Энэ долоо хоног хачин сонирхолтой үйл явдлаар дүүрэн долоо хоног
байлаа. Хамгийн хачирхалтай нь олны анхаарлыг дөрвөн жилийн турш татаад
буй “Долдугаар сарын 1”-ний хэрэгт буруутгагдсан цагдаагийн экс дарга
нарын шүүх хурал байв. Уг шүүх хуралд түүхэндээ гарч байгаагүй хэд хэдэн
тохиолдол гарлаа. ШШГЕГ-ын харьяа Цагдан хорих 461 дүгээр ангид болсон
шүүх хуралд 2008 онд Ерөнхийлөгч байсан Н.Энхбаяр, Ерөнхий сайд асан
С.Баяр, Үндэсний аюулгүй

Энэ долоо хоног хачин сонирхолтой үйл явдлаар дүүрэн долоо хоног байлаа. Хамгийн хачирхалтай нь олны анхаарлыг дөрвөн жилийн турш татаад буй “Долдугаар сарын 1”-ний хэрэгт буруутгагдсан цагдаагийн экс дарга нарын шүүх хурал байв. Уг шүүх хуралд түүхэндээ гарч байгаагүй хэд хэдэн тохиолдол гарлаа. ШШГЕГ-ын харьяа Цагдан хорих 461 дүгээр ангид болсон шүүх хуралд 2008 онд Ерөнхийлөгч байсан Н.Энхбаяр, Ерөнхий сайд асан С.Баяр, Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн гишүүн асан, Д.Лүндээжанцан, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд асан Ц.Мөнх-Оргил нар гэрчээр хүрэлцэн ирсэн явдал байв. Энэ нь монголын түүхэнд тохиолдож буюу хамгийн анхны тохиолдол болоод байна. Их хэлмэгдүүлэлтийн үед ч Төрийн гурван өндөрлөгт байсан эрхмүүд шүүхэд дуудагдсан тохиолдол байдаггүй байна. Тэгэхээр төрийн өндөрлөгүүд нь олноороо, бөөнөөрөө шүүхэд гэрчээр дуудагдсан нь энэ долоо хоногийн хамгийн онцлох үйл явдал байв.
Мөн шүүгдэгч нар өмгөөлөгчөөсөө татгалзах, шүүх бүрэлдэхүүнээс татгалзах тохиолдол шүүхийн танхимд олонтаа гардаг ч өмгөөлөгч нь шүүгдэгчдээсээ татгалзсан тохиолдол анхных нь байлаа. Харин өмгөөлөгчид шүүгдэгчдээсээ татгалзсанаа “Бид шүүх бүрэлдэхүүнд удаа дараалан хүсэлт тавьсан ч шүүх бүрэлдэхүүн огт хүлээж авдаггүй. Энэ нь өмгөөлөгчийн зүгээс шүүгдэгч нар өмгөөлөл үзүүлэх эрх зүйн орчинг бүрдүүлж өгөхгүй байна. Тиймээс өмгөөлөгчдийн зүгээс шүүгдэгчдэд туслалцаа үзүүлэхээс татгалзлаа” хэмээн тайлбарласан юм. Үүнээс болж, шүүхийн байгууллага, өмгөөлөгчдийн байгууллага хоёрын дунд багагүй хагарал үүсч, тэдний хэрүүлийг хэвлэлийн цаг алдалгүй мэдээлэв.

Түүнчлэн өмгөөлөгчид шүүгдэгчдээсээ татгалзан, хурлыг орхих үед шүүх бүрэлдэхүүний зүгээс өмгөөлөгчдийг хүчээр хуралд орохыг шаардан, 30 гаруй минут цагдан хорьсон нь ч мөн анхны тохиолдол.
Цагдаагийн экс дарга нарын шүүх хурлыг тойрсон хачирхалтай үйл явдалд ингээд дууссангүй. Хурлыг сурвалжлахаар ирсэн хэвлэлийнхнийг шүүхийн байгууллага цензурласан нь уг хэргийг улс төрийн зорилгоор явуулж байгааг илтгэх шиг болов. Учир нь бүх телевиз, сонин, сайтаас сэтгүүлчид ирсэн байхад зөвхөн Eagle, C1, МҮОНТ-ийг цохон оруулав.
Үүссэн нөхцөл байдалтай холбогдуулан Нийслэлийн шүүхээс хэвлэлийн бага хурал хийх үеэр Ерөнхий шүүгч Б.Сарантуяагаас “Яагаад зөвхөн гуравхан телевизийг оруулж байгаа юм бэ гэхэд, Би энэ асуултад хариулахгүй. Тэгвэл хурлаа дуусгалаа” хэмээн хурлаа дуусгасан нь энэ долоо хоногийн хамгийн “Funny” хариулт байсан юм. Харин гэрчээр дуудагдсан С.Баяр гишүүн “Хэвлэлийнхнийг цензурлаж, гурван телевиз оруулсан явдлыг гайхаж байна. Долдугаар сарын 1-ний хэрэг олны нүдэн дээр болсон. Тиймээс дараагийн хурлыг нээлттэй явуулж, хэвлэлийнхнийг цензурлахгүй бүгдийг оролцуулахыг хүсч байна” гэв.
Энэ долоо хоногт зөвхөн цагдаагийн экс дарга нарын хурал олны анхаарлын төвд байсангүй. УИХ-ын гишүүн Х.Баттулга, Л.Гүндалай нар Улсын ерөнхий прокурорын газарт очиж, өнгөрсөн долоо хоногт Авлигатай тэмцэх газарт өгсөн баримт, материалаа хүргүүлсэн явдал байв. Энэ үеэр УИХ-ын гишүүн Х.Баттулга “Стратегийн орд газрын жагсаалтыг Ц.Нямдорж УИХ-ын дарга байхдаа тогтоол гаргаж баталсан. Энэхүү тогтоолын нэгдүгээр хавсралтад тодорхой ордыг стратегийн ач холбогдол бүхий ашигт малтмалын ордод хамааруулах тухай дурдсан. Гэтэл Тавантолгой гацчихлаа, Тавантолгойгоос ашиг хүртэнэ гэсэн ард түмний хүлээлт талаар болох гээд байна. Гэтэл сайд нар нь энэ компанийн барьсан байранд орчихсон

байна. Энэ асуудлыг шалгаж тогтоолгохоор АТГ-т хандсан. Аливаа асуудал цаг хугацаа өнгөрөхөд замхардаг жишээ олон. Тиймээс прокурорын байгууллага давхар хяналт тавих ёстой гэдэг үүднээс хандаж байгаа юм” гэв. Түүнтэй хамт ирсэн УИХ-ын гишүүн Гүндалай “Засгийн газар УИХ-ын тогтоолыг хэрэгжүүлэхгүй байна. Тавантолгойн стратегийн орд газар юм бол ард түүнээс хувь эзэмших ёстой. Стратегийн орд газарт хамаарагдаж байгаа “Энержи ресурс” гэх олигархуудын бүлэглэлээс бүрдсэн компани орд газрыг маань авсан. Тэр бүлэглэлүүд орд газрыг дамлаад зарж байгаа. Жилийн өмнө 700 сая ам.долларын хөрөнгө босгож байгаа гэж ярих ч үнэндээ бидний Тавантолгой, Ухаа худгийнхаа орд газрын 20 хувийг зараад мөнгө олж байгаа гэсэн үг. Өөрөөр хэлбэл, Хонгконгийн бирж дээр хужаа нар нь эзэн нь болоод сууж байгаа. Хөрөнгө босгоод мөнгө нь олигархуудын гарт очиж байгаа. Хөрөнгө босгоод ард түмний гарт очиж байгаа. Бусдад хууль бусаар зарсан энэ стратегийн орд газрыг буцааж авах ёстой гэдэг үүднээс АТГ, УЕПГ-т хандаж байна. Энэ булхайг нь ярихаар асуудлыг өөр тийш нь хандуулаад нууц гэрээ байгуулсан гэх мэт зүйл яриад байдаг. Асуудлыг шалгаж, энэ олигархуудаас мөнгөө авмаар байна, бусдад зарсан газраа буцаан авч, ард түмэнд өгмөөр байна” хэмээн ярьсан юм.

Ийнхүү улстөрийн ертөнцөөр ийм сонинтой байхад гэмт хэргийн гаралтад хүний санаанд оромгүй хэрэг гарав. Энэ нь Налайх дүүргийн гуравдугаар хорооны нутаг дэвсгэрт эхнэр нөхөр хоорондоо маргалдсаны улмаас нөхөр болох 26 настай Н хоёр сартай хүүхдээ шидэж амь насыг нь хохироосон явдал байлаа.
Б.Чимэг