Манай улсын өр ДНБ-ийнхээ 49 хувьтай тэнцэж дээд хязгаараасаа хэдийн
хальсан. Чингэс бондын 1.5 тэрбум доллар буюу өнөөдрийн ханшаар тооцвол
2.6 их наяд төгрөгийн өр дээр самурай бондын 24.3 тэрбум иен буюу 400
орчим тэрбум төгрөгийн өр нэмэгдснээр Монгол Улсын зээлжих зэрэглэл

Манай улсын өр ДНБ-ийнхээ 49 хувьтай тэнцэж дээд хязгаараасаа хэдийн хальсан. Чингэс бондын 1.5 тэрбум доллар буюу өнөөдрийн ханшаар тооцвол 2.6 их наяд төгрөгийн өр дээр самурай бондын 24.3 тэрбум иен буюу 400 орчим тэрбум төгрөгийн өр нэмэгдснээр Монгол Улсын зээлжих зэрэглэл +B-ээс –B болон буурч, олон улсын хөрөнгийн зах зээлд эрсдлийн түвшин нэмэгдээд байгаа. Энэ нь манай улсын эдийн засгийн хүчин чадавхи, дотоодын нөөц бололцоонд өгч буй үнэлгээ юм. Өрийн удирдлагын нэгдсэн бодлоготой болж, үр ашигтай төслүүдийг санхүүжүүлэхгүй бол бидэнд дахин олон улсын хөрөнгийн зах зээлд гарахад улам хүнд болно гэсэн үг. Тиймээс “Самурай” бондын хөрөнгөөр дахин “бумбагдай” “хогийн уут” хэвлэж тараахгүй байх нь чухал. Нөгөө талаас одоо байгаа өрийнхөө менемжментийг сайжруулж, эдийн засгийн дотоод эх үүсвэрээ сэргээх арга хэмжээ авахгүйгээр дахин бонд босгох нь зээлжих зэрэглэлд шууд сөрөг нөлөөтэй. Ингэснээр Манай улсын хөрөнгийн зах зээлд гарах үнэт цаас, компаниудын хувьцаа үнэгүйднэ, хөрөнгө босгосон ч бид нэлээд өндөр хүү төлнө гэсэн үг. Цаашлаад дан ганц уул уурхайн бүтээгдэхүүн дээр тогтож байгаа манай эдийн засагт бүтээгдэхүүний үнэ унах, зах зээлийн сорилт тулгарахад өрийн дарамт улам нэмэгдэж, түүнээс үүдсэн хямралд хүргэх магадлал тун өндөр.
Харин энэ бүх эдийн засгийн эрсдэл, хүчин зүйлүүд шинэчлэлийн Засгийн газарт тийм ч сонин биш бололтой. Улсынхаа өрийг 400 тэрбумаар нэмээд байгаа тэд энэ жилдээ багтаж дахин самурай бондын хоёр дахь ээлжийг гаргах бодолтой байна. Энэ талаар Хөгжлийн банкны дэд захирал Н.Мөнхбат хэвлэлд ярилцлага өгсөн байна. Түүний хэлж буйгаар “Цаашид төлөвлөсөн 1 тэрбум долларын хэмжээндээ хүргэж 2-3 удаа “Самурай” бонд гаргасан улсуудын жишээг харахад хагас жил, нэг жилийн дараа дахин Японы зах зээлээс бонд босгосон байдаг. Ер нь цэвэр эдийн засгийн талаас нь харахад энэ жилдээ багтаж дахин “Самурай” бонд гаргах боломжтой” ажээ. Гэхдээ түүний хувьд өрийн асуудал гүнзгий оролцдоггүй болохоор өрийн хязгаар хэд болсныг хэлж мэдэхгүй байна гэдгээ онцолжээ. Үүнээс үзэхэд “Хөгжлийн банк” зөвхөн өр тавих үүрэгтэй эргэж төлөхийг нь ард түмэн хариуцах учиртай болж таарч байна. Үйлдвэржилтийн гэсэн сүржин нэртэй иений бондыг дагасан хэл ам, шүүмжлэл манай эдийн засагчдын дунд тасралтгүй өрнөсөөр байгаа. Анх орж ирэхдээ л 6 тэрбум орчим төгрөгийн шимтгэл төлсөн, хүү өндөр, зөвхөн Японы төслүүд, технологид давуу тал олгосон хөрвөх чадвар муутай уг бондыг 1 тэрбумд хүргэх төлөвлөгөөг шинэчлэлийн Засгийн газар энэ онд ажил хэрэг болгох нь ээ. Өнөөдрийн бүх эдийн засгийн таагүй байдлыг өмнөх Засгийн газрын үйл ажиллагаа, тавьсан өртэй нь холбож ярьдаг тэд дараачийн Засгийн газар, хойч үедээ түүнээс хэд дахин их өр өвлүүлэх нь тодорхой боллоо.
Сэтгэгдэл (5)