-
2018 оны 1 сарын 09
Өнөөгийн байдлаар дэлхийд 11 сая гаруй нэр төрлийн химийн бодис бүртгэгдсэний 70 мянга орчим нь бидний ахуй амьдралд өдөр тутам ашиглагдаж байгаагаас 10 мянга гаруй нь хүний эрүүл мэнд, байгаль орчинд ямар нэг байдлаар сөрөг нөлөө үзүүлдэг байна.
Химийн хортой бодис гэж хүний эрүүл мэнд, байгаль орчин, мал амьтанд хортой нөлөө үзүүлэх, улмаар үхэлд хүргэх үйлчилгээтэй химийн бодис, тэдгээрийн нэгдлийг хэлнэ.
Химийн аюултай бодис гэж тэсрэмтгий, шатамхай, исэлдүүлэгч, идэмхий, цочроогч шинж чанартай химийн бодис, тэдгээрийн нэгдлийг хэлнэ. Бид гэр орноо цэвэрлэх, үнэр дарах гэх мэт амьдрал ахуйдаа химийн аюултай, хортой бодисыг өдөр тутам хэрэглэдэг.
Химийн хортой болон аюултай бодис нь хүний бие организм, хүрээлэн буй орчинд удаан хугацааны туршид задрахгүйгээр тогтвортой хадгалагдаж, аажим нөлөөлсний уршигаар эмчлэгдэшгүй шинэ, аюултай өвчин дэгдээх, хүний удамшлын бүтцэд нөлөөлж, генийн өөрчлөлттэй хүүхэд төрөх гээд төсөөлөөгүй үр дүн авчирдгийг дэлхийн эрдэмтэд судалж тогтоосон. Химийн бодисоор ам, хамраараа амьсгалах, химийн бодист хүрсэн тохиолдолд хүнийг хордуулна.
Химийн хорт болон аюултай бодисын аюулд өртөхөөс хэрхэн урьдчилан сэргийлэх вэ?
* Амьдарч буй газартаа химийн бодисын осол гарч болох нөхцөл байгаа эсэхийг олж мэдэх;
* Мэргэжлийн байгууллагын заавар, журам, мэдээллийн хэрэгслээр мэргэжлийн хүмүүсийн өгч буй зааварчилгааг дагах;
* Гадаа байгаа бол ослын голомтын салхины дээр, тухайн газраас 500 метрээс хол зайтай зогсох;
* Байран дотор байгаа бол цонхоо хааж, агааржуулагч, цахилгаан хэрэгслээ унтраах;
* Байшингийнхаа хаалга, цонх, шал, тааз бүгдийг битүүлэх, таглаж, чигжих;
* Бээлий, урт ханцуйтай цамц, оймс, өмд, гутал зэргийг өмсөж битүү хувцаслан биеийнхээ бүх хэсгийг хамгаалах;
Ослын дараа хэрхэн ажиллах вэ?
* Мэргэжлийн байгууллага, орон нутгийн удирдлагаас өгч буй зааварчилгаагаар ариутгал цэвэрлэгээнд хамрагдах
* Хордсон байж болзошгүй хүнсний зүйлсийг хэрэглэхгүй байх
Ахуйн хүрээнд ашигладаг химийн бодисууд:
* Цэвэрлэгээний бодис, арьс арчилгааны бүтээгдэхүүн
* Хортон шавьжны хор, бордоо
* Зай, сүүн гэрэл, чийдэн
* Автомашины тос, тосолгооны шингэн
* Ахуйн хэрэглээний хий
* Будаг шингэлэгч бодис, толбо арилгагч
Ахуйн хэрэглээнд ашигладаг эдгээр бодисоос өөрсдийгөө хамгаалах шилдэг арга бол тухайн бүтээгдэхүүнийг хадгалах, хэрэглэхдээ зааврыг маш сайн уншиж, хэрэглэх, зөв хадгалах явдал юм.
Химийн аюултай бодис бүхий бүтээгдэхүүний заавар
Бидний хэрэглэдэг хоол хүнс, ахуйн хэрэглээний зүйлс ихэвчлэн хуванцар савлагаатай байдаг. Гэтэл хуванцар материал нь хүний биед сөргөөр нөлөөлөх “биспонел А” гэдэг хорт бодисыг их хэмжээгээр агуулдаг байна. Иймд хуванцар саван дээрх дараах тэмдэглэгээгээр хоол, хүнсний зориулалтаар хэрэглэж болох эсэхийг таньж болно.
Судалгаагаар ус зөөж, хадгалдаг савны ариун цэвэр нийт өрхийнхэрэглэж буй савны хотод 78,1%, хөдөөд 50,4% нь тосны болон химийн бодис хадгалах зориулалт бүхий угааж цэвэрлэхэд тохиромжгүй хуванцар сав хэрэглэдэг байна.2
“Усны чанар, ариун цэвэр” судалгаагаар Улаанбаатар хотын өрхийн 22.7% нь, хөдөөний өрхийн 54,8% нь металл саванд ундны усаа зөөж, хадгалдаг болохыг тогтоожээ.2
Ус хадгалдаг хуванцар савнуудын (тосны канистр, том цэнхэр сав ) хар тугалганы шилжилтийн хэмжээ ДЭМБ-ын зөвлөмж хэмжээ болон “Ундны ус. Эрүүл ахуйн шаардлага, чанар, аюулгүй байдлын үнэлгээ” MNS 900:2005 үндэсний стандартад заасан хэмжээ (0.01 мг/л)-нээс тосны канистерт 500-800, цэнхэр том саванд 60-72 дахин их байна.2
Хоол хүнс, ус хадгалах зориулалтаар ашиглаж болох савнуудын тэмдэглэгээ
Ахуйн химийн бодис ашиглах заавар
* Аяга угаагч шингэн:Энэ шингэний найрлагад фосфат агуулагддаг. Энэ нь арьс цочроох ба их хэмжээгээр амьсгалахад хортой нэгдэл юм.
* Плитка цэвэрлэгч: Үндсэн найрлага нь идэмхий натри (NaOH), идэмхий кали (KOH)юм. Эдгээр бодисууд нь идэмхий, түлэмхий шинж чанартай учир арьсыг цочрооно. Та энэ бодисыг ашиглах үедээ өрөөний агааржуулалтыг сайтар хийх, мөн түүний тоосонцор уураар амьсгалахгүй байх хэрэгтэй.
* Шил цэвэрлэгч шингэн:Найрлаганд нь аммиак, изопропилийн спирт агуулагддаг ба эдгээр нь нүд, арьс, амьсгалын замын эрхтнийг цочрооно. Энэ шингэнийг их хэмжээгээр залгивал үхэлд хүргэх аюултай.
* Шавьж устгагч хор:Найрлагад нь ихэвчлэн абартектин сульфурамид, трихлорфон, пропоксур, хлорпирифос зэрэг бодисуудыг агуулдаг. Эдгээр бодисууд нь хортой учир хүүхдээс хол байлгаж, гараараа хүрсэн тохиолдолд сайтар угааж ариутгах хэрэгтэй.
* Бактерийн эсрэг цэвэрлэгч:Үндсэн найрлагад гадаргуугийн идэвхит бодис, пестицидийн төрлийн аммони болон усанд уусдаггүй фенолт нэгдлүүд ордог. Эдгээр химийн бодисууд нь нүд болон амьсгалын замын эрхтнийг цочроох аюултай тул хэрэглэх үедээ бээлий, амны хаалт зүүж байх хэрэгтэй.
* Цайруулагч: Үндсэн найрлага нь натрийн гипорхлорид юм. Их хэмжээгээр хэрэглэж хордсон тохиолдолд бөөлжис хүрэх, огиулах, арьс үрэвсэх зэрэг шинж илэрнэ. Зарим аммиак агуулсан цэвэрлэгээний бодистой тохиолдолд урвал явагдаж хлорамин гэдэг хүргэж болзошгүй хортой нэгдэл үүсгэнэ.
НИЙГМИЙН ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ҮНДЭСНИЙ ТӨВ
-
2018 оны 1 сарын 09
Эрүүл мэндийн сайд Д.Сарангэрэл амьсгалын замын цочмог халдварт өвчний тархалт болон өнөөгийн нөхцөл байдал, тулгамдаж буй асуудлын талаар Засгийн газрын ээлжит бус хуралдаанд танилцуулснаар “Томуу, томуу төст өвчний тархалтыг бууруулах зарим арга хэмжээний тухай” Монгол Улсын Засгийн газрын тогтоол гараад байна.
Тогтоолын дагуу томуу, томуу төст өвчний үед хүүхдэд улсын хэмжээнд эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээ үзүүлэхэд нэн шаардлагатай эм, эмнэлгийн хэрэгсэл, тоног төхөрөөмж авах, илүү цагаар ажилласан эрүүл мэндийн ажилтанд нэмэгдэл хөлс олгоход зориулж 2 тэрбум 487 сая гаруй төгрөгийн санхүүжилтийг шийдвэрлэсэн.
2018 оны 01 дүгээр сарын 02-ны өдрөөс эхлэн мөн оны 03 дугаар сарын 01-ний өдрийг хүртэлх хугацаанд амьсгалын замын цочмог халдвар, үүнд томуу, томуу төст өвчнөөр өвчилсөн 5 хүртэлх насны хүүхдээ эмнэлэгт, эсхүл гэрээр асарсан ажил хөдөлмөр эрхэлж байгаа эцэг, эх, асран хамгаалагчдад тав хүртэлх хоногийн цалинтай чөлөө олгохыг төсвийн байгууллагын удирдлагуудад даалгаж, хувийн хэвшлийн болон төрийн бус байгууллагын ажил олгогч нарт зөвлөсөн байна. Засгийн газрын тогтоолын хүрээнд дүүргийн эрүүл мэндийн төв, нэгдсэн эмнэлгийг хүүхдийн кабинет, тасгийг нэн шаардлагатай тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгслээр хангахаар ажиллаж байна.
Мөн уртасгасан цагаар ажиллаж байгаа дүүргийн эрүүл мэндийн төвийн хүүхдийн кабинетийн зэрэгцээ 2018 оны 01 дүгээр сарын 08-ны өдрөөс эхлэн нийслэлийн өрхийн эрүүл мэндийн төвүүд ажлын өдөр 08.00-19.00 цаг хүртэл, бямба гаригт 10.00-14.00 цагийн хооронд ажиллана.
Дүүргийн эрүүл мэндийн төв
№
Байгууллага
Зөвлөгөө өгөх утасны дугаар
Ажиллах цагийн хуваарь
1.
Багануур дүүргийн эрүүл мэндийн төв
70210290
Ажил, амралтын өдөр:
24 цаг
2.
Налайх дүүргийн эрүүл мэндийн төв
70233464
Ажил, амралтын өдөр:
24 цаг
3.
Багахангай дүүргийн эрүүл мэндийн төв
7049103
Ажил, амралтын өдөр:
09.00-20.00
4.
Чингэлтэй дүүргийн эрүүл мэндийн төв
70110278
Ажлын өдөр: 09.00-22.00
Бямба гаригт: 10.00-17.00
5.
Хан-Уул дүүргийн эрүүл мэндийн төв
345903
6.
Сүхбаатар дүүргийн эрүүл мэндийн төв
350793
7.
Баянзүрх дүүргийн эрүүл мэндийн төв
70150063
70150049
8.
Сонгинохайрхандүүргийн эрүүл мэндийн төв
98254999
9.
Баянгол дүүргийн эрүүл мэндийн төв
362539
Өрхийн эрүүл мэндийн төв
Ажлын өдөр: 08.00-19.00
Бямба гаригт: 10.00-14.00
НИЙСЛЭЛИЙН ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ГАЗАР
-
2018 оны 1 сарын 09
Нийслэлд үйл ажиллагаа явуулж байгаа төлбөртэй зогсоолуудад явцын шалгалт хийж байна. Улаанбаатар хотод албан ёсны зөвшөөрөлтэй үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа нийт 27 зогсоол бий. Албан ёсны зөвшөөрөлтэй үйл ажиллагаа явуулж байгаа зогсоолуудаас бусад зогсоолд иргэд төлбөр, хураамж төлөхгүй байх эрхтэй юм.
-
2018 оны 1 сарын 09
“Нийслэлд тээврийн хэрэгслийг зориулалтын автомашинаар зөөж шилжүүлэх үйл ажиллагааг зохион байгуулах тухай” нийслэлийн Засаг даргын А/601 дугаар захирамжийн дагуу нийслэлийн Авто замын хөгжлийн газартай 17 аж ахуйн нэгж гэрээ байгуулан ажиллаж байна. НАЗХГ-аас тухайн аж ахуйн нэгжүүдэд Монгол Улсын Татварын ерөнхий хууль, Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуулиудыг дагаж мөрдөх, QR код бүхий хэвлэх кассын машинтай болох, татварын албанд бүртгүүлэх, тус албанаас тодорхойлт авч ирүүлэх шаардлага бүхий мэдэгдэл хүргүүллээ.
Тус мэдэгдэлд Монгол Улсын Татварын ерөнхий хуулийн 18 дугаар зүйлийн 18.1.8-д зааснаар “Монгол Улсын стандартын шаардлага хангасан кассын машин хэвлэх төхөөрөмж, хэвлэлийн хор, тасалбарын цаас пос терминал машин хэрэглэх”, Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.17-д ”бүртгэлийн машин” гэж албан татвар суутган төлөгчийн борлуулалтыг төлбөрийн баримтад заагдсаны дагуу бүртгэж, бүртгэлийн мэдээллийг төлбөр тооцооны бүртгэлийн системд дамжуулах тусгай зориулалт бүхий кассын машин, түүний салшгүй хэсэг болсон пос терминал буюу түүнтэй адилтгах программ хангамж бүхий тоног төхөөрөмжийг” гэж заасны дагуу нийслэлийн нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулж байгаа үйлчилгээ эрхлэгч иргэн, хуулийн этгээд нь QR код бүхий стандартын шаардлага хангасан сугалааны дугаартай төлбөрийн баримт олгох үүрэгтэй.
Монгол улсын стандартын шаардлага хангасан кассын машин хэвлэх төхөөрөмж, тасалбарын цаас, пос терминал машин хэрэглээгүй, татварыг хугацаанд нь тайлагнаж төлөөгүй тохиолдолд Зөрчлийн тухай хуулийн 11.19-р зүйлийн 6.5-д “Монгол Улсын стандартын шаардлага хангасан кассын машин хэвлэх төхөөрөмж, хэвлэлийн хор, тасалбарын цаас, пос терминал машин хэрэглэх үүргээ биелүүлээгүй бол хүнийг нэг зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг нэг мянга таван зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно” гэж заасны дагуу хариуцлага хүлээлгэхээр хуульчилсан. Өгсөн үүрэг даалгаврыг цаг хугацаанд нь биелүүлээгүй тохиолдолд гэрээний 7.2, 7.2.3.заалтыг тус тус үндэслэн гэрээ цуцлах хүртэл арга хэмжээ авахыг мэдэгдэе гэсэн байна. Нийслэлд дараах аж ахуйн нэгжүүд тээврийн хэрэгслийг зориулалтын автомашинаар зөөж шилжүүлэх үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа юм гэж Нийслэлийн Авто замын хөгжлийн газраас мэдээллээ.
№
Байгууллага
1 “ БОДЬ ТРАНС” ХХК
2 “ УСПЕХ” ХХК
3 “ АВТО ГРАНД МАСТЕР” ХХК
4 “ БАТ ЗЭВ” ХХК
5 “ ИХ ТЭЭВЭР” ХХК
6 “БИ ЭМ ЭМ ЭЛ” ХХК
7 “ ХОС ШУГАМ” ХХК
8 “ ЮУ ЭН ПИ ЭМ ЖИ ЭЛ ” ХХК
9 “ АВТО ХҮЧ” ХХК
10 “ ЭНЭРГЭТИКЛАНД” ХХК
11 “ БАЯН ХАЯАБУСА” ХХК
12 “ ДАБЛЬ ЭЙТ” ХХК
13 “ СИДНЕЙ КОНСТРАГШН” ХХК
14 “ БИ ИКС ЮУ ТИ” ХХК
15 “Замын хөдөлгөөний Удирдлагын Төв”
16 “СҮЛД ТРАНС” ХХК
17 “ТЭНГЭРЛЭГ НАЯД” ХХК
-
2018 оны 1 сарын 09
Монгол Улсын Боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны яам, Унгар Улсын Хүний Нөөцийн яам хооронд 2015 онд байгуулсан Боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны салбарт хамтран ажиллах 2015-2017 оны хөтөлбөрийн хүрээнд 2018-2019 оны хичээлийн жилээс Унгарын Засгийн газрын тэтгэлгээр суралцуулах оюутны сонгон шалгаруулалтад урьж байна.
Сонгон шалгаруулалт 2 үе шаттай зохион байгуулагдах бөгөөд I шатны шалгаруулалтыг Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан, спортын яам, II шатны шалгаруулалтыг Унгарын хүлээн авч суралцуулах сургууль тус тус зохион байгуулна. Шалгаруулалтад тэнцсэн иргэдийн суралцах эцсийн шийдвэрийг Унгарын Тэтгэлгийн хороо, хүлээн авч суралцуулах сургууль гаргана. Сонгон шалгаруулалтын үйл ажиллагаанд дээр дурдсан байгууллагаас өөр хоёр улсын төрийн, төрийн бус, аж ахуйн нэгж, зуучлалын байгууллага оролцохгүй болохыг анхаарна уу.
Тэтгэлгийн талаарх товч мэдээллийг дор дурдснаар хүргүүлж байна. Дэлгэрэнгүй мэдээллийг (www.stipendiumhungaricum.hu) холбоосоор англи хэл дээр үзэж танилцана уу.
Унгарын Тэтгэлгийн хорооны дээрхи цахим хуудаснаас та тэтгэлгийн зорилго, тэтгэлгийн төрөл, түүнд багтах зардал, бүрдүүлэх баримт бичгийн жагсаалт, түүнд тавигдах шаардлага, суралцах мэргэжлийн чиглэл, хөтөлбөр, сургууль, сургуулийн элсэлтийн шалгалт, англи болон бусад суралцах хэлний чадварт тавигдах шаардлага, шалгаруулалт хийгдэх хэлбэр болон хугацаа, дүн гарах хугацаа зэрэг мэдээллийг сайтар судалж, танилцах нь зүйтэйг зөвлөж байна. Унгар Улсад суралцах хүсэлтэй иргэн нь холбогдох баримт бичгээ бүрэн бүрдүүлж, цахим анкетийг зөв бөглөх ёстой. Суралцах өргөдөл гаргахтай холбоотой, иргэдээс байнга лавладаг асуултын хариултыг өгөгдсөн цахим хуудаснаас авч болох бөгөөд тэтгэлэгт өргөдөл гаргах дэлгэрэнгүй зааврыг /The Call for Application 2018-2019/ мөн татаж авах боломжтой.
Жич: Цахим анкет бөглөхөд суралцах сургууль, хөтөлбөр болон хэлийг сонгосон байх шаардлагатай бөгөөд үүнтэй холбогдох мэдээллийг мөн дээрх цахим хуудсанд өгөгдсөн холбоосоор үзэж, танилцана уу. Өргөдөл гаргагч нь сонгосон сургуулийн элсэлтийн шалгалтыг өгөх тул энэ мэдээлэлтэй урьдчилан сайтар танилцахыг зөвлөж байна. Түүнчлэн бакалавр, магистрт суралцахаар өргөдөл гаргагч зөвхөн доор дурдсан мэргэжлийн чиглэлээр суралцах боломжтойг анхаарна уу.
Суралцуулах мэргэжлийн чиглэл
1. Бакалавр: Инженер, усны менежмент, хүрээлэн буй орчны инженерчлэл, технологи, байгалийн ухаан, уул уурхай, эрчим хүчний эдийн засаг, хөдөө аж ахуй, хот төлөвлөлт, санхүү ба эдийн засаг, тусгай хэрэгцээт боловсрол, нисэхийн чиглэлээр, анагаах ухаан;
2. Магистр: Инженер, усны менежмент, хүрээлэн буй орчны инженер, технологи, байгалийн ухаан, уул уурхай, эрчим хүчний эдийн засаг, хөдөө аж ахуй, хот төлөвлөлт, санхүү ба эдийн засаг, анагаах ухаан;
3. Бакалавр, Магистрт суралцаж магистрээр төгсөх хөтөлбөр: Анагаах ухаан, урлаг, соёлын өвийн хадгалалт, хамгаалалт, багш боловсрол, архитектур
4. Доктор: Мэргэжлийн чиглэл харгалзахгүй
5. Англи болон Унгар хэл дээр явагдах богино хугацааны сургалт, дадлага: Инженер, усны менежмент, хүрээлэн буй орчны инженерчлэл, байгалийн ухаан, уул уурхай, технологи, анагаах ухаан, хөдөө аж ахуй, соёл ба урлаг, хот төлөвлөлт, санхүү ба эдийн засаг, эрчим хүчний эдийн засаг, эрчим хүчний инженер, тусгай хэрэгцээт боловсрол.
Анкет хүлээн авах, сонгон шалгаруулах
Өргөдөл гаргагч нь 2018 оны I сараас – II дугаар сарын 16-ны өдрийг хүртэл Унгарын тэтгэлгийн хорооны дээр өгөгдсөн цахим хуудсаар бүрэн, гүйцэд бөглөсөн анкет, холбогдох баримт бичгийг цахим хэлбэрээр Унгарын талд хүргүүлнэ. Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан, спортын яам нь цаасаар болон цахим хэлбэрээр анкет, баримт бичгийг хүлээн авахгүй болно. Унгарын тал суралцах хүсэлт гаргасан Монгол иргэний анкет, баримт бичгийг хянан шалгаад дараа нь Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан, спортын яаманд ирүүлдэг.
I шатны шалгаруулалт: Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан, спортын яам 2018 оны III сарын 25-ны дотор Унгарын талаас ирүүлсэн Монгол иргэдийн анкет, баримт бичигт үнэлгээ өгч, тогтоосон тоонд багтаан нэр дэвшигчийг шалгаруулна.
II шатны шалгаруулалт: I шатны шалгаруулалтад тэнцсэн нэр дэвшигч өөрийн сонгосон (3 хүртэлх) сургуулийн элсэлтийн шалгалтыг 2018 оны IV-V сард өгнө. Сургууль бүрийн шалгалт авах хугацаа, хэлбэр өөр тул тухайн сургууль нь шалгалтын тухай мэдээллийг нэр дэвшигчдэд өөрт нь хувийн цахим шуудангаар нь ирүүлнэ. БСШУСЯ энэхүү шалгалтын үйл ажиллагаанд оролцдогүй тул нэр дэвшигч өөрийн цахим шууданг тогтмол шалган, хариу бичих, харилцаа холбоо хийх үүргийг хүлээнэ. Сургуулийн тогтоосон хугацаанд шалгалт өгөөгүй тохиолдолд тэтгэлэгт хамрагдах болон дахин шалгалтад оролцох боломжгүйг анхаарна уу. Шалгаруулалтын хариуг 2018 оны VI сарын 22-ны дотор Унгарын талын хүлээн авч суралцуулах сургууль болон Тэтгэлгийн хороо нь нэр дэвшсэн иргэнд өөрсдөд нь шууд ирүүлнэ.
Шалгаруулалтад тэнцсэн хариу авсан иргэн тэтгэлгийн нөхцлийг хүлээн зөвшөөрч, суралцах тухай хариуг Тэтгэлгийн хороонд 2018 оны VI-VII сарын дотор хариу мэдээлэх үүрэгтэй. Тэтгэлгээр суралцах эрх авсан иргэн визанд орно.
Тэтгэлгийн талаарх мэдээллийг ажлын өдрүүдийн 14.00-17.30 цагт БСШУСЯ-ны 267131 утсаар лавлана уу.
-
2018 оны 1 сарын 09
УИХ-ын Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хорооны дарга, гишүүд өнөөдөр (2018.01.08) ХХААХҮ-ийн яамны үйл ажиллагаатай танилцав. Бүрэлдэхүүнд Байнгын хорооны дарга Л.Элдэв-Очир, УИХ-ын гишүүн Х.Болорчулуун, Б.Дэлгэрсайхан, Г.Мөнхцэцэг, Б.Саранчимэг, А.Сүхбат, Я.Санжмятав, Д.Тэрбишдагва нар байв.
Эхлээд УИХ-ын гишүүн, Засгийн газрын гишүүн, ХХААХҮ-ийн сайд Б.Батзориг салбарын бодлого, зорилт, хэрэгжүүлж байгаа үйл ажиллагааныхаа талаар товч танилцуулга хийв. Тэрбээр, салбарын эрх зүйн таатай орчныг бүрдүүлэх ажлын хүрээнд Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцүүлж, УИХ-д өргөн мэдүүлэх найм, шинээр боловсруулах зургаан хуулийн төсөл, 2018 онд хэрэгжүүлэх 11 үндэсний хөтөлбөр байгааг нэгбүрчлэн дурьдсан юм.
Үүнээс “Хүлэмжийн аж ахуй” буюу гол нэр төрлийн хүнсний ногооны дотоодын хэрэгцээг 100 хувь хангаж, импортыг бууруулах төслийг тодотгов. Мөн “Ноолуур” үндэсний хөтөлбөрөөр нийт ноолуурын 60 хувийг дотоодын үйлдвэрүүдийн хэрэгцээнд авч эргэлтийн хөрөнгийг бий болгох, үйлдвэрийн хүчин чадлыг нэмэгдүүлж, ээрмэл утасны үйлдвэрлэлийг гурав дахин, эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийг дөрөв дахин нэмэгдүүлэх зорилготой гээд, ингэснээр дөрвөн их наяд төгрөгийн борлуулалт хийгдэж, 740 орчим сая ам.долларын экспорт хийж, шинээр 3600 ажлын байр бий болно гэдгийг онцлон хэллээ.
Мөн “Малын эрүүл мэнд”, “Эрчимжсэн мал аж ахуйн хөгжлийг дэмжих” үндэсний хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлснээр мал, амьтны гоц халдварт өвчин гарах, өвчин тархах нөхцөлийг хязгаарлан, эрүүлжүүлэх арга хэмжээг цогцоор нь хэрэгжүүлж, мал аж ахуйн гаралтай түүхий эд бүтээгдэхүүнийг экспортлох боломжийг нэмэгдүүлнэ гэлээ.
Сайдын танилцуулгын дараа ХХААХҮ-ийн яамны Бодлого, төлөвлөлтийн газрын дарга М.Энх-Амар салбарынхаа талаар тоо баримттай дэлгэрэнгүй танилцуулгыг хийв.
Танилцуулгатай холбогдуулж УИХ-ын гишүүн, Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хорооны дарга Л.Элдэв-Очир санал хэлж, байр сууриа илэрхийллээ. Тэрбээр “Шинээр өргөн барих зургаан хуулийн төслийг УИХ Дэгийн тухай хуульд заасны дагуу хэлэлцээд явна. Өргөн барих эдгээр хуулийн төслийн найруулга, үзэл санаа, чанарт онцгой анхаарах хэрэгтэй. Өнгөрсөн онд Малын генетик нөөцийн тухай, Мал, амьтны эрүүл мэндийн тухай хуулийг баталсан. Энэ хоёр хууль 2018 оны зургаадугаар сарын 01-нээс хэрэгжиж эхэлнэ. Иймээс хуулийг сурталчлах, хэрэгжүүлэхэд анхаарч, бэлтгэл ажлыг хангах нь зүйтэй” гэлээ. Түүнчлэн Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил үйлчилгээ худалдан авах тухай хуульд өөрчлөлт оруулах саналыг хэлж, яамны зүгээс ажлын хэсэг байгуулж ажиллахыг хүслээ.
Энэ үеэр УИХ-ын гишүүд сонирхсон асуултдаа хариулт авч, санал бодлоо илэрхийлснээр уулзалт өндөрлөлөө гэж УИХ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтэс мэдээлэв.
-
2018 оны 1 сарын 09
Эрдэнэт үйлдвэр баяжуулах үйлдвэрийн Шүүн хатаах хэсэгт молибдений шинэ өтгөрүүлэгч суурилуулахаар болжээ. Тус үйлдвэр ашиглалтад орсон цагаасаа эхлэн ОХУ-д үйлдвэрлэсэн 6 м3 багтаамжтай өтгөрүүлэгч хоёр машин ашиглаж иржээ. Тус машинуудынхаа нэгийг нь шинэчилж буй нь энэ аж.
-
2018 оны 1 сарын 09
Авто бензин, дизелийн түлшний онцгой албан татвар 2018 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс нэмэгдэхээр хуульчлагдсан. Засгийн газраас шатахууны жижиглэнгийн үнийг өсгөхгүй байх зорилгоор тонн тутамдаа 100 мянган төгрөгөөр нэмэгдэх байсан татварыг 40 мянган төгрөг болгон бууруулах шийдвэрт хүрсэн юм. Гэсэн хэдий ч шатахуун импортлогчид шинэ он гарахаас өмнө жижиглэнгийн үнэндээ хязгаарлалт хийж, улмаар үнээ нэмж эхлээд буй.
-
2018 оны 1 сарын 09
Монголчууд бид хэт их давс хэрэглэж байна
-
2018 оны 1 сарын 08
Нийслэлийн Газрын албаны даргын 2017 оны 12 дугаар сарын 19 өдрийн А/86 тоот тушаалаар дараах үрэгдүүлсэн газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг хүчингүй болгож, нөхөн олгохоор боллоо.
Үрэгдүүлсэн газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг хүчингүй болгож, нөхөн олгох тухай
Монгол Улсын Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж түүний удирдлагын тухай хуулийн 33 дугаар зүйлийн 33.5 дах заалт, Газрын харилцаа, геодези, зураг зүйн газрын даргын 2008 оны 83 дугаар тушаалаар батлагдсан Газар эзэмших, ашиглах, эрхийн гэрчилгээ олгох журмын 10 дугаар зүйлийн 10.17 дах заалтыг тус тус үндэслэн ТУШААХ НЬ:
Нэг. Нийслэлийн Засаг даргын захирамжаар газар эзэмших эрх үүссэн дор дурьдсан иргэн, аж ахуйн нэгжийн газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг хүчингүй болсонд тооцсугай. Үүнд:
1.Нийслэлийн Засаг даргын 2017 оны 57 дугаар захирамжаар Бөөний худалдаа ХК-д олгосон 000319217 тоот гэрчилгээ
Хоёр. Баянзүрх дүүргийн Засаг даргын захирамжаар газар эзэмших эрх үүссэн дор дурьдсан иргэн, аж ахуйн нэгжийн газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг хүчингүй болсонд тооцсугай. Үүнд:
1. Баянзүрх дүүргийн Засаг даргын 2012 оны 135 дугаар захирамжаар Цэрэндоржийн Доржпүрэвд олгосон 0393222 тоот гэрчилгээ
2. Баянзүрх дүүргийн Засаг даргын 2014 оны 213 дугаар захирамжаар Батхоролын Гэрэлт-Одод олгосон 0508944 тоот гэрчилгээ
Гурав. Налайх дүүргийн Засаг даргын захирамжаар газар эзэмших эрх үүссэн дор дурьдсан иргэн, аж ахуйн нэгжийн газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг хүчингүй болсонд тооцсугай. Үүнд:
1. Налайх дүүргийн Засаг даргын 2010 оны 560 дугаар захирамжаар Хумбангийн Амарбаясгаланд олгосон 1200300830 тоот нэгж талбарт олгосон гэрчилгээ
Дөрөв. Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын захирамжаар газар эзэмших эрх үүссэн дор дурьдсан иргэн, аж ахуйн нэгжийн газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг хүчингүй болсонд тооцсугай. Үүнд:
1. Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын 2013 оны 130 дугаар захирамжаар Цэндийн Тунгалагт олгосон 000509614 тоот гэрчилгээ
2. Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын 2008 оны 29 дүгээр захирамжаар Нямсүрэнгийн Бямбадоржид олгосон 0149691 тоот гэрчилгээ
3. Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын 2015 оны 08 дугаар захирамжаар Бархасын Батдаржаад олгосон 0599284 тоот гэрчилгээ
4. Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын 2015 оны 08 дугаар захирамжаар Борын Сайханчимэгт олгосон 0599285 тоот гэрчилгээ
5. Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын 2017 оны 76 дугаар захирамжаар Намсрайн Гэрэлчимэгт олгосон 000681608 тоот гэрчилгээ
6. Сонгинохайрхан дүүргийн Засаг даргын 2015 оны 388 дугаар захирамжаар Баасанжавын Тогоочид олгосон 000608501 тоот гэрчилгээ
Тав. Хүчингүйд тооцсон газар эзэмших эрхийн гэрчилгээг зохих журмын дагуу нөхөн олгох ажлыг зохион байгуулахыг Газар ашиглалт бүртгэлийн хэлтсийн дарга, Налайх, Сонгинохайрхан, Баянзүрх дүүргийн Газрын албаны дарга нарт үүрэг болгосугай.
-
2018 оны 1 сарын 08
Нийслэлийн Засаг дарга С.Батболд төр, засгийн бодлого шийдвэрийг сурталчлах, нийслэлээс хэрэгжүүлж буй бүтээн байгуулалтын төсөл, арга хэмжээний явц, үр дүнгийн талаар иргэд, олон нийтэд мэдээлэл өгч, иргэдээс ирүүлсэн санал, хүсэлтийг холбогдох байгууллага, албан тушаалтанд уламжлах, хорооны үйл ажиллагааг сайжруулах, төрийн үйлчилгээг иргэдэд ойртуулах зорилгоор харьяа агентлагуудын удирдлагыг нийслэлийн 152 хороонд өөрийн биеэр хүрч ажиллах үүрэг даалгавар бүхий захирамж гаргасан.
Энэхүү захирамжийн дагуу нийслэлийн Газрын албаны дарга Э.Болорчулуун Сонгинохайрхан дүүргийн 16 дугаар хороонд ажиллалаа.
Уулзалтын үеэр дүүргийн Засаг дарга Ч.Ууганбаяр “Нийслэлийн Засаг дарга сургууль, цэцэрлэгийн ойр орчмын нийтийн эдэлбэрт шинээр газар олгохыг хориглосон захирамж гаргасан. Энэ дагуу манай хороонд байрладаг 113 цэцэрлэгийн газраас бусдад олгосон байсныг хүчингүй болгож, газрыг эрхийг буцаан цэцэрлэгийн мэдэлд шилжүүлж өгсөнд иргэд оршин суугчид болон хорооны зүгээс баяртай байгаагаа” хэллээ.
Тус хороо нь өөрийн гэсэн байргүй түрээсийн орон сууцанд байрладаг бөгөөд уулзалтаар дүүргийн хорооны цогцолбор барилга барих газрын асуудлыг шийдвэрлэхээр боллоо.
-
2018 оны 1 сарын 08
Улаанбаатар хотын замын хөдөлгөөн, түгжрэлийг бууруулах, хөрсний болон агаарын бохирдлын хэмжээг багасгах зорилгоор хотын төвд байрлах ил задгай авто худалдаа эрхлэгчдийг Авто худалдааны цогцолбор луу нүүлгэх захирамж гарсан.
Энэ дагуу хотын төвийн бүсэд зөвшөөрөлгүй ил завгай авто худалдаа эрхлэгчидэд зориулалтын дагуу газраа ашиглах тухай мэдэгдэх хуудас өгсний дагуу худалдаа эрхлэгчид авто машинаа Авто худалдааны цогцолбор луу сайн дураараа нүүлгэж эхэллээ.
Тухайлбал, Сүхбаатар дүүргийн гуравдугаар хороонд байрлах “Рояал плаза” ХХК нь АСА циркийн хашаанд байрлах авто машинуудаа нүүлгэж, газраа чөлөөлсөн байна гэж Нийслэлийн газрын албанаас мэдээллээ.
-
2018 оны 1 сарын 08
НӨАТ-ын урамшууллын ээлжит тохирол энэ сарын 21-ний өдөр явагдана. Сугалаанд өнгөрсөн оны арванхоёрдугаар сарын 01-31-нийг хүртэлх системд бүртгүүлсэн худалдан авалтын төлбөрийн баримтууд хамрагдана.
Энэ оны анхны НӨАТ-ын урамшууллын супер шагнал 150 сая төгрөг байна гэдгийг албаныхан хэллээ.
-
2018 оны 1 сарын 08
Цаг уур, орчны шинжилгээний газраас гаргасан 2018 оны 1 дүгээр сарын 8-наас 2018 оны 1 дүгээр сарын 15-ныг хүртэлх 7 хоногийн цаг агаарын урьдчилсан мэдээг та бүхэнд хүргэж байна.
- Хугацааны эхээр нутгийн зүүн хэсгээр бага зэргийн цас орж
явган шуурга шуурч, хүйтний эрч чангарна -
Баруун аймгуудын нутгаар: Нэгдүгээр сарын 12-нд нутгийн хойд хэсгээр, 13-14-нд зарим газраар цас орж, салхи зарим газраар 12-14м/с хүрч зөөлөн цасан шуурга шуурна. Хугацааны эхээр хүйтний эрч чангарах ч цаашдаа хүйтний эрч бага зэрэг суларч Увс нуур, Идэр, Тэсийн хөндий, Хүрэн бэлчир, Завхан голын эхээр шөнөдөө 37-42 хэм, өдөртөө 24-29 хэм, Алтайн өвөр говиор шөнөдөө 15-20 хэм, өдөртөө 5-10 хэм, бусад нутгаар шөнөдөө 22-27 хэм, өдөртөө 11-16 хэм хүйтэн байна.
Төвийн аймгуудын нутгаар: Нэгдүгээр сарын 8, 13-нд зарим газраар, 12,14-нд нутгийн баруун хойд хэсгээр бага зэргийн цас орж, явган шуурга шуурна. Салхи 8,13-нд зарим газраар 7-12м/с хүрч ширүүснэ. Дархадын хотгор, Хараа, Ерөө, Туул, Тэрэлж голын хөндийгөөр шөнөдөө 35-40 хэм, өдөртөө 24-29 хэм, бусад нутгаар шөнөдөө 24-29 хэм, өдөртөө 14-19 хэм хүйтэн байна. 11-13-нд ихэнх нутгаар хүйтний эрч бага зэрэг суларна.
Зүүн аймгуудын нутгаар: Нэгдүгээр сарын 8, 14-нд зарим газраар, 9-нд нутгийн зүүн хэсгээр бага зэргийн цас орж, салхи хойноос 9-12 м/с хүрч зөөлөн цасан шуурга шуурна. Хүйтний эрч чангарч Хэрлэн, Онон, Улз, Балж, Халх голын хөндийгөөр шөнөдөө 32-37 хэм, өдөртөө 21-26 хэм, бусад нутгаар шөнөдөө 25-30 хэм, өдөртөө 15-20 хэм хүйтэн байна. 11-13-нд ихэнх нутгаар хүйтний эрч суларна.
Говийн аймгуудын нутгаар: Нэгдүгээр сарын 8-нд нутгийн зүүн хэсгээр, 13-нд нутгийн хойд хэсгээр бага зэргийн цас орж, салхи баруун хойноос 9-12м/с хүрч явган шуурга шуурна. Ойрын 3 хоногт хүйтний эрч бага зэрэг чангарч Өмнөговийн нутгаар шөнөдөө 19-24 хэм, өдөртөө 9-14 хэм, бусад нутгаар шөнөдөө 24-29 хэм, өдөртөө 13-18 хэм хүйтэн байна. Цааш хоногт нутгийн хойд хэсгээр шөнөдөө 20-25 хэм, өдөртөө 9-14 хэм, бусад нутгаар шөнөдөө 15-20 хэм, өдөртөө 5-10 хэм хүйтэн байна.
-
2018 оны 1 сарын 08
Нийслэлийн цагдаагийн газраас хулгайлах гэмт хэрэгтэй тэмцэх урьдчилан сэргийлэх, иргэдээс энэ төрлийн гэмт хэрэгтэй холбоотой мэдээ мэдээлэл, видео бичлэг, фото зураг хүлээн авах, шалгах зорилгоор ”Хулгайчаас салцгаая” фэйсбүүк нээлттэй группийг нээн ажиллуулж эхлээд байна.
Өнгөрсөн онд 21,947 гэмт хэрэг бүртгэгдсэний 8,614 буюу 39.2 хувийг бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах гэмт хэрэг эзэлжээ. Иймд иргэд та бүхэн дээрх группд нэгдэж энэ төрлийн гэмт хэрэгтэй холбоотой мэдээллийг цагдаагийн байгууллагад шуурхай мэдэгдэж хамтран ажиллахыг уриаллаа.
Эх сурвалж: НЦГ
-
2018 оны 1 сарын 08
Сүүлийн үед фэйсбүүк сүлжээнд хүнийг хөгжөөх, баясгах зорилго бүхий төрөл бүрийн программууд гарсаар байгаа. Тухайлбал, ”Индиан” нэр, гурван найз нь хоорондоо юу гэж ярьдаг вэ гэх мэт аппликэйшнууд руу нэвтэрч, түүнийгээ бусадтай хуваалцах цахим хэрэглэгчид нилээдгүй их байна.
Үүнтэй холбоотойгоор Цагдаагийн Ерөнхий газрын хэвлэл мэдээллийн төвийн дарга Б.Баатархүү өөрийн цахим хуудаснаа нэгэн сэрэмжлүүлгийг нийтэлжээ.
Тэрбээр ”Эртний болон Индиан нэрээ мэдсэн бол фэйсбүүк нууц дугаараа сольсон нь дээр шүү. Нууц дугаар хулгайлдаг хортой программ байж магадгүй” хэмээн цахим хуудастаа нийтэлсэн байна.
24tsag.mn
-
2018 оны 1 сарын 08
Юуны өмнө уншигч олондоо энэ одриин мзндийг хүргэн сайн сайхныг хүсье.
Внэ жилийн тухайд гэнэт хүйтэрсэн нь ханиад томуугаар олон хүмүүсийг өвчлүүлэн улмаар бага насны хүүхдүүдийн дунд хамрын үрзвсзлт өвчин, дунд чихний цочмог үрэвслэзр илүүтэй өвдөх явдал ажиглагдаж байна. Амьсгапын эамын цочмог халдварын гол хүндрэл нь дунд
-
2018 оны 1 сарын 08
Улаанбаатар хотын утаа аюулын түвшинд хүрээд удаж байгаа. Төр засгаас утааг бууруулах олон ч төсөл хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж, олон тэрбум төгрөгийг зарцуулсан ч үр дүнд хүрээгүй. Тэгвэл “Хаан жимс” компани утааг харааж суух биш дор бүрнээ боломж бололцоогоо ашиглан утаанаас хүүхэд гэр бүлээ хамгаалах арга хайж, бодит ажил хийхийг иргэд аж ахуйн нэгж, албан байгууллагуудад уриалжээ. Энэхүү ажлаа тэд өөрсдөө эхлүүлж нэгдүгээр сарыг дуустал “ЭРҮҮЛ АГААР-ЭРҮҮЛ ХҮҮХЭД” зорилтот хөтөлбөр хэрэгжүүлж эхэлсэн байна. Хөтөлбөрийн хүрээнд хүүхдүүдтэйгээ ирсэн ээж аавыг байрны төлбөрөөс чөлөөлж байгаа аж. Хамтын хүчээр утаатай тэмцье гэсэн “Хаан жимс” компани жишээ аван бодит ажил хийж, үр хойчдоо санаа зовсон ээж аавууд, албан байгууллагууд, аж ахуйн нэгжүүд хамтарч төрд найдалгүй өөрсдөө үр хүүхдээ утаанаас хамгаалах бодит ажил хийхийг уриаллаа.
-
2018 оны 1 сарын 08
Хууль улс төр, бизнесийн бүлэглэл, рекетүүдын өмнө хүчгүй болжээ
“Сүх далайтал үхэр амар” гэж монголчууд ярьдаг. Гэтэл яг ийм зүйл улс орны өмнө тулгарчихаад байхад бид амар амгалан, аажуу тайван суусаар л байна. Иргэд та бидний итгэж найдаж сонгосон УИХ-ын эрхэм гишүүд ар араасаа бөөр бөгсний хэрэгт “орооцолдож”, тэртэй тэргүй дундаж наслалт доогуур байсаар атал ажил хөдөлмөр эрхлэгчдийн тэтгэврийн насыг төр засгаас “тэтгэврээ авалгүй үхээд өг” гэж байгаа мэт уртасгаж, 600 гаруйхан ам.доллар хүрэхгүй цалингийн орлогоос татвар авч, томчуудын хүүхэд залуус нь хар багаасаа “хар тамхи” хэрэглэж, тэдний дунд хүчин, амиа егүүтгэх хэргүүд энгийн үзэгдэл мэт болчхоод байхад бид “чимээгүй суусаар” л байна.
Хөгжиж буй, хөгжих нь тодорхой нийгэмд хариуцлага гэдэг зүйл нийгмийн бүх шатанд төлөвшин тогтсон байдаг. Хамгийн ойрын жишээг дурдвал, өнгөрсөн онд БНСУ-ын иргэд хэдэн саяараа нэгдэн жагсаж, Ерөнхийлөгчөө огцруулж, түүнийг шоронд хорьж яллаж байгааг бид харж болно.
Protesters hold candles during an anti-government rally in central Seoul on November 19, 2016. Photo: REUTERS
Эгэл жирийн солонгосчууд төрийн хэргийг зөвлөх нэртэй зөнчид даалгасан, Ерөнхийлөгчийн нэр сүрээ ашиглан их хэмжээний хөрөнгийг хувийн компанид шилжүүлсэн, олон арван сурагч хүүхдүүд усан онгоцны ослоор амь насаа алдаж байхад гоо сайхны газар үйлчлүүлж байсан гэх зэрэг шалтгаануудаар Ерөнхийлөгчөө огцруулсан.
…Харин бид хаана явна вэ…, мэдээж олон зүйл хэлж бичиж болох ч эдгээрээс Монголын ирээдүйд аюулын харанга хэдийнээ дэлдэх хэмжээнд хүрсэн “мансууруулах бодис”-ын тухай баримт түшин хэдэн зүйлийг өгүүлье.
Энэ асуудалд олон талаас нь анхаарал хандуулахгүй бол өсвөр үеийнхэн зэрэгцэж суугаад дундаа пицца тавиад идэж байгаа мэт хар тамхи мансууруулах бодис хэрэглэдэг явдал энгийн үзэгдэл болох нь байна.
Хуулийн орчин
Дэлхийн ихэнх улс орнууд Хар тамхи, мансууруулах бодистой маш хатуу тэмцдэг. Учир нь мансууруулах бодисыг хэрэглээ, худалдаа, түгээлт нийгэмд далдуур бий болох маш олон сөрөг үр дагаврыг дагуулдаг. Манай өмнөд хөрш Хятад улс гэхэд хар тамхины хэрэгтнийг “өчиггүй” цаазаар авдаг. Тэгвэл манай улсад ийм гэмт хэрэгт оногдуулах хуулийн хариуцлага ямар байдаг вэ?
Юуны өмнө 2002 оноос 2017 оны 7 сарын 1 хүртэл хэрэгжиж байсан өмнөх Эрүүгийн хуулийн заалтыг харья. Энэ хуулийн 192 зүйлийн 1-3 хэсэгт мансууруулах болон сэтгэцэд нөлөөлөх бэлдмэл, бодисыг хууль бусаар бэлтгэх, олж авах, хадгалах, тээвэрлэх, илгээх, борлуулахад хүлээлгэх хариуцлагыг 2-15 жил гэж заажээ. Гэвч энэ хуульд хар тамхи “хэрэглэх” гэдэг үг байхгүй байв.
Тэгвэл одоо шинэ эрүүгийн хуулийн холбогдох заалтыг харья. Өөрөөр хэлбэл одоо хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байгаа Эрүүгийн хуульд энэ төрлийн гэмт хэрэгт хүлээлгэх хариуцлага ямар байгааг тодруулья.Эрүүгийн хуулийн 20.7 дугаар зүйл. Мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодисыг хууль бусаар ашиглах, мөн хуулийн 20.8 дугаар зүйл.Мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодис хэрэглэх орон байраар хангах гэсэн хоёр зүйл ангийн алинд нь ч Мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодисыг худалдсан хариуцлага байгаа атлаа “хэрэглэх, худалдан авахтай” холбоотой үг өгүүлбэр байхгүй байна.
Үүнийг юу гэж ойлгох ёстой вэ? Мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодис, болох хар тамхийг хэрэглэж болно гэсэн үг юм уу, ерөөс томчуудын “хүүхдүүд” хар тамхи мансууруулах бодис хэрэглэдэг учраас тэднийг ял завшуулахын тулд энэ үгийг хуульд орууулаагүй гэсэн үг үү?
Нэгэнт Эрүүгийн хуульд хар тамхи, мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодисыг “хэрэглэсэн, худалдаж авсан хүнд оногдуулах зүйл анги” байхгүй байгааг өмгөөлөгчид овжиноор ашиглан эл хэрэгт холбогдогсдыг хуулийн хариуцлагаас чөлөөлүүлэх үндэслэл болгож байна. Мөн Эрүүгийн хуулийн дээрх заалт нь мөрдөн байцаагчид, прокуроруудад “хоёр үзүүртэй зүү” шиг аль ч талд нь “ажиллаж” болох нөхцлийг бий болгоод байна.
Хууль санаачлагчид, ХЗДХЯ, эрх зүйч хууль мэргэжилтэй хүмүүс энэ асуудлын хүрээд тайлбар өгч, үнэхээр хар тамхи хэрэглэсэн хүнд хуулийн хариуцлага хүлээлгэх ёстой юм бол Эрүүгийн хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулж энэ хэрэгт оногдуулах ял гэмийг тусгаж өгөх хэрэгтэй болов уу?
Дуулиант хэрэг замхардаг стийл
Бид аливаа асуудлыг сэрдхийж хүлээж авах атлаа тэгсгээд амархан мартчихдаг гэмтэй. Сар гаруйн өмнө Монгол улсын Уул уурхайн сангийн сайд асан Д.Ганхуягийн охин Г.Номуундарь фэйсбүүк хуудсаар дамжуулан улс төр, бизнесийн хүрээнийхний хүүхдүүд хар тамхи мансууруулах бодис хэрэглэдэг, бүлэглэн хүчингийн хэрэг үйлдсэн тухай мэдээлэл цацсан юм. Түүний хийсэн энэ бичлэгт олны танил нэр нөлөө бүхий олон хүмүүсийн хүүхдүүд хар тамхи хэрэглэдэг, бүлэглэж хүчингийн хэрэг үйлдсэн байж болох тухай мэдээлэл дурьдагдсан байдаг. Бичлэг гарсны дараа Г.Номуундарь охины аав Д.Ганхуяг цахим хуудсаараа дамжуулан “Манай гэр бүл энэ асуудалд ул суурьтай хандаж байгаа. Иймд Та бүхнийг хүлээцтэй хандаасай гэж хүсч байна” гээд эл хэргийг шалгуулахаар Цагдаагийн байгууллагад хандсан байдаг. Г.Номуундарь охин бичлэгтээ хар тамхи мансууруулах бодис хэрэглэдэг гэх 30 гаруй залуусын нэрийг дурьдсан байдаг ч харамсалтай эдгээр залуусын дийлэнх нь Монголд байхгүй гадаадад гарчээ. Энд үлсэн залуучуудаас хар тамхины шинжилгээ авахад нэлээд хэдэн залуус хар тамхи хэрэглэдэг нь илэрсэн байна.
Хохирогч охины аав Д.Ганхуяг хуулийн байгууллагад гаргасан өргөдөлдөө: “2015 оны 6 сарын 16-17-нд шилжих шөнө Хан-Уул дүүрэг, Богд Жавзандамбын гудамж 61-5 дугаар байрны … тоотод …… овогтой …………, …. овогтой …….. гэх этгээдүүд миний охин Номуундарьд хүч хэрэглэн бие эрхтэн, сэтгэл санаа, охины минь ирээдүйд ноцтой хохирол учруулсан жигшүүрт хэрэг үйлдсэн байна. Болсон үйл явдлыг охиноосоо асууж тодруулсны дагуу шалгуулахаар ийнхүү гомдол гаргаж байна” хэмээн гомдол гаргасан байдаг.
Тэгвэл Г.Номуундарийн бичлэгт нэр дурдагдсан нэр бүхий залуус болох залуугаас байцаалт авч эхэлсэн гэдэг. Тодруулбал “Амжилтаа Ахиулъя” ТББ-ын тэргүүн Г.Анархүү, Ангууч хочтой Б.Баттөр болон нүцгэн эмэгтэйн зураг авдаг Б.Бэлгүүнтэй, “Алтан жолоо группийн захирал В.Энхбаатарын хүү Э.Энх-Очир, UFC группийн захирал О.Амартүвшины анхны эхнэрээс нь төрсөн хүү А.Тэргэл нарыг шалгаж эхэлсэн байдаг. Гэвч эх сурвалжийн хэлж байгаараар энэ хэрэг гарсны дараа дээрх “томчууд” хэдийнээ хүүхдүүдээ гадаадад “сурах”-аар явуулжээ. Э.Энх-Очир АНУ-д цэргийн сургуульд сурч байгаа бол, А.Тэргэл Япон улсад суралцаж байгаа гэнэ. Г.Номуундарь охины бичлэг гарсны дараагаас дээр нэр дурьдагдсан залуус өөр өөрсдийгөө “хар тамхи татаж үзээгүй, хүчингийн хэрэгт хамаагүй” хэмээн зарлаж, бүр сүүлдээ нийгэмд “шүгэл үлээсэн” Г.Номуундарь охиныг “сэтгэцийн юмтай” мэтээр олон нийтэд харагдуулахыг “оролдсон байдаг”
Энд бас нэг зүйл ихээхэн ойлгомжгүй байгааг анхаарахгүй өнгөрч болохгүй. Хохирогч Г.Номуундарь охин томчуудын хүүхдүүд хар тамхи татдаг, зарим нь бүр охидыг мансууруулаад хүчинддэг тухай мэдээллийг зоригтойгоор, өөрийгөө болон гэр бүлээ эрсдэлд оруулан байж мэдэгдчихээд байхад манай хуулийн байгууллагынхан хэргийг хуулийн хүрээнд шалгахаас өмнө яаран сандран охины “эсрэг” гэмээр мэдэгдлийг хийсэн нь анхаарал татдаг. Тухайлбал, Улсын Ерөнхий Прокурорын газрын Xэвлэл, мэдээлэл хариуцсан Хяналтын прокурор Ц.Өлзийжаргал мэдээлэл хийсэн. Зүй нь бол эрүүгийн хэргийн дугаар авч үүсгэгдэж байж дараа нь төрийн нэрийн өмнөөс хяналт тавьж, яллах дүгнэлтийн санал ирүүлэх ёстой прокурорын байгууллага Цагдаагийн байгууллагаас урьдаж 12 сарын 16-ны өдөр олон нийтэд хэргийн талаар мэдээлсэн. Тэрбээр мэдээлэлдээ 2 жилийн өмнөх хүчингийн хэргийг шүүх эмнэлэг тогтоохгүй гэсэн агуулгатай зүйл хэлсэн байдаг. Хуулиараа бол хэзээ ч хэрэг явдал тогтоогдоогүй байхад Прокурор, хууль хяналтын байгууллага түрүүлж мэдээлэх ёсгүй.
Сэтгүүлч миний ойлгож байгаагаар хэргийн нөхцлийг прокурор, шүүх эмнэлгийн аль ч биш гагцхүү Монгол улсад Шүүх эрх мэдлийг хэрэгжүүлэгч шүүхийн байгууллага л эцэслэн тогтоох учиртай. Мэдээжийн хэрэг хоёр жилийн өмнө болсон хүчингийн хэргийн ул мөр ил байхгүй нь хэн бүхэнд тодорхой. Гэхдээ үүнийг үүнийг бусад нотлох баримтууд, сэжигтэн болон гэрчүүдийн мэдүүлэг, нотолгооны хэрэгслүүдэд үндэслэн шүүх шийдэх ёстой. Мөн П.Өлзийжаргал прокурор дээрх мэдэгдэл ярилцлагадаа Г.Номуундарийн мэдэгдэлтэй холбогдуулан “Бусдын нэр төрд халдах, гүтгэх зэрэг нь хуулийн дагуу хориотой гэдгийг анхаарах хэрэгтэй” гэсэн нь ямар учиртай вэ? Бусдыг гүтгэсэн эсэхийг прокурор тогтоодог юм биш гэдгийг энэ хүн уг нь сайн мэдэж байгаа даа.
Эндээс харахад хуулийн байгууллагын зарим ажилтнууд яаран сандран, хууль зөрчин мэдэгдэл хийж, хэргийг нотлогдохгүй мэтээр ярих нь тэд Г.Номуундарийн эрх ашгийг хамгаалаад байна вэ гэдэгт эргэлзэхэд хүрлээ.
Баттай эх сурвалжийн мэдээлснээр Г.Номуундарь охины аав Д.Ганхуяг охиныхоо гомдлыг цагдаагаас эргүүлэн татаж, өнгөрсөн 12 сарын сүүлчээр охиныхоо хэргийг хэрэгсэхгүй болгож өгөх хүсэлтийг гаргасан гэх мэдээлэл байна. Хэрвээ энэ үнэн бол нэг талаас Д.Ганхуяг улс төр, бизнесийн болон “буруу гарын” этгээдүүдийн дарамт шахалтанд орж хүчин мөхөстсөн, нөгөө талаас “эл асуудалтай эвлэрч” орхихоос өөр аргагүй байдалд хүрсэн гэж хэлж болохоор байна.
Гэхдээ Г.Номуундарь өдгөө 18 насанд хүрсэн Монгол улсын иргэн. Тэр өөрөө бие даан шийдвэр гаргах эрхтэй насанд хүрсэн бие хүн. Магадгүй түүний нэрийн өмнөөс аав нь шийдвэр гаргасан бол Г.Номуундарь охин үүнийг эсэргүүцэх, өөрөө гомдол гаргах эрхтэй.
Ямартай ч энэ хэрэг ингээд замхрахад хүрвэл хар тамхи татдаг, охид бүсгүйчүүдийг хүчинддэг “томчуудын хүүхдүүд” ял завшаад үлдэх нь бололтой.
Монголоос өөр улсад байсан бол…
Хэрэг хуучирдаггүй, хэрээ цагаан болдоггүй гэдэг. Хэрвээ хуулийн байгууллагынхан хүсвэл хоёр жилийн өмнөх хар тамхи хүчингийн хэрэг байтугай хорин жилийн өмнөх ийм төрлийн хэргийг нь илрүүлж чадна. Гэвч шүүхийн байгууллага “хэргийн хойноос хөдлөхгүй байна, эсвэл тэднийг хөдөлгөхгүй” байна. Нэгэн цагт Монгол улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж “хууль дуудсан цагт та гутлаа өмсөөд, зангиагаа засаад очдог байх ёстой, үгүй бол хууль өөрөө тань руу ирдэг юм” хэмээн “оймсыг гозолзуулсан” Н.Энхбаярын дуулиант баривчилгаанаас хуулийнхныг өмөөрөн хэлж байсан. Тэгвэл одоо хууль “улс төр, бизнесийн бүлэглэлийнхний өмнө хүчин мөхөстдөг” болжээ.
Зүй нь бол энэ хэргийн гол сэжигтнүүд болох Э.Энх-Очир, А.Тэргэл нарыг хэний хүү, хэн болохоос нь үл хамаараад “хууль дуудаж” ирүүлэх ёстой. Тэд хууль дуудахад ирдэггүй юм бол Цагдаагийн байгууллага эрхийнхээ хүрээнд Интерполоор эрэн сурвалжлуулж, тэднийг “хүчээр” ирүүлэх боломж ч бий. Магадгүй ингэхгүй байгаа шалтгааны нэг нь Тагнуулын байгууллагаас ажил амьдралынхаа гарааг эхэлсэн гэж ярьдаг “Алтан жолоо” группийн эзэн В.Энхбаатартай холбоотой юм биш биз гэж хардахад хүргэж байна.
Тийн атал хаа холоос “би хүчин хийгээгүй” гээд хэвлэлээр дамжуулан мэдэгдсэн мэдээлэлд итгээд сууж байх хөөрхийлөлтэй, бас хүчтэний өмнө хүчгүй цагдаагийн байгууллагаа яалтай.
20 настай Г.Номуундарь охин өөрийн үйлдлээрээ өсвөр үеийнхэний дунд хар тамхи, мансууруулах бодисын хэрэглээ өндөр байдгийг илчилж, хар тамхинд донтсон залуус гэмт хэрэг өдөөж явдлыг ил болголоо.
Гэвч Монгол улсын хууль шүүхийн байгууллага биеэ сэтгэлээрээ хохирч, “шүгэл үлээн” нийгмийг сэрээсэн охины эрх ашгийг хамгаалж чадахгүй нь нэгэнт ойлгомжтой болов уу гэлтэй. Түүний хэргийг шалгаж, тогтоож, сэжигтнүүдэд нь зохих хуулийн хариуцлага хүлээлгэж чадахгүй байгаа цагдаа, прокурорын байгууллага, Шүүх засаглалд итгэх олон түмний итгэл алдарч эхэллээ. ХЗДХ-ийн сайд Ц.Нямдорж таныг энэ асуудалд анхаарлааа хандуулна гэдэгт итгэж байна.
А.Галт
-
2018 оны 1 сарын 08
Амралтын өдрүүдэд ихэнх нутгаар их хэмжээний цас орж, цасан шуурга шууран замын нөхцөл байдал хүнд байлаа. Тухайн өдрүүдэд буюу 2018.01.06-2018.01.07-ны өдрүүдэд Замын цагдаагийн албаны Жижүүрийн шуурхай удирдлагын хэлтэст нийт 506 дуудлага мэдээлэл бүртгэгдсэнээс зам тээврийн ослын 387 дуудлага бүртгэгдсэн бөгөөд ослын улмаас 1 хүний амь нас хохирч, 18 хүн хүнд, хөнгөн байдлаар гэмтэж бэртжээ.
