн 11 алба, 100 гаруй мэргэжлийн анги, аж ахуйн нэгж, байгууллагын томилгоот бүрэлдэхүүн 2017 оны 04 дүгээр сарын 10-12-ны өдрүүдэд астрономийн 30 цаг, оперативын 240 цагийн багтаамжтайгаар, гурван шаттай, зургаан үетэйгээр ажиллах юм.



Сургуулийн нээлтэд Монгол Улсын Шадар сайдын Онцгой байдлын асуудал хариуцсан зөвлөх Л.Саянаа, ОБЕГ-ын тэргүүн дэд бөгөөд штабын дарга, бригадын генерал Г.Ариунбуян, Хөвсгөл аймгийн Засаг дарга Л.Ганболд тэргүүтэй албаны хүмүүс оролцов.























Гамшгаас хамгаалах иж бүрэн сургуулийн зорилго гамшгаас хамгаалах үйл ажиллагаанд иргэдийн оролцоог бүрэн хангах, дадлага сургуулиудад иргэдийг татан оролцуулах, бүх шатны Засаг дарга, аймгийн Онцгой комисс, орон нутгийн гамшгаас хамгаалах алба, мэргэжлийн ангийн удирдах бүрэлдэхүүний гамшгийн менежментийн мэдлэгийг дээшлүүлэх, орон нутгийн гамшигтай тэмцэх чадавхийг сайжруулах, харилцан ажиллагааг жигдрүүлэх, хүч хэрэгслийн бэлэн байдлыг дээшлүүлэхэд чиглэгдэж байна.



Гамшгаас хамгаалах иж бүрэн сургуулийн үеэр аймгийн Онцгой комисс, сумдын Засаг дарга, гамшгаас хамгаалах орон нутгийн алба, аж ахуйн нэгж байгууллагуудын хамгаалах хүч хэрэгслийн бэлэн байдлыг шалгаж, жагсаалын жигдрэлтийн сургуулийг явууллаа.


Аймгийн Онцгой комисс, сумдын Засаг дарга, гамшгаас хамгаалах орон нутгийн алба, аж ахуйн нэгж байгууллагуудын удирдах бүрэлдэхүүн “Болзошгүй аюул, ослын байдлыг үнэлэх, шийдвэр гаргах, гамшгийн голомтод эрэн хайх, аврах, хор уршгийг арилгах, нүүлгэн шилжүүлэх, хохирлын үнэлгээ хийх үеийн орон нутгийн “Онцгой комиссын үйл ажиллагаа” сэдвийн хүрээнд газар хөдлөлт, нуранги, уснаас эхэн хайх, аврах ажиллагаа, хүчтэй цасан болон шороон шуурга, хүний гоц болон мал, амьтны гоц халдварт өвчний нөхцөл байдлыг үнэлэх зэрэг цагийн байдлын өгөгдлийн дагуу ажиллаж байна.

Мөн өнөөдөр аймаг, сумын Онцгой комисс, гамшгаас хамгаалах орон нутгийн алба, аж ахуйн нэгж байгууллагууд оролцсон “Газар хөдлөлтийн гамшгийн үед нэрвэгдэгсдийг аврах, хор уршгийг арилгах, сэргээн босгох үйл ажиллагааны дадлага сургууль”- ийг зохион байгуулж байна гэж Онцгой байдлын ерөнхий газраас мэдээллээ.

Нийслэлийн ИТХ-ын 2012 оны 08 дугаар сарын 22-ны өдрийн №2/08 дугаар тогтоолоор Улаанбаатар хотын авто замын ачааллыг бууруулах цогц арга хэмжээний хүрээнд нийслэл хотод бүсчлэл тогтоож, автомашины улсын дугаарын сүүлийн оронгоор хязгаарлаж хөдөлгөөнд оролцуулах зохицуулалтыг хийж эхэлсэн.



Мөн нийслэлийн ИТХ-ын Тэргүүлэгчдийн 2014 оны 12 дугаар сарын 15-ны өдрийн 225 тоот тогтоолоор улсын дугаарын хязгаарлалтын цагийн хуваарь, замын бүсчлэлд өөрчлөлт оруулсан юм.


Уг шийдвэрээр дугаарын хязгаарлалтын цагийн хуваарийг улирал хамаарахгүй 08.00-20.00 цаг болгон өөрчилж, замын бүсчлэлийн хамрах хүрээг өвлийн улиралд багасгаж, зуны улиралд тэлэхээр зохицуулалт хийсэн. Үүний дагуу 04 дүгээр сарын 15-наас 10 сарын 15-ны өдөр хүртэл дугаарын хязгаарлалтын зуны цагийн хуваарьт шилжих тул нийслэлийн иргэд Та бүхэн журмаа биелүүлж замын хөдөлгөөнд соёлтой оролцоорой.

Нийслэлийн удирдах ажилтны ээлжит шуурхай зөвлөгөөн өнөөдөр боллоо. Хуралдааны эхэнд өнгөрсөн зөвлөгөөнөөр нийслэлийн Засаг даргын өгсөн үүрэг даалгавар болон түүний биелэлтийн талаар НЗДТГ-ын Хяналт шинжилгээ, үнэлгээний хэлтсийн дарга Х.Гантулга танилцууллаа. Тэрбээр “Өнгөрсөн хугацаанд нийслэлийн хэмжээнд хог цэвэрлэгээний аян өрнүүлсэн. Цэвэрлэгээнд 3497 ажилтан, албан хаагч оролцож, 388417 ам метр хотын нийтийн эзэмшлийн зам, талбай, үерийн далан шуудуун хогийг цэвэрлэлээ. Иргэд аж ахуйн нэгжүүд сайн оролцсон. Хотын өнгө үзэмжид сөрөг нөлөө үзүүлж буй рекламны самбар дүүргүүдэд их байна. Мөн нийтийн эзэмшлийн гудамж, явган хүний зам талбайд зөвшөөрөлгүй худалдаа эрхлэх байдал нэмэгдэх хандлагатай байна. Ялангуяа автомашин ашиглан худалдаа эрхлэх явдал ихэсч байгааг зохих байгууллага албан тушаалтнууд анхаарч ажиллах шаардлагатай байна. Автобусны буудлуудын зогсоолуудыг эзэлж хууль бусаар таксийн үйлчилгээ явуулж байгаа жолооч нарт хариуцлага тооцох, нийтийн тээврийн автобуснууд чөлөөтэй зорчих нөхцлийг бүрдүүлэх, нэгдүгээр эгнээний хяналтын камеруудыг хэвийн үйл ажиллагаанд оруулж, зөрчлүүдийг бүртгэж, хариуцлага тооцох ажил сайн явж байна” гэлээ.

Нийслэлийн цагдаагийн газрын дарга, цагдаагийн хурандаа Ж.Эрдэнэболд “Өнгөрсөн 14 хоногийн гэмт хэргийн нөхцөл байдал өмнөх 14 хоногтой харьцуулахад 2128 нэгж буюу 16.9 хувиар буурсан. 2079 гэмт хэргийн шинжтэй гомдол мэдээлэл бүртгэгдсэн нь 182 нэгж буюу 8 хувиар буурсан эерэг үзүүлэлтэй байна. Мөн хугацаанд согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн биеэ авч явах чадваргүй 2076 хүнийг эрүүлжүүлж, захиргааны зөрчил гаргасан 5108 иргэн, 11 аж ахуйн нэгжийг 36.1 сая төгрөгөөр торгох арга хэмжээ авсан” гэж танилцуулав.

“Замын цагдаагийн албаны Мэдээлэл шуурхай удирдлагын хэлтэст 3327 дуудлага мэдээлэл ирснээс хүн гэмтсэн хэргийн шинжтэй 105, зөрчлийн шинжтэй 1263 дуудлаганд очиж хойшлуулшгүй ажиллагаа явуулан, 1368 ослыг материалжуулан шалгаж байна. Нийслэлийн боловсролын газартай хамтран 2 сарын хугацаатай “Хүүхэд - Аюулгүй орчин” нэгдсэн арга хэмжээг зохион байгуулан ажиллаж байна” гэж Нийслэлийн цагдаагийн газрын Замын цагдаагийн хэлтсийн дэд хурандаа Эрдэнэбат хэллээ.

НОБГ-ын дарга Н.Уламбаяр “Цаг уурын байгууллагаас гаргасан урьдчилан сэргийлэх сэрэмжлүүлэг мэдээгээр нийслэл хот орчим хуурайшилтын эрсдэлийн “Аюултай” зэрэгт байгааг анхааруулж байна. Хуурайшилтын улиралд эхэлж байгаа тул нийслэлийн ногоон бүсэд ой, хээрийн түймрээс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр хяналт шалгалтын ажлыг гуравдугаар сарын 20-ны өдрөөс эхлүүлэн, аялал зугаалгаар явж буй иргэдэд анхааруулга сэрэмжлүүлэг өгч байгаль хамгаалагчдын бэлтгэл бэлэн байдалд хяналт тавин ажиллаж байна. Үүнд дүүргүүд онцгой анхаарах шаардлагатай” гэв.

“Үерийн далан суваг дээр рекламын байгууламжуудыг суурилуулсан байгаа нь үерийн хамгаалалтын байгууламжийг эвдлэх, засвар үйлчилгээ хийх нөхцлийг алдагдуулж байна. Нийслэлийн Засаг даргын 2017 оны А/17, А/18, А/19 дугаар захирамжийг хэрэгжүүлэх зорилгоор агаарын бохирдлоор 346 улсын /ахлах/ байцаагчид 2.808 иргэн, аж ахуй нэгжид хяналт шалгалт хийлээ. Шалгалтаар 2.143 мэдэгдэх хуудас, 51 зөвлөмж, 46 албан шаардлага, 16 акт, 7.6 сая төгрөгийн торгууль ногдуулан барагдуулж, 137 обьектод цахилгаан халаагуур тавиулж, 20 обьектын уламжлалт энгийн зуухыг бүрэн шаталтат сайжруулсан зуухаар солиулж ажиллалаа” гэж Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын дарга Л.Эрдэнэчулуун ярилаа.

Зөвлөгөөний төгсгөлд Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч С.Батболд “Нийслэлийн авто замын ачааллыг зохицуулах, түгжрэлийг бууруулах зорилгоор нийслэлийн төр, захиргааны байгууллагуудын ажил эхлэх цагийг 08.00 цаг байхаар тогтоож, захирамж гаргаж байна. 2017 оны дөрөвдүгээр сарын 15-ны өдрөөс аравдугаар сарын 1-ний өдөр хүртэл хугацаанд хэрэгжинэ” гээд хуурайшилтын улирал эхэлж байгаатай холбогдуулан дүүргүүд, холбогдох байгууллагууд ой хээрийн түймрийн аюулаас урьдчилан сэргийлэх асуудалд онцгой анхаарч ажиллах, хаврын тохижилт, тэмдэг тэмдэглэгээг сэргээх сайжруулах, дүүргээс олгож байгаа зөвшөөрөлд Засаг дарга нар анхаарлаа хандуулах, томоохон худалдааны төв, захуудын ажиллах цагийг өөрчлөх талаар судалж танилцуулах зэрэг үүрэг даалгаврыг холбогдох албаныханд өглөө гэж нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч С.Батболд өнөөдөр захирамж гаргаж, нийслэлийн төр, захиргааны байгууллагуудын ажлын цагийн хуваарьт өөрчлөлт орууллаа. Улаанбаатар хотын авто замын ачааллыг зохицуулах зорилгоор гаргасан энэхүү захирамжаар нийслэлийн төр, захиргааны байгууллагуудын ажил өглөө 08.00 цагаас эхлэхээр болж байна. Хотын даргын гаргасан захирамж энэ сарын 15-ны өдрөөс эхэлж, ирэх аравдугаар сарын 1-ны өдрийг хүртэл хэрэгжих юм гэж нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

Баянзүрх дүүргийн 8 дугаар хороо, Эрдэнэ толгойд оршин суух иргэн А-ийн гэрийн хаалганы цоожийг эвдэж “Toshiba” 32 инчийн зурагтыг тус дүүрэгт оршин суух Г гэгч нь хулгайлсан, Сонгинохайрхан дүүргийн 2 дугаар хороо, Орбитод оршин суух Б-ын гэрийн хаалганы цоожыг эвдэж “Sharp” 39 инчийн LCD зурагтыг Чингэлтэй дүүрэгт оршин суух С гэгч нь хулгайлсан үйлдлүүдийг цагдаагийн алба хаагчид шуурхай илрүүлэн шалгаж байна.
Иймд иргэд та бүхэн гэр, орон сууцаа удаан хугацаагаар орхиж явах үедээ цонхны бэхэлгээ, цоожоо сайтар шалган хөршүүддээ мэдэгдэж, гэмт хэрэг, зөрчлийн талаарх мэдээллийг цагдаагийн байгууллагад нэн даруй мэдээлж хамтран ажиллана уу.

Туркийн Анталья хотод жүдо бөхийн ”Анталья-2017” гранпри тэмцээн энэ сарын 7-9-ний өдүүдэд болж өнгөрлөө. Тус тэмцээнд манай улсаас 11 жүдоч өрсөлдсөн юм.

Тэмцээний эхний өдөр эрэгтэйчүүдийн 60 кг-д Б.Амартүвшин, 66 кг-д Д.Төмөрхүлэг, эмэгтэйчүүдийн 57 кг-д Ц.Хулан нар тус тус хүрэл медаль хүртсэн. Тэмцээний хоёр дахь өдөр эрэгтэйчүүдийн 81 кг-д Н.Дагвасүрэн хүрэл медаль хүртсэн бол сүүлийн өдөр эрэгтэйчүүдийн 90 кг-д Г.Алтанбагана алт, эмэгтэйчүүдийн +78кг-д Б.Мөнхтуяа хүрэл медаль тус тус хүртжээ.

Ийнхүү манай баг тамирчид ”Анталья-2017”-оос 1 алт, 5 хүрэл медаль хүртсэн амжилттайгаар нийт 36 орноос тавдугаар байр эзэллээ.

Чи хэн нэгнийг сониучирхан, зөвхөн ”өөрийн нүдээр” харж, ”ухаан алдатлаа” дурлан, салж хагацахгүйн тулд ”амьдрал” зохиосон шиг бусад хүмүүс ч яг тэгдэг. Гэртээ байгаа үнэ цэнэтэй тавилгуудынхаа адил хайртай хүнээ ”өөрийн өмч” мэт үзэн харамлан харддаг шиг, бусад хүмүүс ч адил тэгдэг. Бусдын дэргэд ухаалаг төлөв ”дүр бүтээх” гэж зовдог атлаа, өөрийн гэртээ орж ирээд л ”дураараа дургин, дун чөмгөөрөө жиргэдэг” шиг бусад хүмүүс ч тэгдэг. Өөрийгөө толинд харсан мэт дуурайх хүүхдүүдээ ”бусдын хүүхдүүдээс дор” явуулахгүй гэсэндээ аашилж зэмлэн, аргадаж учирладаг шиг бусад хүмүүс ч тэгдэг. Бид ажил болон олон нийтийн газар бие биенээсээ ”дор орохгүй”-н тулд ”жүжиглэж” амьдардаг атлаа гэртээ орж ирээд хаалгаа хаасны дараа яг өөрийн бодит төрхөндөө айж ичилгүйгээр орно. Бидний бусдаас огт хамааралгүйгээр өөрийн хүссэнээрээ амьдарч болох орон зай бол бидний гэр. Бидний амьдрал, гэртээ орж гэрийнхээ хаалгыг хааснаас хойш бодитоор өрнөдөг юм даа. Тэгэхээр чиний гэрийн хаалганаас цаана орших бусдын гэрийн хаалган доторхи амьдрал бол БУСДЫН АМЬДРАЛ.
Хүн болгон өөрийн боломжоороо амьдралаа авч явах боловч, бусдын амьдралыг заавал сониучирхдагаас ”хэрэгт дурлан”, хов живийг амилуулцгаана. ”Тэр тэгсэн гэнээ” гэдэг хэлцээр эхэлсэн элдэв хов жив, бусдын амьдралыг шүүн хэлэлцэж, тэдний өмнөөс шийдвэр гаргах хүртлээ өргөжиж, ”Яадаг юм би шударгаар хэлнээ” гэсэн зоримог алхам дунд уг шийдвэрээ тэдэнд тулган зэвүүцэл болоод уйлаан гоморхолдоо хүрч төгсдөг. Өөрийн амьдралын элдэв асуудлаа өөрөө шийдэж чадахгүй хэрнээ, өрөөл бусдын амьдралд заавал оролцон сэтгэлийн их таашаал эдлэн, сүр хүч ухаанаа бусдад гайхуулахыг хүсэгчид даанч олон. Өөрөө арчаагүй хэрнээ өрөөл бусдад арчаатай байхыг сургадаг хүмүүс олширсноос л хов жив, хэрүүл маргаан дэлгэрч, хүмүүсийн сэтгэлийг хиртээж зовоогоод байдаг юм шүү дээ. Бусдын амьдралыг шүүмжлэн зохицуулахыг хүсдэг ер бусын хүсэл тачаалын гайгаар олон гэр бүлүүд маргалдан муудалцаж, тэр ч бүү хэл салж холдох тохиолдол зөндөө. Төрсөн ах дүүсийн дунд ч ”Загалмайлсан зохицуулагчид” тодорч, бүх л ах дүүсийнхээ амьдралд оролцон хянаж, ”өөрийн хүн”-ээ өмөөрөн шийдвэр гаргадаг тохиолдол нэг биш. Гэсэн атлаа салгаж бутраасан тэр гэр бүлийн төлөө хэн ч хариуцлага хүлээдэггүйгээр барахгүй, тэдний сэтгэлийн зовлон шаналлыг ч бүр тоохгүй. Зүгээр л ингэж бах таваа хангадаг хүмүүс цөөн биш.
Бид нэг л зүйлийг ухаарч ойлгодоггүй. Чиний амьдралд элдэв асуудал тулгарч, уг асуудлаа зөвөөр шийдэхийн тулд ухаан зарцуулж, тэвчээр гаргадаг шиг бусад хүмүүс ч тэгдэг. Бид гаднаас нь харж өөрийн дүгнэлтээрээ хандаад байдаг болохоос биш, тэдний хоорондох ээдэрсэн утасны зангилааны учрыг тэднээс өөр хэн ч мэдэж тайлдаггүй. Чамд бусдад хэлэхээс ичдэг, хэнд ч мэдүүлэхийг хүсдэггүй асуудал байдаг шиг тэдэнд ч тийм асуудал байгаа. Түүнийгээ тэд л өөрсдөө мэдэж шийдэж байх үүрэгтэй. Хайртай ах, дүүгийн чинь, эсвэл дотно найзын тань ханиараа сонгосон хүн чамд таалагдахгүй байгаа шалтгаан нь, чи уг хүнийг тэр хүний ”нүд, сэтгэлээр нь харж” чадахгүй, тийм боломжгүйд байгаа юм шүү дээ. Тэгэхээр чи өөрөө тэр хүнтэй гэрлэчихсэн юм шиг, эсвэл насаараа хамт амьдрах юм шиг бухимдан цухалдаад байх хэрэггүй. Тэд бие биенээ сонгож амьдарч байгаа болохоор заавал чамд таалагдах албагүй. Бусад хүмүүс өөрийн гэртээ ”лаагаа ч луувангаа ч идэж” байх нь, ”цусаа гартал зодолдож, тосоо гартал тэврэлдэж” байх нь тэдний хэрэг бөгөөд энэ нь бусдад хамаагүй зүйл. Тэд өөрийн амьдралд тохиолдoж буй сайн муу асуудлуудаа өөрсдөө шийдэж байвал юутай сайн.
Хэн нэгэнд ”унатлаа ”дурлаж, бие биедээ соронзон мэт татагдаж, нэг ч өдөр бие биенгүйгээр байж чадахгүй болохоороо гэрлэж өөрийн амьдралаа босгоно. Тэд гэртээ орж хаалгаа хааснаас хойш тэдний дотоод асуудал болон амьдралд нь хэн ч оролцох эрхгүй. Тэр л гэрийн хаалга тэдний ашиг сонирхол, хувь араншин, дур зоргоороо байх хүслийг нь бусдаас хамгаалан хязгаарлаж байдаг юм. Гэртээ өөрийн дураар байж байтал хэн нэгэн хаалгыг нь тогшиж зөвшөөрөл авалгүйгээр орж ирээд, тэдэнтэй яг адил байхыг хүсч шаардах ахул хэн ч дуртай байх билээ. Бусдын амьдралыг бусдад үлдээж бай. Бүү шүүмжлэн хэлэлцэж, өмнөөс нь шийдвэр гаргахыг оролдож бай. Бидний ”Бусдын хэрэгт дурлах” муу зуршил олон залуусыг салгаж, амьдралыг нь сарнииулж, хайрыг нь унтрааж, итгэл найдварыг нь мөхөөж байдаг. Та өөрийн амьдралдаа хэн нэгнийг оролцуулах хүсэлгүй бол тэд ч яг л тан шиг хүсч байдаг юм шүү дээ. Та алдсан ч оносон ч өөрийнхөөрөө амьдрахыг хүсч байгаатай адил тэд ч бас тэгж хүсч байгаа. ”Өөрийн толгой дээрх бухлаа олж харахгүй байж, өрөөлийн толгой дээрх өвсийг олж хараад” байх хэрэггүй. Бусад хүмүүсийн амьдралын асуудал нь олон нийтийн эрх ашгийг хохироох хэмжээнд хүрээгүй л бол хэн нэгэн оролцох шаардлага ч үгүй. За тэгээд өөр зүйлгүй дээ.
Харнууд овгийн Гомбосүрэнгийн Галбадрах

Музейн сан хөмрөг дэх нууц

Их Хянганы нуруунаас эх авсан Халх голын савд хаврын шар усны үер дөрөвдүгээр сарын дунд үеэр хамгийн их хэмжээндээ хүрнэ. Энэ жил шар усны үерийн хэмжээ үерийн олон жилийн дунджаас даруй хоёр дахин их байх төлөвтэй байгааг УЦУОШГ-аас мэдээлжээ. Үүний зэрэгцээ Халх голд мөсөн хахаа үүсэж үерийн түвшин улам нэмэгддэг онцлогтой.

Хангай нурууны салбар уулс, Булнай нурууны араас эх авах Тэс, Хан Хөхий нурууны Баруунтуруун болон бусад голуудын хаврын шар усны үер дөрөвдүгээр сарын дунд үеэс эхэлж хамгийн их хэмжээндээ тавдугаар сарын эхний арав хоногт хүрнэ. Монгол Алтай нуруунаас эх авсан Булган болон бусад голуудын шар усны үер дөрөвдүгээр сарын сүүлчээр эхэлж хамгийн их хэмжээндээ тавдугаар сарын дунд үеэр, Хангай нурууны араас эх авсан Идэр голын хаврын шар усны үер дөрөвдүгээр сарын сүүлээр эхэлж хамгийн их хэмжээ нь тавдугаар сарын гуравдугаар арав хоногийн дунд үеэр ажиглагдана.

Гол мөрний мөсний зузаан өмнөх арав хоногийнхоос 10-20 см нимгэрч, мөсөн дээгүүр ус урсах, мөс харлах, мөс байрандаа хайлах, зэрэг үзэгдэл идэвхижиж байгаа бөгөөд ойрын өдрүүдэд ихэнх нутгаар өдөртөө 10 градус болон түүнээс дулаан байх тул голын сав газар дахь цас эрчимтэй хайлж голын мөсний үзэгдэл эрчимжиж, мөсөн хахаа үүсэх улмаар хаврын шар усны үер цөнгийн хахаатай давхцан голын усны түвшин нэмэгдэж, ус эргээсээ хальж голын эрэг татам орчим усанд автах үзэгдэл ажиглагдаж байна. Иймд ард иргэд хаврын шар усны үер болон мөс цөмрөх аюулаас сэрэмжтэй байхыг онцгойлон анхааруулж байна.

“Эрдэнэт”-ийн 49 хувийг улсын мэдэлд авахыг дэмжигч хэсэг бүлгийн зүгээс Засгийн газар болон Ерөнхий сайдад хандсан огцруулах асуудлыг өргөн барина шүү гэдэг “сануулга” нь “Эрдэнэт” үйлдвэрийн ТУЗ-ийг төрөөс бүрдүүлэх ажлыг УИХ-ын хаврын чуулганаас өмнө яаравчлан хийхэд хүргэсэн талаар улс төрийн хүрээнд яригдаж байсан нь оргүй биш байлаа.

Засгийн газар өнгөрсөн гуравдугаар сарын 29-ны өдрийн хуралдаанаар “Эрдэнэт”-ийн ТУЗ-ийг 100 хувь төрөөс бүрдүүлэхийг үүрэгдэж, улмаар хаврын чуулганы нээлттэй зэрэгцэн шинэ ТУЗ байгуулагдаж, хурлаа хийсэн билээ. “Эрдэнэт” үйлдвэрийн ТУЗ дангаараа төрийн төлөөллөөс бүрдэж байгаа болон тус үйлдвэрийн захирлуудын цалин хөлсний талаар Төрийн өмчийн бодлого зохицуулалтын газрын дарга Ц.Ням-Осорын хийсэн мэдээлэл өнгөрсөн долоо хоногийн онцлох үйл явдлуудын нэг байлаа.

Шинэ ТУЗ хуралдаж, дотоод бүтцэд өөрчлөлт оруулах, “Эрдэнэт үйлдвэр”-ийн Ерөнхий захирлын орлогч захирлуудыг томилох шийдвэр гаргасан байна. Тодруулбал, Ерөнхий захирлын Үйлдвэрлэл хариуцсан орлогчоор Д.Эрдэнэцогт, Хөгжил, их барилга хариуцсан орлогчоор П.Батболор, Эдийн засаг, санхүү хариуцсан орлогчоор Д.Дэлгэрбаяр, Нийгмийн асуудал эрхэлсэн орлогч захирлаар Ц.Батсайхан нарыг тус тус томилжээ. Харин “Эрдэнэт үйлд­вэр”-ийн нэгдүгээр орлог­чийн түр орлон гүй­цэт­гэгчээр “Монголын зэс” компанийн төлөө­лөл Б.Шинэбаатар ажиллахаар болсон нь 49 хувийг шилжүүлэх асуудал дуусаагүй байгаатай холбоотой аж.

Шинээр томилогдсон орлогч захирлуудыг дагаад олон нийтийн дунд “Хэний ямар хүн оччихов, хэн лоббидов, ашиг сонирхлын зөрчил үүссэн үү” гэхчлэн хардлага хөвөрлөө. Ингэж хардахаас ч өөр аргагүй. Ямар нэгэн сонгон шалгаруулалт энэ тэр гэж юм огт байсангүй. Бас нөгөөх ашиг сонирхлын зөрчилтэй эсэх талаар АТГ санал дүгнэлтээ өгсөн эсэх нь ч тодорхойгүй. Ийм нөхцөлд томилгоо хийгдээд гэнэт зарлагдсан нь араасаа олон асуудал дагуулж байна.

Монгол-Оросын хамтарсан үйлдвэр байхад удирдлагын томилгоог хоёр улсын төрийг төлөөлж байгаа байгууллагаас томилогдсон зөвлөл /совет/ шийддэг байсан. Харин одоо уг үйлдвэр зөвхөн Монголын төрийн өмч болчихож байгаа юм бол, удирдлагад ажиллах бүрэлдэхүүнийг нь тодруулах сонгон шалгаруулалт зарлаж яагаад болохгүй гэж гэдэг асуултыг олон хүн тавьж байна.

“Эрдэнэт” үйлдвэрийн захирал, дэд захирал хийгээд явчихаж чадна гэж өөрийгөө үзэж байгаа олон хүний дундаас сонгон шалгаруулалт хийсэн бол, төр өмчийнхөө эзэн болж, өмчөө зөв удирдаж авч явах эхний алхмаа хийлээ гэж харагдахаар байлаа. Гэтэл төр мэдэлдээ 100 хувь авсан “Эрдэнэт” үйлдвэрийн удирдлагуудын томилгоо улс төрийн албан тушаалтан томилдог жишгээр эхэлчихлээ. Ямар ч сонгон шалгаруулалтгүй, гэнэтийн томилгооны цаана ашиг сонирхлын зөрчил нуугдаж, хууль зөрчигдөж байхыг үгүйсгэх аргагүй учраас олон нийтийн дунд “Хуучнаараа, дарга нарын шахааны газар хэвээр байх нь” гэдэг бас нэгэн хардлага хэвээр үлдэж байна.

Нуухыг нь авах гээд....

Шинэ ТУЗ-ийн гаргасан бүтцийн өөрчлөлт нь “Төр хамгийн муу менежер” гэдгийг батлаад эхэллээ гэдэг шүүмжлэл бизнесийн хүрээнд өргөн гарч байна. Бүтэц толгойноосоо данхайж эхэлж байгаагийн жишээнд гурван дэд захиралтай байсан бол одоо дөрвөн орлогчтой болсон, Ерөнхий захирал ажлын алба нэрийн дор долоон зөвлөхтэй болсон, газрын тоо нэмэгдсэн зэрэг багтаж байна. Захирлын тоо нэмэгдэхээр зардал өсөх нь тодорхой.

Энэ мэтчилэнгээр хувийн хэвшлийнхэн орж ирснээс хойш хийгдсэн цомхон, зардал хэмнэсэн арга хэмжээнүүд нь эргээд хуучин руугаа явж байгаа нь нөгөө нуухыг нь авах гээд нүдийг нь сохлов гэгч болж байгаа бололтой.

“Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК-ийн бүтцийн нэгжүүдийг батласан А199 тоот тушаалын хавсралтаас үзвэл, Дотоод аудитын газар нь Ерөнхий захирлын шууд удирдлагад багтах хэсэгт оржээ. Ерөнхий захирлын шууд удирдлагад байгаа дотоод хяналтынхан захирлынхаа үйл ажил­лагаанд хөндлөнгийн хяналт тавьж чадах уу гэдэг асуулт эндээс гарч ирж байгаа юм. Компанийн засаглалын сайн жишгээр бол, Дотоод хяналт нь ТУЗ-ийн шууд удирдлагад байж, гүйцэтгэх удирдлагын үйл ажиллагаанд хөндлөнгийн хяналт тавьдаг жишиг “Эрдэнэт”-д энэ удаагийн бүтцийн өөрчлөлтөд тусгалаа олсонгүй.

Худалдан авах ажиллагаа гэдэг ганцхан “Эрдэнэт” дээр ч биш төрийн мэдлийн бүхий л газарт хэл ам дагуулсан газар байдаг. Шинэ бүтэцдээ худалдан авах ажиллагаа нь Ерөнхий захирлын мэдэлд байхаар оруулсан нь Х.Бадамсүрэн захирал шахааны бизнестэй хатуу тэмцэх ажлаа өөрөө гардан хийхээр шийдсэнийх үү, эсвэл шинэ ТУЗ нь “Эрдэнэт”-ийг улстөрчдийн саалийн үнээ хэвээр байлгах гэж санаархаж эхлэв үү гэдгийг цаг хугацаа харуулна. Товчхондоо бол, “Эрдэнэт” үйлдвэр өнөөдөр салаа замын уулзвар дээр зогсож байна.

Эх сурвалж:Зууны мэдээ

Нэрт жүжигчин Жеки Чаны амь нас, эрүүл мэндийг даатгахаар шийдсэн даатгалын аливаа компани аль хэдийнэ дампуурсан байх байсан бизээ. Үүнд гайхах явдалгүй бөгөөд Жеки мэргэжлээрээ ажиллаж ирсэн хугацаанд 3000 орчим удаа бэртэж гэмтжээ. Энэ бүгдийг тоочих боломжгүй нь мэдээж, тиймээс заримынх нь тухай л тогтож өгүүлье.

19 настай шинэхэн жүжигчин бүр 1973 онд зургийн талбайд анх удаа бэртжээ. Ингэхдээ түүнийг нөгөө алдарт Брюс Ли гэмтээсэн байна. Жеки Чан нүхэн гарцны хамгаалагчийн туслах дүрд тоглосон “Луугийн гаралт” киноны зураг авч байх үед Брюс залуу жүжигчний зүүн нүдийг модон саваагаар санаандгүй цохичихсон аж. Аз болоход, бүх зүйл гайгүй өнгөрч, Жеки Чан сохорчихоогүй байна. 1978 он. “Бүргэдийн сүүдэрт дайрагдсан могой” кино. Тулааны зураг авч байхад Жеки нүцгэн гараараа илдийг барьж авчээ. Илд дуураймал байх ёстой байсан ч, яагаад ч юм жинхэнэ байж. Цус гоожиж, ингэхдээ найруулагч нь зохиолын дагуу ийм байх ёстой хэмээн бодож, зургийг үргэлжлүүлэн авсаар байжээ. Мөн тэр 1978 онд “Согтуу мастер” киноны зураг авч байхад эвгүй унаж, өргөөсөн нүдээ гэмтээсэн байна. Тэгээд мэс засал хийлгэхэд ч хүрч байжээ.

1983 он. “Төсөл А” кино, найман метрийн өндрөөс унаснаар таван хавирга хугарч, хамар нь гэмтэж, хүзүү нь хүнд бэртсэн байна. Жүжигчин нэлээд хэдэн сарын турш толгойгоо хөдөлгөж ч чадахгүй байж.

1985 он. “Цагдаагийн академи” кино. Таван давхрын өндрөөс тулгуур модоор эвгүй буусан байна. Жеки Чан золтой л амиа алдчихаагүй аж. Нурууны хоёр нугалам нь хугарч, аарцаг нь гэмтжээ. Орлон тоглогч жүжигчин маань хоёр сар эмнэлэгт хэвтсэн байна. Жеки үлдсэн амьдралаа тэргэнцэр дээр өнгөрүүлэх нь дээ хэмээн олон хүн бодож байжээ.

1986 он. “Бурхны хөө хуяг” кино. Энэ киноны зураг авалт дээр Чан амьдралдаа хамгийн хүнд бэртэл авсан болов уу. Тэр 6 метргийн өндрөөс толгойгоороо унажээ. Ингэснээр гавлын яс нь цуурч, дотуур цус алджээ. Гавлын ясанд нь ялтас бэхлэж, харин түүнээс хойш жүжигчний зүүн чих бараг юм сонсохоо больсон байна.

1993 он. “Эрүүгийн түүх” кино. Жеки хоёр машины хооронд хавчуулагджээ. Энэ харайлт гунигтайгаар дуусч, түүний хоёр хөл нь хугарч, эмнэлэгт гурван сар хэвтсэн байна. Гэвч Жеки зориг мохоогүй бөгөөд эмнэлгээс гармагцаа л шахуу мөн энэ үсрэлтээ давтан хийж, харин энэ нь удаа тэр нь амжилттай болжээ. “Бронкст болсон зодоон” киноны зураг авч байсан

1995 онд Чан зүүн хөлнийхөө шагай, хуруунуудыг хугалсан байна. Зураг авалтыг зогсооход хүрсэн ч, нэг их удаагүй аж. Бий болсон нөхцөл байдлаас гарах гарц олж, гипсдүүлсэн хөлөнд нь оймс өмсгөж, түүнийг кроссовк шигээр буджээ.

2005 он. “Домог” кино. Энэ үеэр Жеки Чан хэд хэдэн удаа азгүйтсэн байна. Тодруулвал, тэр мориноос унаж, нуруугаа сүрхий гэмтээжээ. Харин өөр нэг хэсэгт жүжигчний алгыг жадаар нэвт хатгасан байна. Бэртэл гэмтлийн энэ цөөхөн жагсаалт нь жүжигчний амь нас байнга шахуу дээсэн дөрөөн дээр байсныг ойлгоход хангалттай юм. Гэвч шантрах гээчийг үл мэдэх 63 настай Жеки Чан ажлаа хийсээр л байгаа бөгөөд кинонд тоглохын сацуу буяны ажил хийж, дуу дуулж, цомог гаргаж байгаа гэнэ.

... Монгол агуу их дарамтан доор хүлцэнгүй амьдарч чаддаг,илжиг модон хударгандаа дуртай,нохой хозлуулсан эзэндээ янаг гэдэг шиг гилжигнэн дагаж, тал засан амьдардаг ертөнцийн сүүлчийн үндэстэн юм биш үү...

БНСУ-д хөдөлмөр эрхлэх сонирхолтой иргэдийн солонгос хэлний төвшинг тогтоох шалгалтыг дөрөвдүгээр сарын 10-наас буюу даваа гарагт эхэлнэ.



Уг шалгалт ирэх наймдугаар сарын 16-ныг дуустал үргэлжлэх юм байна. Солонгос хэлний төвшин тогтоох шалгалтыг ажлын өдрүүдэд гурван ээлжээр авах бөгөөд шалгалтад орох өдөр, цаг, ээлжийг өөрчлөх боломжгүй тул заасан өдөр, цагт Хөдөлмөр, халамж үйлчилгээний ерөнхий газарт ирсэн байх ёстойг мэргэжилтнүүд анхааруулав. Шалгалтыг EPS-TOPIK шалгалтын компьютер тестийн танхимд авах аж.Шалгалт өгөх иргэд иргэний үнэмлэх, гадаад паспорт хоёрын аль нэгтэй нь ирнэ. Шалгалтад ороход хурууны хээ уншуулж бичиг баримтын тулгалтыг гурван удаа хийдэг учраас бусдыг өмнөөсөө шалгалтад оруулах, бусдын өмнөөс шалгалтад орох зэрэг хуурах үйлдэл гаргаж болохгүй.



Дээрх үйлдлийг гаргавал солонгос хэлний төвшин тогтоох шалгалт өгөх эрхийг 3 жилээр хязгаарлах юм байна. Шалгалтын бүртгэлд эхэнд, сүүлд хамрагдсан эсэхээс үл шалтгаалж, таны шалгалт өгөх хуваарь гарсан учраас бүртгэлийн дугаарын кодоороо хэдний өдөр шалгалт өгөхөөр хуваарьт орж вэ гэдгээ нягтлах шаардлагатай. Харин солонгос хэлний шалгалтын дүн эхний ээлжийнх нь ирэх тавдугаар сарын 10-наас гарах аж