Сүүлийн үеийн мэдээллээр нийслэл Улаанбаатар хотод 1.6 сая гаруй хүн оршин сууж байна. 4704.4 км квадрат нутаг дэвсгэр дээр аж төрж буй уур бухимдал, сэтгэл гутралдаа дарлагдсан эдгээр иргэдийн хувь заяаг Х.Нямбаатар гэх эрхэм дэнсэлдэг. Саяхан л Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд байсан мань эр гэнэт л хотын дарга болчихсоныг иргэд цочирдож хүлээж авсан. Гэхдээ дасчихдаг хойно мартчихсан л яваа.
Цаг хугацааны ял болчихсон өвлийн улирал Улаанбаатарчуудын тархины ХОРТ ХАВДАР болжээ. Цаашлаад бидний дундаж наслалт богиносох шалтгаанууд нийслэлд дэндүү олон. Утаа униар, тоосжилт, түгжрэлээс үүдэлтэй оюун санааны бэрхшээлүүд гээд л нэрлээд байвал дуусахгүй.
Хотын дарга маань үүрэгт ажлаа хүлээж аваад хотын төвийн бүс рүү авто машинуудыг төлбөртэй зорчуулах тухай хэлээд ам руугаа алгадуулсан. Хэсэг чимээгүй байснаа гэнэт л түгжрэлийг шийдэх баатар болж гарч ирээд "Маргаашаас эхлээд автомашины дугаарыг тэгш, сондгойгоор замын хөдөлгөөнд оролцуулна" гээд л түс тас хэлчихсэн. Уг журам ирэх хоёрдугаар сарын эхний өдөр дуусгавар болно. Шатахууны гэнэтийн хомсдолтой нүүр тулаад ууртай байсан олон нийт тухайн үед түүний шийдвэрийг эсэргүүцэж, боож үхэхээс л наагуур явсан сан. Гэвч одоо дасдаг жамаараа тоохоо байж дээ та нар минь...
Өвөл ирэх тусам бид агаарын бохирдлын ахисан түвшинг амьсгалж байгаа гэхэд хилсдэхгүй. Цас орсон л бол замын түгжрэл үүсэх нь бас мэдээж. Хотод минь тулгараад буй "АРВАН ТАВАН ТОЛГОЙТОЙ АТГААЛЖИН ХАР МАНГАС"-ын хамгийн том хоёр толгой нь дээрх асуудлууд байдаг. Ирт сэлмээ зэхээд, эвтэйхэн шиг удирдаарай гэж чихэнд нь аяар шивнээд, нэмж урам өгөөд бид дээдсүүдээ дээш нь залсан сан. Гэвч тэдний сэлэм нь баасны хутга, сэтгэл нь жорлонгийн гишгүүр болсон гээд хэлчихвэл шоронд суулгачихгүй байх.
Эрчим хүчний сайд нь "Өвөл болох нь тодорхой" гэж хэлээд сууж байдаг. Итгэл хүлээлгэсэн тэднээс ирээдүй ярих нь олон ч эл харагдтал өөрчлөөд, иргэдээ боддог нь ховор. Багадаа хүн болгон л том дарга болно гэж мөрөөддөг байх. Гэвч одоогийн жаалууд тэднийг ХУЛГАЙЧ гэж хэлээд л зогсож, бүүр хуруугаараа чичиж байгаа нь эмгэнэл. Яруу сайхан Монгол орныг ямар гамшиг туулуулж буйгаа ухаарсан нь нэг ч үгүй мэт. Хатуухан хэлэхэд хаа нэг таардаг таксины жолооч ахаас ч явуургүй бодолтой улс л даа. "Сэтгэл байхад сэтэрхий тэвэнгээр тэрлэг хавна" гэдэг. Сэтгэлгүй учраас л сэлэмгүй, асуудалтай тэмцэх хүсэлгүй байгаа биз.
Бид өнөөдөр түгжрэлгүй замаар зорчиж л байгаа. Гэвч хотын даргын хэлсэн хоёрдугаар сарын нэгэн удахгүй тохионо. Тэр цагт хүссэн, хүсээгүй та нар түгжрэх л болно. Хавар болоход утаа арилна. Хахир өвөл эргэн ирэхэд утаа суунаглаж, бид дахиад л хордоно. Юмны үнэ нэмэгдэнэ. Хот угаас өртөг өндөртэй газар. Тэгэхээр Улаанбаатарчуудаа, улс, нийгмийг шүүмжилж, утаагаар хордож, түгжрэлдээ шантарч байхаар агаар цэнгэг аль нэг аймаг, сумын төв бараадаж, амьжиргаагаа залгуулбал дээр биш үү?
Морин дэл дээр дарцаглаж явсан Монголчууд минь Манжийн дарлалаас олж авсан сэтгэлзүйгээ генээрээ дамжуулан өвлөж төрөөд, өнөө цагт ийм номхон, хүлцэнгүй амьдарч байгаа юм болов уу? Хуучин цагт төрийн томчуудыг "мөнгө иддэг" гээд хэлчихвэл гэм хийсэн юм шиг санагддаг байлаа. Одоо бол "бүгд хулгайч" гээд хэлсэн ч маргах хүн үгүй болжээ. Сайхан цагийг тэд авчрахгүй. Харин иргэд бид сайхан цаг үе, сайхан газар орчинг өөрсдөө сонгож болно. Энэ л утаа, түгжрэл мэтийг таягдан хаях хамгийн том, зөв шийдвэр байх биз. Анхнаасаа л энэ хөндийд 500 мянган хүн амьдрах учиртай байсан гэлцдэг. Тэднийгээ үлдээгээд бусад нь өөр тийш явчихвал ядаж л аз жаргалын зах зухаас үнэрлэх нь гарцаагүй.
Л.Сайнаа