Зодуурын хэдэн хүүхэд

Авлигатай тэмцэх газрын олон улсад эзлэх байр суурийн асуудлаар тус газрын Тамгын хэлтсийн дарга, эрхэлсэн комиссар З.Баасаннямтай ярилцлаа.

-Монгол Улсад Авлигатай тэмцэх газар байгуулагдаад нэлээд хэдэн жилийн нүүр үзлээ. Энэ байгууллагын үүсэл хөгжил нь НҮБ-ын Авлигын эсрэг конвенциэс эхтэй гэдэг. Манай улс энэ конвенцид хэзээ нэгдэн орсон бэ?

-Авлигатай нэг улс дангаараа тэмцсэнээр үр дүнд хүрэхгүй. Харин олон улсын хэмжээнд хамтран тэмцэхээс өөр аргагүй гэдгийг НҮБ тодорхойлж, 2003 онд Авлигын эсрэг конвенцийг баталсан. Авлига нь тухайн улс орны нийгмийн тогтвортой байдалд, мөн үндэсний аюулгүй байдалд аюул занал учруулж, ардчилсан тогтолцоо, үнэт зүйлс, шударга ёсыг сулруулж байгааг Авлигын эсрэг конвенц удирдтгал хэсэгтээ дурдсан байгаа. Конвенцийг батлах гаргах хамгийн том шалтгаан бол энэ юм. Олон улсын түвшинд хүлээсэн үүргээ биелүүлэх, дэлхийн хамтын нийгэмлэгийн гишүүнийхээ хувьд авлигын эсрэг улс орнуудын санаа нэгтэй тэмцэлд өөрийн хувь нэмрийг оруулж, ямагт идэвхтэй байр суурь баримтлах нь манай улсын эрх ашиг гэдэг нь тодорхой. Тиймээс 2005 оны 10 дугаар сард Монгол Улс НҮБ-ын Авлигын эсрэг конвенцийг соёрхон баталснаар нэгдэн орсон. Ингэснээр манай улс авлигын эсрэг олон улсын үйл хэрэгт алхаа нийлүүлэх болсон. Авлигын шалтгааныг арилгах, үр нөлөөг бууруулах цогц арга хэмжээг тусгасан НҮБ-ын Авлигын эсрэг конвенцийг дэлхий даяар авлигатай тэмцэх гол хэрэгсэл гэж үздэг.

-Авлигатай тэмцэх газар олон улсын тавцанд ямар байр суурь, оролцоотой байдаг вэ?

-Монгол Улс авлигатай хийж байгаа олон улсын үйл ажиллагаанд идэвхтэй байр суурь баримталж байна. Гэмт хэрэг, тэр тусмаа авлига, албан тушаалын гэмт хэрэг гэдэг нь аль нэг улсын хилээр хязгаарлагддаггүй. Авлигатай тэмцэхэд олон улсын хууль сахиулах болон шүүх эрх мэдлийн байгууллагуудын хамтын ажиллагаа тун чухал. Тийм учраас олон улсын агентлагууд, хөрш орнууд болон тодорхой улс орны ижил чиг үүрэгтэй байгууллагуудтай нягт холбоо тогтоож, Интерпол, НҮБ-ын Мансууруулах бодис, гэмт хэрэгтэй тэмцэх алба зэрэг бусад байгууллагатай мэдээлэл солилцон, хамтарч ажиллаж байна. Гадаад харилцаа, хамтын ажиллагааны хэлхээ холбоо, мөн Авлигатай тэмцэх газрын санаачилга, идэвхтэй байр суурь нь авлигатай тэмцэх асуудлаарх олон улсын тавцанд Монгол Улсын нэр хүнд нэмэгдэж байна гэж хэлж болно.

-Тодорхой улс орны ижил чиг үүрэгтэй байгууллагуудтай харилцаа тогтоож ажилладаг гэлээ. Тухайлбал, ямар улс орны авлигатай тэмцэх байгууллагуудтай хамтран ажиллаж байна вэ?

-Авлигатай тэмцэх ажлыг зөвхөн нэг улс орны үйл ажиллагаа гэж төсөөлөх аргагүй цаг үед та бид амьдарч байна. Өөрөөр хэлбэл, авлигатай тэмцэх үйл ажиллагаа гадаад харилцаа, хамтын ажиллагаагүйгээр үр дүнд хүрэхгүй болжээ. Учир нь авлига бол дэлхий нийтийн анхаарал татсан асуудал болоод байгаа. Авлигатай тэмцэх газар нь бусад улс орнуудын ижил чиг үүрэг бүхий байгууллагуудтай хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлэх, бэхжүүлэх зорилгоор олон улсын хэмжээний арга хэмжээ, хөтөлбөрүүдэд байнга идэвхтэй оролцдог. Одоогийн байдлаар бид БНХАУ-ын Авлигаас урьдчилан сэргийлэх үндэсний газар, БНСУ-ын Авлигын эсрэг, хүний эрхийн комисс, Тайландын Вант улсын Үндэсний Авлигын эсрэг хороо зэрэг байгууллагуудтай хамтын ажиллагааны санамж бичиг байгуулж, Малайз, Сингапур, Хонгконг, Бутан, Тайланд зэрэг улс орны авлигатай тэмцэх байгууллагуудтай харилцаа холбоо тогтоон ажиллаж байна. Түүнчлэн НҮБ-ын Хар тамхи, гэмт хэрэгтэй тэмцэх алба, Дэлхийн банк, Азийн хөгжлийн банк, Канадын Төрийн албаны хороо, Авлигатай тэмцэх газар зэрэг байгууллагуудтай хамтран ажиллаж байгаа.

-Интерпол, Авлигын эсрэг олон улсын академи зэрэг авлигатай тэмцэх чиглэлээр ажилладаг олон улсын байгууллагуудтай ямар түвшинд хамтарч байгаа вэ?

-Интерполын түвшинд өмнө нь хүний наймаа, хар тамхи мансууруулах бодис, галт зэвсгийн наймааны тухай онцгойлон яригдаж, хамгийн сүүлд авлига жагсдаг байлаа. 2008 онд болсон Интерполын ерөнхий ассамблейн чуулганаар тэргүүн ээлжинд анхаарах асуудлын хамгийн эхэнд авлигыг нэрлэж, Интерпол өөртөө авлигын асуудал хариуцсан нэгж байгуулсан. Энэ байгууллагыг байгуулагдах цаг мөчөөс Монгол Улсын Авлигатай тэмцэх газар хамтран ажиллаж эхэлсэн. Хэрэг үйлдээд гадаадад дүрвэн зугтсан томоохон сэжигтнүүдийг илрүүлэх, шилжүүлэх үйл ажиллагаанд энэ харилцаа холбоогоо ашигладаг.

Монгол Улсын Их Хурал “Авлигын эсрэг академийг олон улсын байгууллага болгон үүсгэн байгуулах тухай хэлэлцээр”-ийг 2012 онд соёрхон баталснаар манай улс тус академийн 64 дэх бүрэн эрхт гишүүн болсон. Олон улсын авлигын эсрэг академи нь авлигын асуудлыг тойрсон сэдвүүдийн хүрээнд сургалтууд зохион байгуулдаг олон улсад нэр хүндтэй академи. Монгол Улсын Авлигатай тэмцэх газар энэ байгууллагын албан ёсны гишүүний статустай. 2013 онд Авлигатай тэмцэх газрын дарга, тэргүүн комиссар Н.Ганболд Олон улсын авлигын эсрэг академийн дарга Мартин Кройтнертой хоёр талын хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх Харилцан ойлголцлын санамж бичигт гарын үсэг зурсан. Манай улс академийн үйл ажиллагаанд идэвхитэй оролцсоноор авлигаас урьдчилан сэргийлэх, авлигын эсрэг олон нийтийг соён гэгээрүүлэх, авлигын гэмт хэргийг илрүүлж шийдвэрлэх чиглэлээр мэргэжилтнүүдийг сургах, давтан сургалтад хамруулах, тенхикийн туслалцаа авах, мэдээлэл солилцох зэргээр үр дүнтэй хамтран ажиллах боломж нээгдсэн, улмаар авлигатай тэмцэх ажлын үр дүн, өгөөж сайжирч байгаа.

-Авлигын эсрэг Ази, Номхон далайн орнуудын бүс нутгийн томоохон семинар Улаанбаатар хотноо болох гэж байна. Энэ арга хэмжээг өөрийн улс орондоо зохион байгуулахын ач холбогдол нь юу вэ?

-Бүс нутгийн авлигын эсрэг хамтын ажиллагааны ээлжит арга хэмжээг улс орондоо зохион байгуулах нь бидний хувьд нэр төрийн хэрэг. Үндсэндээ хоёр том хурал зохион байгуулж байгаа. Эхнийх нь Авлигын эсрэг санаачилгын Удирдах зөвлөлийн 20 дахь удаагийн уулзалт юм. Энэ уулзалтын гол онцлог нь Зүүн Европ, Төв Азийн Авлигын эсрэг сүлжээнээс боловсруулан гаргасан Монгол Улсын авлигатай тэмцэх үйл ажиллагаанд хийсэн үнэлгээний талаар танилцуулна. Энэ үнэлгээ манай улсын авлигатай тэмцэх бодлого, үйл ажиллагаанд маш чухал хувь нэмэр өгнө гэж бид харж байгаа.

Дараагийн хурал нь Авлигын эсрэг санаачилгын гишүүн улсуудын 13 дахь удаагийн бүс нутгийн семинар. Энэ нь хөгжлийн төсөл хөтөлбөрүүд дэх авлигатай тэмцэх стратегиэ оновчтой тодорхойлох гарцыг эрэлхийлэх хурал болно. Ази, Номхон далайн орнуудын Хууль сахиулах байгууллагуудын сүлжээ байгуулах эхлэл тавигдана. Улс орнууд авлига, мөнгө угаах, албан тушаалын гэмт хэргүүдийг мөрдөн шалгах арга техникээ, туршлагаа харилцан солилцох хурал болно. Цаашдын хамтын ажиллагааныхаа чиглэлийг тодорхойлох хурал байх болно. Ийм ач холбогдолтой хурлыг зохион байгуулж байна.

Улс орон бүр дотооддоо авлигын асуудлаа оновчтой тодорхойлох, нэгдсэн ойлголтод хүрэх, авлигатай олон улс, бүс нутгийн хэмжээнд хамтран тэмцэх арга ажиллагаа, зарчмаа нийцүүлэн хэрэгжүүлэх нь авлигаас үр дүнтэй урьдчилан сэргийлэх чухал алхам болдог.

Авлигатай тэмцэх газрын дарга, тэргүүн комиссар Н.Ганболд Бүгд Найрамдах Ардчилсан Социалист Шри Ланка улсын Авлигын эсрэг хорооны комиссар, ноён Велхенаге Лал Ранжит Силва, тус хорооны тэргүүн даргын туслах, хатагтай Рувини Викратасинге нарыг өнөөдөр хүлээн авч уулзав. Уулзалтад Авлигатай тэмцэх газрын Тамгын хэлтсийн дарга, эрхэлсэн комиссар З.Баасанням оролцлоо.

Уулзалтын эхэнд Авлигатай тэмцэх газрын дарга, тэргүүн комиссар Н.Ганболд Азийн хөгжлийн банк, Эдийн засгийн хамтын ажиллагаа, хөгжлийн байгууллагын Ази, Номхон далайн орнуудын Авлигын эсрэг санаачилгын 20 дахь удаагийн Удирдах зөвлөлийн уулзалт, 13 дахь удаагийн бүс нутгийн семинарт оролцож байгаад талархал илэрхийлэв. Тэрээр “Бид гадаад улс орнуудын авлигатай тэмцэх чиг үүрэгтэй нэлээд олон байгууллагатай хамтран ажилладаг. Танай улсын Авлигын эсрэг хороотой хамтран ажилласнаар хоёр талд харилцан туршлага солилцох, албан хаагчдаа мэргэшүүлэн сургах, мөрдөн шалгах ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлэх чиглэлээр хамтран ажиллах боломж бүрдэнэ” гэлээ.

Шри Ланка улсын Авлигын эсрэг хорооны комиссар, ноён Велхенаге Лал Ранжит Силва олон улсын нэр хүндтэй хурлыг улс орондоо зохион байгуулж буйд талархлаа илэрхийлээд, авлигатай тэмцэх чиглэлээр хамтран ажиллах хүсэл эрмэлзэл дүүрэн байгаагаа илэрхийлэв. Тэрээр НҮБ-аас тунхагласан авлигын эсрэг олон улсын өдрийг угтан улс орондоо зохион байгуулах зарим арга хэмжээний талаар танилцуулсан юм.

Нийслэлийн Өмчийн харилцааны газраас өчигдөр нээлттэй дуудлага худалдаа зохион байгуулжээ.

ЧД-17 Чингэлтэйн замд амины Nissan Bluebird автомашины жолооч А гэгч нь явган зорчигч ЧД-н 17-р хороонд оршин суудаг ...-р сургуулийн 4б ангийн сурагч С /9н, эм/ мөргөж гэмтээсэн.
Жич: Явган зорчигч Ө.Сувд нь хичээлээ тараад ганцаараа явж байсан.

Ж.Гантөгс: Сур харваа бол монгол хүний яс маханд шингэсэн спорт

НД-5 “Ачааны автомашинд нойтон мод тээвэрлэсэн байна“ гэх мэдээллийг шалгахад: НД-2 хороонд суух Б /эр.60н/ нь “Nissan Daihatsu Hijet” автомашинд зохих зөвшөөрөл, гарал үүслийн бичиггүй нойтон мод тээвэрлэн явж байсныг нь илрүүлэн НДЦХ шалгаж байна.
НД-5 “Нойтон мод тээвэрлэсэн байна“ гэсэн мэдээллийг авч шалгахад: УБ хот ХУД-9. хороонд суух Б /эр.31н/ нь “Зил-131” автомашинд зохих зөвшөөрөл, гарал үүслийн бичиггүй 140 орчим нойтон мод тээвэрлэн явж байсныг илрүүлэн НДЦХ шалгаж байна.

Нийслэлийн Засаг даргын мөрийн хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг хангах ажлын хүрээнд нийслэлийн Жижиг дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих төвөөс жил бүр жижиг дунд үйлдвэр эрхлэгч иргэд, аж ахуйн нэгжүүдийн бараа бүтээгдэхүүнийг зах зээлд таниулан сурталчлах, борлуулалтыг нэмэгдүүлэх, хэрэглэгч захиалагчтай холбож өгөх зорилгоор “Улаанбаатарт үйлдвэрлэв” үзэсгэлэн худалдааг зохион байгуулдаг уламжлалтай. “Улаанбаатарт үйлдвэрлэв - 2015” үзэсгэлэн худалдаа өнөөдөр эхэлж байгаа бөгөөд энэ сарын 22 хүртэл “Мишээл экспо” төвд болно. Тус үзэсгэлэнд нийслэлийн 140 гаруй жижиг дунд үйлдвэрлэл эрхлэгч өөрсдийн үйлдвэрлэсэн бараа бүтээгдэхүүнээр оролцож байна гэж Нийслэлийн ЗДТГ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

Төв номын сангийн урд баригдаж буй ”Мастер инженеринг” ХХК-ийн барилгаас төмөр автомашин дээр унасан хэрэг өчигдөр гарсан. Тодруулбал замын хөдөлгөөнд оролцож байсан суудлын автомашин дээр ”Мастер инженеринг ХХК-ийн барилгаас төмөр унасан юм.

УИХ-ын дэд дарга Р.Гончигдоржтой ярилцлаа.

Эрчим хүчний сайд Д.Зоригт шинээр баригдсан барилгуудад цахилгаан техникийн нөхцөл олгохгүй байх тушаал гаргажээ.

Хөдөө орон нутаг:Өмнөговь аймгийн Баян-Овоо сумын “Ногоот” багийн нутагт Ухаа худаг уурхайгаас Гашуй сухайтын боомтын хатуу хучилттай замын 78 дах км замд N.Benz маркийн авто машины жолооч Н нь N.Benz маркийн П жолоочтой авто машинтай мөргөлдөж жолооч 38 настай П, зорчигч 43 настай эмэгтэй Б нас барсан.

СХД-ийн нутаг Хангай захын замд Т.Приус маркийн авто машины жолооч Х нь Т.Приус маркийн А жолоочтой авто машинтай мөргөлдөж 32 настай А нарын 3 хүн гэмтсэн.
БГД-ийн нутаг Ард Аюушийн өргөн чөлөө Дархан плаза төвийн хойд замд Т.Allion маркийн авто машины жолооч А нь согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодож явган зорчигч 31 настай эмэгтэй Т нарын 2 хүнийг мөргөж гэмтээсэн. Явган зорчигч Т нь согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ замын хөдөлгөөнд оролцсон.

“Эрдэнэс Таван Толгой” ХК

С.Зориг агсны гэргий Д.Булганыг саатуулаад нэлээн хэд хонолоо. Түүнийг хуулийн дагуу 72 цаг саатуулсан бөгөөд саатуулах хугацаа нь дууссан тул хорих хугацааг дахин 14 хоногоор сунгасан юм.

Бүгд Найрамдах Франц Улсын Ерөнхийлөгч Франсуа Олландын урилгаар Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Цахиагийн Элбэгдорж Бүгд Найрамдах Франц Улсад 2015 оны 11 дүгээр сарын 18-19-ний өдрүүдэд албан ёсны айлчлал хийв.

Ч.Жигжид: Цанхийн зүүн уурхайгаас олборлосон нүүрсний 35 хувь нь Чалкогийн өрөнд, 65 хувь нь олборлолтын зардлаа нөхнө

Шүүгч, шүүхийн Ёсзүйн хорооны гишүүдийг Ерөнхийлөгчийн зарлигаар томилдог. Тэгвэл өнгөрсөн сард Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж шүүхийн Ёсзүйн хорооны гишүүнийг томилохдоо хууль зөрчин томилсон байна. Тодруулбал, шүүхийн Ёсзүйн хороо нь есөн гишүүнтэй байдаг бөгөөд шүүхийн захиргааны тухай хуулийн 32.3-т ёсзүйн хорооны гишүүнд анхан болон давж заалдах, хяналтын шатны шүүхийн шүүгчдийн зөвлөгөөнөөс тус бүр нэг, Хуульчдын холбооноос гурав, хууль зүйн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагаас гурван хүний нэрийг дэвшүүлнэ. Ёс зүйн хорооны бүрэлдэхүүнд шүүгч, Ерөнхий зөвлөлийн болон шүүхийн захиргааны байгууллагын ажилтан, өмгөөлөгч, прокурор орохыг хориглоно гэсэн заалт байдаг. Энэ дагуу шүүхийн Ёсзүйн хорооны гишүүд томилогдсон байжээ.

Харин одоогоос хоёр сар гаруйн өмнө давж заалдах шатны шүүхээс төлөөлөл болон томилогдон ажиллаж байсан гишүүн нас барсан байна. Тиймээс түүний орны хүнийг томилох шаардлага гарчээ. Энэ дагуу сонгон шалгаруулалт явуулж, н.Цэцэгээ, н.Сэлэнгэ, н.Доржготов, С.Нямжав нарын дөрвөн шүүгчийг нэр дэвшүүлсэн байна. Улмаар давж заалдах шатны 21 шүүхийн шүүгч нар С.Нямжавд итгэл хүлээлгэн сонгосноор ШЕЗ С.Нямжавыг нэрийг Ерөнхийлөгчид өргөн барьсан аж.

Гэтэл Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж сонгон шалгаруулалтад тэнцэж, нэрийг нь өргөн барьсан С.Нямжавыг бус шалгаруулалтад оролцоогүй өөр хүнийг шүүхийн Ёсзүйн хорооны гишүүнээр томилсон байна. Тодруулбал, Ерөнхийлөгч өнгөрсөн аравдугаар сарын 29-нд зарлиг гарган, шүүхийн Ёсзүйн хорооны гишүүнээр Б.Үнэнбатыг томилжээ. Хэдийгээр энэ нь хууль зөрчсөн ноцтой үйлдэл болсон ч Ерөнхийлөгчийн зарлиг учраас ШЕЗ-ийнхөн хэл ам хийлгүй Ерөнхийлөгчийн зарлигийг дагасан байна.

Б.Үнэнбат нь Хууль зүйн сайд Д.Дорлигжавыг Ерөнхий прокурор байх үед Улсын Ерөнхий прокурорын газарт Тамгын газрын даргаар ажиллаж байсан. Харин Улсын Ерөнхий прокуророор М.Энх-Амгалан томилогдонгуутаа Б.Үнэнбатыг ажлаас нь чөлөөлсөн байдаг. Улмаар Б.Үнэнбат эрхээ сэргээлгэхээр шүүхэд хандсан. Улсын дээд шүүхээс Иргэний танхимын хуралдаанаар Б.Үнэнбатыг ажилд нь буцаан томилж, ажилгүй байсан хугацааны цалинг эргүүлийн олгох шийдвэр гаргаж байсан билээ. Гэвч Б.Үнэнбат нь өдгөө Хууль зүйн яамны Бодлого хэрэгжилтийг зохицуулах газрын даргаар ажиллаж байгаа юм.

Юутай ч давж заалдах шатны шүүхээс шүүхийн Ёсзүйн хорооны гишүүнд нэг төлөөлөгч байх ёстой. Уг төлөөлөгчөөр давж заалдах шатны 21 шүүхийн шүүгчид С.Нямжавыг сонгосон. Гэтэл Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж ийнхүү хууль зөрчин, Б.Үнэнбатыг томилоод байна.

2015 оны 11 дүгээр сарын 19-ны өдөр Улаанбаатар хотын Замын цагдаагийн газрын ЖШУХ дээр нийт 445 дуудлага мэдээ мэдээлэл хүлээн авснаас зам тээврийн ослын 376 дуудлага бүртгэгдсэн байна. Үүнээс ХАБАЖЭГХэрэг 12 бүртгэгдэж 17 хүн хүнд хөнгөн гэмтсэн үүнээс жолооч-0, явган зорчигч-11, зорчигч-6. Хүүхэд зам тээврийн осолд өртсөн 3 үүнээс сургуулийн өмнөх насны 0, сургуулийн насны 3, согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ хөдөлгөөнд оролцсон жолооч 4, явган зорчигч 4. Согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ зам тээврийн осолд холбогдсон жолооч 1, явган зорчигч 1. Согтуугаар тээврийн хэрэгсэл жолоодсон 45 жолоочийг журамлан гарч болзошгүй осол хэргээс урьдчилан сэргийлсэн.

Монгол Улсын Их Хурлын сонгуулийн тухай хуулийн 26 дугаар зүйлийн 26.6 дахь хэсэгт “Улс төрийн албан хаагчаас бусад төрийн албан хаагч, төрийн болон орон нутгийн өмчит, төрийн болон орон нутгийн өмчийн оролцоотой хуулийн этгээдийн удирдах албан тушаалтан