
Шүүгдэгчдийн өмгөөлөгч нар өмгөөллийн үйл ажиллагаа явуулахаас татгалзаж, шүүх хуралдааныг “хаяж” гарсан учраас хуралдаан хойшлохоос өөр аргагүй болсон талаар тэд хэлсэн юм.
Өмнө нь уг хэргийг шүүх хуралдаан гурван ч удаа өмгөөлөгч нараас шалтгаалан хойшилж байсан ажээ. Тухайлбал, 2012 оны хоёрдугаар сард шүүгдэгчийн өмгөөлөгч өвчтэй гэсэн шалтгаанаар хойшилсон бол дараа нь 2012 оны гуравдугаар дугаар сарын 14-нд мөн л шүүгдэгчийн өмгөөлөгч гадаад явсан, шүүх бүрэлдэхүүнээс татгалзсан гэсэн шалтгаанаар хойшилсон байна. Харин энэ удаад шүүгдэгч нарын өмгөөлөгчид өмгөөллийн үйл ажиллагаа явуулахаас татгалзсан учир мөн л хойшилжээ.
Шүүхийн мэдээлэлд дурдсанаар өмгөөлөгчид ЭБШХ-ийн 41 дүгээр зүйлд заалтыг зөрчсөн байна. Мөн хуулийн 41 дүгээр зүйлийн 41.1-д “Өмгөөлөгч нь сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгч, хохирогчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хамгаалж, хууль зүйн туслалцаа үзүүлэх, хүндэтгэн үзэх шалтгаангүй бол хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах байгууллага, шүүхээс товлосон хугацаанд ирж байцаан шийтгэх ажиллагаанд оролцох үүрэгтэй.” гэж заасан байдаг аж.
Харин ЭБШХ-ийн 41 дүгээр зүйлийн 41.2-т “Хэрэгт оролцох талаар тохиролцсон буюу томилогдсон үеэс өмгөөлөгч хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр өөрийн үүргээс татгалзах эрхгүй.” хэмээн заасан байдаг ажээ. Эдгээр заалтын дагуу өмгөөлөгчдийг өмгөөлөгчийн үүргээ зөрчсөн гэж шүүх үзэж байгаа юм байна.
Шүүхийн Ерөнхий зөвлөлийн хэвлэл мэдээллийн аусудал хариуцсан референт Э.Эрдэнэбулга мөн “Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 16 дугаар зүйлийн 14-т “хүн бүр өөрийгөө өмгөөлөх, хууль зүйн туслалцаа авах эрхтэй”, мөн Үндсэн хуулийн 19 дүгээр зүйлд “хүний эрх, эрх чөлөөг зөрчихтэй тэмцэх, хөндөгдсөн эрхийг сэргээн эдлүүлэх үүргийг төр иргэнийхээ өмнө хариуцна” гэж заасан. Төр энэхүү үүргээ хэрэгжүүлэхийн тулд мэргэжлийн сонгон шалгаруултад тэнцсэн хуульчдад өмгөөллийн үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөл олгодог бөгөөд зөвхөн тусгай зөвшөөрөл бүхий өмгөөлөгчид ЭБШ ажиллагаанд оролцох замаар төрийн дээрх чиг үүргийг хэрэгжүүлэх учиртай.
Гэтэл нэр бүхий өмгөөлөгчид өмгөөллийн үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг төрийн эрх бүхий байгууллагаас авч, Үндсэн хуульд заасан хүний эрхийг хамгаалах, төрөөс иргэддээ хууль зүйн туслалцаа үзүүлэх чиг үүргийг хэржгүүлэх үүрэг хүлээсэн атлаа хүндэстгэн үзэх шалтгаангүйгээр шүүгдэгч нарыг өмгөөлөхөөс татгалзаж, шүүх хуралдааныг орхиж гарсан үйлдэл нь үйлчлүүлэгч нарынхаа эрх ашгийг ноцтой зөрчихөөс гадна Монгол Улсын Үндсэн хуулийн дагуу байгуулагдсан шүүх шүүн таслах ажиллагааг хуульд заасан бүхэн эрхийн хүрээнд хэрэгжүүлж байхад үйлчлүүлэгчийнхээ хууль ёсны ашиг сонирхлыг хамгаалж, хэргийн бодит үнэнийг тогтооход шүүхэд туслах чиг үүргээ хэрэгжүүлэхийг оронд шүүн таслах ажиллагаанд саад учруулсан, шүүхийг илтэд үл хүндэтгэсэн гэж үзэхээр байна.” гэж ярьсан юм.
Иймд зөрчил гаргасан өмгөөлөгч нарт Захиргааны хариуцлагын тухай хуулийн 30 дугаар зүйлд зааснаар шүүхийг үл хүндэтгэсэн гэж үзэж, захиргааны хариуцлага хүлээлгэх эсвэл ЭБШХ-ийн 77 дугаар зүйлд зааснаар хариуцлага хүлээлгэх үндэслэлтэй болох талаар ярьсан юм.
Б.Чимэг