УИХ-ын гишүүн Хүний эрхийн дэд хорооны дарга Д.Ганбат, УИХ-ын гишүүн Ц.Оюунбаатар нар өнөөдөр хүний эрхийн асуудлаар сэтгүүлчдэд мэдээлэл өглөө.
Тэд ярихдаа “Сүүлийн үед хүний эрх ноцтойгоор зөрчигдөж байна. Тиймээс уг байдлыг таслах зогсоохын тулд хуулиндаа яаралтай өөрчлөлт оруулах шаардлагатай байна. Бид энэ тал дээр анхаарал хандуулж ажиллана” гэсэн юм. Мөн хүний эрх ноцтойгоор зөрчигдөж байгаагийн хамгийн сүүлийн жишээ нь урьдчилсан хорих 461-р ангид хоригдож байгаад нас барсан Д.Амарсайханы хэрэг боллоо гэв. Ер нь урьдчилан хорих ангид хүн нас барсан анхны тохиолдол нь энэ аж. Энэ онд нийт таван хүн хорих ангид нас барсан байна. Д.Амарсайханаас гаднах дөрвөн иргэн нь ялаа эдэлж байсан бөгөөд нэг нь Малайз улсын иргэн байжээ. Иргэн Д.Амарсайханыг шүүхээр гэм буруутай нь тогтоогдоогүй байхад хорьж, эмнэлгийн тусламж үзүүлээгүйн улмаас амь насаа алдсан гэсэн мэдээлэл Хүний эрхийн дэд хороонд ирсэн байна. Тиймээс үүнийг шалгаж, цаашид хүний эрхийг дээдэлсэн хууль эрх зүйн орчинг сайжруулж ажиллана гэлээ. Ер нь гэм буруутайг нь шүүхээр эцэслэн нотлоогүй байхад хэнийг ч хорих, цагдах эрх хуулийн байгууллагад байхгүй аж. Харин манай хуулийн байгууллагууд мөрдөн шалгах ажиллагааны үеэр иргэнийг хорьж, цагдаж байгаа нь тухайн хүний хуулиар оногдсон амьд явах, эрх чөлөөтэй байх зэрэг эрхийг нь зөрчиж буй үйлдэл гэсэн юм.
Сүүлийн 10 жилийн судалгаагаар хорих байранд амь насаа алдсан хүний тоо 210-т хүрч, 2005 онд хамгийн их буюу 35 хүн, 2012 онд хамгийн бага буюу 12 хүн амь насаа алджээ. Тэдний дийлэнх нь сүрье, зүрхний шигдээс, бөөрний дутагдал зэрэг өвчнөөр амиа алддаг байна. Тиймээс хорих байгууллагуудыг олон улсын стандартын шаардлагад нийцүүлэхийн тулд хууль, шүүхийн шинэчлэлийг цаашид шат дараатайгаар авч хэрэгжүүлнэ гэдгийг мэдээлэл хийсэн гишүүд онцолж байлаа.
Д.Амарсайханы хэргийн хувьд хэргийг нь холбогдох хууль, хяналтын байгууллага шалгаж байгаа. Гэхдээ зөвхөн шалгаад өнгөрөх бус цаашид Гэмт хэргийн тухай хууль, Гэмт хэргийг хянан шийдвэрлэх тухай хуулиудыг батлуулж хүний эрхийн асуудлыг цэгцэлнэ гэж УИХ-ын гишүүн Д.Ганбат хэллээ. Харин УИХ-ын гишүүн, Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хорооны дарга Ц.Оюунбаатар “Хорих байранд хоригдож байгаа, нийгмээс тусгаарлагдсан, эрх нь хязгаарлагдмал байгаа сэжигтэн болон ялтнуудын эрхийг төр хариуцах ёстой. Хүн өвчтэй эмчлүүлэх шаардлагатай гэж удаа дараа мэдэгдэж байхад нь эмчилгээ хийлгэх эрхийг нь хааж боосон байна лээ. Ингэж төрийн хүнд суртал гаргаж албан үүрэгтээ хариуцлагагүй, хайнга хандаж хүний амь насанд хүрсэн албан тушаалтнуудад хуулийн хатуу хариуцлага хүлээлгэх хэрэгтэй" гэсэн юм.
Тэд ярихдаа “Сүүлийн үед хүний эрх ноцтойгоор зөрчигдөж байна. Тиймээс уг байдлыг таслах зогсоохын тулд хуулиндаа яаралтай өөрчлөлт оруулах шаардлагатай байна. Бид энэ тал дээр анхаарал хандуулж ажиллана” гэсэн юм. Мөн хүний эрх ноцтойгоор зөрчигдөж байгаагийн хамгийн сүүлийн жишээ нь урьдчилсан хорих 461-р ангид хоригдож байгаад нас барсан Д.Амарсайханы хэрэг боллоо гэв. Ер нь урьдчилан хорих ангид хүн нас барсан анхны тохиолдол нь энэ аж. Энэ онд нийт таван хүн хорих ангид нас барсан байна. Д.Амарсайханаас гаднах дөрвөн иргэн нь ялаа эдэлж байсан бөгөөд нэг нь Малайз улсын иргэн байжээ. Иргэн Д.Амарсайханыг шүүхээр гэм буруутай нь тогтоогдоогүй байхад хорьж, эмнэлгийн тусламж үзүүлээгүйн улмаас амь насаа алдсан гэсэн мэдээлэл Хүний эрхийн дэд хороонд ирсэн байна. Тиймээс үүнийг шалгаж, цаашид хүний эрхийг дээдэлсэн хууль эрх зүйн орчинг сайжруулж ажиллана гэлээ. Ер нь гэм буруутайг нь шүүхээр эцэслэн нотлоогүй байхад хэнийг ч хорих, цагдах эрх хуулийн байгууллагад байхгүй аж. Харин манай хуулийн байгууллагууд мөрдөн шалгах ажиллагааны үеэр иргэнийг хорьж, цагдаж байгаа нь тухайн хүний хуулиар оногдсон амьд явах, эрх чөлөөтэй байх зэрэг эрхийг нь зөрчиж буй үйлдэл гэсэн юм.
Сүүлийн 10 жилийн судалгаагаар хорих байранд амь насаа алдсан хүний тоо 210-т хүрч, 2005 онд хамгийн их буюу 35 хүн, 2012 онд хамгийн бага буюу 12 хүн амь насаа алджээ. Тэдний дийлэнх нь сүрье, зүрхний шигдээс, бөөрний дутагдал зэрэг өвчнөөр амиа алддаг байна. Тиймээс хорих байгууллагуудыг олон улсын стандартын шаардлагад нийцүүлэхийн тулд хууль, шүүхийн шинэчлэлийг цаашид шат дараатайгаар авч хэрэгжүүлнэ гэдгийг мэдээлэл хийсэн гишүүд онцолж байлаа.
Д.Амарсайханы хэргийн хувьд хэргийг нь холбогдох хууль, хяналтын байгууллага шалгаж байгаа. Гэхдээ зөвхөн шалгаад өнгөрөх бус цаашид Гэмт хэргийн тухай хууль, Гэмт хэргийг хянан шийдвэрлэх тухай хуулиудыг батлуулж хүний эрхийн асуудлыг цэгцэлнэ гэж УИХ-ын гишүүн Д.Ганбат хэллээ. Харин УИХ-ын гишүүн, Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хорооны дарга Ц.Оюунбаатар “Хорих байранд хоригдож байгаа, нийгмээс тусгаарлагдсан, эрх нь хязгаарлагдмал байгаа сэжигтэн болон ялтнуудын эрхийг төр хариуцах ёстой. Хүн өвчтэй эмчлүүлэх шаардлагатай гэж удаа дараа мэдэгдэж байхад нь эмчилгээ хийлгэх эрхийг нь хааж боосон байна лээ. Ингэж төрийн хүнд суртал гаргаж албан үүрэгтээ хариуцлагагүй, хайнга хандаж хүний амь насанд хүрсэн албан тушаалтнуудад хуулийн хатуу хариуцлага хүлээлгэх хэрэгтэй" гэсэн юм.
Т.Хулан
Сэтгэгдэл (16)