Цагдаагийн экс дарга нарын шүүх хурал болж, тэднийг цагдан хорьсноос хойш нийгэмд багагүй дуулиан тариад байгаа. Уг асуудлыг улс төржүүлж байна гэх хүн ч олон байна. Тус асуудлаар Улсын ерөнхий прокурор Д.Дорлигжавтай ярилцлаа.
-Цагдаагийн экс дарга нарын шүүх хурлыг улс төржүүлж байна гэх хүн олон байна?
-Аливаа нэг хэрэг шүүхэд шийдэгдээд журмаараа явах ёстой. Шаардлагатай гэвэл дараа нь тайлбар хийж болдог. Гэтэл энэ хэргийг хэтэрхий улс төржүүлж, буруугаар тайлбарлаж, шүүн таслах ажиллагааны тасралтгүй үргэлжлэх зарчим алдагдах, төрийн шүүх үйл ажиллагаа явуулж болохгүй болтол нь дарамтлах, өндөр албан тушаалтнууд элдэв тайлбар, мэдэгдэл гаргаж, хуулийн байгууллагад ноцтой бэрхшээл учруулж байна. Мөн олон түмнийг төөрөгдүүлсэн баримтгүй мэдээ материал их цацаж байна. Хүн өөрийгөө зөвтгөх оролдлого хийж болно. Гэхдээ тэр нь хуулийн хүрээнд үндэслэлтэй нотолгоотой байх ёстой. Гэтэл нийгмийг төөрөгдүүлсэн, нийгмийн дэмжлэг авахыг оролдсон хөдөлгөөн болгож, зохион байгууллахыг оролдсон байдал ажиглагдаж байна. Харамсалтай нь уг хэрэгт төрийн өндөр албан тушаалтнууд оролцоод байгаа учир төвөгтэй байна.
-Цагдаагийн экс удирдлагуудийг хүчингүй болсон зүйл ангиар зүйлчилсэн гээд байгаа?
-Тэднийг буруу зүйл ангиар зүйлчилсэн, хүчингүй болсон зүйл ангиар зүйлчилсэн гэж ярьдаг. Яагаад Эрүүгийн хуулийн 274 дүгээр ангид заасан зүйл ангиар зүйлчилсэн бэ гэхээр, Зэвсэгт хүчин бусад цэрэгт алба хааж байгаа үүрэг гүйцэтгэж байгаа дайчлагаар татагдсан хүмүүс энэ үйл ажиллагааг явуулж байх үедээ хэрэг үйлдсэн бол цэргийн гэмт хэрэгт тооцож ял шийтгэнэ гэсэн байгаа. Гэтэл Хууль зүйн сайд, цагдаагийн дарга, хууль зүйн байнгын хорооны даргаас эхлээд бүх хүмүүс нь хуучин хуулиар шийтгэж байна гэдэг. 2008 оны хоёрдугаар сарын 1-нд хуулинд нэмэлт өөрчлөлт оруулж, Хилийн цэрэг, дотоодын цэргийн албан хаагчид цэргийн гэмт хэргийн сувьект болно гэсэн байгаа. Өөрсдөө хуулиа тогтоочихоод одоо энэ хуулиар буруутгаж байна буруу биш гээд байгаа нь зүйд нийцэхгүй.
-Танайхаас цагдаа буудсаныг тогтоосон гэж олон удаа мэдэгдээд байгаа?
-Ер нь хөдлөшгүй баримтаар тогтоосон учраас шүүхээр шийдвэрлүүлэхээр шилжүүлээд байгаа. Хэрвээ баримт хангалтгүй байсан бол хэргийг мөрдөн байцаалтад буцааж болно.
-Тэгвэл яагаад хэн хэнийг буудсаныг шалгаж байгаа гэж мэдэгдээд байгаа юм бэ?
-Хэвлэлийнхэн цагдаагийн экс удирдлагуудын хэргийг, цагдаа хүн буудсан хэрэгтэй хольж ойлгоод байна. Цагдаагийн экс удирдлагууд үүрэгт ажлаа зохих ёсоор биелүүлээгүй, хариуцлага алдсанаас болж хүний амь нас хохирсон гэдгээр буруутгагдаад байгаа. Өөрөөр хэлбэл, Аюулгүй байдлыг хангах ёстой, хэв журмыг сахиулах ёстой болохоос хүн алаад явж байх ёсгүй. Тэгэхээр хүн буудах үүрэг өгөөгүй гэдэг нь хүмүүсээ зөв удирдаж чадаагүйгээс хүний амь нас хохирсон гэж буруутгаж байгаа юм. Хүн буудсан гэх цагдаагийн хэргийг бол шалгаж байгаа.
-Монголын ард түмэн цагдаагийн дарга нар хариуцлага алдсан эсэхийг биш, хэн буудсаныг нь тогтоохыг хүсэж байгаа?
-Тогтоохын тулд ажиллаж байна.
-Уг нь хурандаа нарт холбогдох хэргийг Өршөөлийн хуульд хамруулсан байдаг. Гэтэл яагаад сэргээн шалгах болов. Өршөөлийн хуульд хамруулсан хэргийг сэргээн шалгадаг тохиолдол байдаггүй гэсэн?
-Хохирогчдын ар гэрийнхэн тэдэнд холбогдох хэргийг буруу зүйлээр зүйлчилж, цагдаагийн дарга нарыг ялаас чөлөөлсөн хэмээн хууль зүйн үндэслэлийг өмгөөлөгчдийнхөө хамт гаргасан. Прокурорын байгууллага өргөдлийг хүлээн авч хэлэлцээд, хуулийн үндэслэлтэй хэмээн сэргээсэн.
-Зүйл ангийг буруу хэмээн Ч.Амарболдын өмгөөлөгч О.Алтангэрэл Үндсэн хуулийн цэцэд хандсан байгаа. Цэцэд маргаан үүссэн байхад түтгэлзэх ёстой байдаг гэсэн?
-Энэ бол шүүхийн асуудал. Шүүх үйл ажиллагаа үргэлжлүүлэх үү, завсарлах уу, түтгэлзүүлэх үү, ямар шийдвэр гаргах нь шүүх өөрөө мэднэ. Прокурорын байгууллагаас мэдэгдэл хийх эрх байхгүй.
-Үндсэн хуулийн Цэцээс хэргийг буруу зүйлчилсэн байна гэвэл яах вэ?
-Цэцийн шийдвэр яаж гарснаас олон зүйл шалтгаална. Хэрвээ буруу гэвэл УИХ гаргасан хуулиа харах гээд олон асуудал гарна.
-Үймээнийг турхирсан гэх хэргүүд хаачив. Ганцхан яагаад цагдаагийн экс дарга нарын хэргийг сугалж яллах гээд байна?
-Долдугаар сарын 1-ний гэх олон хэрэг байсан. Шалгагдах явцад хууль зүйн үндэслэлтэй учраас Өршөөлийн хуульд хамрагдсан.
-Хохирогчдын зүгээс О.Магнай, Ж.Батзандан нарын хэргийг шалгаж өгөөч гээд байгаа. Яагаад сэргээхгүй байна вэ?
-Хууль зүйн үндэслэлгүй учраас сэргээх боломжгүй.
-Долдугаар сарын 1-ний хэргийг ганцхан прокурорын байгууллага шалгасан нь учир дутагдалтай. ТЕГ, ЭЦГ гээд хуулийн байгууллага хамтран шалгах ёстой гэсэн шүүмжлэл байдаг?
-Нэгдүгээрт, хуулиар зохицуулагддаг. Өөрөөр хэлбэл, цагдаа болон тодорхой төрлийн тусгай албан хаагчдын хэргийг Прокурорын дэргэдэх мөрдөн байцаах алба шалгахаар хэргийн харьяаллыг хуульчилж тогтоосон байдаг.
Хоёрдугаарт, 2008 оны долдугаар сарын 1-ний хэргээр ҮАБЗ хуралдаж, уг хэргийг Прокурорын дэргэдэх мөрдөн байцаах алба шалгах нь зүйтэй гэсэн байдаг.
-Шүүх хурлын үеэр хэргийг шууд тусгаарлаад, цагдан хориод байгаа нь улс төржүүлээд байна гэх хардлага байна?
-Хуулийн байгууллага ажлаа л хийж байна. Шүүхийн байгууллага ч гэсэн.
Б.Чимэг