Өвөр Байгалийн буриад монголчуудын шашин соёлын түүхэн томоохон төв, Оросын Буддын шашны голомт Тамчийн дацангийн 270 жилийн ой энэ онд тохиож байна. 1720-иод онд Халх Монголоос Байгальд очсон хатагин овгийн Ахалдайн Жамба хэмээх лам 1741 онд Галуут нуурын баруун эргийн Цогт Хонгор уулын хормойд энэ дацанг үүсгэсэн түүхтэй.

   Өвөр Байгалийн буриад монголчуудын шашин соёлын түүхэн томоохон төв, Оросын Буддын шашны голомт Тамчийн дацангийн 270 жилийн ой энэ онд тохиож байна. 1720-иод онд Халх Монголоос Байгальд очсон хатагин овгийн Ахалдайн Жамба хэмээх лам 1741 онд Галуут нуурын баруун эргийн Цогт Хонгор уулын хормойд энэ дацанг үүсгэсэн түүхтэй. Анх эсгий гэрт хурал номоо хурж байсан энэ хийд 1750 онд модон сүм барьж орсон бөгөөд хориод жилийн дараа Буриадын шашны зүтгэлтнүүд Зүүн Сибирийн засаг захиргааны дэмжлэгээр хийдийн гол дуганыг чулуугаар бариулжээ. 1861 онд энд тухайн үеийн Монгол, Төвдийн шашны сургалтын дэгт нийцсэн санваартны сургууль байгуулсан байна. Энэ нь шашны сургалтыг гадаадаас хамааралгүйгээр бие даан явуулах бололцоог Буриадын лам нарт олгосон түүхэн ач холбогдолтой байжээ. Улмаар Ар Байгальд Буддын шашны өөрийн гэсэн дээд мяндагтай лам нар төрөн гарч эхэлсэн байна. 1903 он гэхэд энд их бага нийлсэн 300 дугана, сүм, байр байшин байсан бөгөөд ном хурдаг 900 гаруй ламын 500 нь байнга шавилан суудаг байв. Хийдийн гол цогчин дугана нь гурван давхар өндөр байжээ. Буриадын Буддын шашны томоохон зүтгэлтэн хамба Итгэл залуудаа энд олон жил тэжээхүй ухаан буюу анагаахын ном үзэж байсан бөгөөд 1911 онд хамба ламын суудалд нэр дэвшсэн 10 дээд мяндагтан санваартнаас сонгогдон Зүүн Сибирийн Буддын шашны XII хамба лам болж Тамчийн дацанд 1917 оны есдүгээр сар хүртэл суусан билээ. Мөн 1917 оны хавар Бүх Буриадын II чуулган энэ хийдэд болж Итгэл хамба тэргүүлэгчээр нь сонгогдож байв. Тамчийн хийд буюу дацан 1930-аад он хүртэл Буриадын Буддын шашны төв болж байсан бөгөөд 1938 онд Зөвлөлт Бүгд Найрамдах Буриад Монгол Улсын Дээд Зөвлөлийн Тэргүүлэгчдийн зарлигаар хаажээ. Харин 1957 онд хийдийг Гусиноозерскийн хэмээх орос нэрээр нь түүх, уран барилгын дурсгал хэмээн зарласан юм. Тамчийн дацанд 1920-иод оны сүүл үе хүртэл цам гаргадаг байсан гэдэг. XX зууны эхэн үеийн дэлхийн киноны нэгэн тод томруун бүтээл Зөвлөлтийн найруулагч В.Пудовкины “Чингис хааны удам” кинонд, 1928 онд болсон Тамчийн дацангийн цамын ёслолыг харуулсан нь бий. XX зууны эхэнд Тамчийн дацанд 17 дугана байснаас Цогчин ба Чойрын хоёр дугана л бүрэн бүтэн үлджээ. 1990 онд хийдийг дахин нээж хурал номыг нь сэргээсэн бөгөөд 1991 оны зургадугаар сард Далай лам энд морилсон билээ.