Өглөөн нарнаар мөн миний бие эртлэн босон гол орж толгойгоон дүрэн сэргэж аваад ирэхэд багийнхан маань ч гэсэн эртлэн босоцгоож явах бэлтгэлээ базаалаа. Эл өдөр бид уулын хөтөчтэйгээ зам нийлэхгүйгээр Алтайн уулсыг давах уртын явган аялалдаа гарсан юм. Явахаасаа өмнө зургаан авхуулж аваад нөгөө гурван франц жуулчдаан дагуулаад эргэн эргэн уулзахын ерөөлийг нутгийнхандаа хэлж хөдөллөө.

Энхтөгс ах морио авчирч байна.

Хөөрхий энэ шувуугаар энэ муур тоглоод хаясандаа. Гэхдээ амьд мэнд гарсаан.

Ачаагаан ачааллаа. Photo by Unuruu

Гангаамаа эгчтэй зургаан татуулаад хөдлөхөд бэлэн боллоо.
Биднийг Алтайн уулсаар даваад Арал толгой хүргэж өгөх ахыг Энхтөгс /Тува/
гэх бөгөөд өөрийн 7 настай хүү Бүжинхүүг дагуулан бидэнтэй 2 тэмээ, 3
морины хамт явсан. Тэмээддээ ачаагаан ачаалаад Зина, Батсайхан 2-ын хөл
бэртсэн тул морь унаж, Бүжинхүү өөрийн морио унаад явцгаав.
За манай 2 морьтон.
Цагаан
голоо гүүрээр гарч урд уулын энгэрээр явлаа. Замд өндөр уулсаас эх аван
цутгах ширүүн урсгалт жижиг голууд 2, 3 таарч тэдгээрээр гарах гэж бас
чамгүй ур чадвар, хурд шаардан барин гарцгаалаа.
Гүүрээр гарлаа. Photo by Unuruu
Эхлээд мод дамжаад сүрхий гарнаа..
Хүүхэд насаа гэж... сайхан шүү.
Өгссөөр
Шивээт хайрхан хэмээх нэртэй эртний хадны сүг зургууд элбэгтэй нэгэн уулын баруугаар мацан гарахад нэгэн сайхан ногоон нуур харагдах нь тэр. Алтайн уулсаар мөнх цас, мөснөөс тэжээгдэх ийм нуурууд олон байдаг ажгуу.
Шивээт хайрханы баруун урд
Явж байхад чулуугаар барьсан өвөлжөө харагдах нь тэр. Тэндээс цааш буугаад Хар Салаагийн голын хөндий руу орох нь тэр. Үнэхээр байгалийн үзэсгэлэнт газар зуншдаг, амьдардаг ард түмэн гэвэл эдгээр айлыг л хэлэх байна. Өндөр уулсаас эх авсан жижиг гол горхиуд хөндийгөөр нэг зам татуулан мяралзан урсах нь гайхамшигтай. Алсад харагдах мөнх цаст уулс, бэлчих мал сүрэг, хөгжилдөн тоглох хүүхдүүд гээд л... энд хаашаа л харан нүд баясна.
Хар Салаагийн голын хөндийгөөр. Photo by Unuruu
Хар Салаагийн голын айлууд
Замдаа нөгөө гурван жуулчинтайгаа танилцаж авлаа. Эмэгтэй нь эмч, халзан залуу нь газрын теннисний клубт багш хийдэг гэнэ. Эдгээр жуулчид өмсөж яваа хувцаснаасаа өөр хувцасгүй юм байх. Бүр углан яваа сандаалнаас өөр гуталгүй гэхээр л манайд аялах мэдээлэл тун дутмаг байдаг, эсвэл мөнгөндөө харам гэхэд дэндүү харам нөхөд л байж таарах нь тэр.
Ийнхүү
явсаар Хар Салаагийн голын Шагдар гуайнд орон цайлж аваад Алтайн уулсыг
давах Тахилтын даваа руугаа дөхлөө. Дээшлэх тусам салхи ширүүсч хүйтний
эрч мэдрэгдэнэ.
Тува жаал
Найзууд
Ийн явсаар мөнх цасны дэргэд ДТД 2904м-ийн өндөрт буудаллаа. Цасны ёроолоос урсан гарах жижиг горхиор хоол цайгаан хийж авлаа. Хоолоо хийж байх үед нөгөө гурван харийн нөхөр маань 5, 6 ширхэг лууван барин ирээд хоолоо ханьсах уу гэдэг байгаа. Тэд голын хүйтэн ус залгилж, түүхий лууван идэж аялан яваа нь бидэнд ихэд инээдтэй санагдахын хажуугаар өрөвдөлтэй ч юм шиг, бүр дургүй хүрмээр санагдав. Бидний базаасан хүнс аяллын хоногууддаа тааруулахаар авсан тул тэдэнд халуун усаар үйлчлэхээс /давааг даваад цаанаа модтой залгах тул газаа хүрэлцээтэй гэж тооцоолов/ өөр боломжгүй гэдгээ хэллээ. Ийнхүү манайхан гурван гадаад нөхдийг хөлдөөчихгүй хонуулахын тулд халуун усаар үйлчилгээ үзүүлчихэв. 2 тэмээ маань үе үе гэрийн зүг явчих гээд холдоод явчихна. Бүжинхүүгийн хэрэг ч бас гарлаа. Ойр ойрхон тэмээгээ наашлуулсаар. Манай Өнөрөө ч бас хэд хэд гүйгээд авлаа.
Даваа руугаа нарийн жимээр өгссөөр
Манайхан буудаллаад
Нөгөө гурав маань хоолоо идэж байна.
Унаанууд мааньч бас хооллов.
Хөтөчийн 17 жил ашиглаж буй майхан.
Манай лагер. Photo by Unuruu
Маргаашийн даваа давах аяллаа дотроо төсөөлсөөр давсанд явлаа.