
Өнгөрсөн нэг жилийн хугацаанд маргаантай байсан Увсын аймгийн сонгуулийн хэрэг шүүхээр эцэслэгдсэн бөгөөд шүүхээс тус маргааныг Сонгуулийн ерөнхий хороо /СЕХ/ эцэслэн шийдэх ёстой гэсэн шийдвэрийг гаргажээ.
Т.Мэндсайхан МАН-ын гишүүдийн хууль зөрчсөн үйлдлийн талаар ярихдаа “ 2012 оны УИХ-ын сонгууль болохоос өмнө Увс аймгийн Өмнөговь, Улаангом, Тариалан сумдад мөнгө тараасан, төрийн албан хаагчийг сонгуулийн сурталчилгаанд ажиллуулсан, төрийн мэдлийн самбар ашигласан, сурталчилгаа хаагдсан өдөр МАН-ын сонгуулийн сурталчилгаа явсан зэрэг хэд, хэдэн зөрчил илэрсэн. Мөн насанд хүрээгүй хүүхдийг сурталчилгаанд ашигласан, оюутнуудыг автобусаар зөөсөн зэрэг зөрчлүүдийг илрүүлж тухайн үедээ хуулийн дагуу сонгуулийн тойргийн хороонд гомдол гаргаж байсан ч “сонгуулийн хуулийг зөрчөөгүй байна” гэсэн шийдвэр гаргасан. Харин сүүлийн шатны шүүх тус маргааныг хянаж үзээд маргааныг СЕХ эцэслэн шийдвэрлэнэ гэсэн шийдвэрийг гаргалаа" гэв.
Тиймээс АН-аас нэр дэвшигчид СЕХ-нд есдүгээр сарын 13-нд гомдол гаргасан бөгөөд СЕХ нэг сарын хугацаанд буюу аравдугаар сарын 13-ны дотор дээрх асуудлыг шийдвэрлэх хуулийн заалттай юм байна. СЕХ шүүхийн шийдвэрийг үндэслэн маргааныг шийдвэрлэх боломжтой болсон талаар Увс аймагт АН-аас нэр дэвшигчид онцоллоо.
УИХ-ын сонгуульд Увс аймагт МАН-аас нэр дэвшиж, ялалт байгуулсан Ч.Хүрэлбаатар, Б.Чойжилсүрэн нарын туслах, сонгуулийн кампанит ажлын хүмүүс сонгогчдод мөнгө тараасан болохыг шүүхээр нотолж, нийт долоон хүн ял аваад байгаа аж.
СЕХ-ноос Тойргийн хорооны холбогдох тогтоолыг хүчингүй болгох, УИХ-ын сонгуулийн тухай хуулийн 35.34-т заасны дагуу УИХ-ын гишүүний түр үнэмлэхийг хүчингүй болгох, санал хураалтын дүнг дахин гаргаж, УИХ-ын гишүүнээр сонгогчдын нэрийг шинээр өргөн барих боломжтой юм байна. Өөрөөр хэлбэл, Увс аймагт МАН-аас нэр дэвшигчдийн мандатыг хүчингүйд тооцож, хамгийн өндөр санал авсан дараагийн нэр дэвшигчдийг УИХ-д өргөн мэдүүлэх боломжтой юм байна.
-МАН-ын намын гишүүд бид дээд шүүхэд ялсан гэдэг зүйлийг яриад байгаа шүү дээ. Аль нь үнэн яриад байгаа юм бэ?
-Захиргааны хэргийн шүүх, эрүүгийн хэргийн шүүх гээд хоёр процесс зэрэг явагдсан. Захиргааны хэргийн шүүхээр АН-аас гаргасан энэ хүсэлтийг хангахгүй гэж үзсэн. Өөрөөр хэлбэл мөнгөх тараасан, хууль зөрчсөн үйлдэл нь захиргааны хэргийн шийдэх асуудал биш байна гээд буцаасан. Харин нөгөө талдаа эрүүгийн хэргийн шийдвэр юу гэж гарсан гэхээр энэ улсууд үнэхээр хууль зөрчсөн байна. Тариалан сумын 13 иргэн 13 сая төгрөгөө авчихсан. Тэгэхээр аль хэдийн асуудал шийдэгдээд тэдний гэм буруутай нь тогтоогдсон гэсэн үг. МАН-ын Гурван шатны шүүхийн үр дүнд тэдний долоон хүн ял авчихаад байгаа. Тэгэхээр тэдний хууль зөрчсөн үйлдэл нь бусад хүмүүст ямар их гай авчирсаныг харуулж байна.
- МАН-ын хоёр гишүүнд эрүүгийн хэрэг үүсгээд явбал ямар шийтгэл хүлээх вэ?
- Сонгуулийн хуулиар бол энэ хүмүүс төрийн эрх мэдлийг хууль бусаар булаан авахыг оролдсон гэдэг зүйл ангиар 5-10 жилийн ял байгаа. Тэгэхээр өдөр, шөнөгүй ингэж гүйхээс аргагүй. Хэрвээ буугаад ирэх юм бол шоронд орох байх л даа.
-Нэгэнт саналын зөрүү их байгаа үед маргаан үүсгээд үр дүнд хүрэхгүй юм биш үү ?
-Саналын зөрүүний тухай ярих нь учир дутагдалтай. Допинг хэрэглээд цолоо буцаасан бөхчүүдтэй адил зүйл. Тухайн үедээ олны нүдэн дээр давсан. Гэтэл допинг хэрэглэсэн нь тогтоогдонгуут цол, чимэг нь хүчнгүй болж, дараагийн бөх нь цолоо авдаг шүү дээ. Өнөөдөр хэдэн зуун хүний саналаар илүү байсан ч хууль бусаар, хүмүүсийн саналыг нь худалдаж авсан нь тогтоогдсон учраас саналууд хүчингүй гэсэн үг.
-Сонгуулийн Ерөнхий Хороо сарын дотор энэ асуудлыг шийдэж чадах уу?
-Хуулиараа СЕХ шийдэх үүрэгтэй. Хуулиндаа нэг хүний санал ч бай, мянган хүний санал худалдаж авсан ч бай ялгаагүй санал худалдаж авсан л бол хасагдана гэж заасан байдаг.
Т.Энхэлээ
Сэтгэгдэл (8)