59 настай Ши Жинпин Хятадын тав дахь үеийн удирдагчаар сонгогдох нь ойлгомжтой болсон билээ. Тэрбээр өнөөдөр Хятадын удирдагч болсноор 1949 оны үе буюу Соёлын хувьсгалын жилүүдэд өсч хүмүүжсэн Хятадын анхны тэргүүн болж байгаа юм.

Хятадын бусад удирдагчийн адил түүний амьдрал намын зүгээс хатуу хяналт дор өрнөж, цадиг намтраа хүртэл өөрчилсөн гэдэг. Тэгвэл ирэх 10 жил БНХАУ-ыг удирдах Ши Жинпин гэж чухам хэн бэ?

59 настай Ши Жинпин Хятадын тав дахь үеийн удирдагчаар сонгогдох нь ойлгомжтой болсон билээ. Тэрбээр өнөөдөр Хятадын удирдагч болсноор 1949 оны үе буюу Соёлын хувьсгалын жилүүдэд өсч хүмүүжсэн Хятадын анхны тэргүүн болж байгаа юм.

Ул төрийн олон шат дамжлагыг давсны эцэст 2008 онд дэд ерөнхийлөгчөөр сонгогдсон Ши Жинпин Коммунист намын 18 дугаар их хурлаар тус намын Ерөнхий нарийн бичгийн даргаар сонгогдоно хэмээн таамаглаж байна. Товлогдсон таамаг ёсоор болвол Ши Жинпин ирэх гуравдугаар сард Ху Зиньтаогийн орыг залгамжилж ерөхийлөгчийн үүргээ хүлээж авах юм.

Хятадын бусад удирдагчийн адил түүний амьдрал намын зүгээс хатуу хяналт дор өрнөж, цадиг намтраа хүртэл өөрчилсөн гэдэг. Тэгвэл ирэх 10 жил БНХАУ-ыг удирдах Ши Жинпин гэж чухам хэн бэ?

Жорж Вашингтоны их сургуулийн улс төрийн шинжлэх ухааны профессор Бриус Диксон “Хятадын лидерүүд хэзээ ч ямар нэгэн амлалт өгч оргилд хүрдэггүй. Тэд энэ албанд хэр үнэнч, хэр удаан зүтгэснээрээ оргилд хүрдэг. Харин тэрхүү оргилд гарсныхаа дараа юу хийх вэ гэдэг том асуулт юм” хэмээн бичжээ. Ши Жинпин ч мөн энэ жамаар оргилд хүрчээ.

Тавлаг амьдралтай агь.
Ши Жинпин Коммунист нам Үндэсний эрх чөлөөний намыг ялж БНХАУ-ыг байгуулснаас хойш дөрвөн жилийн дараа буюу 1953 онд төрсөн. Тэргүүн зэргийн удирдагч Мао Зедунь хувьсгалын баатар Ши Жинпины эцэг Ши Зоншунд тун их итгэл хүлээлгэдэг байсан гэдэг. Хожим нь Ши Зоншун Зоу Энлайны удирдлага дор төрийн нарийн бичгийн дэд дарга болсон юм.

Эцгийгээ өндөр хэргэмд байх хугацаанд Ши Жинпин Хятадын бусад удирдагчдийн хүүхдүүдийн хамт агийн хороололд өсч байв. Сангийн сайд асан Бо Иобигийн хүү, авилгын хэргээр алдаршсан Бо Силай түүнтэй хамт өссөн агиудын нэг юм. Тэдний амьдрал тавлаг бөгөөд Мао удирдагчийн үйлдвэрлэлийн нийгэмрүү шилжих бодлогоос үүдэлтэй ард иргэдийн өлсгөлөн, зовлонгоос хол байв.

Өндрөөс унасан эцэг хүүтэйгээ хамт хөдөө цөлөгдөв.
Хэдий тийм ч эцэг Ши хэдэн жилийн дараа донгодуулж, Маогийн зарлигийн дагуу албан тушаалаасаа огцорч, хөдөө нутагт 30 мянган залуустай бас хүүтэйшээ хамт цөлөгджээ.  1969-1975 он буюу Соёлын хувьсгалын ихэнх жилүүдэд Ши Жинпин өвөг дээдсийнхээ нутагт болох хөдөөний хэдэн тосгонд хөдөлмөрлөсөөр байв. “Тэр үед маш их хүндрэлтэй байв. Идеализм, прагматизм хоёр энэ үед нэг замд орчихсон байлаа” хэмээн судлаач Чень Ли хэлжээ.

Цөллөгийн ач тус.
“Хятадын ирээдүй: Ши Жинпины намтар” номын зохиогч Гуо Яньжин хөдөө нутагт цөлөгдөж хар ажил хийх болсон нь Ши Жинпинийг хятад хийгээд дэлхийг өөрөөр харахад хүргэсэн хэмээн бичжээ. Зохиогч номдоо “Тэрээр удирдагч болсныхоо дараа ч фермерүүдэд тусалсаар байв. Миний хамгийн дуртай түүх бол 1975 онд Ши Жинпинийг хөдөөнөөс явахад тосгоны иргэд түүнийг гаргаж өгөхөөр галт тэрэгний зогсоол хүртэл 30 км алхсан явдал юм” хэмээн бичжээ.

Эргэж ирсэн нь. 1976 онд Мао Зедунь нас барж, Ши Жинпиний эцэг өндөр хэргэмдээ буцан очжээ. Эцэг Ши Гуандон мужийн намын нарийн бичгийн дарга болж, Хятадын эдийн засгийн ач холбогдол бүхий анхны бүс болох Хонконгыг удирдаж байв. 1979 онд Цингуа их сургуулийг химийн инженерчлэл мэргэжлээр төгссөн Ши Жинпин эцгийнхээ зэвсэгт нөхөр Гень Биаогийн хувийн туслах болж цэргийн албанд идэвхитэй хүчин зүтгэх болов.

Одоо хэр нь түүнийг цэргийн салбарт тун элэгтэй бөгөөд, гэр бүлийн гишүүн хэмээн үздэг юм. Өндөр хэргэмтэй Гень Биаогийн гэр бүлийн нөхөрлөл мөн мэргэжлийнхээ давуу байдлаар Ши Жинпин цэргийн салбарт албан тушаалаа ахиулж чадсан гэдэг. Энэ үед Ши Жинпин Их Британи дахь Хятадын элчин сайд Кэ Хуагийн охин буюу анхны эхнэр Кэ Линьлиньтэй гэрлэж байсан үе аж. Тэдний гэрлэлтийн талаар хэдхэн жилийн дараа салсан гэхээс өөр мэдээлэл байдаггүй юм.

Улс төрийн гараа.
1982 онд түүний эцэг Коммунист намын гол хүчин болох Улс төрийн хорооны нарийн бичгийн дарга болж, Ши Жинпин Хэбэй аймгийн намын нарийн бичгийн дэд даргад томилогдсоноор улс төрийн анхны албан тушаалдаа очжээ.
 
Албан тушаалийн дагуу Ши Жинпин 1985 онд АНУ-д болсон уулзалтад хөдөө аж ахуйн төлөөлөгчөөр оролцож, ихээхэн туршлагатай иржээ. Бас нэгэн “Ши Жинпины намтар” хэмээх номын зохиогч Пи Хо АНУ-д томилолтоор явсан нь түүнд ихээхэн нөлөөлсөн гэж бичжээ. Зохигч “Наанаа бол Ши Жинпин үндэсний үзэлтэн, харин сэтгэл судлалын үүднээс тэрээр барууны орнууд ялангуяа АНУ-тай сайн харилцаатай болохыг эрмэлзэх болсон” гэжээ. Мөн зохигч түүний охин Ши Минже Харвардын их сургуульд хуурамч нэрээр сруч байсныг, Ши Жинпин дэд дарга болсныхоо дараа АНУ-ын олон удирдлагтай уулзсаныг дурдсан байдаг.

Лидер. Ши Жинпин эдийн засгийн нөлөөтэй бүсүүд болох Фужиан, Зежиань, Шанхайг удирдаж байхдаа хувийн өмчийг баяжуулах, гадаад хөрөнгө оруулалт, худалдааг дэмжиэ Хятадын санхүүгийн системд ардчиллыг авчирсан хэмээн судлаач Чень Ли өгүүлсэн байна.

Ши Жинпины амьралын түүх ийм ч түүний засгийн эрхэнд гарах явдал адармаатай байна. Шанхайн шилдэг удирдагч хэмээх түүний нэр хүнд зургаадугаар сард гэр бүлийнх нь хөрөнгийн тухай мэдээлэл гарах үед нэлээн буурч, хэсэгтээ л шуугиан тарьсан юм. Мөн өнгөрсөн есдүгээр сард түүнийг олоун улсын чухал хэлэлцээр, уулзалтуудаа тасалж хоёр долоо хоногийн турш сураггүй алга болсныг Ши Жинпин энгийн зүйл мэт тайлбарласан ч хэвлэлүүд ямар нэгэн ноцтой асуудал болсон хэмээн ярьж байсан юм.