Дуулиант хадгаламж зээлийн хоршоодын асуудал дахин сөхөгдөж байна. Үүнийг эргэн сөхөх гурван шалтгаан байгаа гэнэ. Нэгд хохирогчид одоо болтол мөнгөө олж авч чадахгүй байна. Хоёрт төр иргэдийг хохиролгүй болгох гэж гаргасан мөнгөө бас олж чадаагүй аж. Гуравт цагдаа, шүүхийн шийдвэрийнхэн хадгаламж зээлийн хоршоодын хөрөнгийг хуйвалдаад алга болгосон байна. Энэ бүхэн манайд хууль хэрэгжихгүй байгаагийн хамгийн том шалтгаан юм. Ялангуяа Ц.Нямдорж сайд байх үед хуулийнхан ард иргэдийн хөрөнгийг луйвардаж авдаг байсан нь бараг нотлогджээ. Ард түмнийг өмгөөлөх ёстой, шударга үнэнийг сахин хамгаалах тангарагтай байгууллагын албан хаагчид хадгаламж зээлийн хоршоодын хөрөнгийг үгүй хийхэд гар бие оролцсон нь тогтоогдож эхэлжээ. Ийм байхад юун хуулийн шинэчлэл, шүүх цагдаад итгэх вэ гэж шогшрох ард иргэд олон байна.

Хуулийнхан хулгайчид, залилагчид болсон байна. Тэд яг эрүүгийн гэмт хэрэгтнүүд шиг ажиллажээ. Хуулийнхан ард иргэдийн итгэлийг олох гэж байгаа бол, цэвэр шударга шинэчлэл ярих гэж байгаа бол эхлээд дотроо бугшсан авлигачидаасаа, албан тушаалаа урвуулан ашиглагчидаасаа салах хэрэгтэй болов. Хуулийнхан ард иргэдийн хөрөнгийг луйварддаг болсныг салбарынх нь сайдаас эхлээд УИХ-ын дарга хүртэл хүлээн зөвшөөрлөө. Хууль зүйн сайд Х.Тэмүүжингийн яриагаар бол хадгаламж зээлийн хоршоодын хохирогчдыг хохиролгүй болгох асуудлыг шалгах явцад “Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэлийн дарга нь газар авсан, Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүн обьект авсан зэрэг ноцтой баримтууд бий” гэнэ. Хуулийг биелүүлэх ёстой хэн гэдэг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэлийн дарга хадгаламж зээлийн хоршоодын газрыг авсан бэ гэдгийг ард түмэн мэдэхийг хүсч байна. Ийм хүн яаж шүүхийн шийдвэрийг биелүүлж ирсэн бэ гэдэгийг ч бас шалгах хэрэгтэй.

Мөн УИХ-ын дарга З.Энхболдын судалснаар бол “Цагдаагаасаа эхлээд хөрөнгийн үнэлгээчин, шүүх, прокурор нийлээд хөрөнгүүдийг үгүй хийсэн” байна. Мөн УИХ-ын гишүүн Ц.Оюунбаатарын ярьснаар бол “Цагдаагийн газраас Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэлийн ерөнхий газарт битүүмжилсэн хөрөнгө шилжих явцад 1.5 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө алга болсон” байна. Хуулийн байгууллага нэгээсээ нөгөөрүү хэрэг шилжүүлэхэд дундаас нь ингэж хөрөнгө алга болдог байдал Монголд л бий байх. Мэдээж хуулийн байгууллагуудын дундуур эрүүгийнхэн, гудамжны хулгайчид эсвэл муу нэртэй луйварчин улс төрчид ороод булаагаад авчихаагүй. Хуулийнхан өөрсдөө дундаас нь ард түмний мөнгийг луйвардсан хэрэг. З.Энхболд даргын хэлж байгаагаар бол цагдаа, хөрөнгийн үнэлгээчин, шүүх, прокурорынхан нийлж хийжээ. Ийм балиар юманд хутгалддаг тангараг өргөсөн хуулийнханд хамгийн хатуу хариуцлага хүлээлгэх ёстой. Ийм байдалд ажилладаг хуулийнханд ард түмэн яаж итгэх вэ? Ер нь сүүлийн үед авлигал хээл хахуулийн асуудлыг шалгадаг хуулийнхан дунд чинь авлигал хээл хахууль хүчээ авчихсан юм биш үү гэж иргэд ярьж хэлж байна. Тиймээс хадгаламж зээлийн хоршоодын хөрөнгөд гараа дүрсэн хуулийн байгууллагын албан хаагчдыг зарлаж, хариуцлага хүлээлгэхээс нааш ард түмэн тэдэнд итгэхгүй нь тодорхой юм. 

2006 оноос хойш дампуурсан 20 гаруй хоршооны 8301 гишүүн 72.4 тэрбум төгрөгийн хохирол хүлээсэн байдаг гэнэ. Энэ мөнгөний 36.1 тэрбум төгрөгийг улсаас гаргаад эргүүлж олж авч чадаагүй. Өөрөөр хэлбэл иргэдээ хохиролгүй болгох гэсэн улс ч бас давхар хохирогч болжээ.

Ерөнхийдөө бол хадгаламж зээлийн хоршоодод ихээхэн хөрөнгө төвлөрсөн байна. Тэдгээр хөрөнгө нь хуулийн байгууллагад очоод л алга болж. Ард түмний хөрөнгийг хамгаалж, үнэн худлыг нь олж байх ёстой хуулийн байгууллагад шүү!

Тухайлбал хадгаламж зээлийн хоршооны мэдэлд ашигт малтмалын 14 лиценз байсны 11 лиценз алга болсон байна. Зарим хотын төвийн газар эрх мэдэлтнүүдийн гарт очиж. Бас ихээхэн үл хөдлөх хөрөнгийг хуурамчаар үнэлсэн байна. Тодорхой бичиг баримтууд ч алга болж. Ингээд хуулийн байгууллага болоод хадгаламж зээлийн хоршоодтой холбоотой 27 хэргийг АТГ-т шилжүүлжээ. Заримыг нь АТГ хэрэгсэхгүй болгоод одоо 7 хэрэг шалгагдаж байгаа аж.

Ийнхүү ард түмний итгэлийг хүлээх ёстой хуулийн байгууллагынхан хадгаламж зээлийн хоршоодын хөрөнгөөр гараа угаасан нь илэрч ихээхэн асуудал үүсгэж байна. Салбарын сайд Х.Тэмүүжиний мэдэгдэж байгаагаар бол алга болсон хөрөнгүүдийг эргүүлэн олж, зөв үнэлгээ хийлгэж улсыг ч, иргэдээ ч хохиролгүй болгоход анхаарч байгаа гэнэ. Харин ард түмэн өөрсдийнх нь хөрөнгийг үгүй хийсэн хуулийн байгууллагын эрх мэдэлтнүүдийн нэрсийг зарлахыг хүсч байна.

24tsag.mn