УИХ гадаадад ажиллаж буй монголчууд, Монгол Улсад ажиллаж буй гадаадын иргэдэд зориулсан Ажиллах хүчний шилжилт хөдөлгөөний тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийж эхэллээ. Уг хуулийн төслийг Засгийн газраас өргөн мэдүүлсэн бөгөөд одоогоос жилийн өмнө хэлэлцэх нь зүйтэй гэж үзсэн ч хэлэлцүүлгийг нь хойшлуулаад байсан юм. Тухайн үед цар тахал дэгдэж улс орнууд хилээ хааж эхэлсэн учраас хэлэлцэх ёстой цаг хугацаа нь биш гэж үзсэн. Харин одоо хэлэлцэх цаг нь болсон гэж үзсэн бололтой. Энэ хуулийн төслийн агуулга нь монгол ажилчдыг гадаадад ажилд зуучлах, очсон хойно нь эрх ашгийг нь хамгаалах, Монгол Улс гадаад ажилтныг авч ажиллуулах харилцааг зохицуулж байгаа юм.
Ажиллах хүчний шилжилт хөдөлгөөний тухай хуульд 2001 оноос хойш өөрчлөлт оруулж байгаагүй бөгөөд гадаадад ажиллаж байгаа иргэдийн эрх ашиг зөрчигдөх, ажилд зуучлах тусгай зөвшөөрөлгүй иргэн, аж ахуйн нэгжүүд иргэдийг ажилд зуучлана гэж залилан мэхлэх тохиолдол их гарах болсон нь хуульд өөрчлөлт оруулах гол шаардлага болжээ. Тиймээс гадаадад ажилд зуучлахыг хориглосон иргэн, аж ахуйн нэгжүүдийг дараах байдлаар хязгаарлахаар тусгасан байна.
6.2.Зуучлах үйлчилгээг дараах этгээд эрхлэхийг хориглоно.
6.2.1.аялал жуулчлал, агаарын тээврийн тасалбарын үйлчилгээ эрхэлдэг хуулийн этгээд;
6.2.2.гадаад улсад ажилтан илгээхэд хууран мэхлэх, төөрөгдүүлэх, залилах, бусад аргаар зөрчил, гэмт хэрэг үйлдсэн нь эрх бүхий байгууллагаар тогтоогдсон хүн, хуулийн этгээд;
6.2.3.төрийн албан хаагч;
6.2.4.гадаадын хөрөнгө оруулалттай хуулийн этгээд;
6.2.5.тусгай зөвшөөрөлгүй этгээд;
6.2.6.гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүн, гадаад улсын хуулийн этгээд;
6.2.7.төрийн бус байгууллага;
6.2.8.шашны байгууллага;
Мөн гадаадад ажилд зуучлах тусгай зөвшөөрөл олгох шалгуурыг өндөрсгөж, хариуцлагыг нь нэмэгдүүлжээ.
Хуулийн төслийн бас нэг том агуулга нь гадаадаас ажиллах хүч хэрхэн авах харилцааг зохицуулах явдал юм. Хуулийн төсөлд “Гадаадаас авах нарийн мэргэшлийн ажлын байрны жагсаалтыг хоёр жил тутамд аравдугаар сарын 1-ний дотор Засгийн газар батална” хэмээн заажээ. Мөн “Монгол Улсад хөдөлмөр эрхлэх зөвшөөрөл олгох гадаад ажилтны тоог эдийн засгийн салбараар нь жил бүрийн аравдугаар сарын 1-ний дотор тухайн салбарын төрийн захиргааны төв байгууллагын саналыг харгалзан хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүний саналаар Засгийн газар тогтооно” гэжээ. Гэхдээ шууд гадаадаас ажиллах хүч авахыг дэмжихгүй бөгөөд аж ахуйн нэгжүүдэд эхлээд 14 хоногийн хугацаанд дотоодоосоо ажилчин хайх шаардлага тавьжээ. Тодруулбал, энэ хуулийн төслийн 24.4-т “Ажил олгогч хөдөлмөр эрхлэлтийн бүртгэл мэдээллийн санд ажлын байрны зарыг байршуулж, ажилтныг идэвхтэй хайж эхэлснээс хойш 14 хоногийн дотор дотоодоос ажилтан авч чадаагүй бол гадаад улсаас ажилтан ажиллуулах зөвшөөрөл хүсэх эрхтэй” гэсэн байна.
Гадаадад ажиллаж буй монголчуудаа бүртгэнэ
Ажиллах хүчний шилжилт хөдөлгөөний тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийн бас нэг агуулга нь гадаадад ажиллаж буй монголчууд, Монгол Улсад ажиллаж буй гадаад ажилчдын бүртгэлийн нэгдсэн санг бий болгох юм. Манай улсын иргэд гадаад улсад хөдөлмөр эрхлэхэд зуучлах үйлчилгээгээр дамжуулан БНСУ, Япон, Чех Улс зэрэг улсуудад хөдөлмөрийн гэрээгээр болон дадлагажигчаар ажиллаж байгаа ажээ. Мөн хөдөлмөрийн гэрээгээр ажиллаж буй хүмүүсээс гадна хараар ажиллаж байгаа иргэд олон. Монгол Улсын яг хэдэн иргэн гадаадад ажиллаж байгаа тухай нарийн тоо гэж байхгүй. Засгийн газар ч гадаадад ажиллаж амьдарч буй иргэдийнхээ тоог нарийн гаргаж чадахгүй байгаагаа хүлээн зөвшөөрдөг. Тиймээс энэ хуулийн төсөлд гадаадад ажиллаж буй иргэдийн мэдээллийн санг бий болгох зохицуулалтыг тусгажээ.
36 дугаар зүйл.Мэдээллийн сангийн бүрдэл
36.1. Монгол ажилтны мэдээллийн сан нь дараах мэдээллийг агуулсан байна:
36.1.1.ажилтны овог, нэр, нас, хүйс;
36.1.2.ажилтны боловсрол, мэргэжил, ур чадвар;
36.1.3.хөдөлмөрийн гэрээ, түүний төрөл, дуусгавар болох хугацаа;
36.1.4.хөдөлмөр эрхэлж байгаа улс, салбар, ажил олгогч, шилжилт хөдөлгөөн;
36.1.5.зуучлагч, зуучлах үйлчилгээний дэлгэрэнгүй мэдээлэл;
36.1.6.гадаад паспортын дугаар, хүчинтэй хугацаа;
36.1.7.холбоо барих өөрийн болон ар гэр, ойр дотны хүний товч мэдээлэл, утасны дугаар, цахим хаяг;
36.1.8.бусад.
36.2.Энэ хуульд заасан зуучлах үйлчилгээнд хамааралгүй, бие даан гадаад улсад хөдөлмөр эрхлэх, үйлдвэрлэлд дадлагажиж байгаа Монгол Улсын иргэн сайн дурын үндсэн дээр мэдээллийн санд бүртгүүлнэ.
Мөн яг үүнтэй адил Монгол Улсад ажиллаж буй гадаадын иргэдийн бүртгэлийн нэгдсэн санг бий болгох юм байна.
