Монголчууд хоёр дахь удаагаа цагаан будаа тариалахаар болов. Нэгдүгээрт, бизнесийн бус сонирхлоор “Хакүхо” брэндийн цагаан будаа тариалж, өнгөрсөн жил 10 тонн ургац хураасан их аварга хакүхо М.Даваажаргал юм. Тэрээр “цагаан будаа бол хүч чадлын эх булаг, дэлхий нийтийн будааны хэрэглээ өдрөөс өдөрт нэмэгдсээр байна” гэж нэгэнтээ хэлж байсан. Үүний жишгээр стратегийн бүтээгдэхүүнд ордог цагаан будааны эрэлт манай оронд өдрөөс өдөрт өссөөр байна. Гэтэл Монгол улсад цагаан будаа тогтвортой нийлүүлдэг орон байддаггүй. Хамгийн ихээр цагаан будаа нийлүүлдэг орон бол Хятад. Дэлхийн хүн амын өсөлтөөс шалтгаалан хүнсний бүтээгдэхүүний үнэ дагаад өсөж байгаа энэ үед хамгийн ихээр цагаан будаа нийлүүлдэг Хятад улс бүтээгдэхүүнийхээ үнийг өсгөвөл, цаашлаад цагаан будаагаа оруулахгүй гэвэл яах вэ. Яг л хойноосоо шатахууны дарамтанд ордог шиг урдаасаа шахагдана гэсэн үг.

   Тиймээс монголчууд цагаан будааны асуудлаа шийдэхээр Лаос улсад өөрсдөө тариалах болов. Цагаан будаа цаг уурын болоод газар нутгийн байдлаас шалтгаалан ургадаг бөгөөд тогтвортой нийлүүлэлт хийх орон гарч ирсэн нь сайшаалтай. НҮБ-ээс гаргасан судалгаагаар 2020 он гэхэд хүнсний бүтээгдэхүүн 40 орчим хувиар өснө гэсэн тооцоо гарсан. Монголчууд өөрсдөө тариалах эхлэлээ тавьсан нь хүнсний томоохон бүтээгдэхүүний нэг болох цагаан будааны үнэд санаа зовох хэрэг гарахгүй байж магадгүй юм.

   Харин Лаос улсаас цагаан будаа тариалах газар түрээслэх саналыг Арабын орнууд, тэр дотроо Кувейт улсаас тавьсан ч Монгол улсыг сонгосон нь цаанаа нэг учиртай. Лаос улсад мал аж ахуй эрхлэх, тэр тусмаа хонины аж ахуй эрхлэх ихээхэн үнэтэй байдаг. Тэгэхээр цагаан будааных нь оронд Лаосын хонийг Монголд хариулж, махных нь асуудлыг шийдэж өгөхөөр тохиролцжээ. Лаосын хонь ч гэж дээ монгол хонь. Хамтын ажиллагааны үеэр одоо Лаосын данстай 1000 хонь Монголд байгаа гэх. Хүнсний бүтээгдэхүүний үнэ өсөхөд махны үнэ цагаан будааныхаас илүү гарах нь ойлгомжтой. Цаашлаад 10 мянган га газрын оронд хэдэн хонь импортлох нь сонин хэрэг. 

   Эхний ээлжинд Монголын талаас Лаост 10 мянган га газар түрээслэх санал тавьсныг шийдэхээр ярилцаж байгаа тухай Лаосын талаас мэдэгджээ. Гэхдээ эхлээд энэ жилдээ 500 га газар тариалалт хийхээр тохиролцсон. Зургадугаар сард тариалалт эхлэх ба ирэх намар 500 га газраас доод тал нь 1000 гаруй тонн будаа хураахаар тооцоолоод байгаа гэнэ. Ямартай ч ирэх намар махаар сольсон будаагаа монголчууд идэж үзэх нь.