Ардчилсан намын Үндэсний зөвлөлдөх хурлын 48 дугаар хуралдаан Төрийн ордонд өнгөрсөн лхагва гарагт боллоо. Хурлаар ямар асуудал хэлэлцсэн талаараа тус намын Ерөнхий нарийн бичгийн даргын үүрэг гүйцэтгэгч Л.Эрхэмбаяр, ҮЗХ-ыг удирдсан УИХ-ын гишүүн асан Ш.Түвдэндорж, Б.Гарамгайбаатар нар зарим мэдээллийг тодруулж өгөв.

ҮЗХ-ны хурлаар АН-ын 6 дугаар Их хурал зохион байгуулах ажлын хэсгийг УИХ-ын гишүүн Д.Эрдэнэбатаар ахлуулан байгуулсан. Үндсэн дүрмийн өөрчлөлтийн үзэл баримтлалын ажлын хэсгийг УИХ-ын гишүүн асан Ш.Түвдэндорж хариуцан ажиллахаар болжээ. Шинэчлэлийн хөдөлгөөний төлөөллийг ч ажлын хэсэгт багтаасан байна. Тэдний төлөөлөл болон АН-ын анхдагчид, партизануудыг ҮЗХ-ны хуралдаанд ажиглагчаар оролцуулсан аж.

-АН-ын дүрмэнд ямар зүйл заалтуудыг өөрчлөхөөр ярьж байгаа вэ?

Ш.Түвдэндорж: -АН-ын одоо мөрдөж буй дүрэм бол сайн. Амьдралаар шалгагдаад нэмж оруулах заалтууд, хариуцлага, дүрмийн холбоосууд зэрэг дутуу зүйл байсан. Удирдах байгууллагад жирийн иргэд, гишүүдийг илүү олноор оруулах, үйл ажиллагаанд оролцох боломжийг нээж байна. Удирдлагуудыг сонгохдоо нийт гишүүдийн сунгаагаар сонгож байхаар болсон. 2011 оноос хойш ҮЗХ-нд ротаци хийгээгүй, дүрмээс хассан байсныг сэргээж оруулна. Намын удирдлагыг сонгох нь хоёрдугаар асуудал. Хамгийн чухал нь намын дүрмийн өөрчлөлтийн үзэл баримтлал юм. АН юунд зорих, ямар зорилго чиглэлтэй ажиллах үзэл баримтлалыг ард түмэнд ойлгомжтой болгохоор Их хурлаар дүрмийн өөрчлөлтийг батлана. Зохион байгуулалтаас ч илүү эв нэгдлийг эрхэмлэдэг Ардчилсан нам болох өөрчлөлтийг хийхээр зорьж байгаа.

-Их хурал болтол АН-ыг хэн удирдах вэ. З.Энхболд ҮЗХ-ны хуралд яагаад оролцоогүй вэ?

Ш.Түвдэндорж: -Дарга удирдлага бол хоёрдугаар асуудал. Юуны өмнө намаа шинэчлэх, дүрэм журмаа олон түмэнд, жирийн гишүүддээ ойлгомжтой болгохоор бид хоёр ч том ажлын хэсэг байгуулсан. Намын дарга Энхболдын эхнэр мэс засалд орж, Солонгост эмчлүүлэхэд нь сахиж байгаа тул хуралд оролцох боломжгүй болсон юм. Намын одоогийн үйлчилж буй дүрмээр дарга өөрөө өргөдлөө өгөх, төрийн албан тушаал хавсран хаших тохиолдолд ажлаа өгдөг. Намын дарга ажлаа өгөх хүсэлтээ ҮЗХ-д гаргадаг. ҮЗХ түүнийг нь хэлэлцээд шийдвэл чөлөөгддөг дүрэмтэй. Харин нэгэнт Их хурлаараа намын удирдлагыг сунгаагаар сонгох дүрмийн өөрчлөлт хийх учраас түр дарга гэж байлгаад яахав гэж ярилцлаа. Намын даргын сунгаа болж, сонгогдтол одоогийн дарга З.Энхболдын хүсэлтийг авч хэлэлцэх шаардлагагүй гэж үзсэн тул үргэлжлүүлэн ажиллана.

-АН дүрмээ биелүүл­дэггүй гишүүддээ хариуц­лага тооцох асуудал ярь­сан уу. Засгийн газраа огцруулсан бол хөөх тухай асуудал хөндсөнийг ҮЗХ-ны гишүүд хэрхэхээр болов?

Ш.Түвдэндорж: -Хариуцлагын асуудалд анхаарал хандуулах нь илүүтэй байна. Одоогийн дүрэм маань сайн боловч хариуцлага тооцох асуудалд нэлээд шат дамжлага дамждаг заалттай юм. Тухайн гишүүн алдаа оноо, гаргасан бол таарч тохирсон хариуцлага, шагнал урамшууллыг нь шууд олгох байдлаар дүрмэнд оруулна. Хариуцлага оногдуулдаг бүтцийн байгууллага нь хариуцлагаа тооцож чадахгүй бол тэд өөрсдөө огцордог байхаар зохицуулна. Хэн нэгэн объектив, субъектив зүйлээс хамаарахгүйгээр хариуцлагаа цаг тухайд нь тооцдог болно гэсэн үг юм.

Б.Гарамгайбаатар: Мэ­дээл­­лийг зөв хүргээсэй гэж бид хүсч байна. АН-ын дүрэм өнөөдөр хүчин төгөлдөр үйлчилж байгаа. Ард иргэдийн зүгээс, намын гишүүдийн хэлдэг шүүмжлэлийг хүлээн зөвшөөрч байгаа. Дүрмийн зарим заалтуудыг авч хаясан, хэрэгжүүлэхгүй байсантай холбоотой шүүмжлэл их гардаг. Тиймээс тал талаасаа оролцоод олон хүн дүрмийн өөрчлөлтөд ажилласан. Дүрмийн өөрчлөлтийн төслийг ҮЗХ болоод Гүйцэтгэх зөвлөлөөр хэлэлцсэн. Одоогийн дүрмийн үндсэн суурь дээр нэмж ямар өөрчлөлт оруулахыг бид ярилцаж байна. Хэрэгжээгүй заалтуудыг хэрэгжүүлдэг болох, ротацийг байхгүй болгосныг нэмэх, өнөөдрийн цаг үетэй нийцүүлж дүрмийн өөрчлөлтүүд оруулсан. Их хурлаар хэлэлцүүлэхээс өмнө ажлын хэсэг саналуудыг нэгтгэж дүрмийн төслийг бэлэн болгохоор байгуулагдсан гэсэн үг. Шинэ дүрэм батлагдаж байгаа учраас намын удирдлагууд, бүтэц бүгд өөрчлөгдөнө. Хариуцлага тооцох асуудал шинэ дүрмийн хүрээнд зохицуулагдана. Сунгаагаар даргаа сонгох асуудлыг ҮЗХ-ны гишүүд болон жирийн гишүүд дэмжигчид маш их дэмжиж байгаа. Ямар ч асуудал үүссэн хүлээж авахад гишүүд бэлэн болсон учраас бид арванхоёрдугаар сарын 6-наас хойш удирдлагуудыг сонгох сунгаа явуулна. Тэгээд Цагаан сарын өмнө намын даргаа сонгоно. ҮЗХ-нд зөрчилдөөн бол гарч байдаг. Гишүүд санал бодлоо хэлсэн. Тэгэхдээ АН-ын дүрмээр олонхийн шийдвэрээ дагаж асуудлаа шийдсэн.

Л.Эрхэмбаяр: Шинэ дүрмээ Их хурлаараа баталсны дараа фракцаараа талцаж, анхан, дунд шатны дарга удирдлагын эрхийг авдаг асуудлыг таслан зогсоно. Бүгдийг анхан дунд шатнаасаа эхлэн шийддэг болно. Хүлээн зөвшөөрөгдсөн хүмүүс л АН-ын дарга, тухайн аймаг, сумынхаа намын дарга болдог тогтолцоонд орно. АН-ын шинэчлэл Монголын улс төрийн намуудын шинэч­лэлийн өнгийг тодорхойлох ёстой гэж манай гишүүд хэлж байна. Тиймээс бид шинэч­лэгдэхийн төлөө, Монголын улс төрд шинэчлэл хийхийг зорьж ажиллаж байна.

Зүүлт: ҮЗХ-ны хуралдаа­наар зарим гишүүнд хариуц­лага тооцох тухай яригдсан. Хоёр ажлын хэсэг байгуулахаас гадна өмнө нь хэлэлцэхээр оруулсан бусад асуудал дунд намын даргаас З.Энхболд, генсекээс Л.Эрхэмбаярыг чөлөөлөх, Хяналтын ерөнхий хорооны зарим гишүүнийг намаас хасах тухай тогтоол, хариуцлага тооцох талаар ч байсан юм. Тэгвэл энэ удаад хоёр чухал ажлын хэсэг байгуулахаар санал нэгдсэн учраас өмнөх асуудлуудыг хэлэлцэх шаардлагагүй гэж үзжээ.

АН-ын дарга З.Энхболдод хариуцлага тооцох, Н.Алтан­хуягийн Засгийн газрыг огцруулахад санал өгсөн тухайн үеийн УИХ-ын гишүүдэд хариуцлага тооцох талаар хэлэлцэх ёстой гэж Д.Нямхүү хөнджээ. Түүний саналтай холбоотойгоор багагүй маргаан гарсан байна. УИХ-ын гишүүн С.Эрдэнэ З.Энхболд даргын гэр бүлийн хүн өвчтэй байгаа энэ хүнд үед эзгүйд нь хөөх асуудал ярьж, ёс жудаггүй загнаж болохгүй гэж. Түүгээр ч барахгүй тэрээр Д.Нямхүүг МАН-ын С.Баяр, Т.Ганди хоёрт бичиг барьж, түүнээс нь болж олон хүн ял сонссон гашуун түүх бий /С.Эрдэнэ нарын хүмүүс/. Ийм зүйлийг нь Хяналтын ерөнхий хороонд оруулж, хөөх тухай асуудал ярих байтал заавал ар гэрийн асуудалтай байгаа хүнд хариуцлага ярих нь шударга явдал биш хэмээсэн байна.

Мөн Хяналтын ерөнхий хорооны нэгэн гишүүн намаас хөөх асуудлыг албан ёсны хурал хийж хэлэлцээгүй, Алтангадас фракцынхан ярилцаад бичиг болгон гаргасан гэж тайлбарлажээ. УИХ-ын гишүүн асан Ц.Оюунгэрэл өчигдөр хуралд оролцоогүй ч өмнөх ҮЗХ-ны хурлаар Хяналтын ерөнхий хорооноос оруулсан зарим гишүүнийг хөөх тухай асуудлыг татахаа илэрхийлсэн байдаг. Заавал нэгнээ хөөхдөө биш хариуцлага тооцдог байх үүднээс хөндсөн гэсэн. Ингээд дүрмийн өөрчлөлтөө ярьж эхэлсэн АН-ынхан өнгөрснөө сөхөж, фракцаараа талцаж байхаа зогсоож, дүрмээ сайжруулан өөрчилж, шинэ бүтэц бүрэлдэхүүнээ бүх гишүүдийн саналыг харгалзан сонгож, шинэчлэл хийх хэрэгтэй гэдэгт санал нэгдсэн байна.

Айлын гэр шатсан дуудлагууд сүүлийн үед ихээр ирэх болжээ.



Тодруулбал, БГД-ийн 23-р хорооны “Зүүн Ард-Аюушийн ... тоотод гэр шатаад байна” гэсэн мэдээллийг 11-р сарын 16-нд авч шалгахад, тус тоотод суух 58 настай эрэгтэй Б-гийн 5 ханатай монгол гэр шатсан байна. Хэргийг БГД-ийн цагдаагийн нэгдүгээр хэлтэс шалгаж байна.



Мөн БГД-ийн 5-р хороо “Тэмүүлэл” хотхоны ... тоотод гал гараад айл шатаад байна” гэсэн мэдээллийг 11-р сарын 16-нд цагдаагийн байгууллагад өгчээ. Дуудлагын дагуу цагдаагийн байгууллага очиж шалгахад 28 настай иргэн Н-ийн 2 өрөө орон сууцанд гал гарч унталгын өрөө, эд зүйлийн хамт шатсан байжээ. Хэргийг БГДЦХ-2 шалгаж байна.

Г.Отгонцэцэг Казахстаны Гавьяат тамирчин боллоо

Ховд аймгийн Алтай, Үенч Булган сумдад их хэмжээний цас орсноос болж өвөлжилт хүндэрч болзошгүй байна. Иймээс аймгийн Онцгой комисс өчигдөр хуралдаж, өвөлжилт хүндэрч болзошгүй байгаа дээрх сумдад үүссэн нөхцөл байдалтай газар дээр нь танилцаж, зудын байдлыг тогтоох ажлын хэсэг томиллоо.



Мөн малчид ард иргэдэд төрийн болон эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг үзүүлэх, малчдыг нүүлгэн шилжүүлэхэд зориулан Зэвсэгт хүчний123-р анги, Хилийн цэргийн 0130-р ангиас цас туулах өндөр чадвартай автомашинийг ажиллуулах шийдвэр гаргав. Одоогийн байдлаар Булган суманд 35-80 см цасан бүрхүүл тогтож, зам даваа хаагдсан учраас сумын онцгой комиссийн шийдвэрээр өндөржүүлсэн бэлэн байдал зарласан байна.



Алтай, Үенч суманд мөн 40-60 см-ийн зузаантай цасан бүрхүүл тогтсон мэдээлэл байгаа. Дээрх сумдын мал аж ахуйн багуудын хувьд сумаасаа алслагдсан,малчид нь уулархаг нутгаар өвөлждөг учраас зам даваа хаагдаж, малчдад төрийн болон эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг хүргэхэд хүндрэл учирч, хүний амь нас эрсдэх, мал хорогдох болзошгүй нөхцөл байдал үүссэн тухай мэдээг орон нутгаас ирүүлсээр байна. Цаг агаарын урьдчилсан мэдээллээс үзэхэд цаашдаа ихэнх нутгаар цас орж хүйтрэх мэдээлэлтэй байна. Мөн 11 дүгээр сард олон жилийн дунджаас их цас унах төлөв байгаа юм. Иймээс аймгийн оцгой комиссийн хуралдаанаар учирч болзошгүй бэрхшээлээс хэрхэн урьдчилан сэргийлэх, Аймгийн ХХААГ-аас мал аж ахуйн өвөлжилтийн бэлтгэл хангасан талаар, Алтай, Үенч, Булган сумдад үүссэн нөхцөл байдал, цаашид авах арга хэмжээний талаар ярилцаж, ийнхүү зохих шийдвэр гаргалаа.

Залуучуудын хөгжилд бидний оролцоо хэлэлцүүлэг өнөөдөр боллоо. Нийслэлийн Засаг даргын хэрэгжүүлэгч агентлаг нийслэлийн Залуучуудын хөгжлийн газар, нийслэлийн Хүүхэд, гэр бүлийн хөгжлийн газартай хамтран залуучуудад тулгамдаж буй асуудлаар хэлэлцүүлэг зохион байгуулж, зөвлөмж гарган шийдвэр гаргах түвшинд хүргүүлэх аж. Мөн залуусын оролцоог нэмэгдүүлэх, тэдний санал санаачлагыг дэмжих зорилготой аж. Нийслэлийн Засаг даргын орлогч Д.Энхтөр “Нийслэлийн Засаг дарга ирэх дөрвөн жилд залуучуудын хөгжил, боловсрол, нийгмийн идэвх оролцоог дэмжин ажиллана. Аз жаргалтай Улаанбаатарыг цогцлооход залуус та бүхний оролцоо, санал санаачлага чухал үүрэг гүйцэтгэх юм. Засгийн газраас залуучуудын хөгжлийн чиглэлээр хуулийн төсөл боловсруулахдаа иргэдээс санал авч байгаа юм. Энэ тал дээр хотын зүгээс хамтран ажиллаж байна” гэлээ. Өнөөдрийн хэлэлцүүлгээр Залуучуудын хөгжлийн талаар тулгамдсан асуудал, нийгмийн харилцаанд оролцох оролцоог дэмжих, Залуучуудын хөгжлийг дэмжих төрийн үйлчилгээний хэрэгцээ зэргийг тус тус тодорхойлоход оршиж байгаа. Мөн оролцогч залуучуудаас гарсан саналуудыг холбогдох Төрийн байгууллагад зохих журмын дагуу хүргүүлж, Залуучуудын хөгжлийг дэмжих хуулийн төсөлд санал оруулна гэж нийслэлийн Залуучууд хөгжлийн газраас мэдээллээ.

Ерөнхий сайд асан Н.Алтанхуягийн төрсөн дүү Н.Наранцэцэгийг гадагшаа эмчилгээнд явах гэж байхад нь саатуулан хилийн хориг тавьсан талаар манай сайт мэдээлсэн. Мөн түүнийг энэ сарын 16-ны орой ШШГЕГ-ын харьяа цагдан хорих 461 дүгээр ангид саатуулсан.

Тэгвэл түүнд Эрүүгийн хуулийн 263-т зааснаар буюу төрийн өндөр албан тушаалтан эрх мэдлээ хэтрүүлэн ашигласан гэх үндэслэлээр буруутгажээ. Түүнчлэн найман цаг хоол ундгүй эрүүдэн байцаасан тул ХЭҮК-т хандана гэдгээ ч мэдэгджээ.

Н.Наранцэцэгийн өмгөөлөгч О.Чулуунцэцэг “Миний үйлчлүүлэгч нэг ч өдөр нэг ч цаг төрийн албанд ажиллаж үзээгүй хүн. Гэтэл шал өөр зүйл ангиар эрүүгийн хэрэг үүсгэн шалгаж эхэллээ. Мөн биеийн байдал тийм ч сайн биш хүнийг заавал цагдан хорих шаардлага байхгүй юм. АТГ хүчээр буюу хилсээр хэрэг тулгаж байна. Түүнээс гадна олон цагаар байцаалт авч байгаа нэрийдлээр хоол ундгүй байлгасныг хүний эрхийг ноцтой зөрчсөн хэмээн үзэж ХЭҮК-т хандана” гэж ярьжээ. Н.Алтанхуягийн эхнэр Э.Сэлэнгийг ч мөн хэрэгт холбогдуулан шалгаж магадгүй юм.

Учир нь түүний дансаар их хэмжээний мөнгө орж ирсэнтэй холбогдуулан мөн хуулийн байгууллагаас тайлбар авахаар болоод байгаа билээ.

Мексикийн Мериад хотноо зохиогдож байгаа хүндийг өргөлтийн оюутны дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнд залуу тамирчин М.Анхцэцэг түрүүүлж Дэлхийн аварга боллоо.



Тодруулбал, тус тэмцээний эмэгтэйчүүдийн -75 кг-ын жинд өрсөлдсөн Мөнхжанцангийн Анхцэцэг нийлбэр дүнгээр 235 кг-ыг /огцомоор 105 кг, түлхэлтээр 130 кг/ өргөж, оюутны Дэлхийн аваргын болзлыг хангалаа. Энэ жинд Мексик, Канадын тамирчид мөнгө, хүрэл медалийг хүртсэн аж. Тэрээр огцом өргөлтийн сүүлийн оролдлогоор 136 кг-ыг захиалсан боловч өргөлтийн явцад бага зэрэг бэртэл авсан байна. Тэмцээний үеэр Канад дасгалжуулагч түүнд тусалжээ.



Тэрээр санхүү мөнгөний асуудлаас болоод дасгалжуулагчгүй явсан ч ийнхүү эх орныхоо нэрийг дуурсгаж, дэлхийн аварга хэмээх алдрыг хүртэж чадлаа.

Далай лам гэж гэмт этгээд Монголчуудыг дахин мунхруулж доод түвшинд аваачих зорилготой ирэх нь ээ.

Хоёр жилийн өмнө нийтэлж олон хүнийг бухимдуулсан бичлэгээ дахин блог дээрээ тавилаа. Өнөөдөр хоёр жилийн дараа хүмүүс арай ч тийм их мухар сүсэгт автагдаагүй гэдэгт итгэнэ. Бид хойшоо биш урагшаа харна шүү.
Монгол хүний шашиныг ойлгож ирсэн тэр ойлголт дэндүү бүдүүлэг. Бүдүүлэг гэдгийн шалтгаан бол Монгол хүн жинхэнэ шашинтай танилцаж чадаагүй тэр түүхийн хар нүх. Буддизм нэрээр Түвдүүд мэхлэж ламаизм нэртэй мухар сүсэг оруулж ирсэн.

Байлдаанч малчин ардуудыг номхотгож нийтлэг хамтардаг чанарыг устгаж зөвхөн өөрөө өөртэйгээ ганцаардан үлдэх тэр сүсэглэлийг Түвд хүмүүс тарааж Монгол хүнийг зуун зуун жилийн хоцрогдол, мухардал, төөрөгдөлд оруулсан.

20-р зууны эхээр дэлхийн мэдлэг боловсролтой ойртож чадалгүй мал дагаж Хятад бараа сонирхож Орос буу зэвсэг эзэмших дуртай Монгол хүний ертөнцийг харах тэр харц харанхуй тайлбарласан тайлбар урагшаа дэвшүүлэх биш харин айлгаж урам зориг хугалсан тийм л нэг ёсондоо шүтлэг бишрэлд дарагдаж ирсэн.

Физик математикаас авахуулаад философи социолог хүртэл хүн ёсны амьдрал хөгжихөд хэрэгтэй тэр танин мэдэхүй Монгол хүний хувьд хэзээ ч ирэшгүй ид шидийн хэвээр үлдэж дөнгөж л социализмын үед 1950-аад онд хагас хугас орж ирсэн. Хэт мухар сүсэгт автагдсан Монгол хүн мэдлэгт нэгэнт харийн болж хоцрогдсон тул түүх, уран зохиол, яруу найраг гэх мэт танин мэдэхүйгээс хол олон зуун жилийн ганцаардлаа таньсан илэрхийлсэн сонгодог биш сонин хачин хэллэгээр хөөцөлдөж түүнийгээ уянгын халил эсвэл найраг, найруулал гэж тайлбарласан.

Түүхийн олигтой өнгөрсөн бүтээлүүд байхгүй тул гадны Ганжуур Данжуурыг шүтэж өөрийн гэсэн оюуны бүтээлгүй явж ирлээ. Түүхэн роман гэж хүртэл үнэн худал зүйл бичиж өөрсдийгөө сэхээтэн эсвэл соён гэгээрүүлэгч гэж магтуулж цол шагналаар булуулсандаа. Өнөөдөрч тэр бүр гаарч дээ.

Гаднаас орж ирэх үе үеийн шашинуудын оролдлогууд бүгд бүтэлгүйтэж байсан өнгөрсөн үеийн түүх яриа домогууд бий. Ганцхан Түвдүүд л Монголчуудыг яаж мухар сүсэгт оруулахыгаа уран аргаар хийсэн.

Аймхай хүмүүс сүсэг бишрэл ихтэй гэдэгтэй адил улстөрийн хүрээнд ажилладаг хүмүүс зориуд хөдөөгүүр сүм дуган босгож айдас тарааж хүмүүсийг мухар сүсэгтэй болгож явах өнөө маргаашдаа ашиг өгдөг биздээ.

Хөдөө гэлтгүй их дээд сургуулийг төгслөө диплом авлаа гэсэн залуу үе хүртэл айдасаар дүүрэн тул мэдлэг боловсрол хүлээн авах чадваргүй болтолоо айж уншсан номондоо шамдан суралцаж чадахгүй харин ламын заавар авсан ээжээсээ айж ээжтэйгээ л асуудал үүсгэх жишээтэй. Ээжүүд мухар сүсэгтэж айдсандаа хорогдоно.

Түвдийн ламаизм яагаад шашин гэхэд хэцүү вэ гэхээр Түвдүүд Энэтхэгийн буддизмыг олигтой иж бүрнээр авч чадаагүй. Үүний шалтгаан бол бас Монголчуудтай адилхан орчуулгын төөрөгдөлд оржээ. Харин Монгол хүн Түвдийн ламаизмыг орчуулалгүй өнөөдөр ч шууд хэрэглэдэг явдал бол төөрөгдөл биш бүр ялагдал болсон хэвээр.

Марксын хэлсэнээр шашин бол ард түмний хар тамхи гэсэн үг зөвхөн хүнийг хар тамхиар хордуулж буй биш харин хар тамхи мэт хэрэглэж жаахан ч гэсэн амьдралын дарамтуудаас холдохыг хэлсэн. Хар тамхи хүний ухааныг балартуулж мэдээ алдуулж мэдрэмжийг үймүүлдэг. Өнөөдөр ч морфиумыг хар тамхинаас гарган авч өвчин намдаахад зориулан хэрэглэдэг.

Марксын хэлсэнээр төр улс хүчтэй биш бол ард түмэн төрөөс хөндийрч шашин луу ханддаг. Тэд шашинд л очиж хар тамхи хэрэглэсэн мэт болж төрийг зовлонгийнхоо шалтгаан биш төөрсөн төөрөгөө шалтгаан болгож түүндээ дарлуулан суудаг.

Өнөөдөр Монгол яг л энд бичиж буй шашин биш мухар сүсгийн урсгал болон шашинжсан буюу мухар сүсэгтсэн улстөрийн систем хоёрын дунд оршдог тул хүн шиг байж чадсангүй. Хүн байх гэдэг бол хуманизмын том онол хэдий ч хүмүүнлэг орж ирээгүй тул их дээд сургуулиуд болон Шинжлэх ухааны Академи гэх мэт байгууллагууд мухар сүсгийн эсрэг тэмцэж чадалгүй харин тэдний тоглоомын хүүхэлдэй болцгоожээ.
Монголчуудын төр өнөөдөр шашины асуудалыг нэг тийш шийдэх хугацаа болжээ. Төрийг шашинаас тусгаарлаж шашинаас хамааралгүй болгох тухай онол бол лаицизм гэсэн онол байдаг. Энэ бол Үндсэн хуулиндаа төр шашинаас хамааралгүй тусгаар гэж зааж өгөх.

Социализмын үед хумсын чинээ багаахан орж ирсэн философийн алдаатай ойлголтуудаа засаж залруулж чадалгүй худлаа руу шилжжээ. Философи орж ирээгүй оронд мухар сүсэг гааралгүй яахав дээ.

Философийн чухал ойлголтуудыг ертөнцийг үзэх үзэл, үзэл баримтлал, үзэл санаа гээд буруу алдаатай орчуулсан. Ренчин Дамдинсүрэн нарын үеийнхэн мэдэмхийрч орчуулсан орчуулгуудыг үгийн сангаас хасах ёстой. Нэгэнт өнөөдөр мухар сүсэгт дэндүү дарагдсан танин мэдэхүйгээс хол ард түмэнд хөөрхий социализмын үеийн ганц хоёр жоохон мэдлэгтэй тэр хүмүүс их л том мэт тусдаг бололтой.

Өнгөрсөнд хорогдохын шалтгаан бол ирээдүй харж чадахгүй ирээдүйгээс айсан мухардал. Өнгөрдөггүй өнгөрсөн гэдэг ямар ч их гай тарина вэ дээ. Ухамсар ирээгүйгийн гай. Ухамсаргүй эцэг өвгөдийн лай. Түвдүүдэс хамгаалж чадаагүй өвөг дээдэсийн хор өнөөдөр хүртэл үргэлжилнэ.
Шашин гэж хар тамхи бага ч гэсэн өрөвдөлт амьдралаас мансууруулж мэдээ алдуулж тайвшруулна. Монголчууд түүхэндээ мансуурч мухар сүсэгт хордож шашинд төөрөгджээ. Ийм л хүмүүс Далай ламтай уулзахнээ. Одоо далай лам Монголыг дагаар оруулах бүрэн боломжтой болжээ. Ардчилал ялагдлаа, Шинжлэх ухааны академи ялагдлаа, Боловсрол ялагдлаа.

Далай ламыг дагаж хичнээн хүн мэдээ алдаж мансуурч өөрийгөө алдаж өрөвдөлт байдалд орох болдоо. Гар утас интернэт хөгжсөн өнөө цагт олон зуун жилийн өмнөх мартагдсан мухар сүсгийг сэргээж чадна гэдэг бас л том мунхруулга шүү дээ.

Өнөөдөр Түвд оронд Монгол шиг эмнэлэг байхгүй, сургуулиуд байхгүй, орчин үеийн үнэр ч байхгүй. Ийм л хүмүүсийг Монголчууд шүтэж явах ч гэж дээ. Хайран хөгжил хайран боловсрол хайран эх орон.

Дохио!!! Цаг агаарын аюултай үзэгдлээс сэрэмжлүүлэх мэдээ:



17-ноос 18-нд шилжих шөнө Завханы зүүн, Архангай, Булган,Төв, Хэнтийн өмнөд,Өвөрхангай, Дундговийн хойд хэсгээр, 18-ны өдөр Архангайн зүүн, Булган, Сүхбаатарын өмнөд, Өвөрхангай, Дундговийн хойд хэсэг, Төв аймгийн нутгаар цасан шуурга шуурна.



Малчид, тээвэрчид, иргэдийн анхааралд:



Ойрын хоногуудад ихэнх нутгаар цас орж, цасан шуурга шуурч, хүйтний эрч чангарч тул зам даваа хаагдаж, хальтиргаа гулгаа үүсэх нөхцөл бүрдэж байгааг онцгойлон анхааруулж байна.



19, 20-нд зарим газраар цас орж, цасан шуурга шуурна. Салхи 19, 20-нд нутгийн өмнөд хэсгээр секундэд 14-16 метр хүрч ширүүснэ. Хүйтний эрч эрс чангарч Дархадын хотгор, Идэр, Тэс голын хөндийгөөр шөнөдөө 40-45 градус, өдөртөө 27-32 градус, Увс нуурын хотгор болон Орхон-Сэлэнгэ, Хараа, Ерөө, Туул, Тэрэлж, Хэрлэн, Онон, Улз, Халх голын хөндийгөөр шөнөдөө 32-37 градус, өдөртөө 20-25 градус, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсгээр шөнөдөө 15-20 градус, өдөртөө 8-13 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 26-31 градус, өдөртөө 16-21 градус хүйтэн байна.

“Зам тээврийн ослоор хохирогсдод хүндэтгэл үзүүлэх Дэлхий нийтийн өдөр”-ийг жил бүрийн 11 дүгээр сарын 3 дахь 7 хоногийн “Ням” гаригт дэлхий даяар зохион байгуулан тэмдэглэн явуулдаг.

Уг өдрийг анх 1993 онд Английн Вант улсад тэмдэглэсэн ба үүнээс хойш улс орнууд уг арга хэмжээг авто ослоор амь үрэгдэгсдийн дурсгалыг хүндэтгэх, сэтгэл санааны болон бусад хохирол амсаж суугаа тэдний ар гэр, ойр дотныхонд гашуудал илэрхийлэх, сэтгэл санааны дэмжлэг үзүүлэх өдөр болгон тэмдэглэж байхаар Нэгдсэн үндэстний байгууллагын Ерөнхий ассамблейгаас шийдвэрлэсэн байна.

Манай улсын хувьд зам тээврийн ослын хор уршгийг олон нийтэд таниулах, осол хэргийн үр дагавар нь маш хүнд, хохирогсдын ар гэрийнхэнд нөхөж баршгүй уй гашуу авчирдаг, амьдралын нөхцөл эрс дордоход хүргэж байдаг тул амь нас, эрүүл мэндээрээ хохирсон иргэдийн ар гэр, тэдний дуу хоолойг олон нийтэд хүргэх, зам тээврийн осол, хэргээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор энэ сарын 13-17-ны өдрийн хооронд улсын хэмжээнд 3 дахь жилдээ зохион явуулж байна.

Улаанбаатар хотын хэмжээнд уг өдрийг тэмдэглэн явуулах ажлын хүрээнд иргэд, олон нийтэд хүргэх, зам тээврийн ослын хор хохирлыг ойлгуулах, таниулах зорилгоор зам тээврийн осолд өртсөн автомашинууд болон түргэн тусламж, буяны автомашин, онцгой байдлын автомашинууд оролцсон цувааг хотын төв замаар цуваа явууллаа.

Дэлхий дээр зам тээврийн ослын улмаас жил бүр дунджаар 1.3 сая хүн амь насаа алдаж, 50 сая хүн гэмтэж бэртэж байгаа нь нийт нас барах шалтгааны 8 дугаарт, Монгол улс дэлхийд зам тээврийн ослын улмаас нас баралтаар эхний 25-д орж байна. Монгол улсад 2010-2016 оны байдлаар 43176 хүн зам тээврийн осолд өртсөнөөс тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний аюулгүй байдал, ашиглалтын журмын эсрэг гэмт хэргийн улмаас 3356 хүн амь насаа алдаж, 8309 хүн хүнд, хүндэвтэр гэмтлийг авсан байна гэж Замын цагдаагийн албанаас мэдээллээ.

... Богдыг тодруулах явдлыг би хувь хүнийхээ хувьд эсэргүүцэж байна, харамсаж байна. Би Монгол хүн. Монгол орноо гэсэн сэтгэл зүрхтэй. Над шиг маш олон хүн байгаа гэдэгт итгэж байна. Манай хоёр хөрш Далай ламыг манайд айлчлахыг хүлээн зөвшөөрөхгүй байгаа. ...

09:00-14:00 цагт: Швейцарийн хөгжлийн агентлаг, ХХААХҮЯ-тай хамтран ”Малын гаралтай бүтээгдэхүүний экспортыг хэрхэн нэмэгдүүлэх вэ” Үндэсний зөвлөгөөнийг зохион байгууллаа. Зөвлөгөөн өнөөдөр үндэсний үйлдвэрлэгчдийн сарлагийн хөөвөр, торомны ноосон бүтээгдэхүүний үзүүлбэр, ”Ногоон алт”, ”Малын эрүүл мэнд” төслийн үр дүнгээр гаргасан үзэсгэлэнгээр үргэлжилнэ. Хаана: Bluesky зочид буудлын Кристалл танхимд

10:00 цагт: НИТХ-ын нэгдсэн хуралдаан Хангарьд ордны 14 давхарт болно. 2017 оны эдийн засаг, нийгмийн үндсэн чиглэл батална.

10:00 цагт: ”Шинэ сувилагчийг дадлагажуулах нь” сэдэвт сургалт ЭМЯ-ны Б танхимд болно. Сургалтад НЭМГ-ын харьяа Эрүүл мэндийн байгууллагуудын 140 шинэ сувилагч, ахлах сувилагч нар оролцоно.
10:00-15:00 цагт: Төв аймгийн Батсүмбэр суманд байрлах Ахмад настны үндэсний төвд МУИС-ийн Олон улсын харилцаа, Нийтийн удирдлагын сургуулийн магистрын оюутнуудын санаачлагаар “НАС БОЛ ТОО” өдөрлөг болно. Өдөрлөгийн үеэр ахмадуудад ном, гарын бэлэг түүнээс нэн асрамжинд байдаг 50 гаруй ахмадад живх өгнө.

11:00 цагт: “Сонгино” бие даан амьдрах төв “Ерөнхий боловсролын сургуульд хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэд суралцахад нөлөөлж буй хүчин зүйлс” гэсэн сэдвээр хийсэн мониторингийн тайлангийн үр дүнг СХД-ийн ерөнхий боловсролын сургуулийн захирал, сургалтын менежер, нийгмийн ажилтануудад танилцуулах, хэлэлцүүлэг болно. Хаана: СХД-ийн 12-р сургуулийн хурлын танхимд

MN-Мэдээллийн төвд

11:00 цагт: “S.A.I.R Prince”,Чингис хааны дэлхийн академийн Ерөнхийлөгч П.Давааням, шавь нар болон шинжээчдийн хамт ”Дэлхийн түүх, Аугаа их нээлт-20 жилд” сэдвээр хэвлэлийн бага хурал зарлалаа.

12:00 цагт: Монголын үнэт цаасны арилжаа эрхлэгчдийн холбоо, МҮХАҮТ, “Монголын хөрөнгийн бирж” ХК, “Монголын үнэт цаасны бирж”, Үнэт цаасны төвлөрсөн хадгаламжийн төв, “Арилжааны төлбөр тооцоо” ХХК-иас “Төрд хүргэх мэргэжлийн байгууллагуудын мессэж” сэдвээр мэдээлэл хийнэ.

12:00 цагт: Соёлын төв өргөөнд. Улаанбаатар хотын цагдаагийн газрын 90 жилийн ойн баярын хурал дээр хотын дарга С.Батболд үг хэлнэ.

14:00 цагт: БХО-д эхлэх “Боловсрол судлал, арга зүйн судалгааны уламжлал, шинэчлэл” хуралд ШУА-ийн академич Н.Бэгз Б.Жадамбаа, БХ-ийн захирал М.Итгэл, БМДИ-ийн захирал А.Туяа С.Батхуяг (Sc.D, проф) Ч.Пүрэвдорж (Sc.D, проф.) Ж.Энхтүвшин (М.Ed.) нар оролцоно.

Өнөөдөр хуваарийн дагуу УИХ-ын байнгын хороод болон чуулганы нэгдсэн хуралдаантай. Хуралдаанаар дараах асуудлуудыг хэлэлцэх ажээ.

НЭГ.БАЙНГЫН ХОРООНЫ ХУРАЛДААН:

1.Төсвийн байнгын хорооны хуралдаан 09.00 цагаас “Их эзэн Чингис хаан” танхимд:

Санхүүгийн зохицуулах хорооны орон тооны бус гишүүнийг томилох, чөлөөлөх тухай.

2.Эдийн засгийн байнгын хорооны хуралдаан 09.30 цагаас “Их эзэн Чингис хаан” танхимд:

Санхүүгийн зохицуулах хорооны орон тооны болон орон тооны бус гишүүдийг томилох, чөлөөлөх тухай.

3.Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны хуралдаан 09.00 цагаас “Жанжин Д.Сүхбаатар” танхимд:

Нийтээр тэмдэглэх баярын болон тэмдэглэлт өдрүүдийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн Я.Содбаатар нарын 9 гишүүн 2016.11.16-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/.

ХОЁР.ЧУУЛГАНЫ НЭГДСЭН ХУРАЛДААН:

10.00 цагаас: /Байнгын хороодын хуралдааны дараа/

Хууль, Улсын Их Хурлын тогтоолын эцсийн найруулга сонсох;
Нийтээр тэмдэглэх баярын болон тэмдэглэлт өдрүүдийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн Я.Содбаатар нарын 9 гишүүн 2016.11.16-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/;
Санхүүгийн зохицуулах хорооны орон тооны болон орон тооны бус гишүүдийг томилох, чөлөөлөх тухай.

15.00 цагаас:

Монгол Улсын Ерөнхий сайдын мэдээлэл: “Ургац хураалтын дүн мэдээ, мал аж ахуйн салбарын өвөлжилтийн бэлтгэл хангах чиглэлээр Засгийн газраас авч хэрэгжүүлж буй арга хэмжээний талаар” хэлэлцэнэ.

Төлбөр авах байнгын цэг ашиглалтад орлоо

2016 оны 11-р сарын 18-ны өдөр/Баасан гараг/
20:30 цагт Дээрхийн гэгээнтэн XIV Далай багшийг “Чингис хаан” ОУ-ын нисэх онгоцны буудал дээр угтан авна. /МБШТөв Гандантэгчэнлин хийдийн Тэргүүн их хамба лам, Гавж Д.Чойжамц тэргүүтэн лам хуврагууд /
2016 оны 11-р сарын 19-ны өдөр /Бямба гараг/
13:05-13:15 цагт Дээрхийн гэгээнтэн XIV Далай багш Монголын нийт ард түмэн сүсэгтэн олонд мэндчилгээ дэвшүүлнэ. /МБШТөв Гандантэгчэнлин хийдийн Жанрайсиг дацангийн өмнөх талбайд/

2016 оны 11-р сарын 20-ны өдөр /Ням гараг/
09:30-11:30 цагт Дээрхийн гэгээнтэн XIV Далай багш Монголын нийт лам хувраг сүсэгтэн олонд Богд ламын ван, Жигжидийн цэван айлдана. /11В ра1асе/
13:00-15:00 цагт Дээрхийн гэгээнтэн XIV Далай багшийн номын айлдвар үргэлжилнэ. /IIВ ра1асе/

2016 оны 11-р сарын 21-ны өдөр /Даваа гараг/
09:30-11:00 цагт Дээрхийн гэгээнтэн XIV Далай багш Монголын нийт лам хуврагууд болон Их, дээд сургуулийн эрдэмтдийн дунд “Шинжлэх ухаан ба Бурханы сургаал” сэдэвт хэлэлцүүлэг явагдана. /Соёлын төв өргөөнд/
13:00-15:00 цагт Дээрхийн гэгээнтэн XIV Далай багш Монголын нийт лам хуврагууд болон Их дээд сургуулийн эрдэмтдийн дунд “Шинжлэх ухаан ба Бурханы сургаал” сэдэвт хэлэлцүүлэг үргэлжлэн явагдана. /Соёлын төв өргөөнд/

2016 оны 11-р сарын 22-ны өдөр /Мягмар гараг/
09:00-11:00 цагт Дээрхийн гэгээнтэн XIV Далай багшид Хүндэт докторын цол гардуулна. /ХААИС/
13:00-15:00 цагт Дээрхийн гэгээнтэн XIV Далай багш Их, дээд сургуулиудын оюутан залуучуудтай уулзах уулзалт болно. /Соёлын төв өргөөнд/
2016 оны 11-р сарын 23-ны өдөр /Лхагва гараг/
07:45-08:00 цагт Дээрхийн гэгээнтэн XIV Далай багш сэтгүүлчдийг хүлээн авч, уулзалт хийнэ. /Их Тэнгэр цогцолборт/
08:45 цагт Дээрхийн Гэгээнтэн XIV Далай багшийг МБШТөв Гандантэгчэнлин хийдийн Тэргүүн их хамба лам, гавж Д.Чойжамц тэргүүтэй лам хуврагууд “Чингис хаан” ОУ-ын нисэх онгоцны буудлаас үднэ.

МОНГОЛЫН БУРХАНЫ ШАШИНТНЫ ТӨВ ГАНДАНТЭГЧЭНЛИН ХИЙДИЙН
ХЭВЛЭЛ МЭДЭЭЛЭЛ, ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ АЛБА

Өмнөд Солонгос улсын Их Хурлын гишүүд сард дунджаар 11-н сая воны цалинтай, мөн бүх гишүүдэд сонгогдсон тойрогтоо ажиллах үйл ажиллагааны зардал гэж улсаас жилд дунджаар 137-н сая воныг олгодог ажээ.

Энэ тоон үзүүлэлтээс тооцвол гишүүд өдөрт 380-н мянган вон зарцуулах боломжтой гэсэн үг юм.

Энэхүү үйл ажилагааны зардал 2001-2013 онуудад 163%-иар өсч байсан бол гишүүдийн санаачлагаар 2013 оноос хойш нэмэгдээгүй ажээ.

Тэгвэл өнгөрсөн 4-р сард сонгогдсон 20 дахь удаагийн Их Хурлын гишүүд энэхүү үйл ажиллагааны зардлыг бууруулах санаачлага гаргасан байна.

Өнөөгийн байдлаар үйл ажиллагааны зардлыг дунджаар 15%-иар бууруулж баталсан бөгөөд үлдсэн 91 сая 300 мянган воныг гишүүд өөрсдийн сонгосон сайн үйлсийн санд хандивлахаар болжээ.

Өмнөд Солонгос улсын Их Хурлын гишүүдийн хувьд үйл ажиллагааны зардлын хэмжээгээрээ дэлхийн улс орнуудын дунд эхний 4-рт ордог юм байна.

Гишүүддээ хамгийн их зарлдын мөнгө олгодог улс нь АНУ бөгөөд дараа нь Япон, Герман, Өмнөд Солонгос улс байдаг бол дараа нь Франц, Англи улс ордог ажээ.



WWW.MGLRADIO.COM Өмнөд Солонгос улсын Их Хурлын гишүүд сард дунджаар 11-н сая воны цалинтай, мөн бүх гишүүдэд сонгогдсон тойрогтоо ажиллах үйл ажиллагааны зардал гэж улсаас жилд дунджаар 137-н сая воныг олгодог ажээ.

Энэ тоон үзүүлэлтээс тооцвол гишүүд өдөрт 380-н мянган вон зарцуулах боломжтой гэсэн үг юм.

Энэхүү үйл ажилагааны зардал 2001-2013 онуудад 163%-иар өсч байсан бол гишүүдийн санаачлагаар 2013 оноос хойш нэмэгдээгүй ажээ.

Тэгвэл өнгөрсөн 4-р сард сонгогдсон 20 дахь удаагийн Их Хурлын гишүүд энэхүү үйл ажиллагааны зардлыг бууруулах санаачлага гаргасан байна.

Өнөөгийн байдлаар үйл ажиллагааны зардлыг дунджаар 15%-иар бууруулж баталсан бөгөөд үлдсэн 91 сая 300 мянган воныг гишүүд өөрсдийн сонгосон сайн үйлсийн санд хандивлахаар болжээ.

Өмнөд Солонгос улсын Их Хурлын гишүүдийн хувьд үйл ажиллагааны зардлын хэмжээгээрээ дэлхийн улс орнуудын дунд эхний 4-рт ордог юм байна.

Гишүүддээ хамгийн их зарлдын мөнгө олгодог улс нь АНУ бөгөөд дараа нь Япон, Герман, Өмнөд Солонгос улс байдаг бол дараа нь Франц, Англи улс ордог ажээ.



WWW.MGLRADIO.COM

УИХ-ын гишүүн Б.Наранхүүгийн дэмжлэгээр алсын сонсголтой хүлээн авагчийг байрлуулж ашиглалтад орууллаа

ХОНЬ - (3/21-4/19)

УИХ-ын чуулганы өчигдрийн хуралдаанаар Элчин сайд нарыг томилох, эргүүлэн татах асуудлыг хэлэлцсэн билээ. Энэ үеэр гишүүдийн олонхи нь Элчин сайдад нэр дэвшигчдийг дэмжиж байсан бол гишүүн Ц.Даваасүрэн, Х.Болорчулуун нар Элчин сайдад нэр дэвшигчдээс Ерөнхий сайдаар ажиллаж байсан С.Баяр, М.Энхсайхан нарыг дэмжихгүй гэдгээ илэрхийлсэн. Тодруулбал Х.Болорчулуун гишүүн Ерөнхий сайд асан С.Баярыг Оюутолгой гэрээг хийсэнд шүүмжлэлтэй хандаж буйгаа илэрхийлж, “С.Баяр даргыг сайн санаж байна. Энэ гэрээг хий гээд АН-ыг загнаад “би хар толгойгоороо хариуцна” гэж байсан. Таныг дэмжиж чадахгүй” хэмээсэн. Үүний хариуд С.Баяр “Би Оюутолгойн гэрээг хийсэндээ баяртай байдаг” гэсэн юм. Тэгвэл тэдний байр суурийг “24 VS 24” буландаа онцолж байна.

2016.11.18, БААСАН ГАРАГ / БИЛГИЙН ТООЛЛЫН: 19

ӨВЛИЙН ЭХЭН ШАРАГЧИН ГАХАЙ САР
ЕСӨН УЛААН МЭНГЭТЭЙ ХӨХ ЛУУ ӨДӨР

Аргын тооллын: 2016.11.18, Баасан гараг
Наран ургах шингэх: 08.04-17.11
Үс засуулбал: Сайн нөхөртэй нөхөрлөнө
Барилдлага: Үл тохирох
Шүтэн барилдлага: Хурьцахуй
Тухайн өдөр хонь, бич, тахиа, могой, морь жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн ба бар, туулай жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай хандаж, биеэ энхрийлүүштэй. Эл өдөр өдөр эд эдлэл барагдах, хулгай, дээрмийг дарах тэргүүтэнд махаши тэнгэрээс гаслан ирэх тул хэрэг тус үл бүтнэ. Бурханы үйл, хувцас хийхэд сайн. Зүүн нүд татвал хувцас олох, баруун чих цангинавал үзэсгэлэн болох, зүүн нь бол үхэл болсныг сонсох, нохой уливал сонсголонтой үг сонсох, тагнай загатнавал гэр арвидах, бие татвал 1-2 хүн ирэх, хөл татвал гомдол аюул болох болой. Өдрийн сайн цаг нь бар, луу, могой, бич, тахиа, гахай болой.