Монгол улс Солонгостой “Ажиллах хүч илгээх гэрээ” хэмээх урт настай, удаан жаргалтай баримт дээр гар, хөлийн үсэг зуралцаад нэлээд олон жилийг үзэж байна. Өнгөрсөн жил манайхаас таван мянга монгол орчим монгол залуу хангүг улс руу “ачигдсан”.

2011 оны 3 дугаар сарын 8. “Чингис хаан” нисэх онгоцны буудал.
Нормын гэгддэг цэнхэр хантааз, цэнхэр саравчтай малгай өмссөн олон зуун “Чингис” Солонгост зарцлагдах тасалбараа авах гээд жагссан байв. Ц.Элбэгдорж ахын хэлж алдаршуулсан үг шүү дээ, энэ олон “Чингис” чинь. Уул шугамандаа энэ өдөр эхнэртэйгээ, ээжтэйгээ, хүүхдүүдтэйгээ баярлаж өнгөрөөх байв. Сарын 1000, 1200 ам.доллар үлгэр домгийн мэт санагдаж, байр машин, бизнес хийх мөнгө бодогдож, урд орой нь гэргий, ээжтэйгээ бал, цаас ноороглон таван жилийн дараа өдий, төдий мөнгөтэй ирнэ гэж тооцоолсон “Чингис”-үүдэд “Март 8”, эрүүл мэнд сонин биш нь мэдээж. Шөнөөс үүр цайтал залуусаа гаргаж өгөх гэж хамаатан садан, ах, дүү, аав ээж нь бужигнана. Онгоцондоо ачигдаж, нисэхийг нь харан араас нь сүү өргөнө. Баярын ч юм шиг, гунигийн ч юм шиг нулимс унагана.
Урд орой нь засгийн газрын тэргүүн зурагт, радиогоор тэдэн мянган залууг гадаадад ажиллуулхаар илгээж байгаадаа баяртай байна ч гэх шиг.
Харин энэ жил буюу 2012 онд нөгөөх удаан жаргалтай гэрээний үргэлжлэл болж 9957 хүн бүртгүүлж, 8326 хүн солонгос хэлний сургалтанд хамрагдаж, 5000 хүн тэнцсэн гэнэ. Гэрээний дагуу энэ жил манайхаас 3000 “Чингис” “худалдаж” авахаар байсан ч тэр тоо нь 4006 болж ихэсчээ. Энэ нь монгол хүний ажлын бүтээмжтэй шууд хамааралтай нь гарцаагүй. 4006 “Чингис” энэ жил Солонгосын хөдөлмөрийн биржид арилжаалагдана гэсэн үг. Тэднээс 1330-д нь ажлын санал ирсэн бөгөөд эхний ээлжинд 65 “Чингис”-ийг зарахаар болов. Хэзээ гээч, маргааш буюу 2012 оны 2 дугаар сарын 14. Гэгээн хайрын өдөр хосууд хамтдаа байж, баярладаг бол маргааш 65 нь хагацах нь.
Эх орноосоо эрүүл ухаантай, бүтэн шүдтэй, чийрэг биетэй 24 настай залуу таван жилийн дараа ямархуу царайтай юм ирнэ гэж бодож байна. “Чингис” маань солонгос эзнийхээ өмнө бөхийж, толгой руугаа тоншуулсаар байгаад мэдрэлийн ямар нэг согогтой, үйлдвэрийн ослоос болж 12 шүдтэй, бөөр, нуруу, нугасны ямар нэг эмгэгтэй л хүн болж ирнэ. Олсон зүйл нь нэг өрөө байр, япон машины мөнгө. Алдсан зүйл нь эрүүл мэнд, эхнэр хүүхэд, амьдрал.
Монголын ихэс дээдсүүд алт, эрдэнэстэйгээ л гайхаад байх юм. Газар доорх баялгаас газар дээрх нь чухал биш гэж үү. Жил бүр мянга мянган эрүүл чийрэг залуусаа гадаадад боолчилж, явуулсаар байх уу, хэзээ монгол хүн эх орондоо эзэн шиг амьдарч, Чингис шиг “Чингис” байж, цалингаараа амьдрах юм бол доо.
2012 оны 2 дугаар сарын 14. “Чингис хаан” нисэх онгоцны буудал. “Март 8”.
Нормын гэгддэг цэнхэр хантааз, цэнхэр саравчтай малгай өмссөн 65 “Чингис” Солонгост зарцлагдах тасалбараа авах гээд жагссан байв.
Б.Ням