Өнгөрсөн сарын 10-25-ны өдрүүдэд УИХ-ын гишүүн Ж.Энхбаяр Говь-Алтай аймгийн засаг дарга болон ИТХ-ын гишүүдтэй нийлж 237 чоно авласан нь “байгальд ээлтэй” зарим гишүүдийн дургүйцлийг ихээр хүргэж байна. Түүнийг Байгаль орчны байнгын хорооноос хөөнө гэсэн яриа гараад байгаа. Энэ тухайд УИХ-ын гишүүн Г.Баярсайханаас тодрууллаа.
- Ж.Энхбаяр гишүүн саяхан Говь-Алтай аймагт очоод иргэдтэй нийлж олон тооны чоно авласан. Байгаль орчин, хүнс хөдөө аж ахуйн байнгын хорооны гишүүний хувьд юу гэж үзэж байна вэ?
- Энэ хороонд Монгол улсад байгаль орчны тухай хуулиудыг хэрэгжүүлэх, ан амьтнаа хамгаалах хүсэлтэй, байгальд ээлтэй гишүүд байдаг. УИХ-ын гишүүн, ялангуяа байгаль орчны байнгын хорооны гишүүн болохоор Ж.Энхбаяр байгалиа хамгаалах ёстой гэдгийг хэлмээр байна. Өнөөдөр архинаас болж олон иргэд амь насаа алдаж, гэр бүл салж байна. Тиймээс УИХ-д архи тамхины бизнес эрхэлдэг хүн байж болохгүй гэсэн байр суурийг би Ёс зүйн дэд хорооны даргын хувьд илэрхийлж байгаа. Үүнтэй адил 273 чоно агнаад буудчихсан хүн яаж байгаль орчин ярих юм бэ? Ёс зүйн хувьд ч утгагүй зүйл.
- Чоныг хоморголон устгасан гэж түүнд ямар нэг хариуцлага хүлээлгэх үү?
- Хаврын чуулганаар би Талын чоныг хамгаалах тухай хуулийн төсөл санаачилсан ч Засгийн газар дэмжээгүй. Агнахыг хориглосон ан амьтдын тоонд чонын нэр байдаггүй юм. Тийм болохоор хуулийн цоорхойг ашиглаж байгаа нь энэ. Шинжлэх ухааны үндэслэлтэйгээр агнаж болох тоо толгойг нь зааж өгөөд нарийн хуульчлах хэрэгтэй шүү дээ. Сонгууль дөхөөд ирэхээр ан амьтан агнаж намайг дахиад сонгоорой гээд шоу хийж байна. Өмнө нь олон чоно агнаад сайн малчин болдог байсан бол одоо хүмүүсийн сэтгэлгээ ч өөр болсон.
- Чоно айлын мал руу дайраад байгаа болохоор малчдад тусалсан гэсэн тайлбар хийгээд байгаа шүү дээ?
- Говь-Алтайнхан энэ манай чоно гэсэн байна лээ. Уучлаарай, тэр Говь-Алтайн засаг дарга, иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлынхан том эндүүрч байна. Энэ чинь Монголын, Төв Азийн, дэлхий нийтийн чоно байхгүй юу. Малчин хүний амьдрал талын хөх чонотой шууд холбоотой байдаг. Талын чонын тоо толгой цөөрөх юм бол зээрийн сүргийн өвчлөл нэмэгдэж, шүлхий өвчин гардаг. Тэгээд зээрийн сүргээс шүлхий өвчин малд халдана. Шүлхийтэй малыг Засгийн газар, салыбарын яамнаас тусгай хэсэг гаргаад малчдын нүдэн дээр нь алаад булчихдаг. Ингэхээр малчин эргээд хохирч байгаа юм. Монголчууд бид цөлийн чоноо устгачихаад хүн төрөлхтний өмнө мөш их өртэй байгаа. Цөлийн чоно устчихсан байгаа. Нэг цагт хүн төрөлхтөн биднээс асууна шүү дээ.
- Байгаль орчин, хүнс,хөдөө аж ахуйн байнгын хорооноос түүнийг хөөх гэж байгаа, удахгүй УИХ-д хүсэлт гаргана гэж байсан. Энэ үнэн юм уу?
- Тийм юм болоогүй. Хувь хүнтэй холбоотой асуудал шүү дээ. Би бол та энд суух эрхгүй ээ. Ийм олон 273 чоно агначихаад байгаль хамгаална гээд суугаад байгаа чинь ёс зүйд нийцэхгүй гэж хэлж байгаа юм.
- Тэгээд хэллээ гээд чухам ямар үр дүн гарах юм бэ?
- Тэр хүн өөрөө л ёс зүйгээ харуулна шүү дээ. МАН сая ёс зүйн дүрмээ баталлаа гээд сонин хэвлэлээр чанга чанга зарлаад байсан. МАН-ын гишүүн ямар ёс зүйтэй байдгийг харж л байя.
- Ж.Энхбаяр гишүүн энэ байнгын хороонд ороод юу санаачилж хийсэн юм бэ?
- Би тэр гишүүний өмнөөс дүгнэж хэлэхгүй ээ. Харин өөрөө л буруу юм хийчихсэн гэдгээ ойлгох хэрэгтэй байхгүй юу.
- Ж.Энхбаяр гишүүн саяхан Говь-Алтай аймагт очоод иргэдтэй нийлж олон тооны чоно авласан. Байгаль орчин, хүнс хөдөө аж ахуйн байнгын хорооны гишүүний хувьд юу гэж үзэж байна вэ?
- Энэ хороонд Монгол улсад байгаль орчны тухай хуулиудыг хэрэгжүүлэх, ан амьтнаа хамгаалах хүсэлтэй, байгальд ээлтэй гишүүд байдаг. УИХ-ын гишүүн, ялангуяа байгаль орчны байнгын хорооны гишүүн болохоор Ж.Энхбаяр байгалиа хамгаалах ёстой гэдгийг хэлмээр байна. Өнөөдөр архинаас болж олон иргэд амь насаа алдаж, гэр бүл салж байна. Тиймээс УИХ-д архи тамхины бизнес эрхэлдэг хүн байж болохгүй гэсэн байр суурийг би Ёс зүйн дэд хорооны даргын хувьд илэрхийлж байгаа. Үүнтэй адил 273 чоно агнаад буудчихсан хүн яаж байгаль орчин ярих юм бэ? Ёс зүйн хувьд ч утгагүй зүйл.
- Чоныг хоморголон устгасан гэж түүнд ямар нэг хариуцлага хүлээлгэх үү?
- Хаврын чуулганаар би Талын чоныг хамгаалах тухай хуулийн төсөл санаачилсан ч Засгийн газар дэмжээгүй. Агнахыг хориглосон ан амьтдын тоонд чонын нэр байдаггүй юм. Тийм болохоор хуулийн цоорхойг ашиглаж байгаа нь энэ. Шинжлэх ухааны үндэслэлтэйгээр агнаж болох тоо толгойг нь зааж өгөөд нарийн хуульчлах хэрэгтэй шүү дээ. Сонгууль дөхөөд ирэхээр ан амьтан агнаж намайг дахиад сонгоорой гээд шоу хийж байна. Өмнө нь олон чоно агнаад сайн малчин болдог байсан бол одоо хүмүүсийн сэтгэлгээ ч өөр болсон.
- Чоно айлын мал руу дайраад байгаа болохоор малчдад тусалсан гэсэн тайлбар хийгээд байгаа шүү дээ?
- Говь-Алтайнхан энэ манай чоно гэсэн байна лээ. Уучлаарай, тэр Говь-Алтайн засаг дарга, иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлынхан том эндүүрч байна. Энэ чинь Монголын, Төв Азийн, дэлхий нийтийн чоно байхгүй юу. Малчин хүний амьдрал талын хөх чонотой шууд холбоотой байдаг. Талын чонын тоо толгой цөөрөх юм бол зээрийн сүргийн өвчлөл нэмэгдэж, шүлхий өвчин гардаг. Тэгээд зээрийн сүргээс шүлхий өвчин малд халдана. Шүлхийтэй малыг Засгийн газар, салыбарын яамнаас тусгай хэсэг гаргаад малчдын нүдэн дээр нь алаад булчихдаг. Ингэхээр малчин эргээд хохирч байгаа юм. Монголчууд бид цөлийн чоноо устгачихаад хүн төрөлхтний өмнө мөш их өртэй байгаа. Цөлийн чоно устчихсан байгаа. Нэг цагт хүн төрөлхтөн биднээс асууна шүү дээ.
- Байгаль орчин, хүнс,хөдөө аж ахуйн байнгын хорооноос түүнийг хөөх гэж байгаа, удахгүй УИХ-д хүсэлт гаргана гэж байсан. Энэ үнэн юм уу?
- Тийм юм болоогүй. Хувь хүнтэй холбоотой асуудал шүү дээ. Би бол та энд суух эрхгүй ээ. Ийм олон 273 чоно агначихаад байгаль хамгаална гээд суугаад байгаа чинь ёс зүйд нийцэхгүй гэж хэлж байгаа юм.
- Тэгээд хэллээ гээд чухам ямар үр дүн гарах юм бэ?
- Тэр хүн өөрөө л ёс зүйгээ харуулна шүү дээ. МАН сая ёс зүйн дүрмээ баталлаа гээд сонин хэвлэлээр чанга чанга зарлаад байсан. МАН-ын гишүүн ямар ёс зүйтэй байдгийг харж л байя.
- Ж.Энхбаяр гишүүн энэ байнгын хороонд ороод юу санаачилж хийсэн юм бэ?
- Би тэр гишүүний өмнөөс дүгнэж хэлэхгүй ээ. Харин өөрөө л буруу юм хийчихсэн гэдгээ ойлгох хэрэгтэй байхгүй юу.
Б.Баяр
Сэтгэгдэл (1)