Сангийн сайдад нэр дэвшээд буй Д.Хаянхярвааг Дархан-Уул аймгийн засаг даргаар ажиллаж байх үед удирдлага дор нь байсан хүмүүс бүлэглэн 800 сая төгрөг шамшигдуулсан явдлыг АН-ынхан нэр дэвшигч өөрөө идсэн мэтээр мэдээлж байна. Үнэндээ уг явдал нь Д.Хаянхярваатай холбоогүй гэдгийг З.Энхболд гишүүний дэлгэсэн 33 хуудас материалаас харагдах юм.

Хэрэг хэрхэн өрнөсөн бэ?
   2004 оны есдүгээр сарын 30-ны өдрөөс эхлэн Э.Наранбаатар гэдэг хүн улсын хөрөнгийг хуурамчаар баримт бичиг үйлдэж, шамшигдуулж байсан гэнэ. Уг хууль бус явдал Д.Хаянхярвааг засаг даргаар ажиллаж байх бүхий л хугацаанд үргэлжилсэн бөгөөд 2008 он хүртэл маш олон удаагийн үйлдэл хийжээ. Тухайн үед ЗДТГ-ын СЭЗБЗ-ийн дарга байсан Д.Нямхүү болон Төрийн сангийн тасгийн дарга Э.Наранбаатар нар дээрх хуурамч дансыг ашиглаж байсан гэнэ.

   Прокурорын дүгнэлтэд бичсэнээр  Д.Нямхүү нь 2402009638 дугаартай дансыг Н.Баатархүү гэдэг нэр дээр Зоос банкинд нээлгэсэн байсныг Э.Наранбаатар ашиглаж байсан аж. Д.Нямхүү “Б.Баатар” гэсэн гарын үсэгтэй, хоосон баримтыг Э.Наранбаатарт өгдөг байсан бөгөөд цааш нь олон төрлийн гэмт хэрэгт ашиглажээ. Тухайлбал, төрийн сангийн мөнгийг буруу данс руу гуйвуулаад андуурсан мэт болгоод эргүүлэн авахдаа өнөөх Б.Баатархүү гэсэн данс руу авдаг байсан гэнэ. Мөн төрийн үйлчилгээний төлбөр, мөнгийг хий өсгөж бичих, хуурамч бичиг баримт бүрдүүлэх, данс кодыг өөрчлөх, санхүүгийн баримт устгах, гүйлгээний утга өөрчлөх гэх зэргээр “ажилладаг” байсан аж.

   Зарим байгууллагад компьютер, төхөөрөмж нийлүүлнэ гэсэн нэрээр 6-7 сая төгрөг авах бөгөөд үнийн дүнд хүрэхгүй бүтээгдэхүүн нийлүүлдэг байсан. Эсвэл зарим байгууллагын ажилтнуудыг хууран мэхлэх замаар данс руугаа мөнгө оруулах гэх зэргээр бага багаар мөнгө завшдаг байсан нь нийтдээ 800 сая төгрөгт хүрчээ. Гэхдээ уг хэрэгт Д.Нямхүүгийн дүү Б.Бурмаа болон төрийн албаны хүмүүс ч хамрагдаж байгаа бөгөөд нийт яллагдсан хүний тоо 13 хүрчээ.

Хэрэгт хэн холбогдов?
   Хэргийг гардан гүйцэтгэгч хүмүүс нь Э.Наранбаатар, Д.Нямхүү, Төрийн сангийн мэргэжилтэн Б.Бурмаа нар юм. Эднээс гадна дөрвөн жилийн хугацаанд үйлдсэн олон хэрэгт нь дам болон шууд холбогдсон олон хүн бий. Тухайлбал, ХААН банкны теллерээр ажиллаж байсан А.Энхцацрал, НААҮГ-ын дарга Д.Баяраа, НААҮГ-ын ня-бо Ш.Уранчимэг, “Жигүүр” цогцолбор сургуулийн ня-бо С.Амаржаргал, БСГ-ын ажилтан Д.Амгалан, “Дархан Тэмүүжин” ХХК-ий захирал О.Баттогтох, “Ариун хүрд” ХХК-ний ажилтан Ц.Цогтбаатар, ажилгүй О.Сайханбаяр, Л.Мөнхбат нар холбогдон, Эрүүгийн хуулийн 150.2-д зааснаар ял авчээ. Мөн Боловсрол соёлын газрын санхүүгийн ажилтан Ж.Нацаг, С.Мөнхдалай, “Дархан Ариун итгэл” ХЗХ-ны захирал Д.Бурмаа нар хэрэгт холбогдсон байна.

   Харин дараах хүмүүс өршөөлийн хуулинд хамрагдсан байна. Үүнд, ХААИС-ийн нягтлан бодогч байсан Д.Туяа, Дархан-Уул аймгийн 15-р сургуулийн ня-бо Д.Доржсүрэн, “Од” цогцолбор сургуулийн ня-бо П.Энхтуяа, тэтгэвэрт суудаг С.Болд, 16-р сургуулийн захирал Л.Мөнхдалай, 22-р цэцэрлэгийн ня-бо Ц.Энхтуяа, “Жаанар” ХХК захирал Н.Жамбал, ХХҮХ-ийн ахлах мэргэжилтэн Д.Батбаатар нар орсон байна.

Сангийн “шинэ” сайд хэрэгт хэрхэн холбогдсон бэ?
   Д.Хаянхярвааг энэ хэрэгт гэрчээр татан оролцуулсан бөгөөд түүний нэр 33 хуудастай энэ тэмдэглэлд гуравхан удаа, “УИХ-ын гишүүн” гэсэн тодотголтойгоор гарч байна. Ингэхдээ гурвууланд нь мэдүүлгийн нэг л хэсгийг хуулбарлан дурджээ. Гурван удаа бичсэн тэрхүү хэсэг нь:

<<Гэрч Д.Хаянхярваагийн мэдүүлэгт: УИХ-ын гишүүн /ХХ-ий 2140-2143/
Би 2000-2008 онд Дархан-Уул аймгийн засаг даргаар ажилласан. Аймгийн засаг дарга СЭЗБЗХэлтсийн үйлд ажиллагааг ерөнхий удирдлагаар хангадаг. Төрийн сангийн тасгийн үйл ажиллагаанд СЭЗБЗХ-ийн дарга өдөр тутмын хяналт тавих үүрэгтэй. Төрийн сангийн тасгийн дарга, СЭЗБЗХ-ийн дарга нар өөрсдийн үйл ажиллагааны үнэн зөв бодит байдлыг хариуцан тайлан мэдээгээ гаргах ёстой.
...Аймгийн хөгжлийн сангийн нэгдүгээр гарын үсгийг зурж байсан, Би гүйцэтгэл тодорхойгүй нэр үл мэдэх компани руу гүйлгээ хийж байгаагүй.>> гэсэн байна.

   Хэрэгт холбогдсон олон хүний мэдүүлэгт ч засаг дарга Д.Хаянхярваагийн нэрийг нэг ч удаа дурдаагүй болохоор уг хэрэгт түүнийг холбоотой гэхэд бэрх юм. Харин өөрийн удирдлага дор байгаа дарга нар улсын төсвөөс мөнгө завшиж, дөрвөн жилийн турш уг хэрэг үргэлжилсэнд хариуцлага тооцоогүй, “мэдээгүй” явсан нь шүүмжлүүштэй. Одоо энэ хэргийг АН-ын гишүүд Д.Хаянхярваатай холбон тайлбарлахдаа улсаас 800 сая төгрөг завшсан гэсэн тодотгол хийж байгаа. Гэтэл үнэндээ “завшсаныг нь мэдээгүй” гэвэл илүү онох биз ээ.

    УИХ-ын гишүүн Х.Баттулга “Засаг дарга байхдаа 800 сая төгрөг шамшигдуулсан хүн төсвийн хэдэн их наяд төгрөгийг зөв зарцуулж чадах уу" гэсэн. Үнэхээр хэдэн зуун саяыг “манаж” чадаагүй хүн улсын хэдэн тэрбумыг хянаж чадах эсэхийг Д.Хаянхярваагаас асуугаад өнгөрөх биш баталгаа гаргуулах хэрэгтэй болов уу. Энэ хэргийн талаарх Улсын прокурорын орлогч, Хууль цаазын ахлах зөвлөх Б.Нинжийн тэмдэглэлийг бүрэн эхээр нь эндээс татаж аваад уншина уу.