
Харин МАН-хан УИХ-ын сонгуулийг автомат машиныг програмчлах маягаар луйвардсан. Тиймээс тодорхой тойргуудыг гараар тоолоод автомат машины дүнтэй таарч байна уу гэдэгийг үзье гэсэн санал тавиад одоо болтол АН-ынханаас “үгүй” гэсэн хариу сонссоор ирсэн. Үүнээсээ болоод өнөөг хүртэл бүлэггүй хоцорсон.

Харин МАН-хан УИХ-ын сонгуулийг автомат машиныг програмчлах маягаар луйвардсан. Тиймээс тодорхой тойргуудыг гараар тоолоод автомат машины дүнтэй таарч байна уу гэдэгийг үзье гэсэн санал тавиад одоо болтол АН-ынханаас “үгүй” гэсэн хариу сонссоор ирсэн. Үүнээсээ болоод өнөөг хүртэл бүлэггүй хоцорсон.
АН-ынхан ард түмний саналд биш автомат машиндаа найддаг учир орон нутгийн сонгуулийг ч гэсэн машинаар тоолох хуулийн төсөл бэлэн болгож маргаашийн ээлжит бус чуулганаар хэлэлцүүлэх гэж байна. Харин үүнийг нь МАН-ынхан зөвшөөрөхгүй. МАН-ныхан УИХ-ын сонгуулийг тоолж болдоггүй юм бол орон нутгийн сонгуулийн дүнг гараар тоолоод автомат машиных нь дүнтэй тулгая гэсэн шаардлага тавина. Энэ шаардлагыг АН-ынхан урьдчилж тооцоолоод “яагаад ч зөвшөрөөхгүй шүү, олонхироо бярдаад шийднэ” гэж тохирчээ. Ингэж зүтгээд автомат машиндаа найдаад байгаа АН-ын байр суурьд сүүлийн үед олон түмэн эргэлзэж эхэллээ.
Тэгээд ч АН-ын гол лидерүүдийн нэг УИХ-ын гишүүн, Ерөнхий сайд асан Р.Амаржаргал саяхан “УИХ дахь МАН-ын бүлгийг ”хясах” үйлдэлийн цаана ямар улс төр байна вэ?, Орон нутгийн сонгуулийн хуулийг баталсаны дараа МАН-ын бүлэг байгуулахыг “зөвшөөрөх” нь ямар улс төр вэ?” хэмээн намынхаа удирдлагуудаас асууж дуулиан тариад байгаа. Тэрээр АН-ынхаа нөхдийг орон нутгийн сонгуулийн хуулийг хүчээр батлаад МАН-ын бүлгийг зөвшөөрөх нь шударга бус явдал. Үүний цаана томоохон улс төр яваад байгааг, энэ нь эцэстээ ямар үр дүнд хүргэхийг зарлаад байгаа юм.
Харин саналыг хуудсыг гараар тоолохыг хэрхэвч хүлээн зөвшөөрөхгүй гэж мэдэгдсэн А.Бакей гишүүн өнгөрсөн долоо хоногт Орон нутгийн сонгуулийн тухай хуулийн төслийг УИХ-ын даргад өргөн барьсан.
Хамгийн сонирхолтой нь уг хуулийн төслийг МАН-ын гишүүдийн оролцоогүйгээр боловсруулсан юм. Өөрөөр хэлбэл АН-ынхан МАХН-МҮАН-ын “Шударга ёс эвсэл”, ИЗНН-ыг удирдаж хийсэн. Тэд хамтарч нэг эвсэл болж орон нутгийн сонгуульд өрсөлдөхөөр гэрээ хийсэн. Бас өөрсдийнхөө эрх ашигт нийцсэн хуулийн төслөөр сонгуулийг явуулна. Өөрсдийнхөө тоглоомын дүрмийг өөрсдөө МАН-ын оролцоогүйгээр батлана гэсэн үг юм.
Ингэснээр орон нутгийн сонгуульд бараг хоёрхон субъект өрсөлдөхөөр боллоо. Нэг нь МАН нөгөө нь Шинэчлэлийн Засгийн газрынхан бүгд хамтарч нэг эвсэл болно. Харин парламентын гаднах жижиг намууд орон нутгийн сонгуульд бараг л өрсөлдөхгүй. Тийм боловсон хүчин ч бага.
Ийнхүү АН, МАХН, МҮАН, ИЗНН-ынхан орон нутгийн сонгуулийн хууль буюу тоглоомын дүрмээ маргаашнаас өөрсдийн таалалд нийцүүлэн хэлэлцэж батлана. Мэдээж гол өрсөлдөгч, сөрөг хүчин МАН-ынхан энэ удаа дуугай өнгөрөөхгүй бололтой. Эх сурвалжийн мэдээлж байгаагаар бол МАН-ынхан нэгийгээ үзэж, нэхий дээлээ уралцах сурагтай. Ингэснээр улс төрийн үйл явц шинэ хичээлийн жилтэй хамтраад ихээхэн халах бололтой.
АН-ын бүхий л эрх мэдлийг авах гэсэн энэхүү улайрал нь эцэстээ ямар үр дүнд хүрэхийг урьдчилан хэлэхэд хэцүү юм. Хэрэв автомат машинаар ард түмний саналыг луйвардсан нь хэзээ нэгэн цагт илэрвэл төрийн эрх мэдлийг хууль бусаар авсан гэмт хэрэг бий болно.
24tsag.mn
Г.Баярсайхан
Сэтгэгдэл (1)