Монгол Улсыг сүүлийн хагас жарны турш тэжээж , тэтгэж чирч яваа “Эрдэнэт” үйлдвэрийн ОХУ-ын тал эзэмшдэг байсан 49 хувийг хувийн хэвшлийн “Монгол зэс” хэмээх компани худалдаад авчихаж гэдгийг Монголд өнөөдөр мэдэхгүй хүн үгүй болсон. Хүүхэд байхын л “Эрдэнэтийн овоо өнгөтэй байна аа, энэ зууны царай байна аа...” хэмээх дуугаар энэ аварга үйлдвэрийг ерөнхийлөн төсөөлж, арай хожимдоо амьдрал илүү элээсэн ах, эгч нарын үг ярианаас оросууд энд “ноёрхлоо” тогтоож, олон жилийн турш шимийг нь хамаж аваад шимэлдгийг нь бидэнд үлдээдэг гэх эгдүүцлийг их сонсдог болж билээ. Эл яриа оргүй биш болохыг “Эрдэнэт”-ийн 51 хувьд ногдох ашгаа монголчууд анх хүртэж эхэлсэн ерээд оноос л мэдсэн дээ. Тэр үеэс Эрдэнэтийг яагаад 100 хувь бид өөрсдөө эзэмшиж болдоггүй юм вэ? Ядаж эзэмшдэг хувиа дахиад нэмэгдүүлэх хэрэгтэй гэсэн үзэл бодол тээж явдаг монгол хүний нэг болсон юмдаг. Эдийн засаг элгээрээ хэвтэж хямарсан хамгийн хүнд хэцүү үед үнэхээр “Эрдэнэт” үйлдвэр л Монгол Улсын амь тариа, ганц “саалийн үнээ” болж байлаа. Одоо ч тэр хэвээрээ. Харин ардчиллын жилүүдэд оросуудын нөлөө сулрахын хэрээр тун хязгаарлагдмал тооны, тодруулвал улс төрийн өндөр албан тушаалтнуудад “зориулагдсан” шахааны бизнесийн үүр болж хувирсан нь бас л хэн бүхний мэдэх болсон түүх. Энэ талаар ихийг өгүүлж болно.

1. “Эрдэнэт” үйлдвэрээ Монгол Улс дангаараа эзэмшихсэн, төр, түмний өмч нэрээр эзэнгүйдүүлэн талцан хувааж , төрөөс төрсөн тэрбумтан болцгоодог албан ёсны хулгайч нарыг бойжуулдаг “инкүбаатар” битгий байгаасай гэсэн монголчуудын хүсэл мөрөөдөл гэнэт л биелэх БОЛОМЖ гараад ирэв. БОЛОМЖ хэмээн онцолж байгаагаа зориудаар дахин онцлох хэрэгтэй байна. Оросын эзэмшдэг 49 хувийг ХХБанк зуучлан Монросцветметтэй хамт 400 сая доллараар “Монгол зэс” хэмээх Монголын аж ахуй нэгж худалдаж авснаар Эрдэнэт үйлдвэр 100 хувь Монголынх болж байгааг Ч.Сайханбилэг Ерөнхий сайдын хувьд өнгөрсөн зун анх дуулгасан юм. Сонгуулийн ид оргил үе таарч, Ардын намынхан эл үйл явдлыг шууд улстөржүүлж эхэлсэн болохоор өөрийнх нь хэлснээр цаг хугацааны хайчинд орж олдсон БОЛОМЖ-ийг алдахгүйн тулд түүний Засгийн газар яаралтай хуралдаж шийдвэр гаргаснаас нь хойш таван сар өнгөрчээ. Энэ хугацаанд БОЛОМЖ-ийг бодит болгохын оронд буцаагаад алдаж ч болохоор нөхцөл байдлыг зарим нэг улстөрч нийгэмд үүсгэх болсон нь туйлаас харамсалтай. Энд нуугаад, нууцлаад байх хэрэг алга. Монголын хамгийн “шударга” гэгддэг улстөрч эрхэм Ц.Нямдорж энэ үйл явдлыг шууд мушгин, өөрийн улс төрийн зорилгодоо үнэхээр овжин ашиглах болсныг болж өнгөрч буй үйл явдлууд боддог бөндгөртэй нэгэнд бол тодорхой харуулаад байна биш үү. Тэрбээр энэ мэдээг зарласан цагт нь бус, таван сар өнгөрсний дараа сум, дүүргийн сонгуулийн өмнө гэнэт сөхөн, “Эрдэнэт” үйлдвэрийг 100 хувь Монголынх болгосон үйл явдлыг хуйвалдаан, энэ гэрээ хэлцлийг хийсэн нөхдүүдийг бараг л төрийн дайсан хэмээн цоллон занаж зүхэн, загнаж хараах боллоо.

2. Төрийн мэддэггүй нууцыг мэдэж байдаг гэж тэр өөрийгөө зарласан. Тэгэхээр энэ эрхэм чухам хэн байж таарах нь вэ? Түүнээс бусад нь яагаад дандаа тэнэг, мангар, эх орныхоо, үндэснийхээ эрх ашгийн эсрэг явдаг, өөдгүй хуйвалдагч нар байх ёстой болдог нь өөрийнх нь хэлдэгчлэн үнэхээр “сонирхолтой”, “гайхалтай” хэрэг шүү. Өнгөрсөн сонгуулийн үр дүнд байгуулагдсан нов ногооноороо шинэ парламент, Засгийн газарт тэрбээр хаан, заан шиг загнан азаргалаад байгаа нь илт анзаарагдах болж. Олон арван жилийн турш хүсэн хүлээсэн мэдээгээ монголчууд анх баяртайяа хүлээн авсан юм. Гэтэл одоо харин ингэж өөрсдөө авсан маань зөв үү, буруу юу гэлцэн эргэлзэхэд хүргэх зорилгоор эрх ашиг нь хөндөгдсөн зарим нэгний болон энэ үйл явдлаар хожмын зорилгодоо хүрэх гэсэн улс төрч эрхмийн нарийн тооцсон үйлдэл идэвхжиж байгаад харамсах юм. Ерээд оны эхээр Р.Рааш хэмээх хачин нэртэй, хачин нөхрийн гаргасан хачин “нулимсаас” болж монголчууд төмөр замаа 100 хувь өөрийн болгох байсан 100 хувийн алтан БОЛОМЖ-оо алдсан шиг гашуун түүх Эрдэнэт дээр давтагдах гээд байх шиг байна. Оросууд тэр үед Улаанбаатар төмөр замаас өөрсдийн эзэмшдэг 50 хувиа ямар ч үнэ, төлбөргүйгээр Монголын талд шилжүүлэх БОЛОМЖ өгсөн ч төмөр замын гэх тодотголтой тэр нөхөр эдүгээгийн мэнгэт дарга шиг өвөр зуурынхнаа голж гоочлон, хардаж сэрдээд “Орос ах наргүйгээр бид төмөр замаа яаж авч явж чадах юм бэ? Ёстой болохгүй” гэж уйлан дуулснаар тэрхүү БОЛОМЖ-ийг эгнэгт алдсан билээ.

Одоо Ц.Нямдоржийн “Сүүлчийнхээ цамцыг урагдтал” тэмцэх агуу “эх оронч” тэмцэл Эрдэнэтийн БОЛОМЖ-ийг бодитойгоор үгүй болгох аюултайг улс төрийн дамжаанд суралцаж буй өнөөгийн эрхэм гишүүд эрхбиш ухаарч л суудаг байх хэмээн найдах юм.

“Аливаа өмч, хөрөнгийг эзэнгүйдүүлж,түүнийг ердөө л нийтийн өмч хэмээн үзэж дахин хуваарилах талаар хамгаас харгис , бүдүүлэг ёс суртахуунтай нэгэн л чангаас чанга хашгирч чадна” гэдэг үг Ц.Нямдоржийг Эрдэнэтийн талаар ярих болгонд санагдаад байдаг болж.

Түүний хэлээд байгаа шиг “Эрдэнэт” үйлдвэрийг хувьчилсан асуудал огтоос байхгүй, харин Эрдэнэтээс эзэмшдэг 49 хувиа оросууд Монголын талд зарсан гэдгийг өмнөх Засгийн газрын Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг болон өнөөгийн Засгийн газрын сайд Ж.Эрдэнэбат ч хүртэл дахин дахин тайлбарлаж хэлээд байгааг Ц.Нямдорж ойлгохгүй байна гэж баймгүй. Тэр ч бүү хэл энэ асуудлаар Засгийн газар өөрийнхөө эрх мэдлийн хүрээнд шийдэж болох бүхий л зүйлээ хийсэн гэдгээ шинэ Ерөнхий сайд аргаа бараад хэлж байсан.

Яаж ч бодсон “Эрдэнэт” үйлдвэр 100 хувь Монголынх болж байгаа нь хэн нэгэн монгол хүний уур, уцаарыг дүрэлзүүлээд байх асуудал мөн юм гэж үү? Энэ үйл явдал нь дургүйцэн эсэргүүцээд байх буруу үйлдэл байсан гэж үү? Магадгүй худалдан авах үйл ажиллагаанд алдаа гарсан байж болох ч, бүхэлдээ бидэнд ашигтай гэдэг талаас нь хараад ингэж сүр дуулиан болгон, хөндлөнгийн улс орнуудад шившиглэгдэхээсээ өмнө өөр хоорондоо ойлголцож яагаад болохгүй байна гэж. Магадгүй энд хуурай “эх оронч”, эрх мэдэлд хүрээд Эрдэнэтийг “хөхөх” ээлжээ хүлээгсэд, эндээс хулгай, луйвар хийж хөлжсөн, шахаа хийж сурсан, таргалсан нөхдүүдийн эрх ашиг хөндөгдөх болсонд, ийм БОЛОМЖ нь хаагдах болсонд хорсон атаархсан атаархал, харуусал юу юунаас ч илүү цухалзаад байх шиг санагдана. “Эрдэнэт” үйлдвэрийн төрийн эзэмшлийн 51 хувийг ч цаашдаа хувьчилж хувийн хэвшилд шилжүүлэх нь зүй ёсны тогтнол байх атал эсрэгээр 100 хувь төрийнх болгох гээд зүтгээд байгаа Ц.Нямдоржийн санааг өөрөөр хэрхэн тайлбарлаж ойлгох болж байна вэ?

3. Өнөөдөр мөнгөтэй, баян чинээлэг хүн болгоныг үзэн ядах үзлийг Ц.Нямдорж тэргүүтэн өгдөөн түгээж байгаа нь ямар харамсалтай. Ардчилсан гэх Монголд хувийн өмчийг, хувийн өмчтнийг нөгөө талаар баялаг бүтээгчдийг социалист, коммунистуудаас дутахааргүй жигшдэг болж байгааг хэвийн гэж хүлээн тэвчиж болох уу. Ийм үзлээр Монгол Улс хөгжих үү? Бид бүгд эвтэй, эетэй байж чадах уу? Аливааг хардаж сэрдэх эрх хэнд ч нээлттэй ч, өөрөөсөө бусдыг хулгайч, өөрийн оролцоогүй үйлдэл бүрийг луйвар гэж орилоод байх нь хаашаа юм. “Эрдэнэт” үйлдвэрийн үйл ажиллагаа үнэхээр “нойль” заасныг улстөрч, сэтгүүлчид хамгаас сайн мэддэг. Энд болдог хулгай, луйвар, шахаа хэдэн зуун сая доллар, тэрбум, тэрбум төгрөгөөр хэмжигддэг юм. “Эрдэнэт” үйлдвэр төсвөө байж болох хамгийн муугаар хийж, төлөвлөгөөгөө давуулан биелүүлсэн гэж дандаа худал мэдээлэл цацаж ирсэн түүхтэй газар. 35 жилийнхээ түүхэнд үйлдвэрийн өртөг, зардлыг бууруулсан тохиолдол огтхон ч үгүй. Энд улс төрийн томилгоотой ирдэг олон олон захирал, дарга нарын, тэдний эздийн хулгай, шахааны бизнес л ямагт өсөн цэцэглэж ирсэн гэдэг ганцхан үнэн л бий. Өөр өөрийнхөө шатанд эрх мэдэлтнүүд Эрдэнэтийн нэртэйгээр ард түмний хөрөнгийг шулж ирсэн түүхэнд цэг тавих гэж байхад тэднээс өөр амь тавин эсэргүүцэх хүн гарах уу?

4. “Эрдэнэт” үйлдвэр эрүүлжих нь монголчуудад л ашигтай. Эрдэнэтийн 49 хувь Монголын хувийн хэвшилд ирснээр хамгийн энгийнээр тайлбарлахад энд компанийн засаглал жинхэнэ утгаараа тогтож, санхүүгийн нарийн хяналт бий болох нь ойлгомжтой. Хүн хувийнхаа өмчийг хэзээ ч хулгайлдаггүй. Бусдад найр тавьдаггүй. Өнөөдөр Оюутолгойд нэг тонн зэсийн баяжмалын өртөг 2000 ам.доллар байхад Эрдэнэтийнх яагаад 6900 ам.доллар байдаг байсан юм бэ? 49 хувь нь хувийн хэвшилд ирсэн энэ тавхан сарын дотор энэ өртөг яагаад буурч Оюутолгойнхтой адил болов оо? гээд улс төржихөөсөө өмнө бодох асуудал зөндөө. Оюутолгой ХХК З00 сая нэр төрлийн бараа, бүтээгдэхүүн худалдаж авдаг. Энэ бүх бараа бүтээгдэхүүнийг нийлүүлдэг процесс нь бүхэнд ил тод байж, хамгийн бодит тоо хэмжээ, үнэ өртөгтэйгээр нийлүүлэгддэг. “Эрдэнэт” үйлдвэр ч мөн ялгаагүй. Харин ийм тооны нэр төрлийн бараа бүтээгдэхүүнийг өөрийнх нь өртгөөс хэдэн арав дахин илүү нугарсан үнээр, тоо, хязгааргүйгээр шахаж нийлүүлдэг БОЛОМЖ-той байснаараа л ялгаатай. Хэдэн арван жил монголчууд бүгдээрээ хэрэглээд ч барахгүй бэлгэвч, түлхүүрийн оосроос авахуулаад усан онгоцны хөдөлгүүр хүртэл шахсан түүх энд л байдаг. Хүдэр бутлагч ган бөмбөлөгийн оронд Хятадаас хамгийн чанаргүй ширмэн бөмбөлөг нийлүүлдэг байсан явдлыг ямар юмных нь эх орон ч, үндэсний эрх ашгийг бодсон бодлого байсан гэж хэлж чадах билээ Ц.Нямдорж дарга аа!

5. Нууц хэмээн баахан дуулиантуулсан “Хөтөл цемент шохой” ХХК, Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэрүүдтэй хийсэн гэрээний юу нь буруу болохыг Ц.Нямдоржоос өөр олж ухсан хүн алга байна. Илүү үнээр техник, тоног төхөөрөмж шахах гэсэн, урьдчилгаа мөнгө шилжүүлсэн байна гэсэн “ял тулгалтад” нь холбогдох талуудын өгсөн тайлбараас хууль зөрчсөн ямар ч үйлдэл болоогүйг наад захын хүн ойлгож авсан. Ц.Нямдорж эрхмийн хэлж , зөрүүдлэн зүтгэж байгаагаар ХХБанк өөрөө өөрөөсөө хулгай хийгээд байдаг болж таарах гээд байна. Ийм утгагүй юманд эс итгэвээс иймэрхүү гэрээн дээр ажиллаж сурсан зуучлагч хэмээх завсарын компаниуд “будаа” болж байгаад л Ц.Нямдорж дарга бухимдаж үхэх гээд байгаа бололтой, тийм үү. Өнөөдөр төрөөс хувийн хэвшлээ дэмжиж чадахгүй байхад дөнгөж хөл дээрээ тогтож ядаж байгаа үндэсний үйлдвэрүүдтэй урьдын уламжлалаар, гэхдээ бизнесийн ердийн журмынхаа дагуу хийсэн гэрээг буруу гээд мушгиад байх атлаа Ц.Нямдоржийн намынхан, журмын нөхөд засаглаж байхдаа “Эрдэнэт “ үйлдвэрийн төрийн эзэмшлийн 51 хувийг барьцаалан Монгол Улсыг асар их хэмжээний өрөнд оруулан эдүгээ олон улсын шүүхэд дуудагдаад байгаа луйвар, залилангийн гэрээнүүдийн талаар энэ эрхэм “шударга” хүн яагаад огтхон ч дуугардаггүй нь сонин. Энэ 51 хувийн хувь заяаны талаар тэр болон түүн шиг улаан “эх орончид” ам нээж, цээжээ дэлдэхгүй байдгийг гайхаад барамгүй. ХХБанк хийгээд МАК, МCS гэсэн үйлдвэржүүлэлт, бүтээн байгуулалтын төлөө хөрөнгө оруулагч үндэсний цөөхөн хэвшлүүдээ дэмждэггүй юм аа гэхэд ингэтлээ үзэн яддаггүй болчихмоор. Ер нь ХХБанк, Эрдэнэбилэг гэдэг хүнд тэрбээр юутай ихээр хорсоно вэ? Улс төрөөс ангид атлаа Монголынхоо банк санхүүгийн болоод бүтээн босголтын салбарт бусдаас илүү сэтгэлтэй, амжилттай, бүтээлч яваа нь мань хүний нойрыг хүргэдэггүй хэрэг үү. Түүний хорсолтойгоор хэлж байгаагаар бол хорин нас хүрэхтэй үгүйтэй залуучууд Монголын төрийн түшээ байж болоод байгаа атлаа аж ахуйн нэг нэгж, компанийг удирдаад аваад явж яагаад ч чадахгүй юм гэнэ. Тэдний хэрэгжүүлж буй төслүүдийн үр ашгийн талаар ярихгүй байгаа хэрнээ нийгмийн тархи, толгойг эргүүлж, худал зүйлсээр угааж буримдуулсан үйлдлийг ямар ч гаргуун хийдэг юм бэ дээ манай улстөрчид. Өндийж боссон улс орны түүх хувийн хэвшлээ ямагт дэмжсэн байдаг бол манайх үзэн ядаж, өөдөө нар харуулахгүй хуга нуга дардгийн учрыг эрхэм дарга нарын хэн нь ч тайлбарлахгүй юм даа. “Эрдэнэт” үйлдвэр ирдгээрээ ирсэнд бид баярлах хэрэгтэй. Авчирч чадсан нөхдүүд ч баярлалаа гэдэг үгийг харамгүй сонсох эрхтэй. Аль эртнээс авахаар мөрөөдсөн ч авч чадаагүй үлдсэн нь атаархах хэрэггүй юм. Ямар нэгэн хятад, орос, казак этгээд авчихаагүй байна. Харин тэдэнтэй нийлээд авчих гэсэн явцуу ашиг, сонирхол харин манай улс төрийн цөөн биш хүн, бүлэглэлд асар их байсан нь үнэн юм билээ. Ц.Нямдоржийн санаа биелэн Эрдэнэтийн БОЛОМЖ алдагдах аваас магадгүй монголчууд бүгдээрээ хятадаар ярьж, дуулах цаг тун удахгүй хүрээд ирэх бий гэдгээс л болгоомжилцгоо.

Нийгэмд хамгийн их хүлээлт үүсгэж байгаа хөтөлбөрүүдийн нэг нь ипотекийн зээл. Банкууд найман хувийн зээлийн материал хүлээн авч байгаа ч зээл олгохгүй байгаа юм. Тэгвэл Монголбанкны Ерөнхийлөгчийн А-295 тоот тушаал өнгөрсөн 10 дугаар сарын 25-ны өдөр батлагдсан байна. Үүгээр орон сууцны ипотекийн зээлийн санхүүжилтийн журмыг шинээр баталсан аж. Шинэ журмаар голлох хоёр өөрчлөлт орсон байна.

АТГ энэ сарын 1-4-ний өдрүүдэд нийтийн албанд томилогдохоор нэр дэвшсэн 221 иргэний хувийн ашиг сонирхлын урьдчилсан мэдүүлгийг шинээр хүлээн авчээ. Нийт 452 урьдчилсан мэдүүлгийг хянан шалгасан байна.

Улаанбаатар хотод жинхэнэ монголчуудын соёлын ул мөр ч үлдсэнгүй.

УИХ-ын Төсвийн байнгын хорооны хуралдаанаар ирэх оны төсөв, мөнгөний бодлого, эдийн засгийн үндсэн чиглэлийн төслийг хэлэлцэнэ. Мөн Хүүхэд харах үйлчилгээний тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг хэлэлцэх бол Эдийн засгийн “Төрөөс мөнгөний бодлогын талаар 2017 онд баримтлах Үндсэн чиглэл батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /Монголбанк 2016.09.29-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/-ийг хийх юм.

Түүнчлэн “Төрөөс иргэний нисэхийн салбарт 2020 он хүртэл баримтлах бодлогын хэрэгжилт, Хөшигийн хөндийн шинэ нисэх буудлын ажлын явц, байдал, тулгамдсан асуудлууд” сэдвээр Зам, тээврийн хөгжлийн сайдын мэдээллийг сонсох аж.

Харин үдээс хойш Хууль зүйн байнгын хорооны хуралдаанаар “Монгол Улсын эдийн засаг, нийгмийг 2017 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэл батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг хэлэлцэх юм байна.

Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газраас адуу, мах экспортлох зөвшөөрөл авсан компаниуд хөдөөгийн малчдаас газар дээр нь адуу худалдан авч Сүхбаатар аймгийн Бичигтийн боомтоор хил давуулан урд хөршийн түншүүддээ худалдаж байна.

Ингэхдээ малчид нэг адууг 500 мянган төгрөгөөр худалддаг аж. Худалдаж буй малын эрүүл мэндийн байдалд аймгийн ХХААГ хяналт тавьдаг бол аймгийн мэргэжлийн хяналтын газар дүгнэлт гаргадаг аж.

Өвлийн улиралд иргэд угаарын хийгээр хордсны улмаас амь насаа алдах тохиолдол гардаг. Тэгвэл гурав хоногийн өмнө гэртээ унтаж байсан гурван хүүхэд угаартаж нэг нь амиа алдсан харамсалтай хэрэг гарчээ.

Гамшгийн шуурхай удирдлагын газрын дарга, хурандаа Б.Ууганбаяр, чиглэлийн ахлах мэргэжилтэн, хошууч Ц.Төрмандах, ахлах мэргэжилтэн, дэд хурандаа Ж.Дамдинсүрэн, мэргэжилтэн, дэслэгч М.Мөнгөнбаръяа нар Дорноговь, Дундговь, Өмнөговь, Сэлэнгэ аймгийн офицер бүрэлдэхүүнтэй видео хурал хийлээ.

Ноён Коши Матайгаар ахлуулсан Олон Улсын Валютын Сан (ОУВС)-гийн ажлын хэсэг дүгнэлтээ гаргажээ. Тодруулбал, өнгөрсөн аравдугаар сарын 25-нд ОУВС-н ажлын хэсэг Улаанбаатар хотод ирж ажилласан. Тэд өнгөрсөн долоо хоногт буюу энэ сарын 4-нд буцсан.

АНУ-ын 45 дахь Ерөнхийлөгчийг сонгох сонгууль өнөөдөр болно. Энэ удаагийн сонгуульд Ардчилсан намаас Төрийн нарийн бичгийн дарга асан Хиллари Клинтон, Бүгд найрамдах намаас тэрбумтан Доналд Трамп нар нэр дэвшиж байгаа билээ. Тэд кампанит ажлынхаа хүрээнд гурван удаа халз мэтгэлцэж экс тэргүүн хатагтайн ялалтаар төгссөн юм.

Өөрөөр хэлбэл, цаашдаа Монголбанк урьдчилж ямар нэгэн байдлаар санхүүжилт хийхгүй.

Сүүлийн хэдэн жилд солонгос эзэнтэй хоолны газар борооны дараах мөөг шиг эрчээ авсан гэхэд хилсдэхгүй. Эдгээр хоолны газар Нийслэлд хэдэн арваараа тоологдоно.

Солонгос ресторан, түргэн хоолны газар өнөөдөр яагаад Монголд ингэтлээ олширч байгаа нь сонин. Нэг талаараа манайхан шинээр үүд хаалгаа нээсэн дээрх газруудыг сонирхож гэр бүл, найз нөхөд, хамт олноороо үйлчлүүлэх сонирхолтой байдаг. Жишээлбэл, дүүрэг бүрт салбартай гэгдэх “МАМА” рестораныг мэдэхгүй хүмүүс байхгүй. Энэ ресторан нь жоомоороо алдартай.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд Ж.Эрдэнэбат Өмнөговь аймагт ажиллаж, Оюутолгойн үйл ажиллагаа, гүний уурхайн бүтээн байгуулалтын явцтай энэ амралтын өдрүүдэд танилцав. Энэ нь түүний Ерөнхий сайдаар томилогдсоноос хойш ажиллаж буй найм дахь аймаг юм.

Доройтсон эдийн засгийг сэргээх хөшүүрэг болох уул уурхайн салбараа ашиглах амлалтаа биелүүлэхэд туслах зэс, алтны томоохон орд “Оюутолгой”-н ажлыг эрчимжүүлэх чухал ажилтай Монгол Улсын Ерөнхий сайд танилцаж, санаа бодлоо илэрхийллээ.

“Оюутолгой компанийн Монголд үзүүлэх хувь нэмрийг зөвхөн татварын орлогоор хэмжихгүй. Та бүхэн худалдан авалт, ханган нийлүүлэлтээ Монгол Улсаас авч, монгол ажилчдыг ажлын байраар хангаад зогсохгүй мэдлэг мэргэжлийг нь дээшлүүлж, илүү нарийн мэргэшүүлэхэд анхаарах хэрэгтэй” хэмээн Ерөнхий сайд Ж.Эрдэнэбат хэллээ.

Оюутолгойн гүний уурхайн төсөл нь Монголын эдийн засгийн өсөлтийг эрчимтэй нэмэгдүүлэх, эдийн засагт эерэг нөлөө үзүүлэх төсөл төдийгүй 1600 хүнийг ажлын байраар хангаж, орон нутгийн компаниудтай хамтран ажилласнаар бизнесийн хүрээг нь тэлэх юм. Энэ нь Оюутолгойн үйлдвэрлэлийг гурав дахин нэмэгдүүлэхийн зэрэгцээ дотоодын нийт бүтээгдэхүүн, гадаад валют, макро эдийн засгийн өсөлтөд нөлөөлөх юм.

“Эрдэнэс Оюу Толгой” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал Б.Мөнхбаатар “Оюутолгойн ордын нөөцийн 80 хувийг эзэлдэг гүний уурхайн ажлыг энэ оны гуравдугаар улирлын байдлаар нийт 1600 ажилчид гүйцэтгэж байгаа бөгөөд нийт ажиллагчдын 90 гаруй хувь нь монгол байна. Мөн энэ оны гуравдугаар улирлын байдлаар 852 ханган нийлүүлэгч компанитай хамтран ажилласан бөгөөд тэдний 60 гаруй хувийг монгол компани эзэлж байна. Оюутолгойн гүний уурхайн олборлолт 2020 онд эхэлнэ. Уурхай ашиглалтад орсноор Оюутолгойн үйлдвэрлэл эрс нэмэгдэх боломж бүрдэнэ” гэлээ.

Оюутолгой төслийн гэрээ, үйл ажиллагаа тогтвортой байдал чухал. Гэхдээ аливаа үйл ажиллагаа нь нээлттэй, ил тод, тодорхой байх ёстой. Монголын газар нутаг, ард иргэд, Монголын талд юу үлдэж байна гэдгийг ил тод тайлагнаж байхыг Ерөнхий сайд Ж.Эрдэнэбат анхаарууллаа.

Мөн “2017 он гэхэд үйлдвэрийн 2 дугаар босоо ам, агааржуулалтын 5 дугаар босоо амыг дуусгах төлөвлөгөөтэй ажиллаж байна. Манай компани 2016 оны эхний 9 сард 226.3 сая долларын борлуулалт хийсэн нь өмнөх улирлаас 30 гаруй хувиар буурсан үзүүлэлттэй байна” гэж “Оюутолгой” ХХК-ийн Гүний уурхайн төслийн захирал Марко Пирес яриандаа дурьдлаа гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

09:00 цагт: ”Хөдөө аж ахуйн салбарын нэмэгдэл өртгийг тооцох нь” сэдэвт бүсийн семинар Засгийн газрын III байрны 401тоот хурлын танхимд болно.

10:00 цагт: Ахмад сэтгүүлч, судлаач Г.Гонгоржав өвөрмөц содон чулууны цуглуулгаа өнөөдөр дэлгэн үзүүлнэ. Түүний үзэсгэлэнгийн нээлт Үндэсний мүзейд болно. Утас: 99195447, 99296481

10:30 цагт: ”Нээлттэй Ардчилсан нам-шинэчлэлийн нэгдсэн хөдөлгөөн”-өөс АН-ын дотоод шинэчлэлтэй холбогдуулан АН-ын Гүйцэтгэх зөвлөлд өгөх шаардлагын талаар ”Зууны мэдээ” мэдээллийн төвд хэвлэлийн хуралтай.

10:30 цагт: Зууны мэдээ сонины Үндэсний мэдээллийн төвд ”Нээлттэй Ардчилсан нам-шинэчлэлийн нэгдсэн хөдөлгөөн”-өөс АН-ын дотоод шинэчлэлтэй холбогдуулан АН-ын Гүйцэтгэх зөвлөлд өгөх шаардлагын талаар мэдээлнэ.

11:00 цагт: Их зохиолч Д.Нацагдоржийн мэндэлсний 110 жилийн ойд зориулан яруу найрагч Ц.Хулан зохиолыг нь бичиж, найруулагч Б.Баатарын дэглэж буй “Монгол ардын суут” баримтат драмын жүжгийн хэвлэлийн бага хурал Улсын хүүхэлдэйн театрт болно. Хэвлэлийн бага хуралд МУСГЗ, яруу найрагч Ц.Хулан, найруулагч МУУГЗ Б.Баатар, хөгжмийн зохиолч МУУГЗ Т.Сэр-Од болон гол дүрийн жүжигчид оролцоно. Холбоо барих утас: 96637501

11:00 цагт: Хотын дарга С.Батболд нийслэлийн ногоон байгууламжийг нэмэгдүүлэх талаар хэвлэлийн бага хурал хийнэ. Нийслэлийн хэвлэл мэдээллийн төвд (Хангарьд ордны 1-р давхарт) 325044 99931267

11:30 цагт: Кёкшүзан Д.Батбаяр оффшор дансны асуудлаар мэдээлэл хийнэ.

ХОНЬ - (3/21-4/19)

БАЙНГЫН ХОРООНЫ ХУРАЛДААН:

11 дүгээр сарын 08-ны Мягмар гарагт:

1.Төсвийн байнгын хорооны хуралдаан 09.00 цагаас “Их эзэн Чингис хаан” танхимд:

Хэлэлцэх асуудал:

Монгол Улсын нэгдсэн төсвийн 2017 оны төсвийн хүрээний мэдэгдэл, 2018-2019 оны төсвийн төсөөллийн тухай хуулийн төсөл /Засгийн газар 2016.09.30-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/;


Монгол Улсын 2017 оны төсвийн тухай, Нийгмийн даатгалын сангийн 2017 оны төсвийн тухай хуулийн төслийн хамт өргөн мэдүүлсэн хууль, Улсын Их Хурлын тогтоолын төслүүд /Засгийн газар 2016.09.30-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, эцсийн хэлэлцүүлэг/;


Хүүхэд харах үйлчилгээний тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Засгийн газрын тусгай сангийн тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай, Шүүхийн захиргааны тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай, Ашигт малтмалын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай, Ирээдүйн өв сангийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай, Төсвийн тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай, Аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай, Хөрөнгө оруулалтын тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслүүд болон ”Үндсэн хуулийн цэцийн дарга, гишүүдийн цалингийн хэмжээг шинэчлэн тогтоох тухай”, ”Прокурорын байгууллагын прокурорын албан тушаалын цалингийн хэмжээг шинэчлэн тогтоох тухай”, ”Төрийн өмчийг 2015-2016 онд хувьчлах, өөрчлөн байгуулах үндсэн чиглэлийг үргэлжлүүлэн хэрэгжүүлэх тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслүүд /Монгол Улсын 2017 оны төсвийн тухай хуулийн хоёр дахь хэлэлцүүлэгтэй холбогдсон, эцсийн хэлэлцүүлэг/;



“Монгол Улсын 2017 оны төсвийн тухай хууль батлагдсантай холбогдуулан авах арга хэмжээний тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /анхны хэлэлцүүлэг/;
Монгол Улсын 2017 оны төсвийн тухай, Нийгмийн даатгалын сангийн 2017 оны төсвийн тухай хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2016.09.30-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, гурав дахь хэлэлцүүлэг/;


“Монгол Улсын эдийн засаг, нийгмийг 2017 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэл батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /Засгийн газар 2016.10.27-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг, санал дүгнэлтээ Эдийн засгийн байнгын хороонд хүргүүлнэ/.


2.Эдийн засгийн байнгын хорооны хуралдаан 09.00 цагаас “В” танхимд:

Хэлэлцэх асуудал:

“Төрөөс мөнгөний бодлогын талаар 2017 онд баримтлах Үндсэн чиглэл батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /Монголбанк 2016.09.29-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/;


“Төрөөс иргэний нисэхийн салбарт 2020 он хүртэл баримтлах бодлогын хэрэгжилт, Хөшигийн хөндийн шинэ нисэх буудлын ажлын явц, байдал, тулгамдсан асуудлууд” сэдвээр Зам, тээврийн хөгжлийн сайдын мэдээлэл.


3.Хууль зүйн байнгын хорооны хуралдаан 14.00 цагаас “В” танхимд:

Хэлэлцэх асуудал:


“Монгол Улсын эдийн засаг, нийгмийг 2017 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэл батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /Засгийн газар 2016.10.27-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг, санал дүгнэлтээ Эдийн засгийн байнгын хороонд хүргүүлнэ/.

Л.Д.Троцкий төржээ
1879 он: Украины Херсон губернийн Елизаветградын Яновка тосгонд Оросын хувьсгалт хөдөлгөөний удирдагч нарын нэг ба Октябрийн хувьсгалын зэвсэгт бослогыг зохион байгуулагч Л.Д.Троцкий төржээ. Зөвлөлт засгийн ялалтын дараа Гадаад хэргийн ардын комиссар ба Улсын хувьсгалт цэргийн зөвлөлийн дарга, Цэргийн хэргийн ардын комиссар байв. Тэрээр Улаан армийг байгуулагчдын нэг юм. Лениний үхлийн дараа тэрээр Сталины эсрэг сөрөг хүчин байгаад намаасаа хөөгдөж, гадаадад цөлөгдсөн байлаа. 1940 онд Сталины тушаалаар Мексикт алагджээ.

Токиод Зорге дүүжпүүлэв

1944 он: Хүн төрөлхтний түүхэн дэх агуу тагнуулч гэж олон хүний үздэг 49 настай Рихард Зоргег Токио хотноо дүүжилжээ. Хагас герман, хагас орос цустай Зорге дэлхийн I дайнд Германы талд байлдаж байв. Гэвч 1924 онд тэрээр коммунист үзэлд автан Москвад иржээ. Таван жилийн дараа тэрээр тагнуулын сургууль төгсөөд Германд эргэн очиж Нацианаль социалист намд нь элссэн байна. 1933 онд Зоргег Германы сэтгүүлч гэж Токиод илгээсэн байлаа. Тэнд тэрээр амжилтай тагнуул хийж ”Барбаросс” төлөвлөгөөний тухай болон Герман Зөвлөлтөд довтлох өдрийг яг мэдээлсэн гэдэг. 1941 оны сүүлчээр Япон Зөвлөлтөд довтлохгүй гэсэн мэдээллийнх нь дагуу Сибирийн дивизүүдийг Москвад татан хамгаалах боломжийг Зөвлөлтийн командлал ашиглажээ. Японы сөрөг тагнуулын алба түүнийг Германы абверийн туршуул гэж үзэж байсан бөгөөд түүнийг барьсныхаа дараа Зөвлөлтийн тагнуул гэж мэдээд ”шок”-онд орсон гэдэг.

2016.11.8, МЯГМАР ГАРАГ / БИЛГИЙН ТООЛЛЫН: 8

ӨВЛИЙН ЭХЭН ШАРАГЧИН ГАХАЙ САР
НЭГ ЦАГААН МЭНГЭТЭЙ ХӨХ МОРЬ ӨДӨР

Аргын тооллын: 2016.11.8, Мягмар гараг
Наран ургах шингэх: 07.48-17.24
Үс засуулбал: Нас уртасна
Барилдлага: Үхэх
Шүтэн барилдлага: Сэрэхүй
Тухайн өдөр могой, морь, гахай, хулгана жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн ба бич, тахиа жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай хандаж, биеэ энхрийлүүштэй. Эл өдөр амраг лугаа золгох, авшиг авах, ус гатлах, угаах зэрэгт сайн. Баруун нүд татвал садан ирэх, зүүн нүд татвал баярлах, баруун чих хангинавал гутамшиг болох, зүүн хангинавал завхарсныг сонсож цочих, бие татвал өмнө зүгээс зочин ирэх, хөл татвал хэрүүл гомдол болох болой. Өдрийн сайн цаг нь хулгана, үхэр, туулай, морь, бич, тахиа болой.

БАРУУН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Шөнөдөө солигдмол үүлтэй. Цас орохгүй. Өдөртөө үүлшинэ. Нутгийн баруун хэсгээр цас орно. Салхи нутгийн баруун хэсгээр баруун хойноос, бусад нутгаар баруун өмнөөс секундэд 5-10 метр, Алтайн салбар уулсаар секундэд түр зуур 16-18 метр хүрч ширүүснэ. Хангайн уулархаг нутаг болон Идэр, Тэс голын хөндийгөөр шөнөдөө 20-25 градус, өдөртөө 3-8 градус, Алтайн өвөр говиор шөнөдөө 3-8 градус хүйтэн, өдөртөө 4-9 градус дулаан, бусад нутгаар шөнөдөө 8-13 градус хүйтэн, өдөртөө 0-5 градус дулаан байна.
ТӨВИЙН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Багавтар үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи баруун өмнөөс секундэд 5-10 метр. Дархадын хотгороор шөнөдөө 23-28 градус, өдөртөө 9-14 градус, Хөвсгөл, Хэнтэйн уулархаг нутаг, Сэлэнгэ, Хараа, Ерөө, Туул, Тэрэлж голын хөндийгөөр шөнөдөө 17-22 градус, өдөртөө 3-8 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 13-18 градус хүйтэн, өдөртөө 2 градус хүйтнээс 3 градус дулаан байна.

ЗҮҮН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Багавтар үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи баруунаас секундэд 6-11 метр. Нутгийн хойд хэсгээр шөнөдөө 20-25 градус, өдөртөө 7-12 градус, нутгийн өмнөд хэсгээр шөнөдөө 14-19 градус, өдөртөө 1-6 градус хүйтэн байна.

ОТРЫН НУТАГ ХЭРЛЭНБАЯН-УЛААН ОРЧМООР: Багавтар үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи баруунаас секундэд 5-10 метр. Шөнөдөө 18-20 градус, өдөртөө 2-4 градус хүйтэн байна.

ГОВИЙН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Багавтар үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи баруун өмнөөс секундэд 6-11 метр. Өмнөговийн нутгаар шөнөдөө 3-8 градус хүйтэн, өдөртөө 3-8 градус дулаан, бусад нутгаар шөнөдөө 9-14 градус хүйтэн, өдөртөө 0-5 градус дулаан байна.

УЛААНБААТАР ХОТ: Багавтар үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи баруун өмнөөс секундэд 5-10 метр. Шөнөдөө 14-16 градус, өдөртөө 1-3 градус хүйтэн байна.

Дорноговь аймгийн хоёр сумын гурван голомтод хонины цэцэг өвчин гарч гурван айлын 60 гаруй малыг устгалд оруулж, одоогоор хорио цээрийн өндөржүүлсэн бэлэн байдал зарлаад байна.