Цагдаагийн экс дарга Ч.Амарболд, О.Зоригт, Г.Ганбаатар, Ш.Батсүх нарын хэрэгтэй холбоотойгоор үүсээд байгаа нөхцөл байдлын талаар Нийслэлийн шүүхээс мэдээлэл хийлээ. Хуралд Нийслэлийн шүүхийн Ерөнхий шүүгч Б.Сарантуяа, Нийслэлийн шүүхийн Тамгын газрын хэлтсийн ажилтан Д.Отгонбаатар нар оролцов. Энэ үеэр Ерөнхий шүүгч Б.Сарантуяагаас цөөн асуултад хариулт авлаа.-Үндсэн хуулийн цэцэд маргаан үүссэн байхад хурлыг түтгэлзүүлэх ёстой гэсэн. Гэтэл хэргийг түтгэлзүүлэхгүй байгаа талаар тайлбарлахгүй юу?
-Энэ хэргийн хувьд яллагдагчийг шүүхэд шилжүүлэх эсэхийг шийдвэрлэх үе шатанд ЭБШХ-ийн 229 дүгээр зүйлд заасан нөхцөл байдал үүсээгүй байсан тул шүүгч захирамж гаргаж шүүх хуралдааныг товлон зарлаж, шүүх бүрэлдэхүүн томилогдсон.
Эрүүгийн байцаан шийтгэх ажиллагааны энэ үе шатнаас эхлэн тухайн эрүүгийн хэргийн талаар гаргах процесс ажиллагааны шийдвэрүүд нь шүүх хуралдааны явцад хамтын зарчмаар буюу 3 шүүгч бүрэлдэхүүнээр хянан хэлэлцэгдсэн байх учиртай.
Өөрөөр хэлбэл нэгэнт товлогдсон шүүх хуралдаан хуульд заасан журмын дагуу явагдаж, яллах болон өмгөөлөх талуудын эрх тэгш мэтгэлцээний зарчмаар хэргийг тал бүрээс нь хэлэлцсэний эцэст мөрдөн байцаалтын ажиллагааг нэмж хийлгүүлэхээр хэргийг прокурорт буцаах, эсхүл хэргийг хэрэгсэхгүй болгох, мөн бусад үндэслэлээр хэргийг түдгэлзүүлэх, шүүх хуралдааныг хойшлуулах тухай шүүх бүрэлдэхүүнээс тогтоол гарах боломжтой юм.
Эрүүгийн байцаан шийтгэх ажиллагаа нь шүүхээс хэргийн бодит үнэнийг тогтоож, гэм буруутай этгээдэд зохих ялыг шударгаар оногдуулах, нөгөө талаас гэм буруугүй хэнийг ч гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцохгүй байх явдлыг хангахад чиглэдэг. Энд шүүхийн шийтгэх тогтоол гарах хүртэл хэнийг ч гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцохгүй гэсэн зарчим үйлчилнэ.
Гэтэл нэр бүхий цагдаагийн албан хаагч нарт холбогдох хэрэгт ажилласан өмгөөлөгч нар үйлчлүүлэгчийнхээ эрх ашгийг тууштай хамгаалж, хэргийн бодит үнэнийг тогтооход шүүхэд туслахын оронд шүүх хуралдаанаар хэргийг хэлэлцэж эхлэх явдалд янз бүрийн хэлбэрээр саад учруулж, шүүгдэгч нарын болон олон нийтийн эрх ашгийг хохироож байна.
-Өмгөөлөгчид шүүхээс татгалзсаныг та юу гэж бодож байна?
-Өмгөөлөгч нарын зүгээс шүүх хуралдаан эхлэхээс өмнө хэргийг түдгэлзүүлэх шийдвэр гаргуулахаар шүүхэд шаардлага тавьж, улмаар үйлчлүүлэгчээсээ татгалзаж буйгаа мэдэгдэн, шүүх хуралдааны танхимыг орхин гарсан үйлдэл нь шүүхийг илтэд үл хүндэтгэж шүүн таслах ажиллагаанд санаатайгаар саад учруулсан, шүүхийн бие даасан, хараат бус байдалд бүдүүлгээр халдаж холбогдох хууль тогтоомж болон өмгөөлөгчийн ёс зүйг ноцтой зөрчсөн гэж дүгнэж байна. Мэргэжпийн өмгөөлөгч хүн ямарч тохиолдолд үйлчлүүлэгчийнхээ эрх ашгийг тууштай хамгаалан, хуулийн хүрээнд ажиллах нь өмгөөлөх үйл ажиллагаанд баримтлах нэн тэргүүний зарчим юм. Гэтэл нэр бүхий шүүгдэгч Ч.Амарболд, О.Зоригт, Г.Ганбаатар, Ш.Батсүх нар өмгөөлөгчөөсөө татгалзаагүй байхад өмгөөлөгч нар нь “мэдлэг, чадвар хүрэхгүй байна” гэх шалтгаанаар үйлчлүүлэгчээсээ татгалзаж буйгаа мэдэгдсэн нь тэдний өмгөөлүүлэх эрхийг ноцтой зөрчсөн төдийгүй мэргэжлийн нэр хүндийг унагасан хариуцлагагүй үйлдэл гэж үзэж байна.
-Шүүх хурлыг нээлттэй явуулах боломжтой гэсэн?
-Монгол Улсын Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 235 дугаар зүйлд Төр, байгууллага, хувь хүний нууцыг хамгаалах болон насанд хүрээгүй этгээдэд холбогдох хэрэг хянан шийдвэрлэх шүүх хуралдааныг хаалттай явуулахаар заасан байдаг. Цагдаагийн экс дарга Ч.Амарболд, О.Зоригт, Г.Ганбаатар, Ш.Батсүх нарт холбогдох эрүүгийн хэрэгт төрийн нууцад хамаарах мэдээ баримт авагдсан ба тэрхүү мэдээ баримт шүүх хуралдааны аль ч үе шатанд хэлэлцэгдэх боломжтой тул Сүхбаатар дүүргийн шүүхийн шүүх бүрэлдэхүүн хуульд заасны дагуу хэргийг хаалттай хянан хэлэлцэхээр шийдвэрлээд байгаа. Шүүх бүрэлдэхүүний хуульд заасан бүрэн эрхийнхээ хүрээнд гаргасан энэхүү шийдвэрийг хэргийн оролцогчид бүгд дагаж биөлүүпэх учиртай юм. Монгол Улсын хууль тогтоомжийн дагуу төрийн нууцад хамааруулсан мэдээ, баримтыг задруулах нь Төрийн нууцын тухай хуулиар хориглосон үйлдэл төдийгүй Монгол Улсын Эрүүгийн хуулиийн 87 дугаар зүйлд заасан гэмт хэрэгт тооцогддог тул энэхүү хэргийн шүүх хуралдааныг нээлттэй явуулах боломжгүй юм.
-Цагдан хорих төвд товлогдсон шүүх хурлын үеэр гурван телевизийг оруулсан. Энэ ямар учиртай юм бэ?
-Та нар өчигдрөөс эхлээд энэ асуудлаар шүүх рүү хангалттай дайрлаа. Шүүх ил тод нээлттэй болох тал дээр сэтгүүлчидтэй бид хамтарч ажиллаж байгаа. Энэ сарын 28-ны өдөр 461-р анги товлогдсон шүүх хуралд аль болох сэтгүүлчдийг оруулах талаар ШШГЕГ-т удаа дараа хүсэлт тавьсан. Та бүхэн мэдэж байгаа. 461-р анги нь онцгой бүс. Гэхдээ шүүх хуралдааныг сурвалжлахаар албан бичгээр хандсан гурван телевизийг оруулахаар шүүх шийдвэрлэсэн. Энэ нь ялгаварласан хэрэг биш. Та нар шүүх хуралд орох хүсэлтээ тавьж болно шүү дээ.
-Онцгой бүс рүү нэвтэрсэн гурван телевиз хэзээ албан бичгээ шүүхэд өгсөн юм бэ, тэр албан бичиг нь байна уу. Үзүүлээч?
-Хариулах үүрэг хүлээхгүй би. Энэ тухай асуудлаар хангалттай мэдээлэл хийсэн. Та нар анхаарах хэрэгтэй. Хориотой бүсэд яаж нэвтэрч болдог тухай судлах хэрэгтэй.
-Дотогш нэвтэрсэн сэтгүүлчид албан бичиг шүүхэд өгөөгүй гэдэг юм билээ. Дээд газраас нэр өгчихсөн байсан гэж хэлж байна шүү дээ?
-Би энэ асуултад хариулахгүй. Тэгвэл хурлаа дуусгалаа.
Б.Чимэг
