Жилийн 365 хоногийн бараг 300 өдөр нь хэвлэлээр хөндөгдөж байгаа хүүхдийн эрхийг зөрчсөн хэрэг дахин  гарлаа. Энэ удаа зургадугаар анги ч биш, зургаан настай ч биш эхээс мэндлээд ганц ч хоноогүй нярай хүүхдийн эрх зөрчигдсөн харамсалтай хэрэг Баянхонгор аймагт гарав. Энэ сарын 29-нд тус аймгийн нэгдсэн эмнэлэгийн сувилагч дөнгөж төрсөн нярайг угаах гэж байгаад халуун усанд түлж орхижээ. Амаржсан эмэгтэйн хамаатнуудын хэлж буйгаар бол сувилагч бүсгүй хүүгийн ээжид дусал залгасныхаа дараа хүүхдийг угаахаар авч явсан байна. Хэсэг хугацааны дараа хүүхдийнхээ уйлахыг сонссон ээж дуслаа өөрөө салган, сувилагч дээр очиход хүүхдийнх нь бөгсөн биеийг халуун усаар түлсэн байжээ. Хөөрхий охиныг үйж чанасан хэргийн эзэн сувилагч болон тус эмнэлэгийн их эмч, удирдах албан тушаалтнууд хүүхдийг түлэгдсэнээс хойш хоёр цаг гаруй хугацаа өнгөрчихөөд байхад дорвитой арга хэмжээ аваагүй, хайхрамжгүй, санаа зовсон ч шинжгүй байсан нь бас их сонин. Хамгийн гол нь ийм хариуцлагагүй алдаа гарчихаад байхад эмч нар ирж, тусламж үзүүлэхгүй байгаад хохирогчдын ар гэрийнхэн бухимдалтай байсан  юм. Энэ хэрэгт хэн хяналт тавьж, ямар хариуцлага тооцох нь бас л тодорхойгүй.

Одоо охиныг хотод авчран  гэмтэл согогийн үндэсний төвийн Түлэнхийн эмнэлгийн сэхээний тасагт эмчилж эхлээд байна.

Монгол орны өнцөг булан бүрд хүүхдийн эрх зөрчигдөж байгааг энэ хэрэг бидэнд дахин харууллаа. Өнгөрсөн ондуудад Монголын үрс маш олноор гэмт хэрэг, бусармаг үйлдлийн золиос болж амь насаа алдсан байдаг.

Нэг хэсэг барилгын салбарт бугшиж байсан муу муухай бүхэн ил болж, барилгаас болж амиа алдсан хүмүүсийн дунд жаахан охин, залуу хүү өртсөн. Харин хэрэг нь одоог хүтрэл шийдэгдээгүй л байна. Оны өмнөхөн Сонгинохайрхан дүүрэгт Т гэгч дагавар хүүгээ сэхээнд ортол зодсон аймшигт хэрэг гарсан. Гэтэл одоо хүүг дахин араатан эцгийнх гарт өгчихсөн л байгаа. Төрсөн охиноо заазуурдсан эцэг, төрүүлсэн охиноо хүн харах аргагүй тамлачихаад мориноос унаад ингэчихсэн юм гэж хэлж байсан эх, төрсөн үрийг нь аминд нь хүртэл зодож байхад харамлаж, өмгөөлөхийн хамтарч зодож байсан ээж гээд хатуу сэтгэлтнүүдийн цуваа өдрөөс өдөрт нэмэгдсээр.

Хүүхдийн эрх гэсэн асуудал өдөр бүр яригдаж байгаа ч яг өнөөдрийн тухайд энэ бүхэн зүгээр л цаасан дээр бичигдсэн үсэг төдийхөн хэрэгжиж байна. Хүүхдийн эрхийг хамгаалах төрийн болон төрийн бус байгууллагуудын тоо ч багагүй нэмэгджээ.

Гадны оронд хүүхэд зодсон хэнбугайд ч хуулийн дагуу шийтгэл үзүүлж байх юм. Гэтэл манайд хүүхдийн эрхийг эхийн хэвлийд бүрэлдэн тогтсоноос эхлээд төрж, өсч бойжих явцад хүртэл хөндсөөр байна. Ер нь хүүхдийг төрөнгүүт нь крантны зэвтэй усаар угаах нь хүртэл эрхийг нь хэр хүндэтгэж байгаа асуудал юм бол доо. 

Уг нь цаасан дээрх хүүхдийн эрхийг хамгаалах тухай хуульд: Хүүхэд эрүүл мэнд өсч бойжих, аюулгүй орчинд амьдрах, хүчирхийллээс ангид байх эрхтэй. Хүүхдийг хувцас, хоол хүнс, орон байр, ахуйн хэрэгслээр санаатай гачигдуулах, эрүүл ахуйн шаардлагад нийцээгүй хоол хүнсээр хангахыг хориглоно. Хүүхэд төрөөс эмнэлгийн тусламж авах, тэтгэвэр тэтгэмж, асрамж, халамж хүртэх эрхтэй. Хүүхэд эрүүл мэндийн урьдчилан сэргийлэх үзлэг, шинжилгээ, дархлаажуулалт болон эрүүл мэндийн даатгалд заавал хамрагдана. Энэ заалтыг хэрэгжүүлэхтэй холбогдсон харилцааг холбогдох хууль тогтоомжоор зохицуулна./Энэ хэсэгт 2003 оны тавдугаар сарын 22-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт орсон/ гэж заажээ.

Гэтэл өнгөрсөн онд л гэхэд л Гэмтэл согог судлалын үндэсний төвд осол гэмтлийн улмаас яаралтай тусламжийг нийт 71078 хүнд хүргэснээс 0-19 насны хүүхэд 21713 буюу 30.5 хувийг эзэлжээ. Үүний зэрэгцээ түлэгдэлт их байдаг аж.

Хүүхдүүд ихэвчлэн ахуйн хүрээнд буюу гэртээ, тоглож байхдаа гэмтэл бэртэл авдаг. Түлэгдсэн хүүхдүүдийн ихэнх нь 0-1 хүртэлх насны буюу 441, мөн 1-4 насны 1591 хүүхэд түлэгдэлтэд өртжээ. Наснаас нь харахад эцэг, эхийн асрамжинд байх хүүхдүүд. Тэгэхээр эцэг, эхийн хараа хяналт сул байгаагаас хүүхдүүд аюулд өртдөг нь илт байна.

Мөн нохойд хазуулах тохиолдол нэмэгдсээр байна. Түүнчлэн тоглож байгаад гэмтсэн хүүхдийн тоо өмнөх оныхоос хэд дахин нэмэгджээ.

Энэ мэт хүүхэд эрүүл мэнд, эрх ашгаараа хохирч байгаа хэрэг толгой дараалан нэмэгдсээр. Хамгийн гол нь буруутай этгээдүүдэд ямар хариуцлага тооцох вэ?. Эцсийн бүлэгт хариуцлагын асуудал л хөндөгдөж байна. Нийгмийн бүхий л салбарт хариуцлагын тогтолцоо яригддаг. Гэтэл  хүүхдийн эрхийг ноцтой зөрчсөн этгээдүүдтэй хариуцлага тооцдоггүйг зүгээр хараад сууж байдаг цаг биш болжээ.

Дорнын мэргэд хүмүүн заяаг зүүний үзүүр дээр атга, атгаар арвай асгахад ганцхан нь тогтохтой зүйрлэжээ. Анагаах ухаан ч адил санаа гаргасан нь бий. Эцгийн үрийн шингэн 300 сая эр эс байх бөгөөд 299 саяыгаа "ялсан" нь эхийн өндгөн эстэй нийлэн "үр хөврөлөөс" биднийг үүсгэмүй хэмээжээ. Ийм л ховор тавилангаар бид энэ ертөнцийн зургаан тэрбум гаруй хүний нэг нь болдог аж. Монголын ирээдүй болсон үрс минь аюулгүй орчинд маш олон болтугай.

Т.Энхээлээ