...Ойр дотны эмэгтэйчүүд, найз нөхдийг нь барьж хориод “Даргынхаа но-г хэлчих” хэмээж байгаа нь “Ногоон малгайтнуудын” үе эргээд ирж гэхээс өөр дүгнэлт алга. Ёстой л Э.Бат-Үүл баатарын хэлсэнчлэн цаг нь болоод эрх нь олдох юм бол лаларууд дуртайяа ногоон малгайтнууд болдог аж....

МАН-ын ахмад гишүүн Г.Самбуу МАН-ын удирдлагуудад захидал хүргүүлснийг бүрэн эхээр нь хүргэж байна.

НЭЭЛТТЭЙ ЗАХИДАЛ

-Би МАН-ын жирийн гишүүдийн нэг. УИХ-ын сонгуульд нам маань ялалт байгуулсанд талархаж, миний өчүүхэн хувь нэмэр бий гэдэгт итгэж явдаг нэгэн. Сонгуулийн өмнө манай намын дарга нар “Мэргэжлийн Засгийн газар байгуулж, ард олноо сайхан амьдруулна” гэх зэргээр маш том том амлалт өгч байсныг намын жирийн гишүүд бид төдийгүй олон нийт мартаагүй байна. Гэтэл их санасан газар есөн шөнө хоосон хонов гэгчээр намын дарга нарын маань үг уриа төдийхөн байжээ гэдгийг улам бүр ойлгож, басхүү харамсах боллоо. Хамгийн наад зах нь л мэргэжлийн гэхээсээ найз нөхөд, нутаг нугийнхнаа татсан Засгийн газар байгуулж, олон нийтээс ямар их шүүмжлэл хүлээв. Нөгөө шүүмжлээд байсан давхар дээлээ ч өөрсдөө өмслөө. Энэ байдал зөвхөн Засгийн газар, яам, агентлагуудад болж байгаа ч юм биш. Хөдөө орон нутагт ч халдварлав.

Өвгөн миний амьдран суугаа өмнийн цэнхэр говь нутагт минь өнөтэй сайхан өвөл болж байна. Харин аймгийн удирдлагад гарч ирсэн намынхан маань жирийн гишүүд биднийхээ үгийг сонсохоо болих янзтай. Энэ хэвээрээ бол сүүлийн жилүүдэд хөгжлөөрөө тэргүүлж яваа Өмнөговь аймагт маань засаглалын зуд нүүрлэж, хөгжил дэвшил нь зогсоход хүрэх вий гэж МАН-ын жирийн гишүүд бид санаа зовох боллоо.

Төв намын бодлого, даалгавар нэрийн дор бүтцийн өөрчлөлт хийхдээ олон хүнийг төрийн албанаас хоморголон халсныг аймгийн иргэд шүүмжлэн ярьж байна. Аймгийн ЗДТГ-ын хэлтэс, албаны даргаар томилох хүмүүстээ албаа аваад 2-3 хүнийг халах үүрэг өгсөн ч гэх шиг. Энэ олон хүнийг ажлаас нь чөлөөлж, оронд нь өөр аймаг, хотоос хүн авчиран тавьж байгааг харахад дээрх мэдээлэл батлагдаж байна. Мордохын хазгай гэгчээр аймгийн удирдлагын томилгооноос эхлээд санаа зовох зүйл олон байна. Аймгийн ИТХ-ын даргаар Х.Сугирыг сонгов. Манлай сумын багийн дарга, Засаг даргаар ажиллаж байсан энэ хүн Нийслэлийн ИТХТ-ийн дарга Н.Болормаатай нийлэн МАН-ын дарга М.Энхболдыг газрын наймаагаар баяжсан энээ тэрээ гэж зарлан түүнийг огцруулахаар шударга тэмцэгчийн дүрд чадмаг тоглож байсан нэгэн шүү дээ. Хачирхалтай нь шударга тэмцэгч энэ хүний тухай таагүй яриа ард олны дунд багагүй дуулдах боллоо.

Наад зах нь л энэ хүнийг Ерөнхий боловсролын сургуулиа гүйцэд дүүргээгүй, дээд сургуулийн хуурамч дипломтой гэж ярих юм. Энэ мэдээллийн үнэн худлыг хууль хяналтын холбогдох байгууллагынхан нягтлах нь зүйтэй билээ. Тэгэхгүй бол намын нэр хүндэд халтай зүйл болоод байна. Бүхэл бүтэн аймгийн хөгжлийн бодлогыг тодорхойлоход энэ хүний мэдлэг боловсрол дутаж байгааг иргэд шүүмжлэх болсон нь үүний нэг илрэл.

Х.Сугир дарга “Гар аргаар алт, чулуу олборлохыг аймгийн удирдлагын зүгээс дэмжиж байгаа” гэж иргэдтэй уулзахдаа ярьж явсан гэдэг. Аймгийн ИТХ-ын дарга гэх хариуцлагатай албан тушаал хашиж буй түүний үгэнд итгэсэн цөөнгүй иргэн алт, чулуу олборлож, амьдралаа дээшлүүлэхээр яваад эд хөрөнгөөрөө хохирсон төдийгүй зарим нь гэмт хэрэгтэн болж, шүүхийн хаалга татахдаа тулжээ.

Манай намд энэ хүнээс өөр Аймгийн ИТХ-ын даргаар ажиллуулчих мэдлэг боловсролтой хүн байхгүй хэрэг үү. Үүнийг Төв намын байгууллагын дарга, удирдлагууд эрх биш анхаарах буй заа. Энэ мэт намын нэр хүндийг унагаж буй хүмүүсээс болж манай намын нэр хүнд олон түмний дунд унаж байгааг анхаарч арга хэмжээ авна гэдэгт итгэж байна. Маргааш аймгийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хуралдаан болно. Хурлаар аймаг, орон нутгийн хөгжил, иргэдэд хамаатай олон чухал асуудал хэлэлцэнэ. Энэ хурлаараа намын нэр хүндийг унагасан болчимгүй үйл хийсэн Х.Сугир мэт албан тушаалтнуудынхаа тухай хэлэлцэж шийдвэрлээсэй гэж жирийн гишүүд бид хүсэж, бас шаардаж байна. Болгоон тунгаам уу.

МАН-ын ахмад гишүүн Г.Самбуу

Алганы хээг уншиж, өнгөрсөн болон одоог зөгнөх нь Энэтхэг болон цыгануудаас улбаатай зурхайн арга барил юм. Таны алган дээр бусдаасаа тод гурван гол зураас байх ёстой.

1. Үндсэн мэдэгдэхүүн: Эмэгтэй хүний баруун гарын зураас төрснөөс хойш өөрчлөгддөггүй. Харин зүүн гарын зурааснууд туулж өнгөрүүлсэн зүйлсээс шалтгаалан хувьсаж болдог. Эрэгтэй хүний хувьд энэ нь эсрэгээрээ юм. Тиймээс та төрөхөөс оноогдсон хувь заяагаа унших уу, аль эсвэл өнөөдрийг хүртэлх амьдралынхаа замналыг унших уу гэдгээ өөрөө шийдэж, баруун зүүн гарын аль нэгийг сонгох ёстой.

2. Зүрх, оюун ухаан, амьдралын гол зураасуудаа тогтоо.

3. Зүрхний зураасыг унших нь: Энэ зураас нь сэтгэл санааны тогтвортой байдал, романтик харилцаа, уур бухимдлыг илтгэдэг.
• Долоовор хурууны доохно хавиас эхэлсэн бол: Хайр дурлалынхаа амьдралд сэтгэл хангалуун жаргалтайн шинж.
• Дунд хурууны хавиас эхэлсэн бол: Хайр дурлалын тал дээр материалист, амиа бодсон хандлагатай.
• Долоовор, дунд хурууны голоос эхтэй бол: Амархан дурламтгай.
• Богино, шулуун байвал: Романтик явдалд тийм ч их ач холбогдол өгдөггүй. Харин сексийн өндөр мэдрэмжтэй.
• Амьдралын зураасанд хүрсэн бол: Сэтгэл нь амархан шархалдаг.
• Урт, долгионтой: Сэтгэл хөдлөлөө чөлөөтэй илэрхийлдэг.
• Шулуун, оюун санааны зураастай паралель: Сэтгэл хөдлөлөө сайн барьдаг.
• Дундаа цагирагтай: Гунигтай, бухимдалтай.
• Зүрхний зураасыг огтолсон жижиг жижиг зураасуудтай: Сэтгэлийн гүн шархтай.

4. Оюун ухааны зураасыг унших нь: Оюуны чадамж, юмсыг танин мэдэх ухаан, мэдлэгийг илтгэнэ. Муруй оюуны зураас нь бүтээлч, ургуулан бодох чадварыг харуулдаг бол шулуун гүн зураас нь бат бөх үзэл бодол, хөдөлгөөнгүй байдлыг харуулна.
• Богино зураас: Биеийн хүчний ажлыг илүүд үздэг хүн.
• Муруй, хэлбийсэн шулуун биш зураас: Бүтээлч.
• Амьдралын зурааснаас салангид байвал: Адал явдалд дуртай, амьдралын өндөр тэмүүлэлтэй.
• Долгионтой зураас: Анхаарлаа удаан төвлөрүүлж чаддаггүй. Нэг юмыг удаан бодохоос залхдаг.
• Гүн, урт зураас: Бодол санаа нь ойлгомжтой, төв.
• Хугаралтай зураас: Оюун санааны зөрчил.

5. Амьдралын зураасыг унших нь: Эрхий хурууны хавиас эхлээд алганы доод хэсэг хүртэлх нумарсан хэлбэртэй зураас. Амьдралын томоохон өөрчлөлтүүд, ерөнхий ноён нуруу, эрүүл мэнд, наслалтыг тодорхойлогч юм.
• Эрхий хуруутай ойрхон эхтэй байвал: Ихэвчлэн ядрангуй байдаг.
• Сайн нумарсан: Хангалттай их эрч хүчтэй.
• Урт гүн зураас: Урт наслана.
• Богино, бүдэг: Бусдад амархан мэхлэгддэг.
• Хагас дугуй хэлбэртэй: Хүч чадал, урам зоригтой.
• Шулуувтар, алганы ирмэгтэй ойрхон байвал: Харилцааны тал дээр хашир хянамгай.
• Хэд хэдэн амьдрлын зураас: Маш урт наслана. Боломжоор дүүрэн байдаг.
• Дундаа цагирагтай: Хүнд бэртэж байсан.
• Хугаралтай: Амьдралын хэв маягын гэнэтийн өөрчлөлт.

Үүнээс гадна хүний гарын хэлбэрээр зан араншинг нь тодорхойлж болдог
1. Газар: Дөрвөлжиндүү, бахим гар хуруу, ширүүн арьстай, алганых нь урт дунд хурууных нь урттай тэнцүү хүн бол үзэл бодлын хувьд тогтвортой, заримдаа зөрүүд, хариуцлагатай, материалист хүмүүс байдаг.
2. Агаар: Урт хуруутай дөрвөлжиндүү хэлбэр, алгынх нь урт хурууныхаасаа богино байдал, доороос эхэлсэн эрхий хуруу, хуурай арьс, товойж гарч ирсэн хурууны үетэй хүн бол нийгэмтэйгээ ойр, яриа хөөрөө сайтай, хэн нэгнээр хорьж цагдуулах дургүй, юмсыг янз бүрийн аргаар туршиж үзэх сонирхолтой байдаг.
3. Ус: Урт зуувандуу хэлбэрийн алга, урт уян хатан хуруутай, алганых нь урт хурууныхаа урттай тэнцүү боловч алганыхаа өргөнөөс богино хүмүүс нь бүтээлч, авхаалжтай, энэрэнгүй, сэтгэлийн хөдөлгөөн ихтэй боловч бүрэг ичимхий, өөртөө төвлөрсөн, юмсыг чимээгүйхэн зөн совиндоо найдаж хийдэг.
4. Гал: Дөрвөлжин, тэгш өнцөгт хэлбэрийн алга, ягаан улаа бутарсан арьс, богино хуруутай, алганых нь урт хурууныхаа уртаас илүү хүмүүс бол эмх замбараагүй, өөдрөг, сэтгэлийн тэмүүлэлтэй, заримдаа аминчхан, түргэн зантай, нээлттэй байдаг аж.

Анагаах ухааны элдэв туршилтад туулайг их ашигладаг учир ”туршилтын туулай” гэдэг хэллэг бий болсон гэдэг. Гэвч анагаах ухаанд туулайгаас илүүгээр усан гахайг туршилт болгодог учраас энэхүү нэрийг хэрэглэбэй.

2016.12.3, БЯМБА ГАРАГ / БИЛГИЙН ТООЛЛЫН: 4
ӨВЛИЙН ДУНД ЦАГААН ХУЛГАНА САР
ГУРВАН ХӨХ МЭНГЭТЭЙ ШАРАГЧИН ХОНЬ ӨДӨР



Аргын тооллын: 2016.12.3, Бямба гараг
Наран ургах шингэх: 08.23-17.01
Үс засуулбал: Бие эрхтний хүч сайжирна
Барилдлага: Шид
Шүтэн барилдлага: Тийн мэдэхүй



Тухайн өдөр үхэр, бар, туулай жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн ба гахай, хулгана жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай хандаж, биеэ энхрийлүүштэй. өдөр аливаа үйлс сэтгэлчлэн бүтнэ. Шүтээн босгох, хот балгадыг барих, тариа тарих, худалдаа наймаа хийх, шид бүтээл үйлдэх тарни тоолох болон дэлгэрүүлэх, эм засал хийлгэх, авшиг авах, бэрийн үйл, дайсныг дарахад болон хуран чуулах, үс угаахад сайн. Зүүн нүд татвал хувцас олдох, баруун нүд татвал тэмцэл болох, баруун чих хангинавал сайн, зүүн нь хангинавал өчүүхэн нэгнийг үзэх, тагнай загатнах, бие татвал үзэсгэлэн болох, хөлийн шөрмөс татвал үг, асуулт болох болой. Өдрийн сайн цаг нь бар, туулай, могой, бич, нохой, гахай болой.

БАРУУН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Үүлэрхэг. Шөнөдөө нутгийн хойд хэсгээр, өдөртөө ихэнх нутгаар цас орж, цасан шуурга шуурна. Салхи баруун өмнөөс баруун хойш эргэж секундэд 6-11 метр, Алтайн салбар уулсаар секундэд 14-16 метр хүрч ширүүснэ. Увс нуурын хотгор болон Идэр, Тэс голын хөндий, Байтаг богд орчмоор шөнөдөө 22-27 градус, өдөртөө 10-15 градус, Эхийн голын Баянбүрд орчмоор шөнөдөө 2-7 градус хүйтэн, өдөртөө 2 градус дулаанаас 3 градус хүйтэн, бусад нутгаар шөнөдөө 7-12 градус, өдөртөө 1-6 градус хүйтэн байна.

ТӨВИЙН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Үүлшинэ. Шөнөдөө нутгийн хойд хэсгээр, өдөртөө ихэнх нутгаар цас орж, цасан шуурга шуурна. Салхи баруун өмнөөс баруун хойш эргэж секундэд 7-12 метр. Дархадын хотгороор шөнөдөө 26-31, өдөртөө 18-23 градус, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Сэлэнгэ, Хараа, Ерөө, Туул, Тэрэлж голын хөндийгөөр шөнөдөө 19-24 градус, өдөртөө 12-17 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 9-14 градус, өдөртөө 6-11 градус хүйтэн байна.

ЗҮҮН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Үүлшинэ. Цас орохгүй. Салхи баруун өмнөөс баруун хойш эргэж секундэд 5-10 метр, зарим газраар секундэд 12-14 метр хүрч ширүүснэ. Хэрлэн голын хөндийгөөр шөнөдөө 17-22 градус, өдөртөө 9-14 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 9-14 градус, өдөртөө 5-10 градус хүйтэн байна.

ОТРЫН НУТАГ ХЭРЛЭНБАЯН-УЛААН ОРЧМООР: Багавтар үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи баруунаас өмнөөс секундэд 6-11 метр. Шөнөдөө 19-21 градус, өдөртөө 7-9 градус хүйтэн байна.

ГОВИЙН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Үүлшинэ. Цас орохгүй. Салхи баруун өмнөөс секундэд 4-9 метр, өдөртөө Арц Богдын өвөр хоолойгоор секундэд 12-14 метр хүрч ширүүснэ. Шөнөдөө Өмнөговийн нутгаар 5-10 градус, бусад нутгаар 10-15 градус, өдөртөө Дунговийн нутгаар 3-8 градус, бусад нутгаар 0-5 градус хүйтэн байна.



УЛААНБААТАР ХОТ: Үүлшинэ. Цас орохгүй. Салхи баруун өмнөөс баруун хойш эргэж секундэд 4-9 метр, зарим үед секундэд 12-14 метр хүрч ширүүснэ. Шөнөдөө Яармаг-Сонгины орчмоор 21-23 градус, бусад хэсгээр 12-14 градус, өдөртөө 9-11 градус хүйтэн байна.

Сьерра Леоне улсын Хаилахун дүүргийн 11 настай охины цээж хэсэг буюу хөх нь маш том болж хавдасны улмаас сургуулиа орхиход хүрчээ.

Эмч нар охинд туссан өвчнийг тодорхойлж чадаагүй бөгөөд хөхний томрох явцийг ч зогсоож чадахгүй байгаа аж. Тиймээс охин эцэг эх дэлхий нийтээс охины өвчнийг эдгээж өгөөч хэмээн тусламж хүсчээ.

1
2
3

Сонгинохайрхан дүүргийн 24 дүгээр хорооны Баруун салаа, Сонгинохайрхан дүүргийн 7 дугаар хорооны Баян-Хошуу орчимын иргэдээс ирүүлсэн санал хүсэлт, зорчих эрэлтэд хийсэн судалгаанд үндэслэн Ч:41 “Баруун салаа-Их тойруу-Сансарын тойрог” чиглэлийн замналд өөрчлөлт оруулж “Сансарын тойрог”-оос “Халдвартын эмнэлэг” хүртэл 2 км сунгалаа. Үйлчилгээг энэ сарын 05-ны өдрөөс эхлүүлэхээр төлөвлөөд байна.

Ч:41 буюу “Баруун салаа-Их тойруу-Халдвартын эмнэлэг” чиглэлд 10 автобус 10 минутын хүлээгдлийн хугацаатайгаар үйлчилнэ. Үйлчилгээтэй холбоотой санал, хүсэлтийг 11323176, 11321490 дугаарын утсаар өгөх боломжтой гэж Нийслэлийн тээврийн газраас мэдээллээ.

Олон Улсын Жүдо бөхийн холбооний энэ оны сүүлийн тэмцээн болох Токиогийн “Их дуулга” тэмцээнд эмэгтэйчүүдийн 57 кг-ийн жинд МУГТ Д.Сумъяа хүрэл медаль хүртлээ. Тэрбээр хүрэл медалийн төлөө Францын бөхтэй барилдаж, юүко үнэлгээгээр яллаа.


Түүний хувьд эхний тойрогтоо хийлж, хоёрдугаар тойрогт Тайландын Юүриког цэвэр ялсан бол хэсгийн аваргын төлөө Японы Ишикава Мегүмиг буулгаж авсан билээ. Улмаар хагас шигшээд Японы бөх Ёшидо Цукасад цэвэр ялагдаж, хүрэл медалийн төлөө барилдах эртхэй болсон юм.



Тус тэмцээнд нийт 41 орны эрэгтэй 155, эмэгтэй 132, нийт 287 жүдоч оролцож байгаагаас манай улсаас 13 жүдоч өрсөлдөж байгаа юм.

Киног амьдруулдаг хамгийн чухал зүйл бол яахын аргагүй амьд дүрслэл бүхий хөгжим юм. Тэгвэл кино сонирхогч та бидний сэтгэл зүрхэнд хоногшсон Дэлхийн болон Монголын олон сайхан киноны хөгжмүүд улсын Филармонид эгшиглэх нь ээ.

Тус тоглолтонд улсын Филармонийн Баянмонгол жазз найрал хөгжим удирдаач С.Саруул-Од /СТА/, дуучин Н.Наранбаатар /СТА/, Ц.Хулан /СТА/, П.Өнөржаргал /СТА/, Б.Солонго нар киноны дуунуудыг амьдруулан дуулах аж. Тоглолт улсын Филармонийн тайзнаа 2016 оны 12-р сарын 02-нд 19:00 цагт ганцхан удаа тоглогдох аж.

Тасалбарыг Филармонийн касс, онлайн худалдааны www.ticket.mn сайтаар худалдаалж байгаа бөгөөд 1900-1617 үнэгүй хүргэж өгч байна. Тасалбарын үнэ 15,000₮ байх ба Юнителын хэрэглэгчид 100gg оноогоор 5000₮ хөнгөлүүлэн худалдан авах боломжтой юм.

Дэлгэрэнгүй мэдээллийг: www.mgl-philharmonic.com болон 70118012, 70148012, 99925074-с лавлана уу.

Та бүхнийг кино ертөнцөөр хамтдаа аялахыг урьж байна.

УИХ-ын чуулганы өнөөдрийн /2016.12.02/ үдээс өмнөх нэгдсэн хуралдаанаар Монгол Улсын Хилийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл, Төрийн болон албаны нууцын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөлтэй холбогдуулан боловсруулсан,Сэжигтэн, яллагдагчийг баривчлах, цагдан хорих шийдвэрийг биелүүлэх тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Аялал жуулчлалын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Цэргийн албаны тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Сонгуулийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Зөрчлийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүдийн анхны хэлэлцүүлгийг хийхээр төлөвлөсөн байсан.



Чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцэх асуудлыг батлах үеэр Төрийн болон албаны нууцын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөлтэй холбогдуулан боловсруулсан таван хуулийн төслийг хэлэлцэх асуудлаас хасах нь зүйтэй гэсэн горимын саналыг УИХ-ын гишүүн Ц.Нямдорж гаргасан юм. Дээрх хуулийн төслүүдийг УИХ-ын Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын, Эдийн засгийн, Төрийн байгуулалтын, Хууль зүйн байнгын хороод харьяалах асуудлынхаа хүрээнд хэлэлцсэн бөгөөд Хууль зүйн байнгын хорооноос бусад нь хуулийн төслүүдийг хэлэлцэн батлах нь зүйтэй гэж үзэн санал, дүгнэлтээ гаргасан юм.

УИХ-ын гишүүн Ц.Нямдорж өргөн баригдаагүй хуулийн төслийг хэлэлцэх нь Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуультай зөрчилдөнө хэмээн үзэж байгаагаа илэрхийлсэн бөгөөд хууль санаачлагч орхигдуулсан хуулийн төслүүдээ өргөн мэдүүлсний дараа хэлэлцэх нь зүйтэй гэсэн байр суурьтай байлаа. Тэрхүү саналыг Хууль зүйн байнгын хороо дэмжсэн байна.

Хуулийн төслүүдийг хэлэлцэх эсэх асуудлаар гишүүд асуулт асууж, байр сууриа илэрхийлсний дараа санал хураалт явуулахад хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонхи хэлэлцэхийг дэмжээгүй учир өнөөдрийн нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцэх асуудлын дарааллаас хассан юм.

Ингээд Монгол Улсын Хилийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийн хэлэлцэх эсэх асуудлыг үргэлжлүүлэн явууллаа. УИХ-ын чуулганы өчигдрийн /2016.12.01/ нэгдсэн хуралдаанаар уг асуудлыг хэлэлцэж эхэлсэн бөгөөд энэ өдөр гишүүд хуулийн төслийн танилцуулгатай холбогдуулан асуулт асууж, байр сууриа илэрхийлсэн юм.

Байр сууриа илэрхийлсэн гишүүдийн олонхи хилийн шалган нэвтрүүлэх үүргийг хил хамгаалах байгууллагад шилжүүлэхээр хуулийн төсөлд тусгасан нь зөв хэмээн үзэж буйгаа илэрхийлж байсан бөгөөд хүн хүч, техникийн хувьд боломж багатай Гадаадын иргэн, харьяатын газарт дээрх үүргийг шилжүүлснээр зөрчил дутагдал олноор гарсаар ирснийг дурдаж байлаа. Гэхдээ олон улсын жишигт хилийн шалган нэвтрүүлэх ажлыг ямар байгууллага хариуцан ажилладаг талаар гишүүд тодруулж байсан. Түүнчлэн хилийн бүсгүй болгож буй шалтгаан, улсын хилийг бүсчилэн хамгаалах гэсэн ойлголтын талаар тодруулж байлаа.



Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд С.Бямбацогт, Хил хамгаалах ерөнхий газрын дарга Ц.Сэргэлэн нар гишүүдийн асуултад хариулт өгсөн. Монгол Улсад хилийн 46 боомт үйл ажиллагаа явуулж буй бөгөөд жилд 4.3 сая иргэн, 1.6 сая тээврийн хэрэгсэл, 1 сая вагон зорчдог байна. Эдгээр хилийн боомтуудад шалган нэвтрүүлэх үйл ажиллагаа явуулахад Гадаадын иргэн, харьяатын албаны хүч хүрэлцдэггүйгээс олон зөрчил гарсан аж. Тиймээс хил хамгаалах байгууллага дээрх үүргийг гүйцэтгэх нь зүйтэй гэж үзжээ. Хуулийн төслийг боловсруулах явцад 30 гаруй улсын туршлагаас судалсан бөгөөд судалгаанд хамрагдсан улсуудын 15-16 нь хилийн шалган нэвтрүүлэх үүргийг хил хамгаалах байгууллагадаа хариуцуулжээ. 10 гаруй улсад хилийн цагдаа дээрх үүргийг гүйцэтгэдэг байна. Манай улсын хөрш ОХУ, БНХАУ-д хилийн шалган нэвтрүүлэх үүргийг хил хамгаалах байгууллага нь гүйцэтгэдэг болохыг сайд С.Бямбацогт тодруулж хэлсэн.

Тэрбээр, Манай орны эдийн засагт уул уурхайн салбарын эзлэх хувь нэмэгдэж, газар тариалангийн талбай, малын бэлчээр улам тэлж, хилийн бүсэд мөрдөх журам нь бодит амьдрал дээр зөрчигдөж, зарим талаар улсын хил хамгаалалтад төдийлөн ач холбогдолгүй болсон. Иймд хилийн бүсгүй байхаар тогтоож, хил хамгаалалтын зориулалтаар ашиглах улсын хилийн зурвас, боомтын газар нь төрийн мэдэлд байх асуудлыг хуулиар баталгаажуулахаар тусгасан хэмээлээ.

Улсын хил хамгаалалтыг өөрийн улсын онцлогт тохирсон бүсчилсэн байдлаар зохион байгуулахтай холбоотой зохицуулалтын талаар Хил хамгаалах ерөнхий газрын дарга Ц.Сэргэлэн доорх тайлбарыг хийсэн.



Тэрбээр, Хилчид өдөр шөнөгүй хил зөрчигчидтэй тэмцэж байгаа. Гэхдээ хилчдийн ажиллаж байгаа нөхцөл бүс нутгаасаа шалтгаалаад өөр өөр байдаг. Зарим газарт намар цас ороод бүх зам хаагдан шувуунаас өөр амьтан очихооргүй болж тусгаарлагддаг бол тал хээр газарт арай өөр байх жишээтэй. Мал идэх өвс байхгүй, ямаанаас өөр мал тогтдоггүй газарт байгаа хилчид лаазалсан мах, хоолоор хүнсээ залгуулж байдаг. Хилийн нөхцөл байдал, байгаль, газар зүй, цаг агаарын онцлогийг харгалзан улсын хил хамгаалалтыг ялгавартайгаар зохион байгуулахыг бүсчилсэн хил хамгаалалт гэх бөгөөд цас их ордог газрын хилчдээ цанаар хангах гэх мэт арга хэмжээ авах юм. Үүнийг дагаад хил хамгаалах тактик ч өөрчлөгдөнө гэж хэлсэн.

Гишүүд асуулт асууж, байр сууриа илэрхийлсний дараа хуулийн төслийг хэлэлцэх эсэх асуудлаар санал хураалт явуулахад хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 90 хувь нь дэмжсэн учир хуулийн төслийг анхны хэлэлцүүлэгт бэлтгүүлэхээр Аюулгүй байдал гадаад бодлогын, Хууль зүйн байнгын хороодод шилжүүллээ хэмээн УИХ-ын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

Улсын Их Хурлын нэгдсэн чуулганы хуралдаанд “Нийгмийн халамжийн салбарын өнөөгийн байдал,тулгамдаж байгаа асуудал, цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээ”-ний талаар Монгол Улсын Ерөнхий сайд Ж.Эрдэнэбат мэдээлэл хийлээ. Мэдээллийг бүрэн эхээр нь хүргэж байна.

УИХ-ын дарга аа,

УИХ-ын гишүүд ээ,

Монгол Улсын нийгмийн халамжийн салбарын өнөөгийн байдал, тулгамдаж буй асуудлууд, Монгол Улсын Засгийн газраас цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаар танилцуулахаар энэ удаагийн Засгийн газрын мэдээллийг бэлтгэлээ.

Нийгмийн зүгээс зайлшгүй дэмжлэг туслалцаа шаардлагатай иргэдийг төр ивээлдээ авч, амьдралын баталгааг нь алдагдуулахгүй байх зорилгоор 1995 онд Нийгмийн халамжийн анхны бие даасан хуулийг УИХ-аас батлан, хэрэгжүүлснээс хойш 20 гаруй жил өнгөрчээ.

Өнгөрсөн хугацаанд Нийгмийн халамжийн багц хуульд хэд хэдэн удаа нэмэлт, өөрчлөлт оруулж, шинэчлэн найруулсан ба халамжийн чиглэлийн шинэ хуулиудыг ч нэмж баталжээ. Одоо нийгмийн халамжийн чиглэлээр 5 хуулийг дагаж мөрдөж байна.

Эдгээр хуулийн хүрээнд ахмад настан, хөгжлийн бэрхшээлтэй хүн, алдар цолтой ахмад настан, хүүхэд, эхчүүд болон нийгмийн халамжийн дэмжлэг туслалцаа зайлшгүй шаардлагатай иргэдэд төрөөс тэтгэвэр, тэтгэмж олгож, тусламж, үйлчилгээ үзүүлж байна.

2016 оны 10 дугаар сарын эцсийн байдлаар 73.0 мянган хүн нийгмийн халамжийн тэтгэвэр, 63.0 мянган хүн асаргааны тэтгэмж, 67.0 мянган хүн онцгой тохиолдлын болон амьжиргааг дэмжих тэтгэмж, 31.0 мянган хүн хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэний хөнгөлөлт тусламж, 141.0 мянган хүн ахмад настны хөнгөлөлт, тусламж үйлчилгээг, 4.0 мянган хүн алдар цолтой ахмад настны нэмэгдлийг халамжийн сангаас аваад байна.

Түүнчлэн олон нийтийн оролцоонд түшиглэсэн халамжийн үйлчилгээнд 3.0 мянган хүн, “Эхийн алдар” одонтой эхэд жилд нэг удаа олгох мөнгөн тусламжид 207.0 мянган хүн, цаатан иргэнд олгох мөнгөн тэтгэмжид 3,0 мянган хүн, жирэмсэн болон нярай, хөхүүл хүүхэдтэй эхийн тэтгэмжид 134.0 мянган хүн хамрагджээ.Жилд дунджаар нийтдээ 730.0 мянга орчим иргэн халамжийн үйлчилгээ хүртэж байна.

Нийгмийн халамжийн үйлчилгээ хүртэгчдийг хүн амын бүлгээр ангилан үзвэл тэтгэврийн насны иргэдийн 70 хувь, хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн 87 хувь, 16-аас дээш насны хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэний 63 хувь нь халамжийн хөтөлбөрт хамрагдаж байна.

2015 оны жилийн эцсийн байдлаар хүүхдийн мөнгийг оролцуулахгүйгээр нийгмийн халамжийн үйлчилгээнд 260.6 тэрбум төгрөгийгзарцуулсан нь ДНБ-ий 1.1 хувь, хүүхдийн мөнгийг оруулан тооцвол ДНБ-ий 2,1 хувьтай тэнцэж байна.

Харин дундаж орлоготой гадны улс орнууд ДНБ-ийхээ 1.6 орчим хувийг, өндөр орлоготой улс орнууд ДНБ-нийхээ 1.9 орчим хувийг нийгмийн халамжийн арга хэмжээнд зарцуулж байна.[1]

УИХ-ын гишүүд ээ,

Манай нийгмийн халамжийн салбарт өнөөдөр тулгамдаж байгаа зарим асуудлыг авч үзвэл:


· Өнгөрсөн 6 дугаар сард болсон УИХ-ын ээлжит сонгуулийн дараа буюу 2016 оны 7 дугаар сарын байдлаар улсын төсөвт хүүхдийн мөнгийг олгох эх үүсвэр нь бүрэн зарцуулагдаж, 2016 оны батлагдсан төсөв болох 144.0 тэрбум төгрөгийг 6 дугаар сард зарцуулж дууссан байсан. Өнгөрсөн жилүүдэд хүний хөгжил санд хангалттай орлого төвлөрөөгүй, Засгийн газраас бонд гаргах замаар хөрөнгө босгож хүүхдийн мөнгийг санхүүжүүлж иржээ. Иймд хүүхдийн мөнгөний санхүүжилтийн эх үүсвэрийг цаашид улсын төсөвт шилжүүлж, шийдвэрлэх асуудал тулгамдаж байсныг Засгийн газар шуурхай шийдвэрлэж, улмаар хүүхдийн мөнгийг олгож эхэлсэн.

· Нийгмийн халамжийн үйлчилгээний нэр төрөл олон, хамрах хүрээ хэт өргөн, жилд 730,0 орчим мянган хүнийг хамруулж, 4 хүн тутмын нэгд төрөөс халамж үзүүлж байгаа нь халамжийн үйлчилгээ зорилтот бүлэгт чиглээгүйг илэрхийлж байна. Тухайлбал, 2015 онд хийсэн судалгааны дүнгээс харахад нийт халамжийн үйлчилгээний 28 хувийг хүн амын амьжиргааны түвшин өндөртэй 40 хувь нь хүртжээ.

· Нийгмийн халамжийн нийт зардал өндөр хэдий ч ядуу, амьжиргаа багатай зорилтот бүлгийн хүн амд очих халамжийн тэтгэмж, тусламжийн хэмжээ бага байна. Тухайлбал,5 ам бүлтэй нэн ядуу өрхөд (2 том хүн, 3 хүүхэдтэй) сард 45,5 мянган төгрөгийн хүнсний эрхийн бичгийн дэмжлэг үзүүлж байна. Халамжийн сангаас олгох тэтгэмж, тусламжийн хэмжээ нь ядуу өрхийн сарын амьжиргааны хэрэглээний дунджаар 9.8 хувьтай тэнцэж байна. Энэ нь дэлхийн ихэнх улс орнуудтай харьцуулахад 2-3 дахин, Европ, Төв Азийн зарим улс орнуудтай харьцуулахад 5-6 дахин бага байна.

· Нийгмийн халамжийн хөтөлбөр, арга хэмжээнүүд ядуурлыг бууруулахад чиглэгдэж буй боловч эдийн засгийн өсөлтийг дагаж ядуурлын хамрах хүрээ дорвитой буурахгүй, харин ч ядуурал олон хэлбэртэй болж хүн амын зарим хэсэг нь орлогын төдийгүй боловсролын, сэтгэлгээний ядууралд нэрвэгдэж, ядууралтай эвлэрч, түүнээс гарах эрмэлзлээсээ няцах хандлагатай болж байгаа нь санаа зовоох асуудал болж байна. Өөрөөр хэлбэл, зорилтот бүлэгт нийгмийн халамжийн мөнгөн тэтгэвэр, тэтгэмж олгохоос гадна нийгмийн хөгжлийн үйлчилгээ үзүүлж, үе дамжсан ядуурлаас сэргийлэх шаардлагатай байна.

· Хөдөлмөр эрхлээд амьдралаа авч явах бололцоотой зарим нь ч халамж хүртэх сонирхол өндөртэй байна. Иргэдийн дундах бэлэнчлэх, халамжлуулах сэтгэлгээний хандлагыг өөрчилж, халамжийг зөвхөн төрийн туслалцаа зайлшгүй шаардлагатай ядуу, эмзэг хэсэгт хүргэх учиртай гэдэг ойлголтыг нийгэмд төлөвшүүлэх шаардлагатай байна. Нийгмийн халамжийн хууль тогтоомжид халамжийн хөтөлбөрт хамруулах хугацаа, дараагийн хөтөлбөрт шилжүүлэх тухай зохицуулалтууд ч дутагдалтай байна.

· Хүн амын хэрэглээнд үндэслэн амьжиргааны түвшинг тодорхойлдог “орлогыг орлуулан тооцох аргачлал”-ыг нэвтрүүлж, зорилтот бүлгийг тодорхойлж байгаа хэдий ч уг аргачлалыг тойрсон шүүмжлэл нийгэмд их байгаа нь цаашид аргачлалыг боловсронгуй болгож орлогын үзүүлэлтэд үндэслэх шаардлагатайг харуулж байна.

· Нийгмийн халамжийн арга хэмжээнд шаардагдах хөрөнгийн эх үүсвэрийн дийлэнх хэсгийг 2013 оноос эхлэн орон нутгийн төсвөөс санхүүжүүлдэг болсон. Энэ нь төсвийн төвлөрлийг сааруулах, орон нутагт төсвийн эрх мэдлийг олгох зорилготой байсан. Гэвч зарим тохиолдолд орон нутгийн төсөвт ачаалал үүсгэх, төсвийн хөрөнгийг дамжуулах шат дамжлага нэмэгдэх, эмзэг ядуу иргэдийн тэтгэвэр, тэтгэмжийг цаг хугацаанд нь олгохгүй байх зэрэг хүндрэлийг үүсгэж байна.

· Нийгмийн халамжийн арга хэмжээг 100 хувь улсын ба орон нутгийн төсвөөс санхүүжүүлж байна. Гадна, дотны төрийн бус багууллагууд, компаниудаас нийгмийн хариуцлагын хүрээнд зорилтот бүлгийн өрх, иргэдэд туслах зорилгоор зарцуулсан хөрөнгө, хандивийг хүлээн авч бүртгэх, зохих эзэнд нь хүргэх, хяналт тавих нэгдсэн зохицуулалтууд үгүйлэгдэж байна.

УИХ-ын гишүүд ээ,

Нийгмийн халамжийн салбарт тулгамдаж байгаа дээр дурдсан асуудлуудыг шийдвэрлэж, эдийн засгийн хүндрэлтэй нөхцөлд халамжийг эмзэг, ядуу зорилтот бүлэгт чиглүүлэхийн тулд Засгийн газраас дараах арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэхээр ажиллаж байна. Үүнд:

· Нийгмийн халамжийн нийт зардлыг огцом бууруулахгүйгээр, өнөөгийн халамжийн төсвийн хүрээнд дахин хуваарилалт хийж, халамжийн туслалцаа хамгийн их шаардлагатай ядуу иргэдэд чиглэсэн дэмжлэгт илүү хөрөнгө хуваарилна. Энэ зорилгоор халамжийн тэтгэвэр, тэтгэмж, үйлчилгээний нэр төрлийг оновчтой тогтоон зарим хөнгөлөлт, тусламжийг нэгтгэн багцалж, халамжийн үр дүнтэй тогтолцоог нэвтрүүлнэ. Нийгмийн халамжийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг боловсруулан УИХ-д өргөн мэдүүлнэ.

· Хөдөлмөрлөх чадвартай боловч халамж хүртдэг иргэдийг бэлэн мөнгөөр тэтгэх бус хөдөлмөр хийж орлого олоход саад болж байгаа бэрхшээлийг нь хамтын дэмжлэгтэйгээр арилгаж, хөдөлмөрлөх нөхцөлийг нь бүрдүүлж, ядуурлаас гаргах олон салбарын хамтын ажиллагааг хөгжүүлнэ. “Халамж хүртэгчээс- хөдөлмөр эрхлэгч” болгох бодлогыг хэрэгжүүлнэ.

· Нийгмийн халамжийн зорилтот бүлгийг тодорхойлж байгаа аргачлалыг дахин сайжруулж, өрхийн амьжиргааны түвшинг тодорхойлохдоо цалин, тэтгэвэр зэрэг мөнгөн орлогод тулгуурлах, өрхийн мэдээллийг үл хөдлөх хөрөнгө, авто тээврийн хэрэгслийн бүртгэл, мэдээллийн сангуудтай тулган сайжруулах арга хэмжээг авч хэрэгжүүлнэ. Мөн өрхийн мэдээллийн нэгдсэн сангийн мэдээллийг боловсрол, эрүүл мэнд, түлш, эрчим хүч, хөдөлмөр эрхлэлт, хууль, барилга, орон сууц зэрэг бусад олон салбарт ашиглаж, зорилтот өрхүүдэд чиглэсэн нийгмийн цогц үйлчилгээг хэрэгжүүлж ажиллана.

· 2016-2020 онд зорилтот өрхийн хөгжил, хамгааллыг сайжруулах үндэсний хөтөлбөрийг орон нутгийн байгууллага, ажилтнуудын оролцоотойгоор хэрэгжүүлж, жилд 13.0 мянга, 4 жилийн хугацаанд 55.0 мянган өрхийг сонгон, амьжиргааг нь дээшлүүлж, нийгмийн үйлчилгээнд бүрэн хамруулан, хөдөлмөр эрхлүүлэх зэргээр тэднийг ядуурлаас гаргана.

· Зорилтот бүлгийн өрх, иргэдийн амьжиргааг дээшлүүлэхэд төрийн захиргааны төв байгууллагууд, нийслэл, орон нутгийн захиргааны байгууллагуудын үүрэг хариуцлага, салбар хоорондын зохицуулалтыг сайжруулах зорилгоор Ядуурлыг бууруулах үндэсний стратегийг шинэчлэн боловсруулж, хэрэгжүүлнэ.

· Нийгмийн халамжийн сангийн хөрөнгийн төсөвлөлт, зарцуулалт, тайлагналтыг ил тод, нээлттэй болгож, хяналтыг сайжруулна. Түүнчлэн нийгмийн халамжийн сангийн хөрөнгийн эх үүсвэрийг улс, орон нутгийн төсвөөс санхүүжүүлэхээс гадна нийгмийн хариуцлагын хүрээнд зорилтот бүлгийн өрх, иргэдэд зарцуулсан хөрөнгийн бүртгэл мэдээллийг сайжруулж, хувийн хэвшилд татварын хөнгөлөлт эдлүүлэх замаар халамжийн сангийн эх үүсвэрийг нэмэгдүүлэх бололцоог судална.

Эрхэм гишүүд ээ,

Нийгмийн халамжийг зорилтот бүлэгт чиглүүлэх дээрх бодлогын шинэчлэлийн зэрэгцээ хүн амын бүлгүүдийн хөгжлийг хангах чиглэлээр Монгол Улсын Засгийн газраас дараах арга хэмжээг хэрэгжүүлж эхлээд байна.

Засгийн газрын Үйл ажиллагааны хөтөлбөрт тусгагдсан “Төрөөс ахмадын талаар баримтлах бодлого гаргаж, Ач санах тухай хуулийг батлуулж, азай буурлуудад ”Насны хишиг” тэтгэвэр олгох эрх зүйн орчинг бүрдүүлнэ” гэсэн зорилтын дагуу ахмад настанд “Насны хишиг”-ийг жилд 2 удаа олгож байхаар Ахмад настны нийгмийн хамгааллын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг санаачлан УИХ-ын чуулганаар хэлэлцүүлэн батлуулсан.

Энэ хуулийн хүрээнд 120,0 орчим мянган ахмад настанд жилд 2 удаа 50.0-250.0 мянган төгрөгийн тэтгэмж олгох нөхцөл бүрдэж, азай буурлуудын амьжиргаанд нь дэмжлэг үзүүлсэн нийгмийн хамгааллын томоохон арга хэмжээ хэрэгжих нөхцөл бүрдлээ.

Засгийн газраас ахмадууддаа насны хишиг олгох төдийгүй тэдний нийгмийн хамгааллыг сайжруулах, хуримтлуулсан мэдлэг, ур чадварыг нь хойч үедээ өвлүүлэх зорилгоор ахмадын эрх, эрүүл мэнд, хөдөлмөр эрхлэлт, нийгмийн оролцооны асуудлыг цогц байдлаар зохицуулсан “Ахмад настны тухай” хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг УИХ-д өргөн бариад байна.

Хүн амаа өсгөх, төрөлтийг дэмжих бодлогыг хүн амын цонх үе буюу төрөх насны эмэгтэйчүүдийн тоо хамгийн өндөр байгаа одоо үед л хэрэгжүүлэхгүй бол цаашид ахмад настны тоо нэмэгдэж, төрөх насны эмэгтэйчүүдийн тоо буурсан үед төрөөс төрөлтийг дэмжих бодлого боловсруулаад үр дүнгүй байх болно.

Иймд хүн амын өсөлтийг дэмжих, 2 хүртэлх настай хүүхэдтэй болон олон хүүхэдтэй өрхийг дэмжих зорилготой “Эхэд тэтгэмж, хөнгөлөлт олгох тухай” хуулийн төслийн үзэл баримтлалыг Засгийн газар хуралдаанаараа хэлэлцүүлээд байна.

УИХ-ын эрхэм гишүүд ээ,

Дээр дурдсан зорилт, арга хэмжээг Засгийн газраас нийгмийн халамжийн салбарт авч хэрэгжүүлснээр Монгол Улсад халамжийн үр дүнтэй тогтолцоог цаашид бий болгож, үйлчилгээг сайжруулахаас гадна Монгол Улсын Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрт дэвшүүлсэн зорилтуудыг хэрэгжүүлэх боломжтой болно.

Монгол бүргэдчин охины тоглосон киноны дуу цацагдлаа

Викториа Секрет шоуны улаан хивсний ёслол /Фото/

Эгнээндээ дэлхийн 60 гаруй орныг нэгтгэсэн Соробан Сампин, цээж тооллын аварга шалгаруулах тэмцээн 11 сарын 11-ний өдөр Арабын Нэгдсэн Эмират Улсын Дубай хотноо болж, манай Улсын 55 хүүхэд оролцож ангилал бүрд гран при шагнал болон алт, мөнгө, хүрэл цомын эзэн болжээ.

Олон Улсын Жүдо бөхийн холбооний энэ оны сүүлийн тэмцээн болох Токиогийн “Их дуулга” тэмцээнээс эмэгтэйчүүдийн -48кг-д зодоглосон дэлхийн аварга М.Уранцэцэг аварга боллоо. Анх удаа Монгол хүн бага дэлхийн аваргад түрүүллээ.



Тус тэмцээнд нийт 46 орны эрэгтэй 193, эмэгтэй 144, нийт 337 жүдоч оролцохоор мэдүүлгээ ирүүлсэн бөгөөд манай улсын 13 жүдоч өрсөлдөж байгаа юм.

Нийслэлийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын ээлжит VI хуралдаан өнөөдөр Хангарди ордонд боллоо. Хуралдаанаар Нийслэлийн 2017 оны төсөв батлах тухай, Нийслэлийн 2017 оны газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөө батлах тухай, Нийслэлийн өмчөөс 2017 онд хувьчлагдах эд хөрөнгийн жагсаалт батлах тухай, Хувьчлалын жагсаалтаас эд хөрөнгө хасах тухай гэсэн дөрвөн асуудал хэлэлцсэн юм. Төсвийн анхны хэлэлцүүлэг хийсний дараа НИТХ ын хороод, намын бүлгээр хэлэлцэж, өнөөдөр санал дүгнэлтээ танилцууллаа.

НИТХ дахь МАН-ын бүлгийн дүгнэлтийг бүлгийн дэд дарга Ц.Байгалмаа танилцууллаа. Тэрбээр “Хэдий төсөв санхүүгийн байдал хүндрэлтэй нөхцөлд байгаа боловч бүтээн байгуулалтын чиглэлээр нийгмийн салбарт 18,5 тэрбум төгрөгийг төсөвлөж, тэр дундаа боловсролын салбарт 11.1 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалт буюу сургууль, цэцэрлэгийн 11 барилгыг төлөвлөсөн нь сайшаалтай байна. Мөн нийслэлийн хүн амын эрүүл мэндийг хамгаалах, урьдчилан сэргийлэх, эмнэлгийн үйлчилгээг иргэдэд ойртуулах, хүртээмжтэй, шуурхай болгох зорилгоор нийслэлийн 3 дүүрэгт мэс заслын тасаг шинээр байгуулж байгаа нь хүнээ дээдэлсэн үзэл суурилсан Аз жаргалтай хот үзэл баримтлалтай нийцэж байгааг онцлон тэмдэглэхийг хүслээ.

Нийслэл Улаанбаатар хотын санхүүгийн нөхцөл сайнгүй байгаа хэдий ч улсын төсөвт 89.4 тэрбум төгрөгийг төвлөрүүлж байгаа нь Монгол улсын эдийн засаг хүндрэлтэй энэ үед нэгдсэн төсвийн өмнө хүлээсэн үүргээ биелүүлж байгаагийн нэг илрэл гэж Ардын намын бүлэг үзэж байна.

2017 оны төсвийн төсөлтэй танилцахад төсвийн ихэнх хувийг эзэлж буй нийгмийн халамж, нийтийн тээврийн нөхөн олговрын зардлын асуудлыг холбогдох салбарын яамдын төсөвт тусгуулах асуудлыг шийдвэрлэх нь нэн тэргүүний тулгамдсан асуудал болсон нь харагдаж байна.

Цаашид Нийслэлийн эрхзүйн байдлын тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах ажлыг яаравчилж, Улаанбаатар хотыг санхүүгийн хувьд бие даасан эдийн засагтай болгох шаардлагатай байна” гэсэн юм.

Мөн НИТХ дахь АН-ын бүлгийн дүгнэлтийг бүлгийн дарга Ц.Баатархүү танилцууллаа. Тус бүлгийн дүгнэлтэд “Зарин нэг төсөл арга хэмжээнд зориулсан төсөв хөрөнгөөөс хасч Эрүүл мэнд, боловсрол, ажлын байр, бичил бизнес, ахмадын орон сууц, түрээсийн орон сууч зэрэгт нэмж тусгах нь зүйтэй” гэж үзэж байгаагаа илэрхийллээ.

Түүнчлэн НИТХ дахь хороодын хурлаас гарсан зарим саналуудыг 2017 оны төсөвт тусгалаа. Ингэснээр нийслэлийн орон нутгийн төсвийн нийт орлогыг 542.1 тэрбум төгрөг, нийт урсгал зарлагыг 295.7 тэрбум төгрөгөөр тус тус хянаж Төсвийн тухай хуулийн 56 зүйлийн 56.2.2 дахь заалтын дагуу 89.4 тэрбум төгрөгийг улсын төсөвт төвлөрүүлэхээр тусгажээ. Нийслэлийн орон нутгийн сангийн хөрөнгийг 2016 оны батлагдсан дүнгээс 2.2 тэрбум төгрөгөөр бууруулж 12.1 тэрбум, Улсын тусгай шилжүүлгээр санхүүжүүлэх нийслэлийн боловсрол, эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж үйлчилгээ, хүүхэд хөгжил, хамгаалал, газрын харилцааны салбарын санхүүжилтийг өмнөх оноос 17.8 тэрбум төгрөгөөр нэмэгдүүлж 321.7 тэрбум төгрөг байхаар баталсан байна.

НИТХ-аас Нийслэлийн төсвийн хөрөнгөөр 2015-2017 онд он дамжин хэрэгжүүлэх гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн инженерийн шугам сүлжээ, авто замын зураг төсөл, угсралтын ажлын хойшлогдож буй 13.711.9 сая төгрөгийг нийслэлийн 2017 оны төсвийн тодотгол, 2018 оны төсөвт тусгаж батлуулахыг нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч С.Батболдод даалгалаа.

Ирэх оны нийслэлийн төсөв нь иргэдээ тэтгэсэн, орон сууц, бүтээн байгуулалт, нийгмийн салбарын хөрөнгө оруулалтаа дэмжиж, төсвийн үргүй зардалыг багасгаж, хөөсөрсөн биш бодит төсөв болсоныг НИТХ ын төлөөлөгчид онцолж байна. Өнгөрсөн оны төсөв хэт их хөөсөрсөн байснаас үүдэн алдагдалд их хүлээсэн. Харин ирэх оны орлого, зарлагыг бодитоор тооцож, хөрөнгө оруулалтын ажлуудаа үргэлжлүүлж, нийгэм рүү хандсан томоохон бүтээн байгуулалтыг үргэлжлүүлж, гадаадын хөрөнгө оруулалтыг татах зорилт тавьсан нь олонхийн дэмжлэгийг авч чадлаа.

Өөрөөр хэлбэл Нийслэлийн 2017 оны төсөв нь бүхэлдээ иргэдийнхээ тав тухтай амьдрах орчин нөхцөлийг бүрдүүлэх, хөдөлмөр эрхлэлтийг нэмэгдүүлэх, хот тохижилт, бүтээн байгуулалтын ажлаа үргэлжлүүлэх, нийгмийн хамгаалал, эрүүл мэндийн салбарт ахиц авчирч чадахуйц төсөв боллоо гэж үзэж байна гэж Нийслэлийн ЗДТГ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

“Тогтвортой хөгжлийг дэмжих хамтын ажиллагаа” сэдэвт Монгол Улсын Засгийн газар- Хөгжлийн түншүүдийн хамтарсан зөвлөлдөх уулзалт болж байна.

Уг уулзалт нь Монгол Улсын тогтвортой хөгжлийн зорилтууд, Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн тэргүүлэх чиглэл болон салбарын зорилтуудыг түншүүддээ танилцуулж, дэвшүүлсэн зорилт, хэрэгжүүлэх арга хэмжээнүүд, хамтын ажиллагааны стратеги төлөвлөгөөтэй уялдуулан зохицуулж, хөгжлийн түншлэлийн үр өгөөжийг нэмэгдүүлэх зорилготой юм.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд Ж.Эрдэнэбат “2015 онд хөгжлийн албан ёсны тусламжийн дүн ДНБ-ий 2.4 хувьтай тэнцэж, нийт 5.5 тэрбум гаруй ам.долларын буцалтгүй тусламж, хөнгөлөлттэй зээлийг авсан гэсэн статистик мэдээлэл байна. Эдийн засгийг төрөлжүүлэх бодлогын хүрээнд хөдөө аж ахуйн салбарын хөгжилд анхаарал хандуулж, хот суурины орчимд эрчимжсэн аж ахуйг хөгжүүлэх, ложистик сүлжээг бий болгох, хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх, дэвшилтэт технологийг түлхүү нэвтрүүлэх, аж үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх, хөдөө аж ахуйн түүхий эдийн өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлж, нийт экспортод эзлэх хувийн жинг нь нэмэгдүүлэх зэргээр ажлын байр болон иргэдийнхээ орлогыг нэмэгдүүлэх бодлогыг хэрэгжүүлнэ. Улс орны хөгжлийн нэг гол тулгуур болох Хүний хөгжлийн асуудалд бид онцгой анхаарал хандуулж, иргэн бүр эрүүл, боловсролтой, ажилтай, орлоготой байх нөхцөлийг бүрдүүлэн ажилгүйдэл, ядуурлыг бууруулан, иргэдийнхээ амьжиргааг сайжруулах зорилт, арга хэмжээг хэрэгжүүлэхээр зорьж байна. Монгол Улсын Засгийн газраас хэрэгжүүлж ирсэн зөв зүйтэй бодлого, гадаад зах зээлийн тааламжтай орчин нөхцөлийн үр дүнд манай эдийн засгийн өсөлт 2011 онд 17.3 хувьд хүрч байсан бол сүүлийн жилүүдэд макро эдийн засаг, төсөв, санхүүгийн бодлогын хэд хэдэн алдаа гаргасны улмаас өсөлт тасралтгүй буурсаар 2016 оны жилийн эцэст эдийн засгийн өсөлтгүй гарах магадлалтай байна. Монгол Улсын Засгийн газраас макро эдийн засгийн тэнцвэрийг хангаж, дунд хугацаанд өрийн дарамтыг бууруулах, эдийн засгийн бүтцийг төрөлжүүлж, түүхий эдийн үнээс хэт хамааралт эмзэг байдлыг бууруулан, гадаадын хөрөнгө оруулалтыг татах тааламжтай, тогтвортой орчныг бүрдүүлж, эдийн засгийг сэргээх бодлогын арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэхээр төлөвлөсөн. Эдийн засгийг хүндрэлээс гаргаж, тогтворжуулах зорилгоор Оюутолгойн далд уурхайн төсөл, Тавантолгойн төсөл, Гацууртын алтны ордны төсөл, Тавантолгойн цахилгаан станц, Улаанбаатар хотын 3-р цахилгаан станцын хүчин чадлыг өргөтгөх зэрэг томоохон төсөл, хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж, эдийн засгийг идэвхжүүлэхээр төлөвлөж байна. Эдийн засгийг сэргээх хөтөлбөрийг амжилттай хэрэгжүүлснээр, макро эдийн засаг тогтворжиж, эдийн засгийн бодит өсөлт дунд хугацаанд 3,0 - 7.0 хувьд хүрч өсгөнө. Засгийн газрын тавьж буй хөгжлийн зорилт, арга хэмжээг амжилттай хэрэгжүүлэхэд дотоодын санхүүжилтийн эх үүсвэрээс гадна гадаад эх үүсвэр, бодлогын дэмжлэг зайлшгүй шаардлагатай байна. Монгол Улсын өмнө тулгараад байгаа өнөөгийн эдийн засаг, банк, санхүүгийн богино хугацааны хүндрэлийг бид гадаад түншүүд, хувийн хэвшлийн тууштай дэмжлэг, хамтын ажиллагаа, ард олныхоо итгэлийн үр дүнд амжилттай даван туулж, цаашдын урт хугацааны тогтвортой өсөлтийн замд хүрч чадна гэдэгт итгэлтэй байна” хэмээн онцлов.

Уулзалтад Засгийн газрын гишүүд, ОУВС, Дэлхийн банк, НҮБ, АБХ, Европын холбоо, Европын сэргээн босолт, хөгжлийн банк, Олон Улсын санхүүгийн корпораци, Швейцарын хамтын ажиллагааны газрын суурин төлөөлөгчид оролцож байна.

Хурлын нэгдүгээр хэсэгт Монгол Улсын эдийн засгийн өнөөгийн байдал, макро эдийн засгийг тогтворжуулах талаар Засгийн газраас авч хэрэгжүүлж буй арга хэмжээний тухай болон бүс нутаг, дэлхийн эдийн засгийн төлөв байдлын талаар Сангийн сайд Б.Чойжилсүрэн, ОУВС-ын Монгол Улс дахь Суурин төлөөлөгч Нэйл Сакер нар илтгэлээ танилцуулав.

“Монгол Улс эрсдэл даах чадвартай болж, гадаадын хөрөнгө оруулагчдыг илүү татдаг болох хэрэгтэй. Үүний тулд бодлогын хамгаалалт бий болгох, институцийн шинэчлэл хийх шаардлагтай байна” гэж ОУВС-ын Монгол Улс дахь Суурин төлөөлөгч Нэйл Сакер тэмдэглэв.

Мөн Засгийн газар хөгжлийн урт, дунд хугацааны бодлого, тэргүүлэх чиглэлээ танилцуулан, Монгол Улсын Тогтвортой хөгжлийн үзэл баримтлал, Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн зорилтыг хангах, хэрэгжүүлэх хүрээнд хөгжлийн түншүүд хэрхэн дэмжин, хамтран ажиллах талаар санал солилцон зөвлөлдөж байна.

Харин хурлын гуравдугаар хэсэгт Засгийн газар болон Хөгжлийн түншүүд эдийн засгийн тогтвортой өсөлтийг хангах хүрээнд эдийн засгийг төрөлжүүлэх ажил эрхлэлт, хувийн хэвшлийг дэмжих боломж ба тулгарч буй асуудлуудын талаар хэлэлцэх юм. Хуралд Монгол Улсын сайд, ЗГХЭГ-ын дарга Ж.Мөнхбат, Ерөнхий сайдын ахлах зөвлөх Н.Энхбаяр, НҮБ-ын Монгол Улс дахь Суурин зохицуулагч Баете Транкман, Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яамны Төрийн Нарийн бичгийн дарга Л.Баяртулга, Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайд Н.Номтойбаяр, Үндэсний хөгжлийн газрын дарга Б.Баярсайхан нар илтгэлээ танилцуулах юм байна гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

Баянгол дүүргийн 8 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах дулааны худагт 2014 оны 02 дугаар сарын 05-ны өдөр 45 настай эмэгтэй Б-г биеэ хамгаалах чадваргүйг мэдсээр байж танхайн сэдэлтээр, шалтгаангүйгээр зодож санаатайгаар алсан гэх гэмт хэрэг үйлдэгдсэн ба хэргийг Ц, Г, Ц нар нь бүлэглэн үйлдсэн болох нь тогтоогдож Нийслэлийн Баянгол дүүргийн прокурорын газраас Монгол Улсын Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 91 дүгээр зүйлийн 91.2.2, 91.2.11, 91.2.12 дахь хэсэгт зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэн шүүхэд шилжүүлсэн.

Өнгөрсөн жил “Орчлон” сургуулийн бассейнд хүүхэд нас барсан харамсалтай хэрэг гарч байсан билээ. Бүтэн жилийн турш шалгасан хэргийн шүүх хурал Хан-Уул дүүргийн эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхэд өнгөрсөн арваннэгдүгээр сарын 29-ны өдөр болж улмаар хэргийг нэмэлт мөрдөн байцаалтад буцаасан байна.