1. Би Дунд голыг сэрээнэ.
           Мод тарьцгаая!!!
  Богд уулын ар хормойд орших Хан-Уул дүүрэг, хуучнаар Ажилчны район гэж байхад би энд төрж өссөн. Манай байрны хүүхдүүд зундаа “Дунд гол”-ын усанд сэлж, эрэг даган ургасан бургасанд нуугдаж тоглоно. Өвөл… голын хөндий дагсан хүйтэн жаварыг үл тоон тэшүүрээр гулгадагсан. Бага насаа дурсан Дунд голын эрэг даган алхлаа.

  Одоо энд нөгөө нуугдаж тоглож байсан бут бургас байхгүй болжээ. Ус нь татарч, намагшиж, энд тэндээ хатсан сайр. Голын эргээр барилгын хог дүүрэн. Хур тундасны усаар хүч сэлгэсэн “Дунд гол” нарийхан салаа мөчир татуулан урсаж ядах нь амь тэмцэн эцсийн хүчээ шавхан мөлхөх амьтаныг санагдуулна.

  Бидний чихэлдэн, багтаж ядаж амьдарч байгаа Улаанбаатар хот, Алтантэвшийн хөндий хэмээх усны ай сав газар  даган оршдог. Энэ сав шимийн ертөнц 4 аймаг, 1 нийслэл дамжин 700 гаруй км хол урсаж, Орхон голд цутгадаг Туул голыг үүсгэх бөгөөд Улиастай болон Дунд голын ус Туул голын хамгийн том цутгалан нь юм. Гэтэл Туул голын усны дийлэнхийг бүрдүүлэгч Дунд гол ширгэж амь тасархад ойрхон байна.

  Хотын дундуур урсдаг ганц гол ширгэх болсон гол шалтгаанууд бол голын усыг хөрсөнд нь барьж байдаг мод ургамалыг үндэсээр нь огтолж, голын ай сав газарт байшин барилга барихын зэрэгцээ зуслангийн айлууд ундны усны хэрэгцээнд зориулж гүний худаг олноор гаргаж байгаа нөлөөлж байна.

   Ургамал модыг ус тэжээдэг. Харин усыг мод үндэсээрээ дамжуулан газрын гүнээс, дээш сорон татаж, гадаргын хөрсөнд бага багаар шингээж өгдөг. Ой мод бут олон байх тусмаа гүний усыг тогтоон барьж, газрын гадарга дээрх амьдралын гайхалтай зүй тогтолыг хадгалдаг. Нөгөө талаар нэг мод жилдээ 8-10 зуухнаас гарах нүүрсхүчлийн хийг өөртөө шингээн, цэвэршүүлж хүчилтөрөгч болгон агаарт цацдаг. Эндээс харахад хэдий чинээ мод байна төдий чинээ орчны агаар цэвэрших нөхцөл бүрдэнэ. Мод тарихын учир энэ билээ. Би тоглож өссөн “Дунд гол”-ын эргээ даган алхсаар…