С.Зориг агсны хэрэг 18 жилийн дараа өнгөрсөн сард шүүхээр дэнслэгдсэн. Улс төрийн нарийн зохион байгуулалттай хэрэг хэмээн олон жил хууль хүчний байгууллагынхан шалгаж, мөрдөж байсан уг хэрэг нь ахуйн хүрээний, захиалгат аллага болж хувирснаар олны анхаарлын төвд дахин өртөв. Эргэлзээ, хардлага төрүүлсэн эл хэрэгт Орхон аймгийн харъяат малчин Б.Содномдаржаа, Т.Чимгээ, Ц.Амгаланбаатар нар буруутгагдан шүүхээс тэдэнд ялын дээд хэмжээ оноогоод байгаа.
Тэгвэл захиалгаар хүний амийг бүрэлгэсэн хэмээн үзсэн шүүх хурлын дараа Улсын Ерөнхий прокурорын газраас тэдний хэргийг тусгаарлаж, С.Зориг агсны амийг хөнөөх захиалга өгсөн этгээдийг илрүүлэх, мөрдөн байцаалтын ажиллагаа явуулах ажлын хэсгийг байгуулсан билээ. Тодруулбал, УЕПГ-аас 1998 оны аравдугаар сарын 02-нд Улсын Их Хурлын гишүүн, Дэд бүтцийн хөгжлийн сайдын үүрэг гүйцэтгэгч С.Зоригийн амь насыг хохироосон Ц.Амгаланбаатар нарт холбогдох эрүүгийн хэргээс тусгаарлан шалгаж байгаа. Тиймээс С.Зоригийн амь насанд халдахыг захиалсан, зохион байгуулсан гэх хэргийг шалгах хамтарсан ажлын хэсгийг Тагнуулын Ерөнхий газрын мөрдөн байцаах хэлтэс, Цагдаагийн Ерөнхий газрын Мөрдөн байцаах газрын Онц хүнд гэмт хэрэг мөрдөх хэлтсийн мөрдөн байцаагчдын бүрэлдэхүүнтэйгээр байгуулсан юм.
Тэгвэл эл хэргийн захиалагч хэн бэ, онц хэрцгийгээр хүний амийг бүрэлгэх захиалгыг хэн өгөв, захиалагч нь хэзээ илрэх вэ, ямар шалтгаан, эрх ашгийн улмаас С.Зоригийг алах захиалга өгөв гэх олон асуулт өнөөдөр олон нийтийн дунд хөвөрч байна.
Харин энэ талаар С.Зоригийн хэрэгт яллагдан 25 жилийн ял сонсоод буй Б.Содномдаржаагийн ээж Л.Жавзмаа “С.Зоригийн амь насыг бүрэлгэсэн гэх хэрэгт жирийн иргэдийг буруутган хилсээр ял оноосон учраас захиалагч нь хэзээ ч олдохгүй. Улс төрийн томоохон албан тушаалтнууд өөрсдийн хийсэн хэргээ далдлахын тулд жирийн иргэдийг гүтгэн зохиомлоор яллаж байна” хэмээн мэдэгдээд байгаа. Түүнчлэн тэрбээр “Улсын Ерөнхий прокурор Амгаланбаатар гэдэг хүнд сая Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж том албан тушаалд томилсон байна лээ. Гэтэл тэр хүн төрийн том индэр дээрээс “Энэ хүмүүс С.Зоригийг алчихаад мөрөө баллахын тулд айл шатаасан гээд хэлээд сууж байгаа юм. Тэр хүн яаж чадаж байна. С.Зоригийн хэргээс хойш 8 сар 10 хоногийн хугацааны дараа болсон хэргийг мөрөө баллахын тулд гэж яаж хэлж чадаж байна вэ. Үүнийг би бүгд хуйвалдаан гэж үзэж байна. Би тэр хүнд хандаж, “Та ёстой болиорой. Энэ сайхан төрийн дээд индэр дээрээс ард түмний сэтгэл санааг үймүүлж худал хэлэхээ болиоч. Ингэж хэлснийхээ төлөө дахиад өндөр албан тушаалд очих уу” гэж хэлж, асуумаар байна” хэмээсэн нь мөн л олны анхаарлыг татсан.
Хачирхалтай нь Б.Амгаланбаатар прокурорын мэдээлсэн дөрвөн хүний амь насыг бүрэлгэсэн гэх галын хэргийн талаарх “Гал түймэр гарсан тухай нотломж” 2007 оны нэгдүгээр сарын 12-ны өдөр гарч, Гамшгаас урьдчилсан сэргийлэх улсын хяналтын ахлах байцаагч, шадар ахмад Б.Хашчулуун гэх хүний гарын үсэг бүхий нотломж гарсан байх аж. Гэтэл эл хэрэгт С.Зоригийн хэрэгт буруутгагдан ял сонссоод буй Б.Содномдаржаа нар холбоотой болж таарав.
Галын хэрэг гарч, амиа алдсан айл Ш.Отгонбилэг агсны малчиных байсан гэх мэдээлэл буй. Тэгвэл Б.Содномдаржаа С.Зоригийн хэргийг хийсэн гэдгээ далдлахын тулд дээрх айлыг шатаасан гэвэл өнөөх эрж сурж, ажлын хэсэг гаргаад буй С.Зоригийн хэргийн захиалагч нь хэн бэ гэдэг нь тодорхой болох бус уу гэх гаргалгаа, таамаг ч олны дунд хөвөрч байна. Ер нь С.Зориг агсны амиа алдсан хэрэг эхнээсээ л олны эргэлзээ, хардлагыг төрүүлсээр ирсэн. Хамгийн сүүлд гэхэд түүний эхнэр Д.Булганыг жил гаруй цагдан хорьж, шалгаад сулласан. Харин тэрбээр шоронгоос суллагдсныхаа дараахан Төрийн ордонд “зугаалж” яваад хэвлэлийнхэний нүдэнд өртсөн байдаг. Түүнчлэн Хотын дарга асан Э.Бат-Үүлийг гэрч, сэжигтэн бус яллагдагчаар татсан хэрнээ гэнэтхэн цагаатгах болсон гээд олон эргэлзээ төрүүлсэн зүйл болж өнгөрсөн.
Харин өдгөө эл хэрэгт ял сонссоод буй хүмүүсийн ар гэрийнхэн С.Зоригийн хэрэгт жирийн иргэд хэлмэгдэж байна хэмээн удаа дараа мэдээлж, холбогдох бүхий л газарт хандаад байгаагаа дуулгасан. Тэгвэл эл хэргийн үнэн мөн үнэхээр дэнслэгдсэн үү, захиалагч нь илрэх үү гэдэг нь анхаарал татаж байгаа юм. Үнэхээр С.Зоригийн хэргийн үнэн мөн олдсон уу, олдох болов уу гэдгийг цаг хугацаа л харуулах буй за.
Б.Энхжин
Сэтгэгдэл (83)