Хадгаламж зээлийн хоршооны хохирогчдын эрхийг хамгаалах холбооны дэд тэргүүн Х.Оюунчимэг тэргүүтэй хэсэг нөхөд ирэх тавдугаар сараас жагсаал цуглаан зохион байгуулахаар болоод байгаа. Тэд “Төр алдаа гаргасан, алдаагаа хүлээх ёстой. Бидэнд бодит хохирол учирсан. Төрөөс бидний үлдсэн хохирлыг барагдуулахгүй удаж байна. Хуулийн байгууллагаар олон жил явсан ч үр дүнд хүрсэнгүй. Тиймээс хохирлыг бүрэн барагдуултал тэмцэнэ” гэж байв. Харин өнөөдөр мэдэгдэл гаргажээ. Уг мэдэгдлийг бүрэн эхээр нь хүргэж байна.
МОНГОЛ ХҮНИЙ ЭРХИЙГ ХАМГААЛАХ ХОХИРОГЧДЫН НЭГДСЭН ХОЛБОО
Монголчуудаа, эх орончид оо!
Монгол улс Монголын ард түмэн 1990 оноос хүний эрх, эрх чөлөө, ардчилал, шударга ёсыг дээдэлсэн хүмүүнлэг, иргэний ардчилсан нийгмийн цогцлоон хөгжүүлэх замыг сонгосон билээ. Гэтэл өнөөдөр нийгмийн баялагийн тэгш бус хуваарилалт газар авч, албан тушаалаа ашиглан зүй бусаар хөлжигсөд төрийн түшээ, түшмэдүүдийн дураар дургих эрх мэдлээ хэтрүүлэн ашиглах нь хэрээс хэтэрлээ. Энэ бурангуй нийгмийн амьд жишээ болсон ХЗХ-ны хохиргогчид, МИ-8-ын хэрэг, Хонгор сумын иргэд, ВАКО орон сууц захиалагчид, САПУ Багануурын архины хордлогынхон, 7-р сарын 1-ны хохирогчдын хэргүүд гарч олон мянган иргэдийн амьдрал сүйрч эрүүл мэнд, амь нас, эдийн засгаараа хохирч хууль, хүний эрх шударга ёс урьд хожид байгаагүйгээр хөсөрдөж үндэсний эрх ашиг, улс орны хөгжил төр, засгийн нэр хүнд ноцтойгоор унаж байсныг бид мартаагүй ээ.
Энэ хэргүүдийн шийдвэрлэх явц хэт удааширсаны улмаас иргэдийн төр, засагтаа итгэх итгэл алдарч, хохирч шаналсан иргэдийн хохирол өдөр, хоногоор нэмэгдсээр 2 засгийн нүүр үзэж байна. Монголын ард түмэн бид уух ус, амьсгалах агаар, гишгэх газар, өмч хөрөнгө, сонгох сонгогдох эрх, амь нас, алдаж болох бүх зүйлээ алдсаар байна. Газрын наймаа хэрээс хэтэрч, гэр хорооллын ард иргэдэд ардчиллаас оногдсон ганц өмч хөрөнгө болох газрыг нь луйвардаж түрэмгийлэн авах боллоо. Хотын төвийн орон сууцны кв.м нь 1000-2500 ам.доллар байхад хотын төвийн иргэдийн газрын болохоор 100 мянгаар үнэлдэг нь төрийн нэрийг барьсан дээрэм биш үү. Хамгийн аймшигтай нь агаарын бохирдлоос удам залгах Чингисийн Монгол үрс маань хүн болох хувьгүйгээр жилдээ 30 мянгуулаа хэвлийдээ амь эрсдэж байгааг өдрийн сонин дээр “Хатагтай эмнэлэг”-ийн судалгаагаар дурьдсан байдаг.
Ах дүү Монголчууд аа!
Хоршоо дампууруулсан нөхдүүдэд 10 жилийн ял өгсөн. Улс орны минь дампууруулсан авлигчдад ямар ял өгөх вэ?
Төр:
1. Хонгор сумын иргэдийн тогтвор суурьшилтай амьдрах орчин нөхцлийг бүрдүүлэх, эрүүл мэнд, амь насаараа хохирсон иргэдэд нөхөн олговор олгох хууль эрх зүйн орчныг яаралтай бүрдүүлээгүй.
2. МИ8-ын хэрэг дээр Эрүүгийн хуулийн тусгай анги 272-р зүйлийг тухайн үед санаатайгаар алга болгосон албан тушаалтан Ц.Нямдоржид хариуцлага тооцож, ял завшсан албан тушаалтны хэргийг сэргээгээгүй.
3. Хааны зам Вако ХХК-ийн буруутай үйл ажиллагаанаас болж хохирсон иргэдийн хохирлыг бүрэн барагдуулаагүй, 5 хүний дунд байр өгсөн.
4. 2008.07.01-нд Үндсэн хуулиар олгогдсон сонгох сонгогдох эрхээ зөрчүүлсэн иргэд, ард түмнийхээ өөдөөс галт зэвсэг хэрэглэж Монгол хүний амь нас, эрүүл мэнд, эрх эрх чөлөөнд ноцтойгоор халдсан энэ үйлдэлдээ Монголын Засгийн Газар ард түмнээсээ албан ёсоор уучлалт гуйгаагүй.
5. Ноцтой байдал үүсгэхэд хүргэсэн эрх бүхий албан тушаалтнуудад хариуцлага тооцоогүй.
6. Төрийн буруутай үйл ажиллагаанаас хэлмэгдэж ял авсан иргэдээ цагаатгах, хэлмэгдсэн бүх иргэдийн хохирлыг бүрэн барагдуулж нөхөн олговор олгох тал дээр дорвитой ажил хийгдээгүй.
7. Коммунистууд түүхэндээ ард иргэдийнхээ эдийн засгийн эрхэнд халдсаар ирсэний тод жишээ нь 1937 оны хэлмэгдүүлэлт, нэгдэлжих хөдөлгөөн, 6 банкны дампуурал, 20-р тогтоол юм. 2000-2004 оны УИХ-д үнэмлэхүй олонх болж байсан Монгол Ардын Намын засаглалын үед ноцтой хийдэл бүхий хууль баталж, улмаар санхүүгийн салбарт хяналт, зохицуулалтын ажлыг санаатайгаар орхигдуулсаны улмаас 10-аад мянган хадгаламж эзэмшигчидтэй 26 хоршооны 72 тэрбумын Монгол улсын түүхэнд гараагүй том луйвар хэлмэгдүүлэлтийн хэрэг 2006 онд нийгмийг цочроож байсан. Тухайн үеийн Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Н.Энхбаяр нь намрын чуулган дээр хэлсэн үгэндээ хуруу хумсаа хуйхалж олсон ард ирггэдийн мөнгөн хөрөнгийг 100% барагдуулах нь шударга ёсонд нийцнэ гэж хэлж байсан нь олон хохиогчдын сэтгэл итгэлийн гэгээ болж байлаа.
Хохирогчдын уйгагүй тэмцэл, өвлийн хүйтэнд үс гэзгээ тайран, нялх үрээ тэвэрч, өлсгөлөн зарлаж Ху намын батлах уран, Намын байранд нь 3 сар сууж, тэмцлийн бүхий л хэлбэрээр мятрашгүй тэмцсэний үр дүнд нийгэм олон нийтийн дэмжлэгээр нэг удаагийн хохирол барагдуулах хууль батлагдсан юм. Зовох цагт нөхрийн чанар танигдана гэдгээд МоАХ нь Ардын намын намын байранд суулт хийж, Их тэнгэрийн аманд хаалт хийж байх үе 2007 оны 4-р сард Ардчилсан Эмэгтэйчүүд хөдөлгөөнтэй мөр зэрэгцэн бидэнтэй хамт тэмцэж байсныг бид мартаагүй ээ.
Тэр үеийн хүнд хэцүү үед биднийг дэмжиж байсан МоАХ-ны партизануудын нэг Ренцэнтавхай, Ахмадын Чөлөөт Холбооны тэргүүн Баасан, Эрх чөлөө төвийн Ариунаа нартаа үргэлж баярлаж байдгаа илэрхийлье.
2008 оны сонгуулиас өмнө эрх баригчид бүх 26 хоршоодын битүүмжилсэн хөрөнгө 43 тэрбумын хөдлөх үл хөдлөх хөрөнгө 10 гаруй тэрбумын зээлдэгч, 20 гаруй газар 5 лицензийг цагдаагийн битүүмжлэлд авч, хохиргогчдын хохирлыг бүрэн барагдуулна гэж Засгийн газар шоудаж байсан билээ. Гэтэл одоогийн байдлаар цагдаагийн битүүмжлэлд 1.6 тэрбумын үнэлгээтэй 25 мянга гаруй иргэдийн хөрөнгийг цагдаа хулгайлсан. Шүүх дээр өнгөтэй үнэтэй хөрөнгүүдийг битүүмжлэлээс чөлөөлсөн ШШГГазар нь дуудлага худалдааны хуулиа зөрчиж 15-16 дуудаж үнэ бүхий хөрөнгүүдийг анхны үнээс 2-3 дахин хямд танил талдаа худалдсаныг олон баримтаар нотолно. Үүнд:
1. Баян-Өндөр ХЗХ-ны 25-р эмийн сангийн урд талын Пелснер төвийг олимпийн аваргуудад хямдаар зарсан байдаг.
2. Гэр хороолол ХЗХ-ны Россия рестораныг ШШГГ-ын төлбөр барагдуулах ажлын хэсгийн дарга Очирбат найздаа дуудлага худалдаа хийхгүйгээр 360.000.000 төгрөгөөр /Гурван зуун жаран сая төг/ зарсан байдаг.
3. ХЗХ-дын битүүмжлэлд байсан барилгын материалуудаар бүх шоронгуудын барилгын засварын ажлыг хийсэн гэх мэт.
Таван ашигт малтмалын лицензийг шинэчилсэн бүртгэл хийнэ гээд Кадастрын газар луйвардсан. Тэрч байтугай Нийслэлийн газрын алба дуудлага худалдаа хийлгүй захирамж гаргаж хоршооны битүүмжилсэн хөрөнгө БЗД-ийн 10-р хороон дахь 10 илүү гар газрыг хууль бусаар эрх мэдлээ ашиглаж, улаанбаатар Газ ХХК-д эзэмшүүлэн ашиглах шийдвэр гаргаж эрх мэдлээ урвуулан ашиглаж ноцтой гэмт хэрэг үйлдсэн байна.
ХЗХ-ны хохирогчид бид төрдөө дахин итгэж чононд хонио хадгалуулж дахин алдлаа. чонийн амнаас гараад барын аманд орсноо ухаарч тэмцэх цаг боллоо. Монгол улсын иргэн бүр хууль шүүхийн өмнө тэгш эрхтэй юм бол арилжааны 16 банкны эрсдлийг төр даасан. Банк ч хуулийн этгээд, Хоршоо ч хуулийн этгээд. Иймд ард түмнээ алагчлах ёсгүй.
Төрийн албаны хуулийн 4.2.7-д хууль тогтоомжид заасан бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэх явцад гаргасан алдааны улмаас төрийн албан хаагчийн учруулсан хохирлыг төр хариуцна гэсэн нь 2002 оны 6-р сарын 28-нд ардын нам дангаараа засгийн эрх барьж байх үед баталсан хууль юм.
Мөн Хоршоодын мөнгөөр сонгуулийн санхүүжилт авч улс төрд орсон Монгол Ардын намын нөхдүүд эр зориг гарган эргүүлж өгнө үү. Эдгээр хүмүүсийг дурьдвал:
- ББС ХЗХ-ны эзэн Энхтөрөөр 2004 оны сонгуулийн менежерээ хийлгэж байсан Занданшатар
- ББС ХЗХ-ноос их хэмжээний мөнгө зээлсэн Сономпил, Бат-Эрдэнэ
- ББС ХЗХ-ноос их хэмжээний зээл авсан Увс аймгийн нутгийн зөвлөлийн дарга Хийморсангийн битүүмжилсэн хөрөнгийг чөлөөлж зээлдэгч биш болгож Шүүхийн шийдвэр гаргуулсан Ц.Нямдорж
- Гэр хороолол барилгажилт ХЗХ-ны үүсгэн байгуулагч Шийлэгдамба тус хоршоонд Алтаргана худалдааны төвийг үнэ хүргэж шахсан Хүрэлсүх,
ХЗХ хохирогчдыг зохион байгуулж хаврын тэмцлийн манлайд босгоно. үр хүүхдийнхээ ирээдүйд шударгаар олсон хөдөлмөрийнхөө төлөө дахин тэмцэцгээе.
Б.Чимэг
