УИХ дахь АН-ын бүлэг өнөөдөр хуралдаж үндсэн хоёр асуудлыг хэлэлцлээ. Хуралдааны эхэнд ээлжит бус чуулганаар хэлэлцэж буй таван хуулийн төслийн явц ямар байгаа талаар ажлын хэсгийн мэдээллийг сонслоо. Ээлжит бус чуулганаар хэлэлцэж буй эдгээр хуулийн төслүүдээс Монгол Улсын 2014 оны эдийн засгийн өсөлт шалтгаална гэдэгт гишүүд санал нэгдсэн. Хөрөнгө оруулалтын тухай хуулийн төслийг боловсруулах ажлын хэсгийн танилцуулснаар хэдийгээр хугацаа бага байгаа ч үр дүнтэй ажиллахыг чухалчилж байгаа аж. Тэр утгаараа Ажлын хэсэг хувийн хэвшлийнхэнтэй уулзаж, санал бодлоо солилцжээ. Үүнээс гадна тус хуулийн ажлын хэсэгт 60 гаруй зарчмын зөрүүтэй санал хэлэлцэгдэж байгаа учраас дахин нягталж, хуралдах шаардлагатай байгаа юм байна. Тиймээс ажлын хэсгийг хуралдсаны дараа Ардчилсан намын бүлэг ээлжит бус хурал зарлаж дахин сонсох нь зүйтэй гэдэгт санал нэгдсэн юм. Түүнчлэн Хөрөнгө оруулалтын тухай хууль, Хөрөнгө оруулалтын сангийн тухай хууль, Түгээмэл тархацтай ашигт малтмалын тухай хуулийг цаашид хэлэлцэж батлах шаардлага байгаа талаар бусад улс төрийн намуудтай ойлголцолд хүрч байна. Харин Алтны ил тод байдлын тухай болон урт нэртэй хуулийн төслийн хувьд яаран шийдвэр гаргах бус, бусад нам эвслийн бүлгүүдтэй сайтар харилцан ойлголцох ёстой гэдэгт бүлгийн гишүүд санал нэгдсэн юм. Ойлголцол гэдэг нэрийн дор цаашдын эдийн засгийн өсөлт болоод төрийн бодлогыг алдагдуулж болохгүй гэдгийг бүлгийн гишүүд санал нэгтэйгээр хэлж байлаа.

Бүлгийн хуралдаанаар хэлэлцсэн хоёр дахь асуудал нь Монгол Улсын эдийн засгийн өнөөгийн нөхцөл байдлын талаар Эдийн Засгийн Хөгжлийн сайд Н.Батбаярын мэдээлэл юм. 2014 онд ард түмэнд ээлтэй туссан эдийн засгийн бодит өсөлт манай улсад явагдах ёстой гэж бүлгийн гишүүд үзсэн. Эдийн Засгийн Хөгжлийн сайдын мэдээлэл дээр үндэслэн, Ардчилсан нам 2014 онд эдийн засагт орох бодит өөрчлөлтийн асуудлаар хэд хэдэн даалгаврыг авч байгаа гэж үзсэн юм.
Нэгдүгээрт, Төсвийн шинэчлэл зайлшгүй хэрэгтэй. Ээлжит чуулганаар 2014 оны төсвийн талаар хэлэлцэнэ. Төсөв хэлэлцэхээс өмнө 2013 оны төсвийн гүйцэтгэлд тодотгол хийх зайлшгүй шаардлага байгаа эсэхийг Засгийн газар шийдвэрлэх ёстой.
Хоёрдугаарт, өнгөрсөн жилүүдэд ДНБ-ий өсөлт төсвийн орлого байна гэж хуульчилсан нь нийгэмд хэр зэрэг бодитой туссан бэ гэдгийг тооцож үзэх хэрэгтэй. 2013 оны төсвийг 2012 оныхтой харьцуулахад ДНБ-ий өсөлт 40 гаруй хувиар нэмэгдсэн. Энэ нь хэр зэрэг бодитой үзүүлэлт болох, түүнчлэн төсвийн зарлага, орлого, тэнцвэртэй байдалд хэрхэн нөлөөлсөн болохыг зайлшгүй тооцож үзэх шаардлагатай гэдэгт бүлгийн гишүүд байр сууриа нэгтгэлээ. Мөн 2013 онд хөрөнгө оруулалт хийгдсэн ажлуудын гүйцэтгэлийг хянах, олон жил саатаж, үр ашиггүй болсон атлаа төсөвт өртгөөс хоёр дахин илүү үнэ нэхэмжилж буй хөрөнгө оруулалтаар барьж буй зарим барилгуудын жагсаалтыг Засгийн газар гаргаж өгөх хэрэгтэй гэж үзлээ.
Мөн 2014 оны хөрөнгө оруулалтыг нийгмийн, бодит эдийн засгийг дэмжих гэж хоёр ангилж үзэх нь зөв гэж бүлгийн гишүүд үзэв. Бодит эдийн засгийг хангах нь бидний нэн чухал зүйл. Мөн ЖДҮ-ийн татвар хөнгөлөлттэй холбоотой 243 татварын хөнгөлөлтийг эдэлдэг. Тиймээс Эдийн засаг хөгжлийн яам ЖДҮ-ийг хөгжүүлэх татварын орчны асуудлаар Сангийн яамтай хамтарч хуулийн төсөл боловсруулах нь зүйтэй гэж үзлээ.
Хуралдааны дараа Ардчилсан намын бүлгийн дарга Д.Эрдэнэбат сэтгүүлчдийн сонирхсон асуултад хариулт өгсөн юм.
-Урт нэртэй хуулиар зөвшилцөнө гэдэгт ямар асуудлыг тодорхой авч үзэж байна вэ?
-Урт нэртэй хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай хууль хэрэгжихгүй удсан. Энэ хууль хэдэн улс төрийн намын тухай хууль биш. Хууль батлагдсанаас хойш нийгэм эдийн засагт гарсан эерэг, сөрөг зүйлийг дүгнэж үзэх шаардлагатай. Энэ хуулиас шалтгаалсан эдийн засгийн болон байгаль экологийн сөрөг үр дагавар байна. Нийгэм, иргэдийн хооронд мэдээлэлгүйгээс болсон хуваагдал ч мөн бий. Монголчууд бид цөөхүүлээ. Энэ хуулиас болж бид хэн нэгнийгээ турхирч болохгүй. Энэ хуультай холбоотойгоор ард түмнээ хоёр хувааж болохгүй. Гагцхүү үйлдлийн буруу зөрүүг зөв дүгнэж үзэх нь зүйтэй гэж бүлгийн хуралдаанаар үзсэн. Үүнийг дагасан хууль бус далд эдийн засгийн үр дагавар маш өндөр байгаа учраас нухацтай авч үзэх шаардлага байна гэж Ардчилсан намын бүлэг үзсэн.
-Өнөөгийн эдийн засгийн байдалд Ардчилсан намын бүлэг ямар дүгнэлт өгч байна вэ? Эдийн Засаг Хөгжлийн сайдыг огцруулах тухай яриа нийгэмд тархаж байна. Энэ талаар юу гэж бодож байна вэ?
-Хэн нэгэн сайдыг огцруулахаар ажил сайжирна гэж байхгүй. Бодлогын сайн, мууг ярих ёстой. Хөрөнгө оруулалт тасарсан эрсдэл бидэнд ирсэн. Харин үүнийг далимдуулсан улс төрийн ашиг хонжоотой Ардчилсан нам эвлэрч чадахгүй. Үүнийг далимдуулж хэн нэгнийгээ цавчихыг хүлээн зөвшөөрөхгүй. Нөхцөл байдлыг бодитой харж үзэх шаардлагатай.
-Төсөвт тодотгол хийх шаардлага байна уу? Татварын хуулийг авч хэлэлцэх үү?
-Төсөвт тодотгол зайлшгүй хийнэ гэдэгт санал нэгдэж байна. Ялангуяа өнгөрсөн оны хөрөнгө оруулалтаар хийж чадаагүй зүйлийг бид хасах ёстой. Хасалтаар 500-аад тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалт шийдэгдэх байх. Хөрөнгө оруулалт ДНБ-ий 40 хувьтай зайлшгүй тэнцэнэ гэдгийг эргэж харах, ДНБ-д үзүүлж байгаа хөрөнгө оруулалтын асуудлыг зайлшгүй нягтлах шаардлагатай. Тиймээс бид үүнийг төсвийн шинэчлэл гэж нэрлэж байна гэж ойлгож болно.

Эдийн Засгийн Хөгжлийн сайдын мэдээллийг сонслоо
Бүлгийн хуралдаанаар хэлэлцсэн хоёр дахь асуудал нь Монгол Улсын эдийн засгийн өнөөгийн нөхцөл байдлын талаар Эдийн Засгийн Хөгжлийн сайд Н.Батбаярын мэдээлэл юм. 2014 онд ард түмэнд ээлтэй туссан эдийн засгийн бодит өсөлт манай улсад явагдах ёстой гэж бүлгийн гишүүд үзсэн. Эдийн Засгийн Хөгжлийн сайдын мэдээлэл дээр үндэслэн, Ардчилсан нам 2014 онд эдийн засагт орох бодит өөрчлөлтийн асуудлаар хэд хэдэн даалгаврыг авч байгаа гэж үзсэн юм.
Нэгдүгээрт, Төсвийн шинэчлэл зайлшгүй хэрэгтэй. Ээлжит чуулганаар 2014 оны төсвийн талаар хэлэлцэнэ. Төсөв хэлэлцэхээс өмнө 2013 оны төсвийн гүйцэтгэлд тодотгол хийх зайлшгүй шаардлага байгаа эсэхийг Засгийн газар шийдвэрлэх ёстой.
Хоёрдугаарт, өнгөрсөн жилүүдэд ДНБ-ий өсөлт төсвийн орлого байна гэж хуульчилсан нь нийгэмд хэр зэрэг бодитой туссан бэ гэдгийг тооцож үзэх хэрэгтэй. 2013 оны төсвийг 2012 оныхтой харьцуулахад ДНБ-ий өсөлт 40 гаруй хувиар нэмэгдсэн. Энэ нь хэр зэрэг бодитой үзүүлэлт болох, түүнчлэн төсвийн зарлага, орлого, тэнцвэртэй байдалд хэрхэн нөлөөлсөн болохыг зайлшгүй тооцож үзэх шаардлагатай гэдэгт бүлгийн гишүүд байр сууриа нэгтгэлээ. Мөн 2013 онд хөрөнгө оруулалт хийгдсэн ажлуудын гүйцэтгэлийг хянах, олон жил саатаж, үр ашиггүй болсон атлаа төсөвт өртгөөс хоёр дахин илүү үнэ нэхэмжилж буй хөрөнгө оруулалтаар барьж буй зарим барилгуудын жагсаалтыг Засгийн газар гаргаж өгөх хэрэгтэй гэж үзлээ.

Д.Эрдэнэбат: Төсөвт тодотгол хийх зайлшгүй шаардлагатай
Хуралдааны дараа Ардчилсан намын бүлгийн дарга Д.Эрдэнэбат сэтгүүлчдийн сонирхсон асуултад хариулт өгсөн юм.
-Урт нэртэй хуулиар зөвшилцөнө гэдэгт ямар асуудлыг тодорхой авч үзэж байна вэ?
-Урт нэртэй хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай хууль хэрэгжихгүй удсан. Энэ хууль хэдэн улс төрийн намын тухай хууль биш. Хууль батлагдсанаас хойш нийгэм эдийн засагт гарсан эерэг, сөрөг зүйлийг дүгнэж үзэх шаардлагатай. Энэ хуулиас шалтгаалсан эдийн засгийн болон байгаль экологийн сөрөг үр дагавар байна. Нийгэм, иргэдийн хооронд мэдээлэлгүйгээс болсон хуваагдал ч мөн бий. Монголчууд бид цөөхүүлээ. Энэ хуулиас болж бид хэн нэгнийгээ турхирч болохгүй. Энэ хуультай холбоотойгоор ард түмнээ хоёр хувааж болохгүй. Гагцхүү үйлдлийн буруу зөрүүг зөв дүгнэж үзэх нь зүйтэй гэж бүлгийн хуралдаанаар үзсэн. Үүнийг дагасан хууль бус далд эдийн засгийн үр дагавар маш өндөр байгаа учраас нухацтай авч үзэх шаардлага байна гэж Ардчилсан намын бүлэг үзсэн.
-Өнөөгийн эдийн засгийн байдалд Ардчилсан намын бүлэг ямар дүгнэлт өгч байна вэ? Эдийн Засаг Хөгжлийн сайдыг огцруулах тухай яриа нийгэмд тархаж байна. Энэ талаар юу гэж бодож байна вэ?
-Хэн нэгэн сайдыг огцруулахаар ажил сайжирна гэж байхгүй. Бодлогын сайн, мууг ярих ёстой. Хөрөнгө оруулалт тасарсан эрсдэл бидэнд ирсэн. Харин үүнийг далимдуулсан улс төрийн ашиг хонжоотой Ардчилсан нам эвлэрч чадахгүй. Үүнийг далимдуулж хэн нэгнийгээ цавчихыг хүлээн зөвшөөрөхгүй. Нөхцөл байдлыг бодитой харж үзэх шаардлагатай.
-Төсөвт тодотгол хийх шаардлага байна уу? Татварын хуулийг авч хэлэлцэх үү?
-Төсөвт тодотгол зайлшгүй хийнэ гэдэгт санал нэгдэж байна. Ялангуяа өнгөрсөн оны хөрөнгө оруулалтаар хийж чадаагүй зүйлийг бид хасах ёстой. Хасалтаар 500-аад тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалт шийдэгдэх байх. Хөрөнгө оруулалт ДНБ-ий 40 хувьтай зайлшгүй тэнцэнэ гэдгийг эргэж харах, ДНБ-д үзүүлж байгаа хөрөнгө оруулалтын асуудлыг зайлшгүй нягтлах шаардлагатай. Тиймээс бид үүнийг төсвийн шинэчлэл гэж нэрлэж байна гэж ойлгож болно.
Эх сурвалж: www.democrats.parliament.mn
Сэтгэгдэл (1)