Тодруулбал, МАХН-аас намын листэд жагссан Ц.Оюунбаатар, МАН-аас намын листээр жагссан Д.Сарангэрэл, УИХ-ын сонгуулийн аравдугаар тойрогт Өвөрхангай аймагт АН-аас нэр дэвшсэн Г.Батхүү, Д.Зоригт нар тангараг өргөхөөр болжээ.
Өнөөдөр чуулганаар УИХ-ын дөрвөн гишүүний бүрэн эрхийг хүлээн зөвшөөрөх эсэхийг хэлэлцэж, гишүүд тангараг өргөх байсан ч маргааш болж хойшлоод байна.
Тодруулбал, МАХН-аас намын листэд жагссан Ц.Оюунбаатар, МАН-аас намын листээр жагссан Д.Сарангэрэл, УИХ-ын сонгуулийн аравдугаар тойрогт Өвөрхангай аймагт АН-аас нэр дэвшсэн Г.Батхүү, Д.Зоригт нар тангараг өргөхөөр болжээ.
СЕХ уг дөрвөн нэр дэвшигчийг УИХ-ын гишүүнээр сонгогдсонд тооцсон шийдвэрээ гарган, УИХ-д өргөн мэдүүлээд байгаа юм.
Ингээд УИХ-ын гишүүний тангараг гишүүдийн талаар танилцуулъя.
Д.Сарангэрэл. УИХ-ын гишүүн У.Хүрэлсүх өнгөрсөн аравдугаар сард гишүүний эрхээсээ татгалзах өргөдлөө өгч, түүнийг УИХ-ын чуулганаар хэлэлцэж, гишүүнээс чөлөөлсөн. Нэгэнт тэрээр намын жагсаалтаар парламентад орж ирсэн учир түүний оронд жагсаалтын 10-т бичигдсэн Д.Сарангэрэл гишүүний тангараг өргөхөөр болсон билээ. Тэрээр МАН-ын бага хурлын гишүүн, Удирдах зөвлөлийн гишүүн, нэр бүхий эмэгтэйчүүдийн нэг. ЗХУ-ын Омск хотын Технологийн техникумыг фото зурагчин мэргэжлээр төгссөн. Мөн 1985 онд ЗХУ-ын Ростов хотын Их сургуулийн сэтгүүлч мэргэжил эзэмшиж, АНУ болон Японд гурван сарын мэргэжил дээшлүүлэх курсд сурч байжээ. Анх "Монцамэ”-гийн гэрэл зургийн газар өнгөт ба хар зургийн фотолаборантаар ажиллаж байв. Түүний дараа Монголын Үндэсний телевизийн мэдээллийн агентлагт сурвалжлагчаас хариуцлагатай редактор, ерөнхий редакторын албан тушаал хүртэл дэвшсэн. 1995 онд нэг жил "ММ" агентлагийн захирлын ажлыг хийж байжээ. “ММ” агентлагийн захирлын ажлаас түүнийг Н.Энхбаяр халсан гэдэг. Түүний оронд очих хүсэлтэй олон хүн байсан учраас Н.Энхбаярын эхнэр О.Цолмонгийн хатгалгаар ажлаа өгч байжээ. 2004 онд "ТВ5" телевизийг байгуулсан ч улс төрд хүчин зүтгэхийн тулд захирал биш зөвлөх гэсэн статустай явдаг. МАН-д элсээд хоёр жил болсон ч гэрлийн хурдаар дээш өгсч хэвлэл мэдээлэл хариуцсан нарийн бичгийн дарга болж чадсан. 2005 оноос МСНЭ-ийн ерөнхийлөгчөөр ажиллаж байсан ч таван жил хийсэн ажлаа өөрийн хүсэлтээр өгсөн юм.
Д.Зоригт. Тэрээр Өвөрхангай аймгийн Өлзийт сумын уугуул, Улаанбаатар хотод 1959 оны арванхоёрдугаар сарын 14-нд төрсөн. Энэ өвөл 53 нас хүрнэ. 1977 онд нийслэлийн 41 дүгээр дунд сургууль, 1982 онд Ростовын Барилгын инженерийн дээд сургуулийг инженер-эдийн засагч мэргэжлээр төгссөн. Түүний албан ёсны намтарт түүнийг эхнэр, гурван хүүхэдтэй хэмээн дурдсан байдаг. Гэвч 1990 оны үед мисс Н.Мөнхцэцэгтэй нэр холбогдож байсан. Тэднийг хүүтэй хэмээн “Соронз” сэтгүүл зургийг нь нийтэлсэн ч няцаагаагүй. Үндэсний дэвшлийн нам байгуулагдахад гишүүнээр элсэж, улмаар 1996 оноос МҮАН-ын чуулганы гишүүн, 2000 оноос АН-ын Ерөнхий зөвлөл, ҮЗХ-ны гишүүнээр ажиллаж байв. 1993 онд “Монгол шуудан” банкийг 34 хувь нийлүүлэгчтэй, 63.3 сая төгрөгийн дүрмийн сантай байгуулах үед Д.Зоригт таван сая төгрөг нийлүүлж, 7.9 хувийг эзэмшдэг байжээ. "Одод", "Асу", "Орхон булаг", "Миг даатгал", "Гермес", "Кимон", "Эф эйч ди", "Эм си эс цамхаг", "Нэмнэ", "Реалтор", "Медуб", "Новиза", “Хайлааст”, "Багануур", "Интернэшнл медикал сентер", "Интернэшнл техникал коллеж" гэсэн нийт 17 компанийн хувьцаа эзэмшдэг. Тэрбээр өнгөрсөн парламентад сүүлийн гурван жил дараалан хамгийн баян гишүүнээр тодорч байв. Түүний хөрөнгө 34 тэрбум төгрөгт хүрчээ. Мөн хөрөнгийн үзүүлэлт нь хамгийн том “хөдөлсөн” хүнээр тодорч байжээ. Учир нь түүний орлого 2009 онд 26,9 тэрбум төгрөг байсан бол 2010 онд 1,2 тэрбум төгрөг болтлоо эрс буурсан аж.
Г.Батхүү. Тэрээр 1960 оны тавдугаар сарын 19-нд Өвөрхангай аймагт төрсөн. Инженер, эдийн засагч мэргэжилтэй. 1968-1978. Өвөрхангай аймгийн Хужирт сумын 10-н жилийн дунд сургууль, 1978-1983. ЗХУ-ын Харьков хотын Инженер, Эдийн засгийн дээд сургуулийг, 1999 онд ШУТИС-ийг бизнесийн удирдлагын мэргэжлээр тус тус төгссөн. Бизнесийн удирдлагын магистр. 1983-1986. Авто засварын заводод засварчин, диспетчер, диспетчерийн албаны дарга, эдийн засаг, санхүүгийн хэлтсийн даргаар ажиллав.
1987-1991. Тээврийн яаманд БХЗГ-т ахлах мэргэжилтэн хийв.
1991-1996. “Шунхлай” ХХК-иа байгуулан ерөнхий захирлаар нь ажиллажээ.
1996-1999. Дэд бүтцийн хөгжлийн яамны Зам, тээврийн газрын даргын албыг хашив.
1999-2000. Монгол улсын Засгийн газрын гишүүн, Дэд бүтцийн хөгжлийн сайдаар ажиллав.
2000-2002.“Инфра структур” ХХК-ийн ерөнхий захирлаар ажиллав. 2000. УИХ-ын сонгуулийн 25-р тойрогт нэр дэвшин өрсөлдсөн ч өрсөлдөгчөөсөө 26-хан хүнээр бага санал авчээ. Өөрөөр хэлбэл Өвөрхангайчуудын тэн хагас нь энэ цаг үеэс эхлэн нутгийн хүүдээ итгэлээ өгч эхэлснийг харуулав.
2002-2004. “АПУ” ХК-ний гүйцэтгэх захирлаар ажиллав.
2004-2006 онд Монгол улсын Засгийн газрын гишүүн, Зам, тээвэр, аялал жуулчлалын сайд
2004-2008 онд Монгол улсын их хурлын гишүүн. УИХ-ын сонгуулийн 25-р тойргоос сонгогчдын 67.33 хувь буюу дийлэнх олонхын саналыг авч УИХ-ын гишүүнээр сонгогдсон байна. 2004-2008 оны УИХ-ын сонгуульд хамгийн өндөр хувьтай санал авсан 3 гишүүний нэг болов.
2004-2006. Эвслийн Засгийн газрын кабинетад багтаж Зам, тээвэр, аялал жуулчлалын сайдын албыг хашжээ
2008 оноос Монгол улсын их хурлын гишүүн. Эдийн засгийн байнгын хорооны гишүүн, Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хорооны гишүүн, Жижиг дунд үйлдвэрлэлийн хөгжлийн дэд хорооны гишүүн. Гэхдээ иргэд түүнийг АПУ-гийн Г.Батхүү гэдгээр андахгүй билээ.
Ц.Оюунбаатар. Тэрээр 2012 оны УИХ-ын сонгуульд “МАХН-МҮАН”-ын “Шударга ёс” эвслийн намын листэд жагссан. Хэдийгээр жагсаалтаар УИХ-ын гишүүний тангараг өргөх эрх нь нээгдсэн ч түүний тангарагыг өргүүлэхгүй хүлээлгээд байгаа билээ. Учир нь МАХН-ын дарга Н.Энхбаяр түүнийг тангараг өргөхөө түр хүлээгээч гэсэн хэмээн Ц.Оюунбаатар тайлбарлаж байсан юм. Тэрээр Татварын ерөнхий газрын дарга, МУ-ын ерөнхий сайд С.Батболдын орон тооны бус зөвлөхөөр ажиллаж байжээ. Тэрээр МАН-д байхдаа Ө.Энхтүвшин тэргүүтэй хүмүүстэй хамтран намаа шинэчлэх жигүүр байгуулан ажиллаж байсан юм. Түүнийг Татварын ерөнхий газрын дарга байхад нь ЗГХЭГ-ийн дарга Ч.Хүрэлбаатар албан тушаалаас нь өөрчилж өөрийн нутгийн ах Б.Баттөмөрийг тавьсан гэж ярьдаг. Тиймээс нам дотроо зөрчилтэй байсан Ц.Оюунбаатар МАХН-д элсч, өөрийн байр сууриа олохоор шийдсэн гэдэг.
Тодруулбал, МАХН-аас намын листэд жагссан Ц.Оюунбаатар, МАН-аас намын листээр жагссан Д.Сарангэрэл, УИХ-ын сонгуулийн аравдугаар тойрогт Өвөрхангай аймагт АН-аас нэр дэвшсэн Г.Батхүү, Д.Зоригт нар тангараг өргөхөөр болжээ.
СЕХ уг дөрвөн нэр дэвшигчийг УИХ-ын гишүүнээр сонгогдсонд тооцсон шийдвэрээ гарган, УИХ-д өргөн мэдүүлээд байгаа юм.
Ингээд УИХ-ын гишүүний тангараг гишүүдийн талаар танилцуулъя.
Д.Сарангэрэл. УИХ-ын гишүүн У.Хүрэлсүх өнгөрсөн аравдугаар сард гишүүний эрхээсээ татгалзах өргөдлөө өгч, түүнийг УИХ-ын чуулганаар хэлэлцэж, гишүүнээс чөлөөлсөн. Нэгэнт тэрээр намын жагсаалтаар парламентад орж ирсэн учир түүний оронд жагсаалтын 10-т бичигдсэн Д.Сарангэрэл гишүүний тангараг өргөхөөр болсон билээ. Тэрээр МАН-ын бага хурлын гишүүн, Удирдах зөвлөлийн гишүүн, нэр бүхий эмэгтэйчүүдийн нэг. ЗХУ-ын Омск хотын Технологийн техникумыг фото зурагчин мэргэжлээр төгссөн. Мөн 1985 онд ЗХУ-ын Ростов хотын Их сургуулийн сэтгүүлч мэргэжил эзэмшиж, АНУ болон Японд гурван сарын мэргэжил дээшлүүлэх курсд сурч байжээ. Анх "Монцамэ”-гийн гэрэл зургийн газар өнгөт ба хар зургийн фотолаборантаар ажиллаж байв. Түүний дараа Монголын Үндэсний телевизийн мэдээллийн агентлагт сурвалжлагчаас хариуцлагатай редактор, ерөнхий редакторын албан тушаал хүртэл дэвшсэн. 1995 онд нэг жил "ММ" агентлагийн захирлын ажлыг хийж байжээ. “ММ” агентлагийн захирлын ажлаас түүнийг Н.Энхбаяр халсан гэдэг. Түүний оронд очих хүсэлтэй олон хүн байсан учраас Н.Энхбаярын эхнэр О.Цолмонгийн хатгалгаар ажлаа өгч байжээ. 2004 онд "ТВ5" телевизийг байгуулсан ч улс төрд хүчин зүтгэхийн тулд захирал биш зөвлөх гэсэн статустай явдаг. МАН-д элсээд хоёр жил болсон ч гэрлийн хурдаар дээш өгсч хэвлэл мэдээлэл хариуцсан нарийн бичгийн дарга болж чадсан. 2005 оноос МСНЭ-ийн ерөнхийлөгчөөр ажиллаж байсан ч таван жил хийсэн ажлаа өөрийн хүсэлтээр өгсөн юм.
Д.Зоригт. Тэрээр Өвөрхангай аймгийн Өлзийт сумын уугуул, Улаанбаатар хотод 1959 оны арванхоёрдугаар сарын 14-нд төрсөн. Энэ өвөл 53 нас хүрнэ. 1977 онд нийслэлийн 41 дүгээр дунд сургууль, 1982 онд Ростовын Барилгын инженерийн дээд сургуулийг инженер-эдийн засагч мэргэжлээр төгссөн. Түүний албан ёсны намтарт түүнийг эхнэр, гурван хүүхэдтэй хэмээн дурдсан байдаг. Гэвч 1990 оны үед мисс Н.Мөнхцэцэгтэй нэр холбогдож байсан. Тэднийг хүүтэй хэмээн “Соронз” сэтгүүл зургийг нь нийтэлсэн ч няцаагаагүй. Үндэсний дэвшлийн нам байгуулагдахад гишүүнээр элсэж, улмаар 1996 оноос МҮАН-ын чуулганы гишүүн, 2000 оноос АН-ын Ерөнхий зөвлөл, ҮЗХ-ны гишүүнээр ажиллаж байв. 1993 онд “Монгол шуудан” банкийг 34 хувь нийлүүлэгчтэй, 63.3 сая төгрөгийн дүрмийн сантай байгуулах үед Д.Зоригт таван сая төгрөг нийлүүлж, 7.9 хувийг эзэмшдэг байжээ. "Одод", "Асу", "Орхон булаг", "Миг даатгал", "Гермес", "Кимон", "Эф эйч ди", "Эм си эс цамхаг", "Нэмнэ", "Реалтор", "Медуб", "Новиза", “Хайлааст”, "Багануур", "Интернэшнл медикал сентер", "Интернэшнл техникал коллеж" гэсэн нийт 17 компанийн хувьцаа эзэмшдэг. Тэрбээр өнгөрсөн парламентад сүүлийн гурван жил дараалан хамгийн баян гишүүнээр тодорч байв. Түүний хөрөнгө 34 тэрбум төгрөгт хүрчээ. Мөн хөрөнгийн үзүүлэлт нь хамгийн том “хөдөлсөн” хүнээр тодорч байжээ. Учир нь түүний орлого 2009 онд 26,9 тэрбум төгрөг байсан бол 2010 онд 1,2 тэрбум төгрөг болтлоо эрс буурсан аж.
Г.Батхүү. Тэрээр 1960 оны тавдугаар сарын 19-нд Өвөрхангай аймагт төрсөн. Инженер, эдийн засагч мэргэжилтэй. 1968-1978. Өвөрхангай аймгийн Хужирт сумын 10-н жилийн дунд сургууль, 1978-1983. ЗХУ-ын Харьков хотын Инженер, Эдийн засгийн дээд сургуулийг, 1999 онд ШУТИС-ийг бизнесийн удирдлагын мэргэжлээр тус тус төгссөн. Бизнесийн удирдлагын магистр. 1983-1986. Авто засварын заводод засварчин, диспетчер, диспетчерийн албаны дарга, эдийн засаг, санхүүгийн хэлтсийн даргаар ажиллав.
1987-1991. Тээврийн яаманд БХЗГ-т ахлах мэргэжилтэн хийв.
1991-1996. “Шунхлай” ХХК-иа байгуулан ерөнхий захирлаар нь ажиллажээ.
1996-1999. Дэд бүтцийн хөгжлийн яамны Зам, тээврийн газрын даргын албыг хашив.
1999-2000. Монгол улсын Засгийн газрын гишүүн, Дэд бүтцийн хөгжлийн сайдаар ажиллав.
2000-2002.“Инфра структур” ХХК-ийн ерөнхий захирлаар ажиллав. 2000. УИХ-ын сонгуулийн 25-р тойрогт нэр дэвшин өрсөлдсөн ч өрсөлдөгчөөсөө 26-хан хүнээр бага санал авчээ. Өөрөөр хэлбэл Өвөрхангайчуудын тэн хагас нь энэ цаг үеэс эхлэн нутгийн хүүдээ итгэлээ өгч эхэлснийг харуулав.
2002-2004. “АПУ” ХК-ний гүйцэтгэх захирлаар ажиллав.
2004-2006 онд Монгол улсын Засгийн газрын гишүүн, Зам, тээвэр, аялал жуулчлалын сайд
2004-2008 онд Монгол улсын их хурлын гишүүн. УИХ-ын сонгуулийн 25-р тойргоос сонгогчдын 67.33 хувь буюу дийлэнх олонхын саналыг авч УИХ-ын гишүүнээр сонгогдсон байна. 2004-2008 оны УИХ-ын сонгуульд хамгийн өндөр хувьтай санал авсан 3 гишүүний нэг болов.
2004-2006. Эвслийн Засгийн газрын кабинетад багтаж Зам, тээвэр, аялал жуулчлалын сайдын албыг хашжээ
2008 оноос Монгол улсын их хурлын гишүүн. Эдийн засгийн байнгын хорооны гишүүн, Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хорооны гишүүн, Жижиг дунд үйлдвэрлэлийн хөгжлийн дэд хорооны гишүүн. Гэхдээ иргэд түүнийг АПУ-гийн Г.Батхүү гэдгээр андахгүй билээ.
Ц.Оюунбаатар. Тэрээр 2012 оны УИХ-ын сонгуульд “МАХН-МҮАН”-ын “Шударга ёс” эвслийн намын листэд жагссан. Хэдийгээр жагсаалтаар УИХ-ын гишүүний тангараг өргөх эрх нь нээгдсэн ч түүний тангарагыг өргүүлэхгүй хүлээлгээд байгаа билээ. Учир нь МАХН-ын дарга Н.Энхбаяр түүнийг тангараг өргөхөө түр хүлээгээч гэсэн хэмээн Ц.Оюунбаатар тайлбарлаж байсан юм. Тэрээр Татварын ерөнхий газрын дарга, МУ-ын ерөнхий сайд С.Батболдын орон тооны бус зөвлөхөөр ажиллаж байжээ. Тэрээр МАН-д байхдаа Ө.Энхтүвшин тэргүүтэй хүмүүстэй хамтран намаа шинэчлэх жигүүр байгуулан ажиллаж байсан юм. Түүнийг Татварын ерөнхий газрын дарга байхад нь ЗГХЭГ-ийн дарга Ч.Хүрэлбаатар албан тушаалаас нь өөрчилж өөрийн нутгийн ах Б.Баттөмөрийг тавьсан гэж ярьдаг. Тиймээс нам дотроо зөрчилтэй байсан Ц.Оюунбаатар МАХН-д элсч, өөрийн байр сууриа олохоор шийдсэн гэдэг.
Б.Золбоо
Сэтгэгдэл (35)