Нийслэлийн Газрын албанаас “Газар эзэмших, ашиглах эрхийн нээлттэй дуудлага худалдаа”-г зохион байгуулах гэж байна. Дуудлага худалдаа Нийслэлийн Төр захиргааны Хангарди ордны 14 давхрын хурлын зааланд 2017 оны 12 дугаар сарын 08 өдрийн 10.00 цагт нээлттэй явагдана. Дуудлага худалдаа Баянзүрх, Хан-Уул, Сонгинохайрхан, Налайх, Багахангай, Багануур зэрэг 6 дүүрэгт үйлдвэрлэл үйлчилгээ, амины орон сууц, аялал жуулчлал, аж ахуй, орон сууц, зочид буудлын зориулалтаар 30 байршлын 160.77 га газрыг худалдах юм. Тухайлбал,

Баянзүрх дүүрэгт-2
Хан-Уул дүүрэгт-15
Сонгинохайрхан дүүрэгт-4
Налайх-5
Багахангай-3
Багануур дүүрэгт-1 байршил байна.

Дуудлага худалдаанд оролцогчдын хүсэлтийг өнөөдрөөс буюу 2017 оны 12 дугаар сарын 5-ны өдрөөс эхлэн гурав хоногийн хугацаанд Төрийн захиргааны Хангарди ордон, 3 давхарт, Нийслэлийн Газрын алба, Газрын менежмент, төлөвлөлтийн хэлтэст битүүмжилсэн хайрцгаар хүлээн авах ба хайрцгийг дуудлага худалдаа явуулахаас 30 минутын өмнө хаана. Дэлгэрэнгүй мэдээллийг www.gazar.ub.gov.mn хаягаар авах буюу 315712, 96096800 дугаарын утсаар авч болно гэж нийслэлийн Газрын албанаас мэдээллээ.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга 2018 оны төсвийг хэт үрэлгэн байна хэмээн үзэж Төсвийн тухай хуулийн зарлагын хэсэгт өнөөдөр хориг тавилаа. Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөс Монгол Улсын 2018 оны төсвийн тухай хуульд хэсэгчлэн хориг тавьсан тухай УИХ-ын дарга М.Энхболдод илгээсэн албан бичигт:

”МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ДАРГА МИЕЭГОМБЫН ЭНХБОЛД ТАНАА

Хуульд хэсэгчлэн хориг тавих тухай

Улсын Их Хурал 2017 оны 11 дүгээр сарын 14-ний өдөр Монгол Улсын 2018 оны төсвийн тухай хуулийг баталж, 2017 оны 11 дүгээр сарын 29-ний өдөр Ерөнхийлөгчийн Тамгын газарт ёсчлон ирүүлсэнтэй танилцлаа.

Улсын Их Хурал Монгол Улсын 2018 оны нэгдсэн төсвийг батлахдаа тухайн төсвийн жилд төвлөрүүлэх төсвийн тэнцвэржүүлсэн орлогын хэмжээг 5,207,337.2 сая төгрөг, зарцуулах төсвийн зарлагын хэмжээг 7,710,777.6 сая төгрөг байхаар тооцож 2,503,440.4 сая төгрөгийн алдагдалтай төсвийг баталсан байх бөгөөд нэгдсэн төсвийн алдагдал дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 9.5 хувьд хүрсэн байна.

Өмнөх жилүүдийн төсвийн гүйцэтгэлийн дүн, мэдээнээс үзэхэд Монгол Улсын төсвийн орлого 3.3-4.2 их наяд төгрөг, төсвийн зарлага 4.3-5.2 их наяд төгрөг байсан бол нэгдсэн төсвийн алдагдал 2012-2015 оны хооронд дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 3.2-5.1 хувьтай тэнцэж байжээ. Харин Олон улсын валютын сангийн шаардлагаар Монгол Улсын хуулиудыг зөрчиж, 2016 оны улсын төсвийн зарлага дээр Монгол Улсын Хөгжлийн банк болон Төрийн банкнаас иргэд, аж ахуйн нэгжүүдэд олгосон арилжааны зээлийг нэмэн хамруулж, нэгдсэн төсвийн алдагдлыг дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 14.3 хувьд хүргэсэн байна.

2017 оны хувьд тухайн төсвийн жилд төвлөрүүлэх төсвийн тэнцвэржүүлсэн орлогын хэмжээг 4,727,288.6 сая төгрөг, зарцуулах төсвийн зарлагын хэмжээг 7,420,601.4 сая төгрөг байхаар тооцож төсвийг 2,693,312.8 сая төгрөгийн алдагдалтайгаар баталсан бол нэгдсэн төсвийн алдагдал мөн дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 9.5 хувьтай тэнцсэн байна.

Дээрх дүн мэдээнээс 2017, 2018 оны төсвийн зарлага болон алдагдал өмнөх жилүүдийнхээс ижил түвшинд, эрс өссөн байгааг харж болох бөгөөд эдийн засаг туйлдаж хүндэрсэн гэдэг шалтгаанаар ард иргэддээ ачааны хүндийг үүрүүлэх цөөнгүй шийдвэрийг гаргасан Улсын Их Хурал төсвийн зарлагаа бууруулж, алдагдлаа багасгах тал дээр дорвитой бодлого хэрэгжүүлж, тодорхой арга хэмжээ авахгүй байгаа нь онцгой анхаарал татаж байна.

Тухайлбал эдийн засгийн хүндрэл, бэрхшээлийг даван туулах арга хэмжээний хүрээнд Улсын Их Хурал 7 төрлийн татварыг нэмэгдүүлэх шийдвэрийг өнгөрсөн жил гаргасан бөгөөд 2018 оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдрөөс цалин болон түүнтэй адилтгах орлогоос 10-25 хувийн татвар авах хууль үйлчилж эхэлнэ.

Тиймээс миний бие төрийн тэргүүний хувьд төсвийн бодлогоо эргэн харж, сахилга бат, хариуцлагыг эрхэмлэсэн, хэмнэлттэй, үр ашигтай төсөв батлах шаардлагатайг Улсын Их Хуралд сануулж, засах боломжийг нь олгох үүднээс Монгол Улсын 2018 оны Төсвийн тухай хуульд хэсэгчлэн хориг тавихаас өөр аргагүй байдалд хүрч байна.

Монгол Улс 2012-2016 оны хооронд төсвийн зарлагаа 5.2 их наяд төгрөгт багтаан баталж, алдагдлаа дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 5.1 хувь ба түүнээс доош хэмжээнд барьж ирснийг дээр дурдсан. Тэгвэл 2018 онд төсвийн орлого 5.2 их наяд төгрөгт хүрч 2012-2016 оны үеийн төсвийн зарлагын дээд хэмжээтэй тэнцсэн нь алдагдалгүй төсөв батлах боломжийг бүрэн бүрдүүлж байна.

Боломж нэгэнт бүрдсэн тохиолдолд урсгал зардал болон нэн чухалд тооцогдохгүй, үр ашиг муутай хөрөнгө оруулалтын төсөл, арга хэмжээ, барилга байгууламжийн зардлаа танах, зайлшгүй зардлыг бодитой, үнэн зөвөөр тооцож төлөвлөх зэргээр төсвийн зардлыг багасгах асуудалд онцгой ач холбогдол өгч, төсвийн алдагдлыг 5.2 их наяд төгрөг хүртэл бууруулан алдагдалгүйгээр төсвөө батлах нь зүй ёсны шаардлага болно.

Төсвийн хөрөнгөөр санхүүжүүлэх төсөл, хөтөлбөр, хөрөнгө оруулалтын арга хэмжээний зардал 2017 оны анх батлагдсан дүнгээс 475.1 тэрбум төгрөгөөр нэмэгдсэн, зөвхөн тоног төхөөрөмжийн худалдан авалтын зардал өмнөх оныхоос 192.9 тэрбум төгрөгөөр өссөн зэрэг анхаарч авч үзэх ёстой олон асуудал 2018 оны төсөвт туссан.

Үүний хүрээнд анхаарвал зохих асуудал бүрийг нягтлан, үр ашиггүй нэг удаагийн халамж болон төрийн байгууллагын албан конторын барилга, байгууламжид төлөвлөгдсөн хөрөнгө оруулалтын зардлыг танах, дэд сайд, орлогч дарга гэх мэт эрхлэх асуудал нь тодорхойгүй, чиг үүрэг нь давхардмал албан тушаалуудыг цомхотгож төлөвлөгдсөн урсгал зардлыг нь хэмнэх зэрэг арга хэмжээг авах боломж бүрэн байна. Мөн төсвийн хэлэлцүүлгийн үед гэнэт 58 тэрбум төгрөгийн зардал бүхий 125 төрлийн хууль зөрчсөн, зураг төсөвгүй байж болох хөрөнгө оруулалт нэмэгдсэнийг олон нийт “УИХ-ын гишүүний 3 тэрбум” хэмээн нэрлэж байгааг анхаарах ёстой.

Төсвийн зарлагыг танаж, алдагдлыг арилгах арга хэмжээг Улсын Их Хурал зоригтойгоор авч хэрэгжүүлсэн тохиолдолд Монгол Улсын 2018 оны Төсвийн тухай хуулийн 11 дүгээр зүйлд заасан 100 тэрбум төгрөгийг хуримтлал болгох, 12 дугаар зүйлд заасан 408,744.3 сая төгрөгийг хуримтлалд нь үлдээх, 13 дугаар зүйлд заасан 2,583,181.9 сая төгрөгийн өрийг улсын өр дээр нэмэхгүй байх зэрэг бодитой олон үр дүнд шууд хүрэхээр байгаа юм.

Харин бодитойгоор бий болсон боломжийг ашиглалгүй төсвийг алдагдалтай чигээр нь үлдээсэн тохиолдолд улс орны эдийн засаг төдийгүй ард иргэдийн амьдралд хохиролтойг анхаарах хэрэгтэй. Учир нь төсвийн алдагдлыг гадаадын буюу эсвэл дотоодын аль нэг эх сурвалжаас авсан өндөр хүүтэй өр зээлийн эх үүсвэрээр санхүүжүүлэхээс өөр гарц байдаггүй.

Төсвийн алдагдлыг нөхөх зорилгоор Засгийн газар дотоодын банкнаас зээл авах нь иргэд, аж ахуйн нэгжүүдэд очих зээлийг хумиж эдийн засгийн хориг болдог, харин дотоодын банкнаас зээл аваагүй тохиолдолд уг эх үүсвэр нь иргэд, аж ахуйн нэгжүүдэд очих зээлд зарцуулагдаж, зээлээ олгох гэсэн банкуудын өрсөлдөөнөөс зээлийн хүү ч буурах магадлалтай юм. Улсын төсөв өөрөө банкны хомс эх үүсвэр дээр өрсөлдөгч болохгүйгээр дотоодын хувийн хэвшилд тэлэх орон зай гаргаж өгөх нь давхар авч явах бодлого юм.

Нөгөө талаас төсвийг алдагдалгүй баталсан тохиолдолд иргэд, аж ахуйн нэгжүүдэд очих хүү багатай 2.5 их наяд төгрөгийн зээлийн эх үүсвэр бий болж, хувийн хөрөнгө оруулалт өсч, ажлын байр нэмэгдэх сайн талтай. Эдийн засгаа тэлж ажлын байрыг нэмэхгүйгээр ядуурал буурахгүй.

Эцэст нь төсөв батлах үйл ажиллагааг эрх зүйн талаас нь дүгнэвэл Улсын Их Хурал Монгол Улсын 2018 оны төсвийг хэлэлцэж батлахдаа Үндсэн хуулийн 23 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан “Улсын Их Хурлын гишүүн бол ард түмний элч мөн бөгөөд нийт иргэн, улсын ашиг сонирхлыг хамгаална”, Төсвийн тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.4.1-д заасан “төсвийг үр ашигтай, хэмнэлттэй байхаар төлөвлөж, зарцуулах”, Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуулийн 5 дугаар зүйлийн 5.1.3-т заасан “төсвийн тусгай шаардлагад нийцүүлэн баталсан дунд хугацааны төсвийн хүрээний мэдэгдлээр төсвийн бодлогыг тодорхойлж, түүнд үндэслэн аль ч шатны төсвийн эрх захирагч нь төсвийн тусгай шаардлагыг хангасан дунд хугацааны төсвийн хүрээний мэдэгдлийн үзүүлэлт болон түүнд нийцүүлэн баталсан төсвийн хязгаарт багтаан төсвийн төслөө зохиох”, 5 дугаар зүйлийн 5.1.6-д заасан “төсвийн хөрөнгийн хуваарилалт, байршуулалт, хэрэглээ нь эдийн засгийн үр ашигтай, нийгмийн ач холбогдолтой байх”, 6 дугаар зүйлийн 6.1.2-т заасан “нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн тэнцэл нь тухайн төсвийн жилийн дотоодын нийт бүтээгдэхүүний хоёр хувиас илүүгүй алдагдалтай, эсхүл ашигтай байх” гэсэн заалтуудыг тус тус зөрчсөн гэж үзэж болохоор байгаа бөгөөд энэ байдал нь хууль дээдлэх Үндсэн хуулийн зарчимтай харшилж байна.

Иймд эдгээр асуудлыг харгалзан үзэж Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Гучин гуравдугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн тухай хуулийн 12 дугаар зүйлийн 8 дахь хэсгийг тус тус үндэслэн Монгол Улсын 2018 оны Төсвийн тухай хуулийн 6 дугаар зүйлд хэсэгчлэн хориг тавьж байна.

Энэхүү хоригийг зохих хууль, журмын дагуу хэлэлцэн шийдвэрлэнэ үү.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Халтмаагийн Баттулга” гэжээ.

Улсын Их Хурлын Хууль зүйн байнгын хорооны өнөөдрийн (2017.12.05) хуралдаан 09 цаг 43 минутад 66.7 хувийн ирцтэй эхэлж, Үндсэн хуулийн цэцийн 2017 оны 07 дугаар дүгнэлтийг хэлэлцлээ.

“Зорчигч тээврийн нэгтгэл”, Хан-Уул дүүргийн Эрүүл мэндийн нэгдлийн эмч, сувилагч нар хамтран

Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч С.Батболдын санаачлан хэрэгжүүлж буй “Гэр хорооллыг хөгжүүлэх сан”-гийн үйл ажиллагаа идэвхтэй үргэлжилж байна.

УИХ-ын нэр бүхий гишүүд Хөрөнгө оруулалтын банкны тухай хуулийн төслийг УИХ-ын даргад 2016 оны 12 дугаар сарын 28-нд өргөн барьснаас хойш бараг нэг жилийн нүүр үзэх гэж байна. Одоогоор уг хуулийн төслийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэхээр УИХ-ын Эдийн засгийн байнгын хорооны ажлын хэсэг ажиллаж байна.

Увс аймгаас эртний хүний олдвор буюу муми олджээ. Тодруулбал, тус аймгийн Давст сумын нутаг дэвсгэрээс энэ сарын 04-ний өдөр эртний хүний олдвор олдсон байна. Одоогоор тус аймгийн цагдаагийн газрын алба хаагчид иргэдийн мэдээллийн мөрөөр олж илрүүлэн холбогдох газар нь мэдэгдсэн бөгөөд уг газрыг хамгаалалтанд авч ажиллаж байгаа аж.

2017-2018 оны хичээлийн жилд нийслэлийн хэмжээнд 20 сургуулийн гуравдугаар ээлжинд 154 бүлэгт 6154 хүүхэд хичээллэж, 152 багш, 140 ажилтан, ажилчид илүү цагаар ажиллаж байна. Монгол Улсын Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх эдгээр сургуулийн нэг Сонгинохайрхан дүүргийн гуравдугаар хороо, Толгойтын хуучин эцсийн 65 дугаар сургуульд ажиллалаа. Ерөнхий сайдыг 18 цагийн үед очиход тус сургуулийн гуравдугаар ээлж хичээллэж байлаа. Тэрээр зарим анги танхимаар орж, хичээлийн явцтай танилцаж, багш, сурагчидтай уулзлаа.

Тус сургууль 3516 сурагчтай, гуравдугаар ээлжинд гурав, дөрөвдүгээр ангийн 14 бүлгийн 493 сурагч хичээллэж байна. 19 цагт хичээл тарахад гэрэлтүүлэггүй харанхуй, согтуу хүмүүс, нохойноос айдаг гэж гуравдугаар ангийн сурагч охин хэллээ.

Бага ангийн сурагчид гуравдугаар ээлжинд хичээллэж байгаагаас зам, тээврийн осол гэмтэл, эрсдэлд өртөх магадлал өндөр байдаг. Хүүхэд хөгжүүлэх дугуйлан, сонгон хичээллэх боломжгүй, хоцрогдолтой сурагчтай ажиллах цаг бага зэргээр сургалтын чанарт нөлөөлж байгааг багш нар хэллээ.

Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх дараа нь тус сургуулийн багш, ажилтнуудтай уулзалт хийхдээ,

Хүүхэд хүмүүжүүлнэ, төлөвшүүлнэ, хөгжүүлнэ гэдэг багш хүнд л заяах хариуцлагатай алба. Улс орны эдийн засгийн байдал хүндхэн байгаа энэ цаг үед багшийнхаа цалингаар ажлаа нэр төртэй гүйцэтгэж, улс эх орныхоо ирээдүй болсон үр хүүхдийнхээ өмнө хүлээсэн үүргээ нэр төртэй биелүүлж үнэнч сэтгэлээр ажиллаж байгаа багш, ажилтуудад талархаж байна гэлээ.

Засгийн газар байгуулагдаад удаагүй байна. Гэсэн ч энэ хугацаанд Ерөнхий сайд, Засгийн газрын гишүүд ард иргэдтэйгээ уулзаж тэдний амьдралд тулгарч буй асуудлыг шийдвэрлэж ажиллаж байна. Улаанбаатарын утаа, агаарын бохирдол, цэвэрлэх байгууламж, замын бөглөрөл зэрэг шийдвэрлэх олон асуудал бидэнд байна гэв.

Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх нийслэлийн утаа хамгийн ихтэй бүс болох Баянхошуу, Дэнжийн мянга зэрэг дөрвөн бүсэд ажилласан. Маргааш өдөр нь Засгийн газрын ээлжит бус хуралдаан зарлаж, нийслэлийн сургууль, цэцэрлэгийн анги, танхим болон эмнэлгүүдийн хүүхдийн тасгийг агаар шүүгчээр иж бүрэн хангахад зориулж дөрвөн тэрбум төгрөгийн санхүүжилтийг шийдвэрлэсэн. Энэ ажил энэ сарын 15-наас эхлэх учиртайг хэллээ.

Тэргүүн ээлжинд бид сургууль, цэцэрлэгийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэхэд анхаарч байна гэж Ерөнхий сайд онцлов. Олон жил хүүхдүүд гурван ээлжээр хичээллэлээ. Цэцэрлэг хүртээмжгүйгээс хүүхдүүдээ сугалаагаар цэцэрлэгт оруулдаг боллоо. Ийм байдалтай явж болохгүй. Улаанбаатар хотод гурван ээлжээр ажиллаж буй бүх сургуулийг хоёр ээлжтэй болгох зорилт тавьсан, 2018-2019 онд хийж дуусгана.

Улсын хэмжээнд 2018 онд 55 сургууль, 38 сургуулийн өргөтгөл нийт 93 сургууль баригдаж эхэлнэ. Эдгээр сургууль, сургуулийн өргөтгөл баригдаж дуусахад гурван ээлжээр хичээллэдэг сургуульгүй болно. 65 дугаар сургуулийн хувьд, 640 хүүхдийн сургуулийн өргөтгөл 2019 оны намар гэхэд ашиглалтад орно гэдгийг тэмдэглэлээ.

Мөн 100 цэцэрлэгийн барилга, 29 цэцэрлэгийн өргөтгөл шинээр барьж, бүх хүүхдээ цэцэрлэгт хамруулна гэв.

Тэрээр нийслэлийн гурван ээлжийн сургуулийн гуравдугаар ээлжинд ажиллаж байгаа багш, захиргааны болон үйлчилгээний ажилчдын илүү цагийн хөлсөнд шаардлагатай 574 сая төгрөгийг шийдвэрлэхийг БСШУС-ын сайд Ц.Цогзолмаад үүрэг болголоо.

Хүүхдүүдээ эрсдэлээс хамгаалах учиртай гэдгийг Ерөнхий сайд хэлээд гурван ээлжтэй сургуулиудын гадна орчны гэрэлтүүлэг, камер, замын тэмдэг, тэмдэглэгээ, хурд сааруулагчтай болгохыг хотын удирдлагуудад, эдгээр 20 сургуулийн орчны аюулгүй байдлыг хангаж ажиллах, эргүүлийн цагдаа нэмж ажиллуулахыг Нийслэлийн цагдаагийн газрын даргад Ерөнхий сайд үүрэг болгов гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

Үндсэн хуулийн цэцийн их суудлын суудлын хуралдаан маргааш

Монгол тургатнуудын эв нэгдлийг сахихч хэмээн тодорхойлж болох нэгэн эрхэмтэй Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зөвлөх Ц. Хулангийн өрөөнд ярилцах завшаан олдов. Энэ эрхэм бол Халимагийн Ардын туульч, нэрт жангарч О.Цагаанзам гуай билээ. Түүний сэтгэлийн гүн рүү өнгийх аваас эх орон, элгэн саднаасаа алсад суугаа хүүгийн шаналал, гансрал л мэдрэгдэх юм билээ. Бид эх орондоо, элгэн садан дундаа жаргаж суугаа болохоор аминаас ч үнэтэй тэр чухал зүйлийн үнэ цэнийг мэдэрдэггүй юм байна даа гэх сэтгэгдэл төрж байсныг нуух юун.

УИХ-ын гишүүн, Засгийн газрын гишүүн, Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайд С.Чинзориг өнгөрсөн амралтын өдрүүдэд Өвөрхангай, Дундговь аймгийн отрын бүс нутагт ажиллалаа. Төв, Булган, Өвөрхангай аймгийн зарим сумдад зун гандуу байсан, намар цас их унаснаас өвөлжилт хүндэрч, зудын байдалд ороод байна.
Өвөрхангайн сумдын хувьд өнгөрсөн арваннэгдүгээр сард орсон борооны араас цас дарсан нь өвөлжилт хүндрэх нэг том шалтгаан болжээ. Зам даваа, өвөлжөө бууц цасанд дарагдаж том оврын туулах чадвар сайтай машинаас өөр унаа явах боломжгүй тун ч хүнд нөхцөлд орсон сумдынхан өвс бэлчээр гэхээсээ илүүтэй цасны нимгэнийг бараадаж нүүж суухаас аргагүйд хүрсэн байна. Тууврын ая даах бод голдуу малаа аваад гарсан гэх малчидтай замдаа таарсан. Тэд хаана хүрч буухаа мэдэхгүй явна, юутай ч цаснаас гаръя л гэж зорьж явна гэцгээж байв.


Өвөлжилт хүндэрсэн Өвөрхангай аймгийн Бүрд, Баян-Өндөр, Есөнзүйл сумынхан хөрш зэргэлдээ Сант, Баянгол, Дундговь аймгийн Эрдэнэдалай, Дэлгэрхангай, Сайхан-Овоо сумдын нутагт өвөлжиж байгаа бөгөөд Дундговь аймагт л гэхэд эдгээр сумдаас 57 өрхийн 43 мянган мал отроор очсон нь чамгүй их хүндрэл учруулаад байгаа аж.
Отроор очсон малчдад цаг агаарын хүнд нөхцөлд малынхаа аяыг харж олон хоног урт зам туулахаас гадна очсон хойно нь элдэв хураамж төлбөр нэхэх, хөөж туух зэргээр дарамт ирдэг. Тиймээс аймаг, сумдын удирдлагуудтай уулзаж, малчдад учирч буй хүндрэлтэй асуудлыг шийдвэрлэхээр отрын бүс нутагт ажилласан С.Чинзориг сайдтай хамт Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайд Б.Батзориг яамныхаа газрын дарга нарыг дагуулан нэлээд өргөн бүрэлдэхүүнтэй явсан бөгөөд Засгийн газрын гишүүд Өвөрхангай, Дундговь аймгийн нутгийн зааг дээр хоёр аймгийн удирдлагууд, хөрш зэргэлдээ сумдын Засаг дарга нарыг урьж уулзсан юм.


Нутгийн зааг дээр болсон уулзалтад ирсэн Өвөрхангай аймгийн Засаг дарга Г.Ганболд “Улсын хэмжээнд хамгийн олон буюу 5,2 сая толгой мал тоолуулсан Өвөрхангай аймгийн нийт долоон суманд цаг хүндэрч, зудын байдалтай байгаа. Үүнээс шалтгаалан 1,1 сая толгой малыг өөрийн аймгийн сумдад өвөлжүүлэхээр болсон. 150 өрхийн 170 гаруй мянган мал гадны аймагт оторлохоос өөр аргагүй байна. Отроор малчид олноор очиж байгаа сумдад сургууль, эрүүл мэндийн байгууллага, хэв журам сахиулах цагдаагийн албаны ачаалал нэмэгддэг учраас энэ чиглэлийн зардлыг өөрийн аймгаас оторчид авсан Дундговийн сумдад өгч болно. Худаг ус, бэлчээрийн даац гээд хүндрэлтэй асуудал олон гарахыг ойлгож байна. Гэхдээ нүүж очсон айлуудыг хөөж туух, малыг нь элдэж хөөх зэрэг үйлдэл сүүлийн үед газар авах төлөвтэй боллоо. Нүүж очсон малчид нутгийн иргэдтэй өвөлжөө бууц ашиглах тохиролцоог 1,5-2,0 сая төгрөгөөр хийж байгаа. Гэтэл дээрээс нь сум орон нутаг нь нэмж малын тоо толгой бүрээс төлбөр авна гэх нь малчдад эдийн засгийн хувьд маш хүнд тусч байгаа тул энэ асуудлыг шийдэх хэрэгтэй байна” хэмээсэн.


Дундговь аймгийн Засаг дарга О.Бат-Эрдэнэ говьд цас зудны аюулгүй, өвөлжилт гайгүй байгаа ч гадны аймгаас ирсэн малын хөлд бэлчээр талхлагдаж, хаваржилт хүндрэх болгоомжлол байгааг дуулгаад “Одоогийн байдлаар манай Дундговьд гадны аймаг сумын 240 өрхийн 252 мянган толгой мал ороод ирчихсэн байгаа. Энэ тоо хоног хоногоор нэмэгдэж байгаа бөгөөд бидний хамгийн их болгоомжилж байгаа нь малын халдварт өвчин. Ялангуяа Төв аймгийн Алтанбулаг, Сэргэлэн сумаас мал оруулахгүй гэсэн бодлого барьж байгаа. Өвөрхангай аймгийн хувьд энэ тал дээр харьцангуй эрүүл бүс, санаа зовох зүйл багатай ч бид ирж байгаа малчдаас малын эрүүл мэндийн дэвтрийг шаардаж, үзлэг шинжилгээ, вакцинжуулалтад хамрагдсан эсэхийг тодруулж, мал нь эрүүл гэсэн баталгааг авч байж нэвтрүүлнэ. Нэгэнт ороод ирсэн малыг хөөж туух хэцүү ч нутгийн гүн рүүгээ оруулахад хүндрэлтэй. Манай өөрийн сумдад ч бэлчээрийн даац 2-3 дахин хэтэрчихсэн. Ийм нөхцөлд гадны аймаг сумаас бод голдуу мал олноор оруулах нь хаваржилт хүндрэх эрсдэл учруулж байгаа болохоор нэмж мал авмааргүй байна” гэж байлаа.


Малчид ч өвөлжилт хүндэрсэн, зуншлага муу байснаас хадлан муу авсан болохоор өвс тэжээлийн нөөцгүй, багахан нөөцөө эхний цаснаар барж дуусахад хүрч буйгаа учирласан.
Аймаг, сумын Засаг дарга нарын саналыг сонсч, уулзалтад ирсэн малчидтай ярилцсан С.Чинзориг сайд хаяа багтвал бууж, хамар багтвал иднэ гэдгээр хөрш аймаг сумынхан санаа нэгтэй амьдарч, зовж зүдэрсэн цагт нэг нэгэндээ сайхан сэтгэлээр тусалдаг монгол уламжлалын дагуу асуудалд хандах учиртайг нутаг нутгийнхандаа ойлгуулж, хэдэн малаа туугаад очсон нэгнийгээ элдэв төлбөр хураамжаар дарамтлахгүй байх талаас нь анхаарч ажиллахыг хүслээ. Иргэд хоорондоо тохиролцоод хашаа хороо ашигласны, өтөг бууц цэвэрлэх зэргээр гарч болох зардлуудаа өөр хоорондоо ярьж тохироод мөнгө төгрөг авч өгөлцөж болох ч сум орон нутгийн санаачлагаар төлбөр авах, иргэдийг хөөж туух үйлдлийг гаргахгүй байхыг онцгойлон сануулахын хамт отрын бүс нутагт тулгамдаж буй зарим асуудлыг шийдэхэд анхаарч ажиллахаа хэлсэн. Мөн отроор малчид нь яваа сумдын удирдлагыг иргэдээ ойр ойрхон эргэж тойрч байхыг анхааруулсан юм.
Засгийн газрын гишүүд, Өвөрхангай, Дундговь амйгийн удирлага, сумдын Засаг дарга нар, ХХААЯ, Онцгой байдлын ерөнхий газар, Эрүүл мэнд, нийгмийн даатгалын ерөнхий газрын холбогдох албаныхан хоёр аймгийн нутгийн зааг Баянгийн нуруунд хийсэн уулзалтаас өвлийг мэнд давахын тулд отроор очиж байгаа хөрш зэргэлдээ сум орон нутгийн малчдаас иргэд хоорондын тохиролцооноос өөр ямар нэг төлбөр хураамж авахгүй байхыг Дундговь аймгийн удирдлагуудад, отрын мал, малчдыг олноор авч өвөлжүүлж буй сумын эмнэлэг, цагдаагийн байгууллага, сургуулийн ачааллаас хуваалцаж тодорхой зардлыг шийдвэрлэж ажиллахыг Өвөрхангай аймгийн Засаг даргад үүрэг болголоо.

Нийслэлийн Авто замын хөгжлийн хамт олон “Хүүхэд нэг бүрийн сайн сайхны төлөө уриалга”-д нэгдлээ.Уриалгыг бүрэн эхээр нь хүргэж байна.



Сүүлийн жилүүдэд нийгмийг цочроосон хүүхдийн эсрэг ноцтой гэмт хэрэг зөрчлийн тоо нийслэлийн нутаг дэвсгэрт нэмэгдсээр байгаад онцгойлон анхаарч хүүхэд нэг бүрийн сайн сайхны төлөө эвлэлдэн нэгдэж, хүүхдийн өсөж торниж байгаа бүхий л орчныг хүүхэд нэг бүрт ээлтэй болгохын төлөө бүтээлч санаачлагатай хамтран ажиллахыг нийслэлийн төр захиргааны байгууллагын удирдлагууд, иргэд, эцэг эхчүүддээ уриалж байна. Үүнд:

-“ Хүүхэд хамгааллын тухай хууль” /2016 он/, Хүүхдийн эрхийн тухай хууль /2016 он/, Монгол Улсын Засгийн газар, Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагчийн үйл ажиллагааны хөтөлбөрт тусгагдсан хүүхэд нэг бүрийн эрх, хөгжил, хамгаалалын тухай заалтуудын хэрэгжилтийн үр дүнг байгууллага бүр тайлагнаж, шинэ бүтээлч хандлагаар баяжуулан, нийгмийн сэтгэл зүйг эрүүлжүүлэх үйлсэд нэгдэх;

– гэр бүлийн орчинд хүүхдийн эрх зөрчигдөж байгаа эсэх, эрсдэлд орж болзошгүй нөхцөлд амьдарч буй хүүхдүүдийн нарийвчилсан судалгаанд үндэслэн, урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг хууль, эрх зүйн хүрээнд цаг алдалгүй авах;

– хараа хяналтгүй болон хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн бүртгэл, хяналтыг сайжруулж, эцэг эх, асран хамгалагч, харгалзан дэмжигчидтэй хамтран ажиллах,

– эцэг, эх, олон нийийн оролцоо, хариуцлагыг өндөржүүлэх сургууль, цэцэрлэг, хороод, эцэг эхчүүд хамтран ажиллах;

– цэцэрлэг, сургуулийн орчимд гэмт хэрэг, хэв журмын зөрчлөөс урдчилан сэргийлэх, замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангау, гэрэлтүүлэг камержуулалт, гарц, гэрлэн дохио, хурд сааруулагчийн асуудлыг үе шаттайгаар бүрэн шийдвэрлэх;

– цэцэрлэгийн хүүхдүүд, бага ангийн сурагчдыг эцэг эх, асран хамгаалагчгүйгээр олон нийтийг хамарсан үйл ажилагаа, аялал зугаалгад оролцуулахгүй байх;

– агаарын бохирдол ихтэй, ялангуяа хүйтний улиралд хүүхдийг удаан хүлээлгэхгүй байхад анхаарч, ээлж шилжих үеийн зохион байгуулалтыг хүүхдийн эрх ашигт нийцүүлэн сайжруулах,”Гараас гарт” хүргэх зарчмаар хүүхдийг эцэг эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигчдэд хүлээлгэн өгч, хүлээн авч занших;

– цэцэрлэг, сургуулийн хүнсний эрүүл аюулгүй байдал, хадгалалт хамгаалалт, түгээлтийн нөхцөлийн талаар үзлэг шалгалтыг тогтмолжуулж, үр дүнг олон нийтэд тогтмол мэдээлэх;

– цэцэрлэг, сургуулийн цэвэр усны хангамжийг сайжруулж, агаарын бохирдлоос хамгаалахад чиглэсэн арга хэмжээг тодорхой үе шаттай хэрэгжүүлэх;

– зочид буудал, баар цэнгээний болон компьютер тоглоомын газруудад хүүхдийн эрх зөрчигдөхөөс сэргийлж, хяналтыг чангатгах;

– олон нийтийн мэдээллийн хэрэгсэл, интернэт орчин дахь сөрөг нөлөөтэй мэдээлэл, зар сурталчилгаа, ялгаварлан гадуурхалтаас хүүхдийг хамгаалах заавар зөвлөмжийн хэрэгжилтийг сайжруулж, эрсдэлээс хамгаалахад эцэг эх, олон нийтийн оролцоог нэмэгдүүлэх;

– хүүхдийн асуудалтай холбоогүй нэг ч хүн, нэг ч айл өрх, нэг ч албан байгууллага гэж үгүй.

– иймд ирээдүй, хойч үеийнхээ өмнө хүлээсэн үүргээ хуулийн хүрээнд нэр төртэй хэрэгжүүлж, хүүхдийн эрх, хөгжлийг дээдэлж, хамгаалах асуудалд “Бид хамтдаа” бүтээлч санаачилгатай, хариуцлагатай хамтран оролцоно гэдэгт итгэл төгс байна.

– уриалгын дагуу цаашид хийж хэрэгжүүлэх ажил, арга хэмжээг байгууллага, салбар, нэгж хамт олны хүрээнд хэлэлцэн төлөвлөж, “ ХҮҮХЭД НЭГ БҮРИЙН САЙН САЙХНЫ ТӨЛӨӨ” үйл ажиллагаагаа шинэ шатанд гарган ажиллацгаая!

Цэргийн Төв эмнэлэг, Энэтхэгийн BLK Super Specialty эмнэлгийн эмч нар хамтарсан үнэ төлбөргүй үзлэг хийж байна. Арванхоёрдугаар сарын 5-7ны өдрүүдэд Цэргийн төв эмнэлэг дээр харьяалал хамаарахгүй үзлэг хийгдэх бөгөөд үзүүлэхээр ирж буй иргэд сүүлийн гурван сарын дотор хийлгэсэн шинжилгээний бичигтэйгээ ирэх юм байна.


Энэтхэг улсын Хавдрын төвийн захирал Панкаж Панде, доктор, профессор Санжэй Сингх Неги нар хүрэлцэн ирж энэхүү арга хэмжээнд оролцох юм.

АНХААР -Ургамлын тосыг өндөр хэмд буцалгахад хортой бодисууд үүсдэг

Тос 1770С-2110С хэм хүртэл халдаг

Бидний хүнсэндээ зонхилон хэрэглэдэг НАРАНЦЭЦЭГ, ЭРДЭНЭШИШИЙН тоснууд нь шарж хуурах буюу дулааны өндөр хэмд тэсвэр муутай байдаг. Ургамлын тосыг өндөр хэмд халаах, олон удаа ашиглахад чөлөөт тосон хүчил, фитохимийн бодисуудын задрал явагдаж, бүтэц нь өөрчлөгддөг. Ингэснээр хавдар, зүрх судас, сэтгэцийн өвчин үүсэхэд хүргэдэг хорт бодис болох альдегидууд их хэмжээгээр үүсдэг болохыг эрдэмтэд тогтоожээ.

Цэвэршүүлсэн ургамлын тос– Манай улсад худалдаалагддаг ургамлын тосны ихэнхи нь цэвэршүүлсэн тоснууд байна. Тосны шошгон дээрх рафинированое, refined, extra light гэсэн бичилтүүд нь цэвэршүүлсэн тосон гэдгийг илтгэнэ. Эдгээр тоснууд нь боловсруулалтын явцад эрүүл мэндэд ашигтай бодисуудаа алдсан байдаг. Харин цэвэршүүлсэн тос нь цэвэршүүлээгүй тостой харьцуулахад дулааны нөлөөнд тэсвэртэй.

Ямар ч ургамлын тосыг дахин халаахад хорт бодис үүсдэг

Олив, рапсын тос нь дулааны хэмд тэсвэртэй. Гэвч эдгээр тосыг олон дахин /2-3 удаа/ ашигладах транс тос болох бусад хорт бодисууд үүсдэг.

ЦЭВЭРШҮҮЛЭЭГҮЙ УРГАМЛЫН ТОС – Эдгээр тоснуудын шошгон дээр нефинированое, unrefined, extra virgin гэж бичсэн байдаг. Эдгээр тос нь тосонд уусдаг аминдэм, эрүүл мэндэд ашигтай тосон хүчлээр баялаг бөгөөд хүйтнээр хэрэглэх нь эрүүл мэндийн ач холбогдолтой. Тухайлбал нэг ханаагүй тосон хүчлүүд цусад дахь муу холестерины хэмжээг бууруулах, мэдрэлийн үйл ажиллагааг сэргээх гэх мэт ач холбогдолтой.

Иймд цэвэршүүлээгүй тосыг салат зууш амтлах байдлаар хүйтнээр нь хэрэглэж заншаарай.

УИХ-ын гишүүн Н.Учрал Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүхэд хандан цахим мөнгө, блокчэйн технологийн талаар төрөөс баримтлах бодлого, ялангуяа хөгжүүлэх бол хэрхэн дэмжиж, хамтран ажиллах, татварын болон хяналтын ямар тогтолцоог нэвтрүүлэх талаар асуулга тавьжээ.

Тэрбээр асуулгадаа биткойн технологийг нэвтрүүлэх ажил эрчимтэй явагдаж байна. Иймээс Засгийн газрыг энэ асуудлыг анхааралдаа авч, судлахыг хүсч асуулга тавьсан байна.

УИХ-ын гишүүн Б.Дэлгэрсайхан, “Петровис” ХХК-ийн захирал Ж.Оюунгэрэл нараас эхлээд өнөөх алдарт С.Баярцогтыг ч нэлээд гүнзгий шалгаж эхэлжээ. Ингэхдээ “УИХ-ын гишүүн С.Баярцогттой баримтууд нэлээд гүнзгийрч байгаа. Нэлээд юмнууд тодорхой болж магадгүй” хэмээн тодотгосон нь баттай баримтын араас орсныг илтгэх мэт.

1972 онд Соёлын яамнаас Улсын Филармони байгуулж концертын байгууллагуудыг төвлөрүүлэх шийдвэр гарч байжээ. Тэр цагаас хойш хөгжмийн их хүрээлэн хүрээгээ тэлсээр өдгөө Улсын Филармонийн симфони найрал хөгжим, Морин хуурын чуулга, БаянМонгол жазз найрал хөгжим, Улсын Филармонийн гоцлол дуучид, захиргаа удирдлагын ажилчдаас бүрдсэн их айл энэ жил 45 дахь жилтэйгээ золгож байна.


Ойн хүрээнд “Монгол Улсын Филармони- 45” баярын концертыг 12-р сарын 15-нд Соёлын төв өргөөний тайз наа тоглох гэж байна.


Тоглолтод Улсын Филармонийн нийт уран бүтээлчид оролцохоос гадна урилагаар ДБЭТ-ын гоцлол дуучин С. Мөнгөнцэцэг/МУГЖ/ С. Мөнгөнцэцг /СТА/ Б. Энхнаран, Никитон хамтлагийн дуучин Б. Батчулуун /МУУГЗ/, Номин талст хамтлагийн дуучин Т. Дэлгэрмөрөн /СТА/ нар оролцоно.


Тоглолтын тасалбарыг Улсын Филармонийн тасалбарын касс онлайн худалдааны https://www.ticket.mn/event/date/833/ сайтаар худалдаалж байна.


Дэлгэрэнгүй мэдээллийг: www.mglphilharmonic.mn сайтаас болон 7011-8012, 8800-4849, 9919-6623 дугаараас тодруулна уу.

Монголбанк энэ оны 11-р сарын эцсийн байдлаар иргэд, аж ахуйн нэгжүүдээс нийт 19.1 тонн алт худалдан авлаа. Энэ нь өмнөх оны мөн үеэс 1.5 тонноор илүү буюу 8 хувиар өссөн үзүүлэлттэй байна. Монголбанк алт тушаалтыг нэмэгдүүлэх зорилгоор “Монгол Алт” аяныг хоёр сарын хугацаанд хэрэгжүүлсэн, мөн өнгөрсөн оны 12-р сараас эхлэн алтыг дэлхийн зах зээлийн үнээр худалдан авах болсон зэрэг нь алт тушаалтыг нэмэгдүүлэхэд үр дүнгээ өгсөн байна.

Боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны яамнаас 2017-2018 оны хичээлийн жилийн сурагчдын амралтын хуваарийг баталсан. Гаргасан хуваариар сурагчдын нэгдүгээр улирлын амралт арваннэгдүгээр сарын 3-наас буюу маргаашнаас эхэлнэ.


Тодруулбал, нэгдүгээр ангийн сурагчид хоёр долоо хоног амардаг байсан бол энэ жил бүх ангийн сурагчид нэг долоо хоног амарна.


Харин хоёрдугаар улирлын амралтаар бага ангийн сурагчид гурван долоо хоног, дунд, ахлах ангийнхан хоёр долоо хоногийн хугацаатай амрах юм байна.

МАХН-ын удирдлагууд цаг үеийн байдлаар мэдээлэл хийнэ