10:00 цагт: Хүчирхийллийн эсрэг үндэсний төвийн ”Сургалт, зөвлөх үйлчилгээний төв”-ийн нээлтийн үйл ажиллагаа болно. Хаана: Баянгол дүүрэг, 14-р хороо 18-р байр, 4-р орц 40 тоот (Бичил хорооллын зам дагуу Төрийн банктай байрны замын эсрэг талын 18-р байр)

Хөвсгөл болон Өмнөговь аймагт өчигдөр газар хөдлөлжээ.

...”Фенг Шүй” С.Ганбаатар МАХН-ын дарга Н.Энхбаяртай ”Дэр нэгтгэх”-ээр сүжирч байгаа сураг тус намынхан дунд амнаас ам дамжин хөвөрч байна. Тэрбээр Ерөнхийлөгчийн сонгуульд ялчих юмсан гэсэн атгаг бодолд ээрүүлж, байж ядан тэчьяадаж байгаа....

Сэтгэлд буй санаа зовнилоо тайлах цаг нь иржээ. Та нөлөө бүхий хүн, эсвэл дарга удирдлагадаа хандан нөхцөл байдлаа сайжруулах хүсэлт тавибал дэмжлэг авна. Хэн нэгэн танаар ямар нэгэн зүйлийг амлуулах бодолтой байгаа тул ухаалаг бай.

ЧУУЛГАНЫ НЭГДСЭН ХУРАЛДААН:

02 дугаар сарын 09, 10-ны Пүрэв, Баасан гарагт 10.00 цагаас:

Цагдаагийн албаны тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон холбогдох бусад хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2016.12.22-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, эцсийн хэлэлцүүлэг/;
Засгийн газрын тусгай сангийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон холбогдох бусад хуулийн төсөл /Засгийн газар 2016.12.22, 28-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг нэгтгэсэн төсөл, эцсийн хэлэлцүүлэг/;
Зөвлөлдөх санал асуулгын тухай хуулийн төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн Г.Занданшатар нарын 30 гишүүн 2016.12.26-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, эцсийн хэлэлцүүлэг/;
Монгол Улсын Хөгжлийн банкны тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Жавхлан нарын 19 гишүүн 2016.12.22-ны өргөн мэдүүлсэн, эцсийн хэлэлцүүлэг/;
Монгол Улсын Хөгжлийн банкны тухай хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай хуулийн төсөл, Төв банк /Монголбанк/-ны тухай болон Төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Монгол Улсын Хөгжлийн банкны тухай хуулийг хүчингүй болсонд тооцох тухай хуулийн төслүүд /Монгол Улсын Хөгжлийн банкны тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөлтэй холбогдсон, анхны хэлэлцүүлэг/;
“Хэнтий Хан уулын нэрийг Бурхан Халдун уул гэж өөрчлөх тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /Засгийн газар 2016.12.28-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, эцсийн хэлэлцүүлэг/;
Согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээдийг албадан эрүүлжүүлэх тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай, Захиргааны хариуцлагын тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслүүд /Улсын Их Хурлын гишүүн М.Билэгт нарын 10 гишүүн болон Засгийн газар 2016.12.28-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг нэгтгэсэн төсөл, эцсийн хэлэлцүүлэг/;
Эрүүгийн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай, Эрүүгийн хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2016.12.26-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/;
Зөрчлийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон холбогдох бусад хуулийн төсөл /Засгийн газар 2016.12.28-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/;
Үндэсний их баяр наадмын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн О.Баасанхүү 2016.12.01-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/;
Хөдөлмөрийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Дамба-Очир 2016.12.26-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/;
“Монгол Улсын статистикийн салбарыг 2016-2020 онд хөгжүүлэх дунд хугацааны хөтөлбөр батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Даваасүрэн нарын 27 гишүүн 2016.12.28-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, төслийн үзэл баримтлалыг хэлэлцэх эсэх/;
Эх, олон хүүхэдтэй өрх толгойлсон эцэг, эхэд тэтгэмж олгох хуулийн төсөл /Засгийн газар 2016.12.28-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, төcлийн үзэл баримтлалыг хэлэлцэх эсэх/;
Залуучуудын хөгжлийг дэмжих тухай хуулийн төсөл /Засгийн газар 2016.12.28-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, төcлийн үзэл баримтлалыг хэлэлцэх эсэх/;
Хууль зүйн байнгын хорооны 2016 оны 06 дугаар тогтоолоор байгуулагдсан Оросын холбооны Улсын Засгийн газар болон тус улсын өндөр технологийн үйлдвэрлэлийн бүтээгдэхүүн бүтээх, үйлдвэрлэх, экспортлох ажиллагааг дэмжих “Ростех” улсын корпорацийн “Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК болон “Монголросцветмет” ХХК-нд эзэмшиж байсан 49 хувийн энгийн хувьцааг Монголиан Коппер Корпорейшн ХХК худалдан авсантай холбогдох асуудлыг иж бүрнээр нь шалгаж, санал, дүгнэлт гаргах үүрэг бүхий ажлын хэсгийн санал, дүгнэлт;
“Монгол Улсын Их Хурлын 2017 оны хаврын ээлжит чуулганаар хэлэлцэх асуудлын тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл;
Улсын Их Хурлын гишүүний асуулгын хариуг сонсох;
Монгол Улсын Их Хурлын 2016 оны намрын ээлжит чуулганы хаалт.

2017.2.9, ПҮРЭВ ГАРАГ / БИЛГИЙН ТООЛЛЫН: 13

ӨВЛИЙН АДАГ ЦАГААГЧИН ҮХЭР САР
ДОЛООН УЛААН МЭНГЭТЭЙ УЛААГЧИН ТУУЛАЙ ӨДӨР

Аргын тооллын: 2017.2.9, Пүрэв гараг
Наран ургах шингэх: 08.09-18.05
Үс засуулбал: Жаргал ирнэ
Барилдлага: Хүчин төгсөх
Шүтэн барилдлага: Тийн мэдэхүй
Тухайн өдөр бар, туулай, бич, тахиа жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн ба үхэр, луу, хонь, нохой жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай хандаж, биеэ энхрийлүүштэй. Буян үйл үйлдвээс өлзийтэй, өргөл хүндлэл, бурханд соёрхол тавих, амирлуулах, дэлгэрүүлэх, эрхшээх үйл нигууд бүтээх, эм засал хийлгэх, авшиг авах, бэрийн үйл, дайсныг дарахад болон хуран чуулах, үс угаахад сайн. Зүүн нүд татвал хувцас олдох, баруун нүд татвал тэмцэл болох, баруун чих хангинавал сайн, зүүн нь хангинавал өчүүхэн нэгнийг үзэх, тагнай загатнах, бие татвал үзэсгэлэн болох, хөлийн шөрмөс татвал үг, асуулт болно. Өдрийн сайн цаг нь хулгана, бар, туулай, морь, хонь, тахиа болой.

БАРУУН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Багавтар үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи баруунаас секундэд 5-10 метр. Увс нуурын хотгор, Хүрэн бэлчир, Идэр, Тэс голын хөндийгөөр шөнөдөө 36-41 градус, өдөртөө 22-27 градус, Их нууруудын хотгор болон Монгол Алтайн нурууны өвөр хэсгээр шөнөдөө 24-29 градус, өдөртөө 10-15 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 21-26 градус, өдөртөө 6-11 градус хүйтэн байна.

ТӨВИЙН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Багавтар үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 6-11 метр. Дархадын хотгор, Ерөө голын хөндийгөөр шөнөдөө 33-38 градус, өдөртөө 20-25 градус, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Орхон-Сэлэнгэ, Эг, Хараа, Туул, Тэрэлж голын хөндийгөөр шөнөдөө 29-34 градус, өдөртөө 14-19 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 20-25 градус, өдөртөө 8-13 градус хүйтэн байна.

ЗҮҮН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Солигдмол үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи зүүн хойноос секундэд 6-11 метр. Хэрлэн голын хөндийгөөр шөнөдөө 29-34 градус, өдөртөө 17-22 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 22-27 градус, өдөртөө 12-17 градус хүйтэн байна.

ОТРЫН НУТАГ ХЭРЛЭНБАЯН-УЛААН ОРЧМООР: Багавтар үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи баруун өмнөөс секундэд 5-10 метр. Шөнөдөө 28-30 градус, өдөртөө 14-16 градус хүйтэн байна.

ГОВИЙН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Багавтар үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 6-11 метр. Өмнөговийн нутгаар шөнөдөө 18-23 градус, өдөртөө 5-10 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 23-28 градус, өдөртөө 8-13 градус хүйтэн байна.

УЛААНБААТАР ХОТ: Багавтар үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 5-10 метр. Шөнөдөө Яармаг-Сонгины орчмоор 32-34 градус, бусад хэсгээр 23-25 градус, өдөртөө 11-13 градус хүйтэн байна.

Хар тамхи, мансууруулах бодистой холбоотой гэмт хэргийг үйлдэл дээр нь илрүүллээ

Эрүүл мэндийн яам, Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яам хамтран бага насны хүүхдүүдийн дунд ханиад томууны дэгдэлтийн үед 10 нэрийн 30 төрлийн эмийг эрүүл мэндийн даатгалын сангаас 100 хувь хөнгөлттэйгээр үнээр олгож эхлээд нэг сар болж байна. Өнөөдрийн байдлаар нийслэлд 318, орон нутагт 490, улсын хэмжээнд 808 даатгалын гэрээтэй хөнгөлттэй жороор олгох эмийн сангуудаар 29440 хүүхдэд 457 сая төгрөгийн эмийг олгоод байна. Энэ асуудлаар өнөөдөр Эрүүл мэндийн яаман дээр холбогдох албаны хүмүүс мэдээлэл өглөө.

Улсын Их Хурлын Нийгмийн бодлого, боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны байнгын хорооны өнөөдрийн хуралдаан 09 цаг 45 минутад 52.6 хувийн ирцтэйгээр эхэлж, зургаан асуудал хэлэлцэв.
Хөдөлмөрийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийлээ
Хуралдаанаар эхлээд Хөдөлмөрийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийсэн юм. Төслийг анхны хэлэлцүүлэгт бэлтгэсэн талаарх ажлын хэсгийн танилцуулгыг Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Дамба-Очир танилцууллаа.
Хуулийн төсөлд ажилд шинээр ороход мөрдөх туршилтын болон сургалтын хугацаатай холбоотой зохицуулалтыг нарийвчлан тодорхой болгох үүднээс “туршилтын хугацаа”, “дагалдан ажиллуулах хугацаа” гэсэн зүйл шинээр нэмэхээр тусгажээ. Мөн “цагаар ажиллах” гэсэн зүйл шинээр нэмэхээр тусгаж, түүнд тодорхой ажлыг гүйцэтгээд зарцуулсан цаг, хөдөлмөрийн бүтээмждээ тохирсон ажлын хөлсөө шууд авдаг байхаар, хөдөлмөрийн гэрээнд ажил үүрэг, ажлын цаг, хөдөлмөрийн хөлсийг талууд харилцан тохиролцох зохицуулалтыг тусгасан байна. Түүнчлэн ажил олгогч нь ажилтантай хөдөлмөрийн гэрээг заавал бичгээр байгуулж, гэрээний нэг хувийг ажилтанд өгөх үүрэгтэй бөгөөд хөдөлмөрийн гэрээг бичгээр байгуулаагүй ажил олгогчид хүлээлгэх хариуцлагыг нэмэгдүүлэх эрх зүйн зохицуулалтыг төсөлд тусгасан болохыг тэрээр танилцуулсан юм. Танилцуулгатай холбогдуулан гишүүд асуулт асууж хариулт авсны дараа хуулийн төслийн талаарх ажлын хэсгээс болон Байнгын хорооны гишүүдээс гаргасан зарчмын зөрүүтэй саналын томьёоллоор санал хураалт явуулсан юм.
Эх, олон хүүхэдтэй өрх толгойлсон эцэг, эхэд тэтгэмж олгох хуулийн төслийг хэлэлцэхийг дэмжив
Хуралдаанаар хэлэлцэх удаах асуудал нь өнгөрсөн оны арванхоёрдугаар сарын 28-ны өдөр Засгийн газраас өргөн мэдүүлсэн Эх, олон хүүхэдтэй өрх толгойлсон эцэг, эхэд тэтгэмж олгох хуулийн төcлийн үзэл баримтлалыг хэлэлцэх эсэх байв. Хуулийн төслийн танилцуулгыг Улсын Их Хурлын гишүүн, Засгийн газрын гишүүн, Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайд Н.Номтойбаяр танилцуулсан.

Хөдөлмөрийн тухай хуульд ажил олгогч 0-3 насны хүүхэдтэй эцэг, эхэд хүсэлтийг нь үндэслэн хүүхэд асрах чөлөө олгон, ажлын байр хадгалах зохицуулалт байдаг бол хүүхэд асрах хугацаанд цалин болон амьжиргаа дэмжих тэтгэмж олгодогүй байна. Өрхийн амьжиргааны түвшин тогтоох судалгааны дүнгээр манай улсад хүүхэдтэй 531,1 мянга байгаа бөгөөд хүүхэдтэй нийт өрхийн 72,8 хувь нь 1-2 хүүхэдтэй болжээ. Энэ нь монгол өрхүүд цөөн хүүхэдтэй болох хандлагын илэрхийлэл болохыг танилцуулгын үеэр Н.Номтойбаяр сайд тодрууллаа. Иймд хүн амын өсөлтийг дэмжих, олон хүүхэдтэй өрхийн амьжиргааг дэмжих зайлшгүй шаардлага байгаа учир хуулийн төслийг боловсруулсан байна. Монгол Улсад олон хүүхэдтэй өрх толгойлсон эх, эцгийн амьжиргааг дэмжих тэтгэмж, тусламжийн хэмжээ бага, хууль эрх зүйн зохицуулалт хангалтгүй хэмээн үзсэн байна. 0-16 хүртэлх насны хүүхэдтэй нийт өрхийн 16 орчим хувийг өрх толгойлсон ганц бие эх /эцэг/-тэй өрх эзэлдэг байна. Олон хүүхэдтэй ганц бие эх, эцгийн хувьд хөдөлмөр эрхлэх боломж хязгаарлагдмал, орлогын эх үүсвэр багатай, олсон орлого нь өрхийн амьжиргаанд хүрэлцдэггүй тул хүүхдээ эрүүл өсгөн бойжуулах, боловсрол, эрүүл мэндийн үйлчилгээнд бүрэн хамруулахад хүндрэлтэй байдгийг танилцуулгад онцолсон. Эдгээр хүндрэлээс шалтгаалан хүүхэд хараа хяналтаас гарах, хүчирхийлэл, дарамтад өртөх, хүнд хүчир хөдөлмөр эрхлэх зэргээр хүүхдийн эрх зөрчигдөх тохиолдол гарсаар байна. Хуулийн төсөлд 4 хүртэлх насны ихэр хүүхдэд нэг удаа тэтгэмж олгох, эхэд жирэмсэний 5 сартайгаас эхлэн төрөх хүртэл хугацаанд тэтгэмж олгох, 0-3 хүртэлх насны хүүхэдтэй эхэд хүүхэд асарсаны тэтгэмжийг cap бүр олгох, 3 болон түүнээс дээш хүүхэдтэй өрх толгойлсон эцэг, эхэд улирал бүр тэтгэмж олгох зохицуулалтыг тусгасан байна.
Мөн Нийгмийн халамжийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуульд өрх толгойлсон эцэг, эхтэй хүүхдэд дүрэмт хувцас, сурах бичиг, хичээлийн хэрэглэл олгох, өрх толгойлсон эцэг, эхийг ажил хөдөлмөр эрхлэх боломжийг нэмэгдүүлэх зорилгоор хүүхдийг нь өдрийн үйлчилгээнд хамруулах асуудлыг тусгажээ. Энэ хуулийг хэрэгжүүлэхэд нийт 72.4 тэрбум төгрөг жилд нэмж зарцуулагдахаар тооцсон бөгөөд энэ жилийн төсөвт тусгах боломжгүй тул хуулийн хэрэгжих хугацааг 2018 он байхаар тусгасан аж.
Танилцуулгатай холбогдуулан байнгын хорооны хуралдаан оролцсон гишүүд Ажлын хэсгээс асуулт асууж, зарим зүйлийг тодруулсан юм. Өрх толгойлсон эх, эцэгт улирал бүр хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээтэй тэнцэх хэмжээний тэтгэмж олгох нь олон сөрөг үр дагавартай талаар Сангийн яамнаас ирүүлсэн саналыг тусгасан эсэхийг Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Саранчимэг тодруулсан юм. Гэр бүл албан ёсны бүртгэлтэй байх нь олон давуу талыг бий болгох эрх зүйн зохицуулалтыг хийснээр энэ асуудлыг шийдвэрлэх боломжтой гэдгийг салбарын сайд хариулт өглөө. Хуулийн төслийг чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцэх нь зүйтэй гэсэн саналыг гишүүд 78.6 хувийн саналаар дэмжив.
Залуучуудын хөгжлийг дэмжих тухай хуулийн төслийг хэлэлцэх эсэхийг шийдвэрлэв
Дараа нь Засгийн газраас өргөн мэдүүлсэн Залуучуудын хөгжлийг дэмжих тухай хуулийн төcлийн үзэл баримтлалыг хэлэлцэх эсэхийг хэлэлцэж, Улсын Их Хурлын гишүүн, Засгийн газрын гишүүн, Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайд Н.Номтойбаяр төсөл санаачлагчийн илтгэлийг танилцууллаа.
Монгол Улсын хүн ам 2015 оны жилийн эцсийн байдпаар 3 057.8 мянга болж өссөн бөгөөд нийт хүн амын 35.5 хувийг 15-34 насны залуус эзэлж байгаа нь дэлхийн бусад улсын хүн амын насны бүтэцтэй харьцуулахад харьцангуй залуу бүтэцтэй улс гэж тооцогддог байна. Нийгмийн хөгжилд оролцох залуучуудын оролцоо, эрх, үүргийг тодорхойлох, төрөөс залуучуудад үзүүлэх дэмжлэг, залуучуудын хөгжлийг дэмжих төрийн байгууллагын үйл ажиллагааны эрх зүйн үндсийг бүрдүүлэх асуудлыг хуулиар зохицуулах шаардлага бий. Энэхүү хэрэгцээ, шаардлагыг үндэслэн залуучуудад чиглэсэн эрх зүйн орчинг бий болгох, залуучуудын нийгмийн амьдралд идэвхтэй оролцож, улс орныхоо хөгжилд хувь нэмрээ оруулах боломжийг нэмэгдүүлэх зорилгоор Залуучуудын хөгжлийг дэмжих тухай хуулийн төслийг боловсруулжээ.

Энэхүү хуулийн төсөл нь 15-34 насны залуучуудын нийгмийн хөгжилд оролцох оролцоог тодорхойлж, төрөөс залуучуудад дэмжлэг үзүүлэх болон эдгээртэй холбогдсон бусад харилцааг зохицуулах зорилготой 7 бүлэг, 24 зүйлтэй. Мөн залуучуудын хөгжил, оролцоог дэмжих тогтолцоог бий болгох зорилгоор шийдвэр гаргах түвшинд залуучуудын оролцох оролцооны хэлбэрийг тодорхойлж, Залуучуудын хөгжлийн үндэсний болон салбар зөвлөл, төрийн байгууллагын чиг үүргийг хуулийн төсөлд тусгасан. Хуулийн хяналт, хариуцлагын асуудлыг мөн оруулсан. Залуучуудын хөгжлийг дэмжих тухай хууль бусад хуулиудтай уялдаж байгаа тул төсөвт нэмэлт ачаалал, дарамт учруулахгүйгээр хэрэгжих боломжтой хэмээн төсөл санаачлагч үзжээ.

Танилцуулгатай холбогдуулан Ц.Цогзолмаа, Г.Мөнхцэцэг, Я.Санжмятав нарын гишүүд хуулийн төслийн талаар асуулт асууж, саналаа хэлэв. Хуулийн төслийг хэлэлцэхийг дэмжиж буйгаа гишүүд илэрхийлээд, залуучуудын хөгжлийг дэмжих нь улс орны ирээдүйд чухал ач холбогдолтой учир үүн дээр тодорхой хэмжээний төсөв зарцуулан, бодлогоор дэмжих нь зүйтэй гэдэг саналыг хэлж байсан. Ийнхүү Залуучуудын хөгжлийг дэмжих тухай хуулийн төcлийн үзэл баримтлалыг чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцүүлэхийг гишүүдийн олонх дэмжсэн юм.
Ажлын хэсгүүдийн тайланг хэлэлцэж, Байнгын хорооны тогтоолууд батлав
Мөн өдрийн хуралдаанаар үргэлжлүүлэн Нийгмийн бодлого, боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны байнгын хорооны 2016 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн 13 тоот тогтоолоор байгуулагдсан ажлын хэсгийн тайланг хэлэлцэв.
Инновацийн тухай хуулийн хэрэгжилтийг шалгаж, цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаар санал дүгнэлт гаргах, шийдвэрийн төсөл боловсруулж тус Байнгын хороонд танилцуулах үүрэг бүхий ажлын хэсгийг Улсын Их Хурлын гишүүн Н.Учрал ахалж ажилласан юм. Энэ оны 01 дүгээр сарын 04-ний өдрөөс 02 дугаар сарын 06-ны өдрийг хүртэлх хугацаанд Хөдөө аж ахуйн их сургууль, тус сургуулийн Инноваци, бизнес хөгжлийн төв, Мал эмнэлгийн хүрээлэн, Ургамал хамгааллын эрдэм шинжилгээний хүрээлэн, Мал аж ахуйн эрдэм шинжилгээний хүрээлэн, Шинжлэх ухаан, технологийн их сургууль, Монгол Улсын их сургууль, Анагаахын шинжлэх ухааны үндэсний их сургуулийн Эрдэм шинжилгээний цөм лаборатори, Шинжлэх ухааны академи, Хими технологийн хүрээлэн, Физик технологийн хүрээлэн, Ерөнхий болон сорилын биологийн хүрээлэн, Шинжлэх ухаан технологийн сан болон бусад хүрээлэн төв, гарааны компанийн үйл ажиллагаатай газар дээр нь танилцаж уулзалт, ярилцлага зохион байгуулсан байна.

Инновацийн тухай хуулийн хэрэгжилттэй танилцахад дээрх газруудад хуулийн хэрэгжилт жигд бус байна хэмээн ажлын хэсэг дүгнэсэн байна. Хуулийг хэрэгжүүлэхэд нэн чухал шаардлагатай “инновацийн сан”-г бий болгох, инновацийн хөгжлийн үндэс болсон “төр-шинжлэх ухаан-хувийн хэвшлийн түншлэл”-ийг сайжруулах, Төрөөс инновацийн талаар баримтлах бодлогыг гаргаж, цаашдын хөгжлийн асуудлыг тодорхойлох, өнгөрсөн жилүүдэд яамдын дэргэд байж төрийн дэмжлэгээр сайн ажиллаж байсан зарим нэгжүүдийг их, дээд сургуулиас татан авч яамдыг түшиглүүлэн дэмжлэг үзүүлж ажиллуулах шаардлагатай хэмээн үзжээ. Ажлын хэсгийн зүгээс Эрдэм шинжилгээний байгууллага, гарааны компаниудын үйл ажиллагааг цаашид сайжруулахад инновацийн салбарын хууль эрх зүйн орчинг боловсронгуй болгох шаардлагатай талаар дүгнэлтдээ дурдсан байна.
Ажлын хэсгийн дүгнэлттэй холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Цогзолмаа, А.Ундараа, Д.Ганболд, М.Оюунчимэг нар Ажлын хэсгээс асуулт асууж, дүгнэлттэй холбогдуулан санал хэлсэн юм. Мөн ажлын хэсгээс гаргасан саналыг үндэслэн хуулийн хэрэгжилтийг сайжруулахаар Засгийн газарт үүрэг чиглэл өгөх “Инновацийн тухай хуулийг хэрэгжүүлэх зарим арга хэмжээний тухай” байнгын хорооны тогтоолыг баталсан юм.

Дараа нь Шинжлэх ухаан, технологийн тухай хуулийн хэрэгжилт, шинжлэх ухааны хүрээлэнгүүдийн үйл ажиллагаатай танилцаж, тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэх талаар санал, дүгнэлт боловсруулах ажлын хэсгийн тайлан хэлэлцлээ. Улсын Их Хурлын гишүүн, ажлын хэсгийн ахлагч Б.Баттөмөр байнгын хороонд танилцуулга хийв.
Ажлын хэсэг Шинжлэх ухааны академийн харьяа 10, их, дээд сургуулиудын харьяа 14, төсвийн бус хөрөнгийн эх үүсвэрээр санхүүждэг 5 хүрээлэнгийн удирдах бүрэлдэхүүн, эрдэм шинжилгээний ажилтнуудтай тус тус уулзалт зохион байгуулж, Мал эмнэлгийн хүрээлэн, Ургамал хамгааллын эрдэм шинжилгээний хүрээлэн, Мал аж ахуйн эрдзм шинжилгээний хүрээлэн, Физик технологийн хүрээлэн, Хими, технологийн хүрээлэн, Ерөнхий болон сорилын биологийн хүрээлэнгийн үйл ажиллагаатай газар дээр нь танилцан, эрдмийн баг, хамт олонтой уулзалт ярилцлага хийсэн байна. Мөн Улаанбаатар Их Сургуулийн Археологийн музейтэй танилцжээ.
Өнөөдрийн байдлаар Монгол Улсын шинжлэх ухаан, технологийн салбарын үйл ажиллагаанд Засгийн газар, түүний дэргэдэх Шинжлэх ухаан технологийн үндэсний зөвлөл, БСШУСЯ, Шинжлэх ухааны академи, түүний харьяа салбар 2 академи, яамдын шинжлэх ухаан технологийн зөвлөлүүд, ШУА, яамд, их дээд сургуулийн харьяа төсвөөс санхүүжилт авдаг 23, төсвийн бус хөрөнгөөр санхүүждэг 6 хүрээлэн, мөн хувийн хэвшлийн эрдэм шинжилгээ, судалгааны байгууллагууд оролцож байгаа аж.

Сүүлийн жилүүдэд төрөөс шинжлэх ухааны салбарт дорвитой хөрөнгө оруулалт хийхгүй байгаагаас үүдэн шинжпэх ухааны салбар хүнд байдалд орж, эрдэмтэн, судпаачдын нийгмийн баталгаа жилээс жилд муудаж байгаа талаар ажлын хэсгийн дүгнэлтэд дурджээ. Түүнчлэн эрх зүйн орчны тодорхойгүй байдал, эрх бүхий байгууллагуудын алдаатай шийдвэрээс болж шинжлэх ухааны байгууллагууд үндсэн хөрөнгөө алдах үзэгдэл түгээмэл байгаа гэжээ.
Манай улсын шинжлэх ухааны салбарт өнөөдрийн байдлаар нийтдээ 1720 эрдэм шинжилгээний ажилтан (full-time researcher) ажиллаж байна. Үүнээс 1526 эрдэм шинжилгээний ажилтан төсвөөс цалинжин ажиллаж байна. Их сургуулиуд болон бусад салбарт 1483 багш хичээл заахын зэрэгцээ эрдэм шинжилгээний ажилд оролцож байгаа аж. Манай орны 1 сая хүнд оногдох эрдэм шинжилгээний ажилтаны тоо ойролцоогоор 570 орчим байгаа нь дэлхийн дунджаас даруй 3 дахин бага, бусад өндөр хөгжилтэй орнуудтай харьцуулшгүй бага хэмжээнд байгаа юм байна. Жилээс жилд мэргэшсэн эрдэмтэдийн тоо цөөрч, эрдэмтэдийг дэмжих бодлого алдагдаж байгаа тул эрдэм шинжилгээний ажилтны тоо, цалин хөлсийг нэмэгдүүлж, нийгмийн баталгааг сайжруулах шаардлагатай болж байна. Түүнчлэн туршилт судалгаа хийх тусгайлсан нөхцөл, дэд бүтэц бий болгох, судалгаа шинжилгээний ажлын үр дүнг төрийн бодлого боловсруулах, шийдвэр гаргах үйл ажиллагаанд ашиглах механизмыг бүрдүүлэх зэрэг олон асуудал тулгамдаад байгааг ажлын хэсгийн дүгнэлтэд тэмдэглэжээ. Иймд ажлын хэсгээс
Шинжлэх ухааны салбарт үүсээд буй нөхцөл байдал, мэргэжлийн байгууллагуудаас эрх зүйн орчны хүрээнд шийдвэрлүүлэхээр гаргасан саналыг харгалзан хопбогдох хууль, эрх зүйн актуудад нэмэлт, өөрчлөлт оруулах хуулийн төсөл боловсруулах үүрэг бүхий УИХ-ын Ажлын хэсгийг байгуулах;
Шинжлэх ухааys салбарын хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангуулах, Монгол Улсын урт болон дунд хугацааны бодлогын баримт бичгүүдэд шинжлэх ухаан, технологийн талаар дэвшүүлсэн зорилтыг ханган биелүүлэх, салбарын тулгамдсан асуудлуудыг шийдвэрлэх талаар тодохой арга хэмжээ авч ажиллах үүрэг чиглэлийг УИХ-ын НББСШУ-ны байнгын хорооны тогтоолоор Засгийн газарт өгөх;
Ажлын хэсэгт салбарын мэргэжлийн байгууллагуудаас ирүүлсэн санал, хүсэлтүүдийг одоо хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж буй эрх зүйн орчны хүрээнд шийдвэрлүүлэхээр Засгийн газарт албан бичгээр хүргүүлэх, биелэлтийг УИХ-ын НББСШУ-ны байнгын хороонд танилцуулахыг үүрэг болгох саналыг гаргасан байна.
Ажлын хэсгийн дүгнэлттэй холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн А.Ундраа, М.Оюунчимэг, Д.Ганболд, Н.Учрал, Г.Мөнхцэцэг нар асуулт асууж, санал хэлэв. Ажлын хэсгийн санал, дүгнэлтийг үндэслэн тус салбарын хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг сайжруулж, тулгамдсан асуудлуудыг шийдвэрлэх чиглэлээр тодорхой арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэхийг Засгийн газарт үүрэг болгосон “Шинжлэх ухаан, технологийн салбарын үйл ажиллагааг дэмжих зарим арга хэмжээний тухай” байнгын хорооны тогтоолыг баталлаа.
Эрүүл мэндийн салбарын өмнө тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэх зорилгоор хийж байгаа ажлын явцын талаар мэдээлэл сонсов
Байнгын хороо энэ өдрийн хуралдааны төгсгөлд Эрүүл мэндийн салбарын өмнө тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэх зорилгоор хийж байгаа ажлын явц байдлын талаар Эрүүл мэндийн сайдын мэдээлэл сонсов.
“Эрүүл мэндийн талаар төрөөс баримтлах бодлого 2017-2026”-ын талаарх хэлэлцүүлгүүдийг хийсэн бөгөөд 8 суурь зорилтыг тодорхойлон ажиллаж байгаагийн зэрэгцээ ирэх дөрвөн жилийн хугацаанд эрүүл мэндийн салбарын эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох хүрээнд 13 хуулийн төслийг боловсруулах, хүн амд хүргэх эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний чанар, хүртээмжийг дээшлүүлэх 7 хөтөлбөр боловсруулахаар төлөвлөн ажиллаж байгаа талаар Эрүүл мэндийн сайд А.Цогцэцэг дэлгэрэнгүй мэдээлэл хийлээ. Мөн тэрээр цахим технологийн дэвшлийг эрүүл мэндийн салбарт ашиглан эмч, мэргэжилтнүүд туршлага солилцох хурал, уулзалт, орон нутаг дахь мэргэжилтнүүдийг чадавхижуулах сургалт, өвтчөнүүдийн үзлэг, оношлогоог онлайнаар явуулж байгаа талаар танилцуулсан. Эмнэлгүүдийн үйл ажиллагааг сайжруулах, хүн амд эрүүл мэндийн үйлчилгээний хүртээмжийг нэмэгдүүлэхээр төр-хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагааг дэмжих хүрээнд хийж, хэрэгжүүлж буй ажлуудын талаар байнгын хорооны гишүүдэд мэдээлэл өгөв.

Эх, хүүхдийн тусламж үйлчилгээний чанарын асуудлыг сайжруулах нь эрүүл мэндийн салбарт тулгамдаад буй асуудал бөгөөд нэн тэргүүнд анхаарал хандуулан тодорхой арга хэмжээг авч хэрэгжүүлжээ. Үүний үр дүнд 2016 оны эхний хагас жилийн байдлаар 100.000 амьд төрөлтөд эхийн эндэгдэл 61.7 хувь байсан бол мөн оны төгсгөлд 48.6 хувь болж буурсан байна. Тав хүртэлх насны хүүхдийн эндэгдэл дээр хугацаанд 3.8 хувиар, нялхсын эндэгдэл 4 хувиар тус тус буурсан гэв.
Сүрьеэ, бэлгийн замын халдарт өвчний нөхцөл нь үндэсний хэмжээнд аюулын харанга дэлдэж байгаа учир салбарын яам төдийгүй төрийн бодлогын хүрээнд арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэх шаардлага тулгараад байгаа аж. Эрүүл мэндийн яамны зүгээс халдварт өвчин судлалын төвийн бүтцийг өөрчлөн, сүрьеэ болон бэлгийн замын халдварт өвчин судлалын төвүүдийг бие даан байгуулах талаар ажлын хэсэг томилон ажиллуулж байгааг дуулгав. Үргэлжлүүлэн эм үйлдвэрлэл, эмнэлгийн хэрэгсэл, тоног төхөөрөмж болон технологийн бодлогын хэрэгжилт нэгдсэн зохицуулалтын хүрээнд хийгдэж буй ажлууд, хүний нөөцийн чиглэлээр авч хэрэгжүүлж буй арга хэмжээний талаар танилцуулсан.

Мэдээлэлтэй холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүд асуулт асууж, эрүүл мэндийн салбарын үйл ажиллагаа, цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаар санал хэлэв хэмээн Улсын Их Хурлын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээлэв.

Мэдээлэл, харилцаа холбооны хөгжлийн талаар баримтлах бодлогыг баталлаа

“Төрөөс мэдээлэл, харилцаа холбооны хөгжлийн талаар баримтлах бодлого”-ыг Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцэн баталлаа.

Бодлогыг улсын хэмжээнд хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөө батлуулан хэрэгжүүлэхийг Засгийн газрын гишүүд, аймаг, нийслэлийн Засаг дарга нарт даалгав.

Шаардагдах хөрөнгийг жил бүрийн Үндсэн чиглэлд тусган, улс, орон нутгийн төсөв, гадаад орон, олон улсын байгууллагын зээл, хандив, тусламжид хамруулж, төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн хүрээнд шийдвэрлэх замаар санхүүжүүлэх юм байна.

Бодлогыг дунд болон урт хугацаанд гэсэн хоёр үе шаттай хэрэгжүүлнэ. Дунд хугацаанд буюу 2017-2020 онд энэ салбарын хөгжлийг эрчимжүүлэх, инноваци, мэдлэгт тулгуурласан экспортын чиг баримжаатай үйлдвэрлэл хөгжүүлэхэд чиглэсэн хууль, эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгохоор төлөвлөсөн байна. Мөн дэд бүтцийн хүчин чадлыг нэмэх, өргөтгөх, боловсон хүчний нөөц бүрдүүлэх, инноваци, мэдээллийн технологийн кластер байгуулж салбарын өсөлтийг дээшлүүлэх, шинэ зах зээл, бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ бий болох нөхцөлийг бүрдүүлнэ.

Харин урт хугацаанд буюу 2021-2025 онд салбарын өсөлтийг баталгаажуулж, өндөр технологи, инновацид суурилсан эдийн засгийн үр ашигтай, өндөр технологи бүхий үйлдвэрлэлийн шинэ салбарыг төлөвшүүлж, эдийн засаг, нийгэм, хүний хөгжилд оруулах үр нөлөөг нь нэмэгдүүлэх боломжийг бүрдүүлэх юм.

Өнөөдрийн байдлаар манай улсад шилэн кабелийн сүлжээний нийт урт 35.363 км, радио релейний сүлжээний тархалт 8.400 км-т хүрч, бүх аймаг, сумын төв суурин болон хөдөлгөөнт холбоонд сүлжээнд холбогдоод байна.

Үүрэн телефон хэрэглэгчдийн тоо 2002 онд 235 мянга байсан бол 2016 оны хагас жилийн байдлаар 3 сая 110 мянга болж 100 хүнд ногдох үүрэн телефон хэрэглэгчийн тоо 144-д хүрчээ. Энэ нь хөгжиж буй орнууд болон дэлхийн дунджаас харьцангуй өндөр үзүүлэлт юм. Хөдөлгөөнт холбооны дөрөвдэх үеийн технологийг өнгөрсөн онд нэвтрүүлснээр 135 мянга гаруй хэрэглэгчтэй болжээ.

Интернетийн үйлчилгээ нэвтэрсэн 20 жилийн хугацаанд 60 орчим компани интернетийн үйлчилгээ эрхэлж, байнгын хэрэглэгчийн тоо 2 сая 500 гаруй мянгад хүрсний 91 орчим хувь нь үүрэн холбооны гуравдахь үеийн технологи ашиглаж байна.

Авлигын эсрэг хуулийн 10 дугаар зүйлийн 10.3, Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх хуулийн 23 дугаар зүйлийн 23.3-т заасны дагуу жил бүрийн 2 дугаар сарын 15-ны дотор хуулийн үйлчлэлд хамрагдах албан тушаалтнууд хувийн ашиг сонирхлын болон хөрөнгө, орлогын мэдүүлгээ бүртгүүлэх үүрэгтэй.

2017 онд мэдүүлгээ гаргавал зохих нийт 39.600 орчим албан тушаалтнаас 02 дугаар сарын 08-ны өдрийн 09 цагийн байдлаар 29.156 мэдүүлэг гаргагч ХАСХОМ-ээ “meduuleg.iaac.mn” цахим хуудсаар шинэчлэн мэдүүлсэн бөгөөд улсын хэмжээнд явц байдал 73,6 хувьтай байна.

Харин Авлигатай тэмцэх газарт мэдүүлгээ бүртгүүлэх үүрэгтэй төрийн өндөр болон бусад 291 албан тушаалтнаас тухайн албан тушаалдаа ажиллаж байгаа 285 албан тушаалтан мэдүүлгээ шинэчлэн гаргахаас одоогоор УИХ-ын гишүүн-16, Монгол Улсаас гадаад улсад суугаа Элчин сайд-28, Засгийн газрын гишүүн-8, бусад-62 нийт 114 албан тушаалтан мэдүүлгээ гаргаж бүртгүүлсэн нь 39,1% хувьтай байна.

Хуулийн хугацаа дуусахад 7 хоног үлдсэн бөгөөд Авлигатай тэмцэх газраас хөрөнгө, орлогын мэдүүлэг, цахим системийн үйл ажиллагаатай холбоотой асуудлаар заавар зөвлөмж өгч ажлын өдрүүдэд уртасгасан цагаар, амралтын өдрүүдэд 10-17 цагийн хооронд ажиллаж, хуулийн хугацаанд мэдүүлгээ бүртгүүлж, хуульд заасан үүргээ хэрэгжүүлэхийг тус газраас анхааруулж байна.

21 аймаг, нийслэлээс Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яаманд ирүүлсэн материалыг 75 шалгуур үзүүлэлтийн дагуу дүгнэж, 103 малчныг “Улсын аварга малчин”, 5 малчныг “Улсын хошой аварга”, 5 саальчныг “Улсын аварга саальчин”, 5 фермерийг “Улсын аварга фермер”, 12 аж ахуйн нэгжийг “Улсын тэргүүний тариаланч хамт олон”, 21 иргэнийг “Улсын тэргүүний тариаланч”-аар шалгаруулахаар Засгийн газрын хуралдаанаас шийдвэрлэлээ.

Аварга малчид 26-78 насныхан бөгөөд сүүлийн гурван жил сум, орон нутгийнхаа амьжиргааны түвшин доогуур, цөөн малтай 400 гаруй өрхөд 32 мянга гаруй толгой мал өгч малжуулжээ. Мөн зах зээлд 42 мянга гаруй, үржилд 17 мянга гаруй мал борлуулсан байна. Малчид сүүлийн гурван жил нийт 18 тэрбум төгрөгийн орлого олж, мал аж ахуйн салбарт нэг тэрбум гаруй төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийжээ.

“Улсын аварга тариаланч хамт олон”-оор шалгарсан 12 аж ахуйн нэгжийн 11 нь үр тариа, нэг нь төмс, хүнсний ногооны тариалан эрхэлдэг бол “Улсын аварга тариаланч” 21 иргэний 14 нь төмс, хүнсний ногоо, 7 нь үр тарианы аж ахуйн нэгжид механикжуулагчаар ажилладаг байна.

Аваргын болзол хангасан малчид, иргэд, тариаланчид, хамт олны шагнал /цом, тэмдэг, үнэмлэх, өргөмжлөл, улаан халз бүхий 5 ханатай гэр/-ыг билгийн тооллын хаврын тэргүүн сарын баярын өмнө гардуулах юм.

2017 онд цэргийн дүйцүүлэх алба хаах иргэдийн тоо 840 байхаар Засгийн газрын хуралдаанаас шийдвэрлэлээ. Мөнгөн төлбөрийн хэлбэрээр орлуулан хаах бол 5,052.230 /таван сая тавин хоёр мянга хоёр зуун гуч/ төгрөг байхаар тогтов.

Дүйцүүлэх алба хааж байгаа иргэд батлан хамгаалах эрдэмд суралцахын зэрэгцээ байгалийн болон нийтийг хамарсан гамшгаас урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх, хор уршгийг арилгах, хүн, малын гоц халдварт өвчний үед тогтоосон хорио цээрийн дэглэм сахиулахад дэмжлэг үзүүлдэг. Мөн төв, орон нутагт хэрэгжиж байгаа бүтээн байгуулалтын ажилд идэвхтэй оролцдог юм.

Цэргийн дүйцүүлэх албыг мөнгөн төлбөрөөр орлуулан хаах иргэний төлбөрийн хэмжээг тогтоохдоо хугацаат цэргийн алба хаагчийн нэг жилийн хангамж, үйлчилгээнд зарцуулах хувьсах зардлаар тооцдог байна.


Товч мэдээ

Зуны цагийн тоололд шилжихгүй

Засгийн газрын хуралдаанаар “Зуны цагийн тоололд шилжүүлэх тухай Засгийн газрын 2015 оны 3 дугаар сарын 9-ний өдрийн 82 дугаар тогтоол”-ыг хүчингүй болголоо. Уг тогтоолоор жил бүрийн 3 дугаар сарын сүүлчийн долоо хоногийн баасан гаригаас бямба гаригт шилжих шөнийн 02 цагаас эхлэн тухайн жилийн 9 дүгээр сарын сүүлчийн долоо хоногийн бямба гаригийн 00 цаг хүртэлх хугацаанд Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт цагийн тооллыг нэг цагаар урагшлуулдаг байсан юм.

Цагийн тооллыг ингэж урагшлуулж, хойшлуулах нь ард иргэдийн эрүүл мэнд, амьдралын хэв маягт сөрөг нөлөөлөхөөс гадна олон улсад мөрдөгдөж байгаа нислэгийн болон төмөр замын хуваарьт өөрчлөлт оруулдаг тул уг тогтоолыг хүчингүй болгуулахаар эрүүл мэндийн болон бусад байгууллагаас санал ирүүлдэг юм.

Дэлхийд жилд 14.1 сая хүн шинээр хорт хавдраар өвчилж, 8.2 сая хүн хорт хавдрын улмаас нас барж байгаа төдийгүй ирэх 2030 онд хорт хавдрын өвчлөл 21.7 саяд хүрч, нас баралт нь 14 сая болж нэмэгдэх хандлагатай байна.
Манай улсын хүн амын өвчлөл, нас баралтын тэргүүлэх эгнээг хорт хавдрын шалтгаан эзэлж буй бөгөөд өнгөрсөн 2015 оны статистик үзүүлэлтээс үзвэл элэгний /39.1 хувь/, ходоодны /14.7 хувь/, умайн хүзүүний /7.7 хувь/, уушгины /7.2 хувь/, улаан хоолойн /6.6 хувь/, хөхний /3.9 хувь/ хорт хавдрууд зонхилон тохиолдож байгаа юм.
Шинээр оношлогдсон хорт хавдартай өвчтөний 75.6 хувь нь хожуу шатандаа оношлогдож байгаа нь урьдчилан сэргийлэх ажлыг эрчимжүүлэх, тэр тусмаа иргэд өнөөдрөөс эхлэн хавдрын эрсдэлт хүчин зүйлсийн талаархи мэдлэгээ нэмэгдүүлж, түүнээс сэргийлэх, эрт ирлүүлэг, үзлэгт хамрагдаж, эрүүл мэнддээ анхаарах шаардлагатайг харуулж байна гэж Нийслэлийн эрүүл мэндийн газраас мэдээллээ.

Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагчийн 2016-2020 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр, Нийслэлийн эдийн засаг, нийгмийн үндсэн чиглэлд гэр оронгүй тэнэмэл амьдралтай иргэдийг нийгэмшүүлэх зорилгоор “Сүүдрээс гэрэлд” бодлогын зорилт дэвшүүлсэн билээ. Энэхүү зорилтыг хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд нийслэлийн Нийгмийн халамжийн газраас “Гэртээ харих зам” хөтөлбөрийг дүүргүүдийн ИТХ-ын ажлын алба, ЗДТГ-ын харьяа хэлтэс, албадын удирдлага, албан тушаалтнуудад танилцуулж, сургалт зохион байгуулж байгаа юм. Энэ удаад Сонгинохайрхан дүүрэгт уг хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн талаар сургалт зохион байгуулж, арга зүйн зөвлөмж, зөвлөгөө өгч, хэлэлцүүлэг өрнүүллээ.

Тус хэлэлцүүлгийг нээж нийслэлийн Засаг даргын Ядуурлыг бууруулах, хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал хариуцсан орлогч Д.Энхтөр “ “Гэртээ харих зам” нь нийслэлийн Засаг даргын мөрийн хөтөлбөрт тусгагдаж, НИТХ-аар батлагдсан хөтөлбөр юм. Тиймээс уг ажлыг нийслэлийн дүүргүүдийн харьяа хорооны холбогдох албан тушаалтан, албан хаагчид та бүхэн хэрэгжүүлэх үүрэгтэй. Нийслэлийн Халамжийн газраас дүүргийн Засаг дарга нарт албан бичиг явуулсан бөгөөд хөтөлбөрийн хүрээнд Сонгинохайрхан дүүрэгт энэ жил 6 сая төгрөгийн санхүүжилт төсөвлөсөн. Гэр оронгүй, тэнэмэл амьдралтай иргэд нь нийслэл, дүүргийн удирдлага бидний анхаарвал зохих асуудлын нэг юм. Тухайн хүний амьдралаа авч явах чадвар, мэдлэг боловсрол, сэтгэлийн тэнхээ нөгөө талаас улс орны нийгэм, эдийн засгийн нөхцөл байдал гэр иргэдэд ихээхэн нөлөөлж байгаа байх. Гэхдээ бид эдгээр иргэнийг нийгэмшүүлж, төлөвшүүлэх хэрэгтэй. Өнөөдөр архи дарсанд орсон нэгэн маргааш архинаас гарч, ажил хөдөлмөр хийгээд ар гэрээ тэжээгээд явж байгаа, алдаа гаргаад шоронд хүмүүжээд гарч ирсэн хүн ухаажиж амьдрахын төлөө зүтгэх тохиолдол нийгэмд цөөнгүй байдаг. Нөгөөтэйгүүр эцэг эх нь хүүхэддээ, үр хүүхэд нь хөгшин настай аав, ээждээ хайхрамжгүй хандах тохиолдол бий. Үүнд зөвхөн халамжлахын хажуугаар давхар хариуцлагын асуудлыг ярих ёстой. Ерөнхийдөө уг хөтөлбөрийн гол зорилго иргэдийг тэнэмэл амьдралд шилжихээс урьдчилан сэргийлэх, гэр оронгүй тэнэмэл амьдралтай иргэдийг нийгмийн амьдралд оролцох оролцоог нэмэгдүүлэх замаар амьдралын чанарыг сайжруулахад оршиж байгаа юм” гэлээ.

Сонгинохайрхан дүүргийн нийгмийн халамжийн ажилтан албан хаагчид уг хөтөлбөрийн хүрээнд 107 тэнэмэл амьдралтай иргэнийг илрүүлж бүртгэлжүүлжээ. Мөн зорилтот бүлгийн 25 өрхийг өөрийн гэсэн газар, гэртэй болгож, 2 удаагийн арга хэмжээгээр 60 иргэн, 15 хүүхдийг бичиг баримттай болгосон зэрэг давхардсан тоогоор нийт 287 иргэнд үйлчилгээ үзүүлсэн байна гэж нийслэлийн ЗДТГ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагчийн 2016-2020 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр, Нийслэлийн эдийн засаг, нийгмийн үндсэн чиглэлд гэр оронгүй тэнэмэл амьдралтай иргэдийг нийгэмшүүлэх зорилгоор “Сүүдрээс гэрэлд” бодлогын зорилт дэвшүүлсэн билээ. Энэхүү зорилтыг хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд нийслэлийн Нийгмийн халамжийн газраас “Гэртээ харих зам” хөтөлбөрийг дүүргүүдийн ИТХ-ын ажлын алба, ЗДТГ-ын харьяа хэлтэс, албадын удирдлага, албан тушаалтнуудад танилцуулж, сургалт зохион байгуулж байгаа юм. Энэ удаад Сонгинохайрхан дүүрэгт уг хөтөлбөрийн хэрэгжилтийн талаар сургалт зохион байгуулж, арга зүйн зөвлөмж, зөвлөгөө өгч, хэлэлцүүлэг өрнүүллээ.

Тус хэлэлцүүлгийг нээж нийслэлийн Засаг даргын Ядуурлыг бууруулах, хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал хариуцсан орлогч Д.Энхтөр “ “Гэртээ харих зам” нь нийслэлийн Засаг даргын мөрийн хөтөлбөрт тусгагдаж, НИТХ-аар батлагдсан хөтөлбөр юм. Тиймээс уг ажлыг нийслэлийн дүүргүүдийн харьяа хорооны холбогдох албан тушаалтан, албан хаагчид та бүхэн хэрэгжүүлэх үүрэгтэй. Нийслэлийн Халамжийн газраас дүүргийн Засаг дарга нарт албан бичиг явуулсан бөгөөд хөтөлбөрийн хүрээнд Сонгинохайрхан дүүрэгт энэ жил 6 сая төгрөгийн санхүүжилт төсөвлөсөн. Гэр оронгүй, тэнэмэл амьдралтай иргэд нь нийслэл, дүүргийн удирдлага бидний анхаарвал зохих асуудлын нэг юм. Тухайн хүний амьдралаа авч явах чадвар, мэдлэг боловсрол, сэтгэлийн тэнхээ нөгөө талаас улс орны нийгэм, эдийн засгийн нөхцөл байдал гэр иргэдэд ихээхэн нөлөөлж байгаа байх. Гэхдээ бид эдгээр иргэнийг нийгэмшүүлж, төлөвшүүлэх хэрэгтэй. Өнөөдөр архи дарсанд орсон нэгэн маргааш архинаас гарч, ажил хөдөлмөр хийгээд ар гэрээ тэжээгээд явж байгаа, алдаа гаргаад шоронд хүмүүжээд гарч ирсэн хүн ухаажиж амьдрахын төлөө зүтгэх тохиолдол нийгэмд цөөнгүй байдаг. Нөгөөтэйгүүр эцэг эх нь хүүхэддээ, үр хүүхэд нь хөгшин настай аав, ээждээ хайхрамжгүй хандах тохиолдол бий. Үүнд зөвхөн халамжлахын хажуугаар давхар хариуцлагын асуудлыг ярих ёстой. Ерөнхийдөө уг хөтөлбөрийн гол зорилго иргэдийг тэнэмэл амьдралд шилжихээс урьдчилан сэргийлэх, гэр оронгүй тэнэмэл амьдралтай иргэдийг нийгмийн амьдралд оролцох оролцоог нэмэгдүүлэх замаар амьдралын чанарыг сайжруулахад оршиж байгаа юм” гэлээ.

Сонгинохайрхан дүүргийн нийгмийн халамжийн ажилтан албан хаагчид уг хөтөлбөрийн хүрээнд 107 тэнэмэл амьдралтай иргэнийг илрүүлж бүртгэлжүүлжээ. Мөн зорилтот бүлгийн 25 өрхийг өөрийн гэсэн газар, гэртэй болгож, 2 удаагийн арга хэмжээгээр 60 иргэн, 15 хүүхдийг бичиг баримттай болгосон зэрэг давхардсан тоогоор нийт 287 иргэнд үйлчилгээ үзүүлсэн байна гэж нийслэлийн ЗДТГ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

Нийслэлийн хөгжлийг дэмжиж, төр хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагааг сайжруулах, бизнес эрхлэгчдийн нийтлэг эрх ашгийг хамгаалж, хөрөнгө оруулалтыг дэмжих зорилгоор байгуулагдсан “Улаанбаатар хотын худалдааны танхим” өнөөдөр гишүүдийнхээ дунд энэ оны анхны уулзалтаа хийлээ. Уулзалтын энэ удаагийн зочноор Нийслэлийн засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч С.Батболд уригдан оролцож, агаарын бохирдлын асуудлыг хөндөж, нийслэлээс хийж хэрэгжүүлж буй арга хэмжээ, бодлогын талаар нээлттэй ярилцлаа. Танхимын гишүүн байгууллагуудын зүгээс агаарын бохирдлыг бууруулах шийдлүүдийг танилцуулсан юм.

“Улаанбаатар хотын худалдааны танхим“-ын гишүүд нь улсдаа татвараа тогтмол төлдөг, иргэдээ ажлын байраар хангахад онцгой анхаарахын зэрэгцээ бүтээн байгуулалтад ч Монгол улсдаа манлайлдаг тэргүүлэгч компаниуд юм. Тус танхимын Ерөнхийлөгч Ж.Оюунгэрэл хэлэхдээ “Хотын агаарын бохирдолыг бууруулах асуудалд бизнесийнхэн ямагт анхаарч ирсэн. Цаашид ч төлөвлөгөөт ажлуудыг хийж, гадны туршлагыг нэвтрүүлэх, төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлнэ. Ингэхдээ Улаанбаатар хотын удирдлагууд, мэргэжилтнүүд, Агаарын бохирдолыг бууруулах ажлын хэсэгтэй хамтран ажиллана” гэлээ. Тиймээс энэ удаагийн зочноор хотын даргыг урьж, бодлого шийдвэр, хэрэгжүүлэх ажлыг нь сонсож, хэлэлцүүлэг өрнүүллээ.

Хотын дарга хэлэхдээ “Хотын агаарын бохирдлын 80 хувь нь гэр хорооллоос үүдэлтэй. Дэлхийн агаарын бохирдол ихтэй бусад хотууд ихэвчлэн хүнд үйлдвэр хөгжүүлсэнтэй холбоотой байдаг бол манай хотынх стандартын шаардлага хангаагүй энгийн зуухны галлагаатай холбоотой байдаг. Тэгэхээр бидэнд шийдэлд хүрэх амархан гэж болно. Бид уламжлалт технологи, амьдрах хэв маягаа өөрчилж чадвал агаарын бохирдлыг бууруулах боломжтой гэж харж байна. Үүнтэй эдийн засгийн, захиргааны зэрэг олон арга замаар тэмцэнэ. Үүнээс гадна бүгд хамтдаа тэмцэх нь чухал. Агаарын бохирдлын гол шалтгаан нь амжиргааны түвшин, ядуурал. Тэгэхээр агаарын бохирдлыг уг үндсээр нь арилгая гэвэл эдийн засгийн өсөлт. Хүн ажилтай, орлоготой болвол амьдрах орчноо сайжруулна. Худалдааны танхимын гишүүд ч энэ асуудалд анхаарлаа хандуулаасай гэж хүсч байна.” гэлээ.

Тэрбээр цааш хэлсэн үгэндээ “Хотын захирагчийн хувьд би 3 захирамж гаргасан. Суурьшлын бүсийг тодорхойлж, агаарын чанарын бүсчлэлийг тогтоон, хот руу чиглэсэн шилжилт хөдөлгөөнийг хязгаарласан. Тухайлбал, 4 дүгээр бүс буюу хотын төвийн хэсэгт 10 дугаар сарын 1 гэхэд яндангаас утаа гарахгүй байх ёстой. 10 дугаар сарын 1 гэхэд Улаанбаатар хотод багануурын нүүрс түлэхгүй. Төрөөс татаас авдаг айл өрхүүдэд түүхий нүүрс тараахгүй, зөвхөн сайжруулсан түлш олгоно. Эдгээр арга хэмжээнд аж ахуйн нэгжүүдийн оролцоо маш их чухал юм. Үүнээс гадна хяналтыг сайжруулж, иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлнэ. Агаарын бохирдол үүсэхэд нөлөөлж, захирамж зөрчсөн иргэн, аж ахуйн нэгжийн талаар мэдээлсэн иргэнийг урамшуулна. Иргэдэд зөвхөн Багахангай, Налайх, Багануур дүүрэгт газар олгоно. Төв аймгийн Улаанбаатар хоттой хиллэдэг сумуудад үйлдвэр, аж ахуйн газар байгуулж, ажлын байр бий болгоно. Та бүхнийг дэмжин ажиллахыг хүсье.” гэсэн юм.

Гишүүн байгууллагуудын зүгээс агаарын бохирдлыг бууруулах арга замын талаар өөр өөрсдийн саналыг танилцууллаа. Тухайлбал, агаарын бохирдол үүсгэх гол шалтгаан болох гэр хорооллын механик өсөлтийг байхгүй болгохын тулд хотоос гадагш ажлын байрыг олноор бий болгох, иргэд ажиллаж амьдрах таатай орчныг бүрдүүлж өгөх хэрэгтэй гэв. Мөн банк, барилгын салбарыг гацаанаас гаргах нь агаарын бохирдлыг бууруулахад нөлөөлнө гэж үзлээ.

Автомашинаас ялгарч байгаа утаанаас үүдэлтэй агаарын бохирдол аль ч улиралд арилахгүй. Тиймээс нийтийн тээвэрт шингэрүүлсэн нефтийн хий ашигладаг автобусыг нэвтрүүлэх хэрэгтэй гэлээ. Түүхий нүүрсний хэрэглээг халахын тулд өдөрт 6-8 цаг цахилгаан зарцуулж дулаанаа нөөцөлдөг дулаан хадгалагч төхөөрөмжийг гэр хорооллын айл өрхүүд ашиглах хэрэгтэй зэрэг саналуудыг гишүүн байгууллагууд гаргаж байна. Агаарын бохирдлыг бууруулахад нийслэлийн зүгээс аж ахуйн нэгж байгууллага, бизнесийнхэнтэй хамтарч ажиллана гэдгийг хотын дарга хэллээ гэж Нийслэлийн ЗДТГ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

Авлигатай тэмцэх газрын Судалгаа шинжилгээний алба 2017 оны 1 дүгээр сард төрийн байгууллагуудаас ирүүлсэн Хувийн ашиг сонирхлын урьдчилсан мэдүүлэгт дүн шинжилгээ хийв.

2017 оны 1 дүгээр сард нийт 1634 хувийн ашиг сонирхлын мэдүүлэг хүлээн авч, 1 дүгээр сарын 31-ний байдлаар 1168 буюу 71,4 хувийг шалгаж шийдвэрлэсэн бол 466 буюу 28,6 хувийг шалгаж байгаа дүн гарчээ.

Ирүүлсэн мэдүүлгийн тоог байгууллагаар нь авч үзвэл Нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газар 118, Цагдаагийн ерөнхий газар 58, Оюуны өмч, улсын бүртгэлийн газар 35, Татварын ерөнхий газар 33, Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын тамгын газар 33, Төрийн банк 30 мэдүүлэг тус тус ирүүлсэн нь хамгийн өндөр дүнтэй гарсан байна.



Мөн Хувийн ашиг сонирхлын урьдчилсан мэдүүлэг ирүүлсэн байдлыг харьяалагдах нутаг дэвсгэрээр авч үзвэл нийт мэдүүлгийн 50 гаруй хувийг нийслэлд байрлалтай байгууллагуудаас ирүүлж, аймгуудаас Хөвсгөл, Төв, Хэнтий, Ховд аймгууд харьцангуй олон тооны мэдүүлэг, Дархан-Уул, Говьсүмбэр, Баян-Өлгий аймгууд харьцангуй цөөн тооны урьдчилсан мэдүүлэг ирүүлжээ.

Зураг 1. Ирүүлсэн мэдүүлгийн тоо, 2017 оны 1 дүгээр сарын байдлаар, аймаг, нийслэлээр



Нийтийн албанд томилогдохоор нэр дэвшсэн этгээдийн албан тушаалаар нь авч үзвэл Багийн Засаг даргын албан тушаалд (ХАСУМ) 463, Засаг даргын орлогч 62, Сургалтын менежер 20, ЗДТГ-ын дарга 16, ИТХ-ын нарийн бичгийн дарга 9, ахлах мэргэжилтэн 8 мэдүүлгийг тус тус ирүүлсэн нь харьцангуй өндөр хувьтай байна.

График 2. Мэдүүлгийн тоо, томилогдохоор ирүүлсэн ХАСУМ албан тушаалын байдлаар



График 3. Хянаж шийдвэрлэсэн байдал

Улсын Их Хурлын Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хорооны өнөөдрийн /2017.02.08/ хуралдаан 09 цаг 50 минутад гишүүдийн 57.9 хувийн ирцтэйгээр эхэллээ. Байнгын хорооны дарга Ц.Гарамжав “Хэнтийн Хан уулын нэрийг Бурхан Халдун уул гэж өөрчлөх тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл, Төв цэвэрлэх байгууламжийг шинэчлэх талаар авч хэрэгжүүлж байгаа арга хэмжээний талаархи холбогдох байгууллагуудын мэдээлэл сонсоно гэж хэлэлцэх асуудлынхаа дарааллыг танилцуулав.



Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг хийлээ

Хуралдааны эхэнд Засгийн газраас 2016 оны 12 дугаар сарын 28-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн “Хэнтийн Хан уулын нэрийг Бурхан Халдун уул гэж өөрчлөх тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг хийлээ. Хуралдаанд Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайд Д.Оюунхорол, Тусгай хамгаалалттай нутгийн удирдлагын газрын дарга Ч.Батсансар, Хан Хэнтий дархан цаазат газрын хамгаалалтын захиргааны дарга Б.Хашмаргад, Ой, ус, тусгай хамгаалалттай газрын кадастрын хэлтсийн дарга Н. Батзаяа нар оролцсон юм.

Эцсийн хэлэлцүүлэгтэй холбогдуулж асуулт асуулттай гишүүн байсангүй. Иймд “Хэнтийн Хан уулын нэрийг Бурхан Халдун уул гэж өөрчлөх тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг батлахыг дэмжье гэсэн саналын томьёоллоор санал хураахад хуралдаанд оролцсон гишүүд 100 хувь дэмжив. Байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг Улсын Их Хурлын гишүүн Г.Тэмүүлэн УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанд танилцуулахаар боллоо.




Төв цэвэрлэх байгууламжийг шинэчлэх талаар холбогдох байгууллагуудын мэдээллийг сонслоо

Үргэлжлүүлэн Төв цэвэрлэх байгууламжийг шинэчлэх арга хэмжээний талаар холбогдох байгууллагуудын мэдээллийг сонссон юм. 2016 оны арван нэгдүгээр сарын 09-ний өдөр тус Байнгын хорооноос “Төв цэвэрлэх байгууламжийн өнөөгийн байдал-хөрөнгө оруулалт” сэдэвт хэлэлцүүлгийг зохион байгуулж, мэргэжлийн байгууллагуудад хандсан зөвлөмжийг гаргасан. Энэ удаагийн мэдээлэл ч дээрх зөвлөмжийн хүрээнд болж, төв цэвэрлэх байгууламжийн талаар авч хэрэгжүүлж байгаа арга хэмжээтэй танилцав.

Хуралдаанд Барилга, хот байгуулалтын сайд Г.Мөнхбаяр, Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайд Д.Оюунхорол, Үндэсний хөгжлийн газрын дарга Д.Баярсайхан, Ус сувгийн удирдах газрын дарга Ц.Төрхүү, Нийслэлийн засаг даргын орлогч Ж.Батбаясгалан нарын тэргүүтэй холбогдох албаны ажлын хэсгийнхэн оролцсон юм.


Барилга, хот байгуулалтын сайд Г.Мөнхбаяр, УИХ-ын БОХХААБХ-ноос гаргасан зөвлөмжийн дагуу 2016 оны арванхоёрдугаар сарын 08-ны өдөр манай яамнаас дэд сайдаар ахлуулсан Ажлын хэсэг байгуулагдсан. Энэ хугацаанд хэд хэдэн удаагийн салбарын мэргэжилтэн, эрдэмтэн судлаач, төрийн буc байгууллагын төлөөллийг оролцуулсан томоохон хэлэлцүүлгүүдийг зохион байгуулж, салбар хоорондын уялдааг сайжруулах арга хэмжээг авлаа. Олон удаагийн мэргэжлийн техникийн уулзалт, хэлэлцүүлгээс лаг болон бохир усны боловсруулалтын асуудлыг шийдэх гарцыг тодорхойлсон. Уг шийдлээ шинэ цэвэрлэх байгууламжийг барих Францын “Артелиа Вилл энд транспорт” ХХК-ийн техник, эдийн засгийн үндэслэлд (ТЭЗҮ) тусгуулсан гэдгийг онцолсон юм.

Дараа нь “Артелиа Вилл энд транспорт” ХХК-ийн зөвшөөрч итгэмжлэгдсэн “Престиж Инжеренг” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал Ш.Ганзориг төв цэвэрлэх байгууламжийг шинээр барих ТЭЗҮ, техникийн зураг төслийн талаар мэдээлэл өглөө. Тус ажлын үндсэн бүрэлдэхүүн нь техник эдийн засгийн үндэслэл, техникийн зураг төсөл, байгаль орчин, нийгмийн нарийвчилсан үнэлгээнээс бүрдэх ажээ. Шинэ цэвэрлэх байгууламж нь иж бүрэн автомат ажиллагаатай, үнэргүй, дуу чимээгүй, ахуйн лагийг ашиглан дулаан, цахилгаан үйлдвэрлэх хүчин чадалтай, цэвэрлэгдээд гарч байгаа усыг эргүүлэн хөдөө аж ахуй, ногоон байгууламж, үйлдвэрүүдийн технологийн хэрэгцээнд ашиглах, гүний уст давхаргыг тэжээх боломжтой гэж үзэж байгаа ажээ.




Түүнчлэн Үндэсний хөгжлийн газрын дарга Д.Баярсайхан, “Засгийн газрын 2015 оны 450 тоот тогтоолоор шинэ цэвэрлэх байгууламжийг Концессийн гэрээгээр барихаар тусгасан байсан. Энэ дагуу өмнөх Засгийн газрын үед уралдаант шалгаруулалтыг зарлаж, эхний шатанд таван аж ахуйн нэгж шалгарсан бөгөөд төслийн санал авах эцсийн хугацаанд зөвхөн хоёр л материал ирүүлсэн. Бид цаг хугацаа хэмнэх үүднээс шинээр тендер зарлалгүй, өмнөх тендерийг нь үргэлжлүүлж байна. Техник, эдийн засгийн үндэслэл боловсруулсан болон гүйцэтгэлийн ажил хийх компаниудтай ойр ойрхон уулзаж, холбогдох засвар, нэмэлтүүдийг тусгуулсан. Шинэ цэвэрлэх байгууламжийн техник, эдийн засгийн үндэслэл бэлэн болсон байгаа” гэдгийг мэдээлэлдээ дурдав.

Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайд Д.Оюунхорол, “Байнгын хорооноос гаргасан зөвлөмжийн дагуу Ус бохирдуулсны төлбөрийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийг төслийг боловсруулаад байна. Хуульд орж байгаа гол өөрчлөлтүүдээс дурдвал, Монгол орны эдийн засаг хүндхэн байгаа энэ цаг үед аж ахуй нэгж байгууллагуудад эдийн засгийн хүнд дарамт учруулахгүй, нөгөө талдаа байгаль орчныг бохирдлоос хамгаалах асуудлуудыг уялдуулан ус бохирдуулсны төлбөрийн хэмжээг бууруулан тооцох нь зүйтэй гэж үзсэн. Мөн усыг дахин ашиглахад чиглэсэн техник, технологийг дэмжиж, хаягдал усан дахь бохирдлын хэмжээг үе шаттай бууруулах тогтолцоог бүрдүүлсэн гэж үзэж байна. Түүчнлэн Ус бохирдуулсны төлбөрийн тухай хуулийг дагалдан гарах журмыг батлах, Засгийн газрын тогтоолыг төслийг Засгийн газрын хуралдаанд оруулахаар бэлтгэл ажлуудыг хангаад байна” гэж байлаа.
Мэдээлэлтэй холбогдуулж Улсын Их Хурлын гишүүн А.Сүхбат, Х.Баделхан, Ж.Бат-Эрдэнэ, Д.Эрдэнэбат, Д.Тэрбишдагва, Б.Батзориг, Ж.Энхбаяр, Я.Санжмятав нар асуулт асуув. Гишүүдийн хувьд төв цэвэрлэх байгууламжид орчин үеийн дэвшилтэд техник технологийг хэрхэн нэвтрүүлэх, тус байгууламжийг барих, туслан гүйцэтгэх компаниуд эл салбарт хэр туршлагатай эсэх, байгууламжийн давуу тал, хүчин чадал, монголын талд хэзээ, ямар өртгөөр хүлээлгэн өгөх гэж байгаа талаар илүүтэй тодруулав.

Ажлын хэсгийнхний зүгээс Төв цэвэрлэх байгууламж нь 1990 оноос хойш олон улсын зээл тусламжаар удаа дараа хэсэгчлэн засах шинэчлэлтийг хийж байсан ч сүүлийн жилүүдэд үйл ажиллагаа нь доголдож, бохир ус цэвэрлэгээний үр дүн эрс буурсан. Иймээс төв цэвэрлэх байгууламжийг шинэчлэн сайжруулахаар ажиллаж байна. Одоогоор цэвэрлэх байгууламжийг барих, ашиглах, шилжүүлэх концессын гэрээний дагуу Францын “Артелиа Вилл энд транспорт” ХХК гүйцэтгэн ажиллахаар болсон. Шинэ байгууламж нь хоногт 250 000 м3 бохир усыг цэвэрлэх буюу одоо байгаа төв цэвэрлэх байгууламжийн хүчин чадлыг хоёр дахин нэмэгдүүлэх юм. Шинэ цэвэрлэх байгууламжийг 2020 онд ашиглалтад өгөх бөгөөд ойролцоогоор 2030 оноос эхлэн өргөтгөлийн ажлыг эхлүүлэхээр төлөвлөсөн. ТЭЗҮ боловсруулалт 100 хувьтай, судлагааны ажлын байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын үнэлгээг гүйцэтгэж, Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яамны мэргэжлийн зөвлөлийн хурлаар оруулахаар хүлээгдэж байгаа. Төв цэвэрлэх байгууламжийг Францын “Артелиа Вилл энд транспорт” ХХК концессын гэрээний дагуу 25-30 жилийн хугацаанд ашиглахдаа 12-15 жилд нь хөрөнгө оруулалтаа нөхнө гэж тооцсон юм билээ. Дараа нь монголын талд үнэ төлбөргүй шилжүүлнэ гэж хариулж байв.

Үүний дараа Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Эрдэнэбат, Д.Тэрбишдагва, Б.Батзориг, Ж.Энхбаяр, Ц.Гарамжав, А.Сүхбат, Х.Баделхан, Ж.Бат-Эрдэнэ нар санал хэлж, байр сууриа илэрхийллээ.




Тухайлбал, Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Гарамжав, байнгын хорооноос гаргасан зөвлөмжид шинэ цэвэрлэх байгууламжийн барилгын зураг төсөл, техник, эдийн засгийн үндэслэлд үнэлгээ өгч, ажлын хэсэг байгуулах, байгаль орчинд ээлтэй, орчин үеийн технологийг судалж, зураг төсөлд тусгах, Ус бохирдуулсны төлбөрийн тухай хуульд заасан холбогдох журмуудыг боловсруулах, шугам сүлжээний үйл ажиллагаанд технологийн хяналт, шалгалт хийж, илэрсэн зөрчил дутагдлыг хохирол багатай, цаг алдалгүй арилгуулах, цэвэрлэх байгууламжийн байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын үнэлгээ болон байгаль орчны менежментийн төлөвлөгөөнд магадлагаа хийж, технологийн горимыг мөрдүүлэх зэрэг хэд хэдэн асуудлыг тусгасан. Гэтэл ажлын хэсгээс авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээнүүд удаашралттай байна. Дээр нь төв цэвэрлэх байгууламжид байгаль орчинд ээлтэй, орчин үеийн технологийг судалж, зураг төсөлд тусгах хэрэгтэйг дахин сануулмаар байх юм. Ажлаа идэвхжүүлж, асуудлаа урагшлуулах хэрэгтэй гэж байв. Гишүүдийн хувьд төв цэвэрлэх байгууламжийн ажлыг эрчимжүүлж, ирэх дөрөвдүгээр сард барилгын ажлыг эхлүүлж 2020 он гэхэд ашиглалтад бүрэн оруулсан байх шаардлагатайг ажлын хэсгийнхэнд онцгойлон анхааруулсан юм.

Хуралдааны төгсгөлд Байнгын хорооноос Засгийн газарт тодорхой үүрэг, чиглэл өгөхөөр боллоо гэж УИХ-ын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээлэв.